گفتوگوی «وطن امروز» با ابوالفضل اقبالی درباره تحولات دینداری در جامعه ایران
جامعه ما سکولار نیست
چندی پیش انتشار کلیپی در فضای مجازی مبنی بر زنجیر زدن چند دختر نوجوان بیحجاب در یک دسته عزاداری، واکنشهای زیادی را برانگیخت. اگرچه خیلی زود مشخص شد اصل ماجرا ساختگی بوده و یک اقدام برنامهریزیشده و هدفمند در کار بوده است اما انتشار این کلیپ بهانهای شد تا بحثهایی در باب تحولات دینداری در جامعه امروز ایران شکل گیرد. سوال این است: بحث از تحولات دینداری چقدر جدی است و آیا صورتهای تازه از دینداری را باید در تقابل با قرائت رسمی از دینداری دانست و به طور کلی باید چه مواجههای با این وضعیت داشت. برای این منظور گفتوگویی با دکتر ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده انجام دادیم.
* * *
* حضور بیحجاب برخی بانوان در مراسمهای عزاداری را چگونه باید صورتبندی مفهومی کرد؟ آیا این پدیده را باید در چارچوب تحولات دینداری فهم کرد؟ به طور کلی تحولات دینداری در ایران چقدر جدی است؟
باید حضور بانوان بیحجاب در عزاداریها را تعریف کرد و ببینیم منظورمان چیست. ما پدیدهای تحت عنوان بانوان تماشاگر عزاداریها داریم که در میان اینها همهجور پوششی قابل رویت است. از بانوان کشف حجاب کرده و با وضعیت حجاب زننده در میان این تماشاچیان حضور دارند تا افراد به اصطلاح شلحجاب و محجبه و... اینها کسانی هستند که مشارکتکننده در عزاداری نیستند، بلکه تماشاگرند. حضور آنها به مثابه تفریح یا تجربه است و آمدهاند فضا را ببینند. این پدیده مخصوص امروز نیست و از گذشته بوده و عدهای به عنوان مشارکتکننده در دستهها بودند و عدهای به صورت تماشاچی؛ این افراد واقعیت جامعه هستند. در جامعه ما بخشی کشف حجاب کرده و بخشی شلحجاب و افرادی باحجاب وجود دارند.
اما سطح دیگری به عنوان مشارکتکننده در عزاداری وجود دارد. یعنی کسانی که خودشان اقامه عزا کردهاند و وارد دسته و هیات و تکایا شدهاند. من در بین این افراد پدیده کشف حجاب ندیدهام. جز چند کلیپ که به نظر میرسد ساختگی و طراحیشده است. در شهر و کلانشهری مثل تهران که تنوع و تکثر پوشش و سبکهای زندگی وجود دارد، کسی را ندیدهام که با کشف حجاب وارد هیات شود و در عزا شرکت کند. دلیل این است که در جامعه ایران تمام اقشار و طیفهای مختلف و سبکهای مختلف زندگی، نسبت به مقوله عزای سیدالشهدا تحفظ و التزاماتی دارند و میدانند باید شأن و شئونات این فضا را رعایت کرد. از سویی از طرف جامعه متدین و عزاداران هم مقاومتی فرهنگی در اینباره اعمال میشود و این خود تنظیمکننده است و مانع از این میشود که افرادی با پوششهای زننده وارد هیات شوند.
لذا تحولات دینداری در جامعه ما وجود دارد و واقعیت است اما به این معنا نیست که جامعه ما به نقطهای رسیده که بین عزاداری سیدالشهدا و کشف حجاب و برهنگی جمع کرده باشد. نه! ما چنین پدیدهای را در حال حاضر نداریم. کسانی که آن کلیپ را دال بر این و تعبیر بر این میکنند که تغییرات دینداری در ایران به این نقطه رسیده است، مبتنی بر میدان حرف نمیزنند و آرزوهای خودشان را میگویند. جامعه ما هنوز فرسنگها با این نقطه فاصله دارد.
* اگر به صورت عرفی از این خانمهای کشفحجاب کرده بپرسیم چه عملی انجام میدهید؟ نمیگویند ما آمدهایم عزاداری را تماشا کنیم، بلکه میگویند ما عزاداری کردیم، آیا این برداشت نشاندهنده تغییر در تعریف عزاداری است؟
اینکه آنها چه معنایی به کنش خود میدهند مهم نیست. ممکن است فردی بگوید من به عشق امام حسین در ایام محرم 2 مدرسه تاسیس کردهام، این میتواند هر چیزی باشد ولی عزاداری نیست. معنایی که آن آدم به کنش خود میدهد مهم نیست، معنایی که در فضای اجتماعی و فرهنگی ما از عزاداری وجود دارد، معیار است. عزاداری در تعریف ما روشن است. یعنی کسی که هیات و تکیه میرود، یا در دسته عزاداری شرکت کرده است. کسی که آرایش کرده و برای تماشا میرود از قدیم هم اسمش عزاداری نبود و به نوعی تماشا بود و عزاداری نیست. عزاداری یعنی برای سیدالشهدا سوگواری میکنی و این سوگواری را در قالب عرفهای پذیرفتهشده جامعه اعمال میکنی. حالا ممکن است قمهزنی در جامعهای عرف شود یا دسته سینهزنی و زنجیرزنی عرف باشد یا در جامعهای گریه کردن عرف عزاداری باشد. در ایران تعریفی غیر از این درباره عزاداری سراغ نداریم. کسانی که کنار خیابان ایستاده باشند و دسته را تماشا کنند، ما به آن عزاداری نمیگوییم، این کار تماشای عزاداری است. طبیعی است که نمیتوان مانع از تماشای عزاداری شد ولی وقتی فرد میخواهد وارد هیات شود، مسؤول هیات اعمال کنترل و تنظیمگری میکند. در جامعه امروز ایران، پدیده عزاداران مکشوفه و بدون حجاب را نداشتیم و نداریم و حداقل تا سالهای آینده نخواهیم داشت.
* در سالهای اخیر بر اساس پایشها با توجه به اینکه تغییر محسوسی در اعتقادات و باورها نداشتهایم اما گویا شکل عمل به دینداری تغییر کرده، به طوری که تقید به شرعیات و فرایض کمرنگ شده و به جای آن مناسک برجسته و به متن آمده است. به طور کلی جستوجو برای امر معنوی در دنیا نیز افزایش یافته است و در ایران نیز این بُعد همیشه برجسته بوده که در قالب عواطف دینی یا تجربههای دینی مانند زیارت و... بروز و ظهور مییابد. این تغییر رویکرد از چه حیثی است و چه دلایل اجتماعی و فرهنگی دارد؟
بله! تحولات دینداری مثل تمام پدیدههای اجتماعی در جامعه ما یک واقعیت است. کدام نهاد اجتماعی را سراغ داریم که تغییرات و تحولات را تجربه نکرده باشد. خانواده، نظام آموزش، رسانه و... تغییر کرده است. همه نهادهای اجتماعی در ایران به واسطه مدرن شدن تغییراتی را تجربه کردهاند. دینداری هم به همین منوال و به تبع همین تغییرات، تغییراتی را دیده و تجربه کرده است. مهم این است که ما به این تغییرات چه معنایی میبخشیم و چگونه تحلیل میکنیم؟ زمانی آن را تحت عنوان تضعیف دینداری در جامعه ایران تحلیل میکنیم و میگوییم مردم از دین فاصله گرفتهاند یا دینداری آنها تضعیف شده و یا دینستیز و سکولار شدهاند که این امر در ایران رخ نداده است. گاهی میگوییم مردم زندگی روزمره خود را با دین جمع کردهاند و فکر میکنند دینداری به آن معنایی که خودشان شناختهاند، با زندگی روزمره آنها قابل جمع است و تعریفی را که خودشان از دین فهمیدهاند اعمال میکنند. من این را به معنی تضعیف دینداری نمیدانم، این را حاصل ضعف دستگاههای فرهنگی و تبیینی جامعه میدانم که باعث شدهاند آنچه از دین نزد جامعه تثبیت شود، دینی متحولشده و تغییر معنایافتهای باشد.
* در واقع دینداری شکل صرفا مناسکی به خود گرفته است.
بعضی جاها مناسکی شده و در برخی جاها جنبه مناسکیاش تضعیف شده و جنبه معنوی و روحانیاش پررنگتر شده است. به طور مثال شاید فرد نماز نخواند ولی کمک به همنوع را در اولویت قرار بدهد. چون مناسک تعریف دارد، مناسک چیزی است که خدا به شما گفته انجام بدهید. نماز بخوانید، روزه بگیرید، حج بروید و زکات بدهید و... در برخی جاها این موارد ممکن است کمرنگ شده باشد و جنبههای انسانی و اخلاقی دین پررنگتر شده است. اینها نشانگر تضعیف دینداری در جامعه ایران نیست، نشانگر تغییرات اجتماعی است که دامنهاش گریبان دینداری را هم گرفته و در فضای زیست دینی و معنوی جامعه ما سرریز شده است. من این تغییرات را به رسمیت میشناسم و عقیده دارم این چیزی است که دنیای مدرن به ما تحمیل کرده است.
* پس شما این تغییر را ناشی از مدرنیته میدانید؟
بله! ناشی از اقتضائاتی است که مدرنیته به جامعه ما تحمیل کرده است. وقتی خانمی حجاب ندارد ولی تسبیح به دست گرفته و ذکر میگوید یا قرآن میخواند، این ناشی از تغییرات سبک زندگی مدرن و دینی است. مدرنیته بین این ۲ به نفع خود تلفیقی ایجاد کرده است. میگوید بخشی از امور فردی و شخصی است و تو میتوانی اینها را داشته باشی و زندگی روزمره خود را با استانداردهای خودت داشته باشی ولی معنویت اسلامی و دینی نیز داشته باشی، اینها قابل جمع است و اشکالی ندارد که قرآن بخوانی و روزه بگیری ولی لباست مد روز باشد و حجابت را رعایت نکنی و... اینها سبک زندگی جدیدی است که ما درگیرش هستیم.
* به نظر میرسد بویژه بعد از حوادث سال 1401، نزاعی الهیاتی میان بخشی از جامعه و سازمان دینی و قرائت رسمی از دین درگرفت که در واقع صورت تازهای از دینداری مطالبه میشود نه بیدینی. یعنی فرد خود را دیندار میداند اما قرائت رسمی را نمیپذیرد و با آن مرزبندی دارد. اگر این را قبول کنیم، این وضع مثبت است یا منفی و آیا باید نگران این وضع بود یا نه؟! چرا که ما زمانی این نگرانی را داشتیم که جامعه به سمت بیدینی برود ولی امروز بیدینی مطرح نیست بلکه صورتی از دینداری آن هم به اقتضای تجدد، مطرح شده است. با این اوصاف حاکمیت باید چه کند؟
22.45M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
❌بدتر از دجال!
🔶امام رضا فرمودند برخی از شیعیان بدتر از دجال اند!
🔷فتنه انگیز تر و دارای شر بیشتر برای حکومت اسلامی!
#شیخ_قمی
┅✿💠❀🇮🇷❀💠✿┅
🇮🇷👈🍂🍃به کانال خبرگزاری جنوب بپیوندید👇
╭═━⊰●●🌺●●⊱━═╮
@khabare_Jonoob
╰═━⊰●●🌺●●⊱━═╯
15.16M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
توسل بت پرست هندی به امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف...
پیشنها دانلود👌
#داستان_جالب
#داستان #داستان_شگفت_انگیز
کنفرانس بصیرتی ۷ مرداد ۱۴۰۳
✍️مهدی اسلامی
موضوع :
اولویتهای دولت چهاردهم از نگاه رهبری
احیای دولت خاتمی و روحانی با انتخاب عارف
بسمالله الرحمن الرحیم
و افوض امری الی الله ان الله بصیر بالعباد
سلام علیکم جمیعا
🌹 عرض ادب و احترام دارم خدمت همه شما عزیزان
همونطور که میدونید امروز مراسم تنفیذ آقای پزشکیان انجام شد و در این مراسم حضرت آقا مطالب بسیار مهمی رو فرمودن که بسیار جالب بود
در بیانات امروز حضرت آقا، هشدارهای متعدد و مکرری وجود داشت که به زیبایی تمام هشدارهای لازم به دکتر پزشکیان داده شد
مثل نصب علامات رانندگی که برای منحرف نشدن راننده اتومبیل در جادهها نصب میشود
تاکید حضرت آقا به کار جهادی و حضور در صحنه و عدم مدیریت و کنترل از راه دور هشداری بود که به رئیس جمهور داده شد تا مبادا مثل دولت حسن روحانی پشت میز زخم بستر بگیرد !
امروز حضرت آقا بارها و بارها از شهید رئیسی و دولتشون به عنوان نمونه و الگو یادکردن
حتی از شهید امیر عبداللهیان هم به عنوان الگوی وزارت خارجه برای دیگر دولتها نام برده شد
این یعنی دولت جدید باید در بین مردم و با مردم و برای مردم کار کنه
در سیاست خارجه هم به جای غش کردن در دامن غرب ، بهتره که نگاه به فرصتهای جدید مثل آفریقا و کشورهای آسیایی داشته باشه
و کشورهایی که در مجامع بین المللی از ما حمایت کردن و مرام گذاشتن هم باید در اولویت سیاست خارجه باشند
و اما غرب رو اولویت ندونستن چون اونها به ما خیانت و دشمنی کردن
یکی از حواشی این دیدار که خیلی هم مورد توجه قرار گرفت این بود که در زمان تکبیر گفتن ها ظریف مرگ بر آمریکا نمیگفت
حضرت آقا اولویت سیاست خارجه رو در حمایت از مسئله فلسطین و غزه مشخص فرمودن که این یعنی حمایت از محور مقاومت باید در اولویت سیاست خارجه ما قرار بگیره
و اما مهمترین قسمت بیانات حضرت آقا مشخص کردن اولویت کشور در حوزه اقتصاد بود
معظم له ، فرمودن که بنده با اینکه خیلی نگران فرهنگ هستم ولیکن اولویت اول الان کشور ما حوزه اقتصاد و معیشت مردم است
با ارزش کردن پول ملی و راه اندازی تولید و نگاه به فرصتهای داخلی از اولویتهای اقدام دولت چهاردهم باید قرار گیرد
توجه به تجارت با همسایگان و ارتباط با آنها هم توصیه دیگه حضرت آقا بود
و اما یک خبر هم منتشر شد که دکتر عارف به عنوان معاون اول رییس جمهوری انتخاب شدن
محمدرضا عارف ٧٣ ساله است
کسی که باید بیشترین دوندگی ها رو در دولت انجام بده از رئیس جمهور هم پیرتره
انتخاب محمدرضا عارف نشون داد که پزشکیان به دنبال احیای دولت خاتمی است !
باید دید که وزیران دولت چهاردهم هم مثل عارف پیر هستند یا بالاخره در این کشور به جوانان میدان داده خواهد شد
تا الان که خیلی روی جوان بودن دولت مانور داده اند ولی در حرکت اول پیرمردی ٧٣ ساله رو به عنوان معاون اول انتخاب کردن
فعلا صبر میکنیم تا ببینیم که چینش وزرای این دولت چگونه خواهد بود
امیدوارم تیمی جوان و پرکار بر سر کار بیایند تا کشور تکانی بخورد (اابته بعید میدانم)
به نظر بنده دولت پزشکیان ترکیبی از دولت خاتمی و حسن روحانی خواهد بود ،هم از لحاظ سیاست و مدیریت کشور و هم تقسیم وزارتها
در آخر هم دعا میکنیم که دولت بتونه در راه تعالی ارزشهای این انقلاب و تعالی رفاه و عدالت اجتماعی در کشور موفق باشد
ان شاالله
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
✍️ حاج مهدی اسلامی
#آنتی_فتنه
#کنفرانس_بصیرتی
━━═━━⊰❀🦋❀⊱━━═━━━
لطفا عضو بشید :
Eitaa.com/efshagari57
❇️ کانال بصیرت سیاسی
https://eitaa.com/Basiratsiyasi14
➖همه چیز به سیاق قبل بازگشت!
به قبل از فتنه حجاب!
انگار نه خانی آمده و نه خانی رفته!
▫️فقط این وسط با فتنهانگیزی همین قماش سلبریتی و بازیگر، صدها جوان بسیجی و طلبه و پلیسمان شهید شدند و حجاب را به باد دادیم و...
انگار نه انگار که قرار بود این آتش بیاران فتنه مجازات و تنبیه شوند!
قوه_قضائیه_متشکریم‼️
#حجاب
#تنفیذ_چهاردهم
#شهید_رئیسی
6.38M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
سناتور ضد ایرانی، رشوه بگیر از آب درآمد
سناتور دموکرات مجلس سنای آمریکا پس از محکوم شدن به اخذ رشوه از دولتهای خارجی، از سمت خود در سنا استعفا میدهد.
14.49M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
⚘ تقدیم به آذری زبان های عزیز
💥 بقدری صحنه ها زیباست، که حتی فارس هم باشی و ترکی بلد نباشی ، با دیدن این مناظر و مداحی روی کلیپ ، حال خوبی پیدا میکنی .
التماس دعا
🏴😭🏴😭🏴