امام در این جای نامه به شیوه برخورد با مردم اشاره می کنند و می فرمایند: مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرار ده و با همه دوست و مهربان باش مبادا هرگز چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آن را غنیمت دانی...

مردم دو دسته اند دسته ای برادر دینی تو و دسته دیگر همانند تو... (این اشاره زیبای امام که در هر صورت مردم یا برادر دینی تو هستند یا همانند تو انسان هستم بسیار لطیف و زیبا ست)

به مردم نگو به من فرمان دادند و من نیز فرمان می دهم پس باید اطاعت شود... (شاید همه چیز ابلاغ از بالا به پایین نیست و خود را پشت ابلاغ ها پنهان کردن نیست باید مسئولین از خود هزینه کنند و برای اقناع مردم تلاش کنند و تبیین نمایند)

سطوح بداری و ارتباط گیری حاکمان را بیان میکند با خدا و با مردم و با خویشاوندان نزدیکان و با افرادی از رعیت خود که آن را دوست داری انصاف را رعایت کن... (حاکم نباید از خویشاوندان هم غافل شود)

در این قسمت از نامه امام توصیه به جلب خشنودی آحاد مردم می کند و خوشنودی خاص را نهی می کند دلیلش را این گونه بیان می نماید: همانا خشم عمومی مردم خشنودی خواص را از بین می برد(یعنی برای جلب خشنودی خواص خشم آحاد مردم را در نیاور) اما خشم خواص را خوشنودی همگان بی اثر می کند (خوشنودی آحاد جامعه خشم خواص بی بصیرت را بی اثر می‌کنه) خواص جامعه همواره بار سنگینی را بر حکومت تحمیل میکنند... امام در ادامه دلیل پرداختن به آحاد جامعه و عموم مردم و همچنین عدم مهم بودن خواص و خشنودی خواص را این گونه با بیان ویژگی آنها بیان می کند: ویژگی های خواص: زیرا خواص در روزگار سختی یاریشان کمتر در اجرای عدالت از همه ناراضی تر در خواسته‌هایشان پا فشار تر و در عطاع و بخشش ها کم سپاس تر و به هنگام منع خواسته ها دیر عذر پذیر تر و در برابر مشکلات کم استقامت ترند آحاد مردم و ویژگی هایشان: ستون های استوار دین و اجتماعات پرشور مسلمین و نیروهای ذخیره دفاعی ، عموم مردم می باشند پس به آنها گرایش داشته باش و اشتیاق تو به آنان باشد

در این قسمت نامه امام به شدت منع می‌کند حاکم با کسانی که عیب دیگران را جستجو می کنند بها دهد و شتاب در تصدیق سخن چین را منع می نماید و دلیل آن را این گونه می فرماید: زیرا سخن چین گرچه در لباس اندرز دهنده ظاهر می شود اما خیانت کار است... یاد روایتی از امام صادق افتادم که فرمود مومن ۴۰ سپر دارد که پرده پوشی کرده و آبرویش نرود هر بار که گناه کبیره ای مرتکب بشه یک سپر از آن ۴۰ سپهر می افتد اما اگر انسانی عیب کسی را که دیده است (یعنی به عیب هم مطمئن است نه شنیده) و آن عیب را به دیگران بگوید خداوند به طور یکجا ۴۰ سپر را میریزد و او را انگشت نمای آسمانیان و زمینیان میگردد🥺🥺🥺🥺

در مورد ویژگی بخل و ترس و حرص اگر در کسانی باشد چند نکته به حاکم می فرماید اول بخیل را در مشورت دخالت نده چون از کار نیکو تو را منصرف می‌کند دوم ترسو را چون روحیه تو را سست میکند سوم حریص را چون حرص را باستم کاری در نظرت زینت میدهد

امام در مورد افرادی که از حکومت ها و دولت‌های قبل بر سر کار ماندند و چگونگی برخورد با آنها و چگونگی تعویض آنها چند نکته می فرماید: بدترین وزیران تو کسی است که پیش از تو وزیر بدکاران بوده و در گناه آن آن شرکت داشته پس مبادا چنین افرادی محرم راز تو باشند زیرا که آنان یاوران گنهکاران و یاری دهندگان ستمکاران ند تو باید جانشینان ای بهتر از آنان داشته باشید که قدرت فکری امثال آنها را داشته اما گناهان و کردار زشت آنها را نداشته باشد در این قسمت امام نگه داشتن افراد دولتهای قبل را اگر ظالم بوده و یا در ظلم شریک بودن نهی می کند اما ویژگی کسانی که قرار است جایگزین آنها شوند را اینطور بیان می کند که مثل آنها قدرت فکری داشته باشند و برعکس آن ها گناهکار و زشت کردار نباشد دلیل این تعویض را امام این گونه بیان می کند: که هزینه این گونه افراد بر تو سبک تر یاریشان بهتر مهربانیشان بیشتر و دوستی آنان با غیر تو کمتر است در نهایت امام می فرمایند که از بین اینها که جایگزین افراد دولت قبل نمودی عده ای خاص را دوست و نزدیک خود بگیر که چنین ویژگی داشته باشد ۱.در حق گویی از همه صریح ترن و در آنچه خدا نمی‌پسندد تو را یاری نکند انتها امام اشاره می کند هر چند خوشایند تو باشد یا نباشد این افراد را انتخاب کن با این ویژگی ها!!!

روابط اجتماعی رهبران امام می فرماید تا می توانید با پرهیز کاران و راستگویان به پیوند و چنان آنان را پرورش بده که فراوان تو را ستایش نکنند چرا که ستایش بی اندازه خودپسندی می آورد امام می فرمایند هرگز نیکوکار و بدکار را یکسان نگاه نکن به این دلیل که اگر این شود نیکوکاران در نیکوکاری بی رغبت می شوند و بدکاران در بد کاری تشویق می شوند امام به مالک اشاره می کند و می فرماید بدان ای مالک هیچ وسیله ای برای جلب اعتماد مردم به والی( و حاکم و مسئول) بهتر از این سه چیز نیست: ۱.نیکوکاری به مردم ۲. تخفیف مالیات ۳. عدم اجبار مردم به کاری که دوست ندارند و زیباترین که پس از این نکته امام می فرماید تا به وفاداری مردم خوشبین شوی (یکی از معضلات ویژه که ممکن است در بین مسئولین بوجود آید عدم خوشبینی مسئولین به مردم است آقا بعد ۲۲ بهمن ۱۴۰۱ از ویژگی های این یوم الله فرمود که مسئولین به مردم خوشبین شدند ... ) با دانشمندان فراوان گفتگو کند و با حکیمان فراوان بحث کن که مایع آبادانی و اصلاح شهرها و برقراری نظم و قانون است که در گذشته نیز وجود داشته است

شناخت اقشار گوناگون اجتماعی ای مالک بدان مردم از گروه های گوناگونی می باشند و طبقات مختلف: ۱.لشکریان خدا (نظامیان و ...) ۲. نویسندگان و عمومی و خصوصی ۳. قضات دادگستر ۴.کارگزاران عدل و نظم اجتماعی ۵. جزیه دهندگان(ساکنان غیر دین اسلام در کشور) ۶.پرداخت کنندگان مالیات ۷. تجار و بازرگانان ۸. صاحبان صنعت و پیشه وران ۹. طبقه پایین جامعه یعنی نیازمندان و مستمندان و همه آنان به مقداری که در امورشان اصلاح شود بر زمامدار(حاکم و مسئول) حقی مشخص مشخص دارند و زمام دار از انجام آنچه خدا بر او واجب کرده است نمی تواند موفق باشد جز آنکه تلاش فراوان نماید و از خدا یاری طلب و خود را برای انجام حق آماده سازد و در همه کارها ،آسان باشد یا دشوار، شکیبایی ورزد...

سپس امام برای یک یک این گروه ها مثال هایی رو می‌زنند و توصیف می‌کنند 👇👇👇👇👇😉

اول .سیمای سپاهیان (نظامیان) ویژگی های انتخاب فرماندهی سپاه: .بیشترین خیرخواه برای خدا پیامبر و امام .دامن پاک تر .شکیبایی او برتر . دیر به خشم آید .عذر پذیر تر باشد .بر ناتوان رحم آورد . با قدرتمندان با قدرت برخورد کند .درشتی او را به تجاوز نکشاند . ناتوانی او را از حرکت باز ندارد خانواده هایی از نظامیان که با او حاکم باید رفت آمد کند: خانواده های ریشه دار دارای شخصیت حساب‌شده خاندانی پارسا دارای سوابقی نیکو و درخشان که دلاور و سلحشور و بخشنده و بلند نظرند در کارهای نظامییان مانند والدین ی مهربان درباره فرزندشان باش مبادا آنچه را که آنان را به آن سبب و بدان نیرومند می کنی در نظرت بزرگ جلوه کند!!!!(نترس از نیرومند کردنشان) ویژگی برگزیده ترین فرماندهان سپاه: از همه بیشتر به سربازان کمک کند از امکانات مالی خود (نکته مهم ) بیشتر در اختیارشان بگذارد به اندازه‌ای که خانواده‌هایشان در پشت جبهه و خودشان در آسایش کامل باشند تا در نبرد دشمن سربازان اسلام تنها به یک چیز بیاندیشند مهربانی به سربازان دل هایشان را به سمت تو می کشاند بهترین روشنی چشم زمام داران برقراری عدل در شهرها و آشکار شدن محبت مردم نسبت به رهبر است چند نکته در مورد مواجه شدن با سپاهیان و نظامیان: اول آرزوهای آنها را برآور دوم همواره از آنان ستایش کن سوم کارهای مهمی که انجام داده اند بر شمار زیرا یادآوری کارهای ارزشمند آنان شجاعان را برمی‌انگیزاند و ترسو ها را به تلاش وا می دارد در یک ارزیابی ارزشیابی دقیق رنج و زحمات هر یک از آنان را شناسایی کند تلاش کسی را برای دیگری بحساب نیاور