• هر فرهنگی جهان اجتماعی مناسب با خود را ایجاد میکند مثلا نقطه محوری فرهنگ اسلامی، توحید است و به همین دلیل فرموده است: قولوا لا اله الا الله تفلحوا؛ و این نگاه توحیدی، تفسیری متفاوتی از عالم به انسان میدهد و هستی سراسر آیات الهی خواهد بود. قرآن و اسلام هم با همین اندیشه پدید آمد.
• فرهنگ بدون نظام معرفتی نمیتواند باشد و اتصال ایمانی و گرم هم باید حامی آن باشد؛ وقتی پیامبر اسلام از جبل النور پایین آمد و در انذر عشیرتک الاقربین بسط یافت هم علی بن ابیطالب(ع) و هم ابوجهل آن را فهمیدند اما یکی ایمان آورد و دیگری مقاومت کرد؛ فرهنگ باید با گوشت و خون کسی که آن معنا را دریافت کرده است، عجین شود؛ حضرت خدیجه(س) وقتی فرهنگ اسلامی را پذیرفت در اقتصاد و تعاملات او هم مؤثر واقع شد.
• مهمترین چیزی که برای مولا علی(ع) مهم بود حفظ اقتدار فرهنگی اسلام بود؛ بنیامیه که ۲۱ سال فرماندهی کفر را در قبال اسلام داشتند و جزء طلقاء قرار گرفتند دنبال از بین بردن اقتدار فرهنگی اسلام بودند و این سیاست را ابوسفیان پیگیری کرد و به امام علی(ع) پیشنهاد داد تا در برابر حوادث سقیفه سکوت نکند و خودش را هم در خدمت امام میداند ولی اگر امام وارد این درگیری میشدند حریم فرهنگی اسلام در هم میشکست و مولا آن را حفظ کردند و فرمودند من اگر از خانه بیرون بیایم حتی صدای اذان هم از ماذنهها شنیده نخواهد شد.
🔶 کانال اطلاع رسانی اخبار و برنامه های سازمان علمی وفرهنگی آستان قدس رضوی- نمایندگی قم👇
🆔@scorazavi
🟢 چکیده ای از مطالب
🔻 اولین پیش نشست
کنگره بینالمللی نظام نوین جهانی
🔔 نشست تخصصی:
دین و اقتدار فرهنگی و نقش آن
در هندسه جهانی
حجت الاسلام دکتر قائمی نیا
دانشیار پژوهشکده حکمت و دین پژوهی :
• انقلاب اسلامی هویت فرهنگی داشته است ولی چهار دهه است که از اهمیت آن غافل هستیم و از جهت نظری و عملی مشکل آن را حل نکردهایم،ابتدا باید منظور خودمان از فرهنگ را مشخص کنیم و ببینیم قرار است برای تغییر این فرهنگ چه فرایندی را طی کنیم؟ فرهنگ از واژههای متلون است و به همین دلیل هم دائما دچار تغییر میشود؛ ممکن است فرهنگ را به مفهوم جامعهشناسی آن در نظر بگیریم، یعنی فرهنگ، مقولهای بریده و جدا از سیاست و اقتصاد و امثال آن است.
• مشکل اصلی خیلی از مطالعات حوزوی و مباحثات فرهنگی کشور، به خاطر نوسانی است که در مفهوم فرهنگ پیدا شده است؛ فرهنگ در سیاست، قدرت، ورزش، صدا و سیما، قدرت و تعاملات انسان فعال ما یشاء است و در همه جا حضور پیدا و ناپیدا دارد و همهکاره است و امروزه چنین معنایی از فرهنگ وجود دارد.
• فرهنگ درون خودش یک برنامه معنایی دارد و به سبک زندگی و کنشهای اجتماعی معنا میدهد، به سیاست و اقتصاد هم معنا میدهد، بنابراین فرهنگ، گستردهترین پدیده بشری است و به این معنا، هویتها هم نوسان پیدا خواهند کرد. در جامعهشناسی کلاسیک، مرزهای هویتی به نوعی وجود دارد ولی در جامعه مدرن هویت ناپایدار و بیثبات است.
◀️ ادامه مطالب 👇👇
• ابزارهای دیجیتال مانند موبایل و شبکههای اجتماعی از ارکان مهم جامعه و فضای مجازی هستند، با آمدن وب جهانی، نمیتوان از فرهنگ به معنای سنتی آن صحبت کرد. رکن دیگر جامعه مجازی، سلبریتیها هستند که نقش عمدهای در تعیین فرهنگ جامعه دارند؛ در اوضاع اخیر ملاحظه کردیم که شهدای اخیر یعنی شهدای امنیت، شهدای ترور در فضای مجازی و شهدای فضای سایبری هستند. ما فضای مجازی را هنوز هم جدی نگرفتهایم و خیلی از سلبریتیها در کشتن افراد بیگناه نقشآفرین بودند. موسیقی هم در فضای جدید نقشآفرینی زیادی دارد و گاهی با یک موسیقی ساده، فرهنگ یک جامعه عوض میشود.
• ما باید به معنای عمیقتر فرهنگی منتقل شویم و در این معنا، فرهنگ یک وجودی گسترده دارد و از محدودیتهای سنتی بیرون آمده است و جوامع معنایی را در جامعه مدرن و مجازی رقم میزند و بین فرهنگ در جامعه صنعتی و اطلاعاتی با جامعه مدرن تفاوت بسیار زیادی دارد. من منکر مطالعات فرهنگی روی فلسفه و سنت اسلامی و... نیستم و تاکید دارم که باید این موارد وجود داشته باشد و ما باید قرائت فرهنگی از سنت خود داشته باشیم ولی مهم انتقال از فرهنگ سنتی به معنای مدرن آن است.
◀️ ادامه مطالب👇👇
• اگر قرار است گشایشی در عرصه فرهنگی صورت بگیرد و دین بتواند با جامعه مدرن ارتباط فرهنگی برقرار کند چند مرحله دارد؛ اول ارائه قرائت فرهنگی از تراث اسلامی اعم از قرآن، روایات و فلسفه و فقه و اخلاق و ...؛ الان فقه ماعمدتا فردگرایانه است و بعد از چهل سال نمیدانیم چه چیز فقهی فرهنگی تولید کنیم و چرا نمیتوانیم ارتباط با فرهنگ برقرار کنیم زیرا نگاه سنتی به فرهنگ داریم.
• مشکل دیگر مطالعات فرهنگی در حوزه، درجا زدن در مقام تعریف است و به مقام تحقق نمینگرند و مباحث کاربردی نمیشود و صرفا یکسری مباحث انتزاعی داریم که وقتی خواستیم صدا و سیما و نهادهای فرهنگی و سینما و ... را مدیریت کنیم این مباحث به درد ما نمیخورد. بنده معتقدم باید الهیات فرهنگی در حوزه تعریف و بحث شود و به همه حوزهها از جمله فقه و فلسفه و... اشراب شود.
• یکی از گامهای مهم در این مسیر داشتن مطالعات فرهنگی بومی متناسب با جامعه ایران است؛ الان در یکی از کشورهای غربی فردی در مورد خودرو از نگاه فرهنگی، کتاب نوشته است و تحلیل جالبی دارد و آن اینکه در جوامع شرقی چون خودرو به مثابه بدن انسانها است وقتی تصادف شود با هم درگیر میشوند؛ ما هم امروز نیازمند چنین مطالعاتی هستیم.
🔶 کانال اطلاع رسانی اخبار و برنامه های سازمان علمی وفرهنگی آستان قدس رضوی- نمایندگی قم👇
🆔@scorazavi
🟢 چکیده ای از مطالب
🔻 اولین پیش نشست
کنگره بینالمللی نظام نوین جهانی
🔔 نشست تخصصی:
دین و اقتدار فرهنگی و نقش آن
در هندسه جهانی
حجت الاسلام دکتر خیری
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی :
• مقام معظم رهبری فرمودند قدرت در فرهنگ اسلامی خدمت به انسانیت است؛ براین اساس، حتی اسلام نسبت به قدرت نظامی هم نگاه فرهنگی دارد و آن مقابله با مستکبران است؛ اقتدار فرهنگی برخوداری یک نظام فرهنگی از پایداری، نفوذ و توانایی اثربخشی در سطح ملی و فراملی است که با پذیرش همگانی هم همراه است.
• اقتدار فرهنگی قدرت مبتنی بر ارشاد و معرفتافزایی است یعنی نه آمرانه و نه صرفا اقناعی است، بلکه قدرت تولیدکننده سرمایه اجتماعی است؛ پایه اقتدار در دو چیز است یکی مرجعیت علمی و دیگری سرمایههای فرهنگی است.
• آمارها نشان داد که ایران در حال پیشرفت است و دیدند ایران رهبری هم دارد که مردم را تشویق به پیشرفت میکند بنابراین گفتند چه کنیم تا ترمز آنها را بکشیم لذا اغتشاش ایجاد کردند؛ آن چیزی که نگرانی برای دشمنان ایجاد میکند پیشرفت علمی است.
• در برخی مقالاتی که منتشر شده آمده است ایرانیان سابقه تمدنی دارند و اگر این سابه به خوبی به آنها معرفی شود ظرفیت تمدنسازی دارند و میتوانند به اقتدار در عرصههای مختلف دست یابند.
◀️ ادامه مطالب👇👇
• نکته مهم دیگر در بحث نقشآفرینی در هندسه جهانی نگاه متمایز به ساختار و عاملیت است؛ ما هیچ مکتبی را همانند مکتب اهل بیت(ع) سراغ نداریم که فردی مانند سردار سلیمانی تربیت کند که در جایگاه فرمانده نظامی کاملا اخلاقی رفتار کرده و افرادی از ملیتهای مختلف را دور خود جمع کند. در عین اینکه اطاعت از فرمانده نظامی یک اصل است ولی این اطاعت توام با معرفت است و به همین دلیل قرآن فرموده است که 200 نفر معادل با دوهزار نفر هستند. به هر مقاومت ما الگویی از اقتدار فرهنگی ما در منطقه بود.
• هرقدر به سمت جلو پیش میرویم امکانات رسانهای و توسعه فناوری زمینه آگاهی جهانی نسبت به انواع و اقسام مکاتب و مذاهب و فرهنگها را ایجاد کرده و میکند یعنی کاهش تعلقات اجتماعی و تعصبات در سطح دنیا سبب میشود تا کسی پرچمی را بلند کند و بقیه دور او جمع شوند بدون اینکه بگویند او شیعه و فارسیزبان و ... است.
• ریشه تمدنسازی مبتنی بر عقلانیت و شناخت است، در جامعهشناسی سازمانها گفته شده یا رفتار افراد جبری و نظامی است، یا مبتنی بر سود و زیان و یا مبتنی بر اخلاق است؛ الگویی که ما تولید میکنیم طوری است که حتی لذت و سود هم سازو کار اقتصادی را راهنمایی نمیکند بلکه معرفت اقتصادی محور است یعنی اول فقه بعد تجارت. در بعد نظامی هم وقتی 200 نفر در برابر دوهزار نفر میایستند که با عشق و معرفت به پیامبر(ص) وارد میدان نبرد شوند. به همین دلیل اینقدر رهبری بر بصیرت تاکید فرمودند.
🔶 کانال اطلاع رسانی اخبار و برنامه های سازمان علمی وفرهنگی آستان قدس رضوی- نمایندگی قم👇
🆔@scorazavi
🟢 چکیده ای از مطالب
🔻 اولین پیش نشست
کنگره بینالمللی نظام نوین جهانی
🔔 نشست تخصصی:
دین و اقتدار فرهنگی و نقش آن
در هندسه جهانی
حجت الاسلام دکتر علی راد
دانشیار دانشگاه تهران :
• باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا هر دین وحیانی حوزه فرهنگ را جزء قلمرو خود میداند یا خیر یعنی آیا دین به صورت مستقیم دخالت ندارد و آن را به عقل موحدان و یا یک امر عرفی واگذار کرده و یا جزء منطقةالفراغ دین است؟ و در این صورت ما براساس اصول حاکم بر آن دین میتوانیم فرهنگ را مدیریت کنیم.
• حدود 15 سال قبل، مقالهای به نام بمب حجاب منتشر و در آن تاکید شد که حجاب به عنوان یک امر فرهنگی، محل نزاع و اختلاف است و در جامعه سنتی مانند ترکیه موفق شدند حجاب را از بدنه اجتماعی جدا کنند؛ یعنی مقولات فرهنگی اینطور است لذا باید نسبت دین و فرهنگ برای ما روشن شود البته پیشفرض ما این است که دین به فرهنگ هم توجه دارد.
• باید به تمایزات انسان مدرن و سنتی توجه لازم را داشته باشیم زیرا اقتدار فرهنگی بدون توجه به مختصات انسان مدرن و نیازهای او صرفا در حد اقتدار شعاری خواهد بود و واقعی نیست، گفت: اگر سخن از اقتدار فرهنگی در سطح جهانی است موضوع ما انسان مسلمان نیست و حتی وقتی مسئله ما انسان فرهنگی است، انسان فرهنگی جهان اسلام هم تنوع دارد و فراتر از آن ما با گونههای مختلف انسانی در سطح دنیا مواجه هستیم و خیلی از مقولات فرهنگی که از نظر ما ضد ارزش است در نزد آنها ارزش است.
◀️ ادامه مطالب👇👇
• وقتی انسان را به لحاظ انسانشناسی حیوان ناطق بدانیم و یا حی متاله دقیقا دو گفتمان و تعریف متفاوت از انسان خواهیم داشت و انی دو تعریف متفاوت دو فرهنگ مختلف ایجاد میکند. ارائه الگوی اقتدار فرهنگی به لحاظ مدل متنوع خواهد بود.
• زمانی میتوان از اقتدار فرهنگی حرف زد که دچار معضل فرهنگی شده باشیم، به عبارتی چرا الان مباحث فرهنگی برای ما جدی است زیرا احساس میکنیم فرهنگ دینی دچار آسیب و مسئله شده است از این رو رویکرد انتزاعی به فرهنگ، پاسخگوی مسائل امروز ما نخواهد بود. الگوی قرآنی، جمع همگامی و اثرگذاری در داخل و بیرون است اگر دنبال عینیت و تحقق فرهنگ اسلامی هستیم.
• صیانت از اقتدار نیازمند منطق است، همچنین باید ساختار و ادبیاتی نسبت به مقوله تغییر فرهنگی ایجاد کنیم، کما اینکه سیدجمالالدین اسدآبادی بعد از قرون متمادی از نزول این آیه شریفه«إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ» آن را از بعد فردی خارج و ساحت اجتماعی به آن بخشید.
• برای ایجاد انقلاب فرهنگی باید به متغیرهای مؤثر در فرهنگ توجه داشته باشیم، در بحث اقتدار فرهنگی معتقدم اساسا به ویژه آموزههای کتب وحیانی و سنت و سیره پیامبران اولوالعزم ناظر به نیازها و چالشهای فرهنگی انسان معاصر خود بوده است و رویکرد ما به قرآن کریم و سنت و سیره نبوی هم باید اینطور باشد زیرا اگر اسلام قصد داشته به مسائل مورد نیاز انسان معاصرش بیتوجه باشد و صرفا به کلیات ابوالبقاء بپردازد تغییر و تاثیری ایجاد نمیکرد.
◀️ ادامه مطالب👇👇
• فقه اسلامی در دوره تدوین(اعم از سنت و احادیث و آراء صحابه و تابعین) ناظر به نیازها و چالشهای دوره خود بوده است و تفسیر فرهنگی از قرآن یا سیره فرهنگی ائمه اطهار(ع) به این معنا نیست که بگوییم قرآن و آنها چه گفتهاند بلکه باید بگوییم الان چه میگویند؟
• یات متعددی در قرآن در مقام بیان اقتدار و اصول فرهنگی هستند، مثلا آیه شریفه و اعدوا لهم مااستطعتم من قوه؛ قاعده نفی سبیل و نفی شرک، الاسلام یعلوا، انتم الاعلون فی الارض؛ همه این آیات نشان میدهند که ما باید به عنوان یک الزام سراغ اقتدار فرهنگی برویم؛ اگر میخواهیم جامعه قرآنی داشته باشیم حتی افرادی چون بنده که کار علمی هم میکنند باید به اقتدار علمی و فرهنگی بیاندیشند و حتی این مسئله میتواند مطالبه نظام از نهادهای علمی خود باشد.
• برای اقتدار فرهنگی نیازمند زمانشناسی هستیم؛ شاید الان مرکز مطالعات فرهنگی داشته باشیم ولی مرکز رصد چالش و تغییرات فرهنگی انسان معاصر را نداریم و به همین دلیل نمیتوانیم اقتدار خود را حفظ کنیم. همچنین باید خوانشی از اسلام ارائه دهیم که متناسب با نیازهای انسان معاصر باشد.
◀️ ادامه مطلب👇👇
• اگر سخن از فتوای فرهنگی داریم یعنی فقه باید الان نسبت به یک چالش فرهنگی پاسخگو باشد؛ به نظر بنده زمانی فقه و فقیه معنا دارد که آن فقیه و آن فقه در حوزه فرهنگ کاملا اشراف فرهنگی داشته باشد؛ اینکه نوعی سکوت در حوزه و دانشگاه نسبت به حوادث اخیر کشور داریم معلول نبود چنین رویکردی است زیرا ما معمولا خوانشی از اسلام را داریم که میگوید چه گفته است ولی نمیگوییم الان چه میگوید.
• اینکه ما منتظر باشیم تا یک چالشی در هر زمینهای از جمله فرهنگی رخ دهد و بعد دنبال درمان آن باشیم، به ین حکمرانی نمیگویند، معمولا ما گرفتار انفعال فرهنگی هستیم؛ سیاستگذاریهایی میشود ولی عمدتا ناظر به گذشته است؛ اگر به اسناد فرهنگی توجه کنیم معمولا به ایران ده سال قبل توجه کرده است نه ایران امروز چه رسد به آینده ایران و فرهنگ جهان اسلام و آینده دنیا.
• جهاد فرهنگی از مطالبات اصلی قرآن کریم است و مقام معظم رهبری هم بر این مسئله توجه فرمودند؛ ما معمولا جهاد را با قتال با کفار یکی میبینیم ولی جهاد لزوما دست به سلاح بدن نیست، بنده معتقدم باید از خوانشهای جبری و نظامی از اسلام اجتناب کنیم تا ویترین معرفی اسلام عجیبن با خشونت در نزد دیگران نشود.
◀️ ادامه مطالب👇👇
• وظیفه امامت هم جهاد فرهنگی است و ما نیازمند چنین خوانشی از نبوت و امامت هستیم و در نهایت برای اقتدار فرهنگی نیازمند انطباق آموزههای فرهنگی اسلام با مسائل روز هستیم؛ چالشی که الان داریم واگذاری منطق اجرا به غیرنخبگان اسلامشناسی است، ربا را به نهاد بانک واگذار کردهایم و هنوز هم ربا وجود دارد یا یکسری مسائلی را که در اسلام جنبه الزام ندارد ولی ما آن را جرمانگاری میکنیم و عملا اقتدار خودمان را خودمان به چالش میکشیم.
• در الگوی دروندینی قرآن کریم و سنت و سیره نبوی نیازمند بازخوانی دقیق و به روزرسانی مفاهیم آن است، قرآن کریم یک انسان آلوده عصر جاهلی را به انسانی متعالی و کارآمد تبدیل کرد و در الگوی بروندینی هم باید از تجارب بشری در فرهنگهای مختلف استفاده کرده و از طریق مهندسی معکوس از خوبیهای آنها بهره ببریم.
🔶 کانال اطلاع رسانی اخبار و برنامه های سازمان علمی وفرهنگی آستان قدس رضوی- نمایندگی قم👇
🆔@scorazavi
1_2192610273.pdf
443.1K
✍ گزارش مکتوب
#پیش_نشست_علمی ش ۵۸ کنگره بینالمللی علامه طباطبایی؛ سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی دفتر قم ؛ (نشست ۶۳ مرکز تخصصی کلام اسلامی و تفسیر واحد کرمانشاه)
🔸 علامه طباطبایی و نظریه غرر قرآن
🔹با حضور حجتالاسلام والمسلمین دکتر #علی_راد
✍ تنظیم: سرکار خانم ندا سلوی، دانشجوی ارشد دانشکده علوم و معارف قرآن کرمانشاه
🔶 کانال اطلاع رسانی اخبار و برنامه های سازمان علمی وفرهنگی آستان قدس رضوی- نمایندگی قم👇
🆔@scorazavi