eitaa logo
کانال تخصصی شهید رابع علامه شیخ فضل الله نوری
5.5هزار دنبال‌کننده
4.1هزار عکس
289 ویدیو
403 فایل
کانال تخصصی شهید رابع علامه ذوالفنون، فرید و بصیرِ عصر، جامع معقول و منقول، مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری ره سیره، مواضع و آثار مقالات، نظرات پژوهشگران و... کانال دوم در سروش(لوایح): 📲https://splus.ir/Lavayeh_ShahidRabe خادم کانال: @HHAMIDII20
مشاهده در ایتا
دانلود
👆 حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها، از نمایی دیگر 🔰👇👇
✅ به مناسبت ولادت حضرت معصومه سلام الله علیها و روز تکریم دختر، یادی میکنیم از دختر محدث بزرگ شیعه و همسر با فضیلتِ مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) و پنج دخترِ فاضله آن دو.🔰 ✍ نام علامه شیخ فضل‌الله نوری(ره) را که می‌شنوید، فقیهی سیاست‌مدار را به خاطر می‌آورید که جنبش مشروطه ایران با نام او گره‌خورده است. مرجع مشروعه‌خواهی که به جرم انتقاد از خارج شدن مسیر مطالبات بر حق مشروطه‌خواهی مردم، توسط غربگرایان وابسته به انگلیس، به دار آویخته شد. بانوی فاضله، مرحومه سکینه خانم نوری، همسر با وفای شیخ شهید، دختر دایی‌ ایشان، دختر محدث بزرگ شیعه، آیت‌الله میرزا حسین محدث نوری(صاحب مستدرک الوسائل) بود. سکینه خانم، سال‌ها شاگردی پدر فرزانه خود را کرده و پس از آن در محضر شیخ شهید علوم مختلف را تلمذ نمود و فرا گرفت. در خوشی و ناخوشی، همواره در کنار همسر الهی خویش بود و حامی. در قضایای ترور نافرجام، دستگیری و بردار شدن مرجع شهید علامه نوری(ره) مصائب فراوانی را تحمل نمود، حتی گفته شده با تدبیر و شجاعت او بود که پیکر مطهر شیخ، بعد از نزدیک به دو سال از اعدام، که به طرز معجزه آسایی سالم مانده بود، از خانه‌شان، مخفیانه به قم و مقبره‌ای که شیخ، سال‌ها قبل از شهادتش برای خود خریده و آماده کرده بود، منتقل شد. وصیت‌نامه شیخ، تنها سند در دسترسی است که می‌تواند نشان‌دهنده نوع روابط ایشان با همسر و فرزندانشان باشد. علامه‌ شیخ فضل‌الله(ره) در وصیت‌نامه با القاب و عناوینی فاخر از همسر خود یاد کرده و در مورد او می‌نویسند: «علیه عالیه متعالیه، خانم والده محترمه آقا ضیاءالدین(از پسران خلف شیخ)». شیخ در بخش دیگری از وصیت‌نامه خود، که نمونه اعلای احترام و ارزش‌گذاری نسبت به زن، به طور مستقل است، در توضیح ملکیت اموال می‌نویسد: «اقرار می‌نمایم که آن‌چه دارا هستم از اموال... ملک طلق مال خالص علیه عالیه متعالیه خانم والده محترمه آقا ضیاءالدین و غیره سلمهم اللّه تعالی(است)» و در عین حال، نوع رفتار و کردار را به فرزندان نیز تذکر داده و ادامه می‌دهد: «و ابداً احدی از ورثه را نمی‌رسد با ایشان چون و چرا نماید؛ مال خود ایشان است، هر نحو بخواهند در آن تصرف نمایند و به هر که میل ایشان باشد، بدهند.» در فراز دیگری از وصیت‌نامه، با شیرین‌ترین لحن ممکن، بر تفاهم موجود میان خود و همسر اشاره کرده و می‌نگارد: «و من احتمال می‌دهم که کسی اقدام نماید و قروض مرا بدهد و اگر نداد کسی بر اولاد من و بر خانم حقی ندارد. لیکن می‌دانم که خانم از آن محبتی که به من دارد و از آن تقوا که دارد، خودش اقدام خواهد نمود؛ در ادای قروض من اختیار با ایشان است، الزامی بر ایشان نیست.» مرجع شهید علامه نوری و بانوی فاضله، سکینه نوری، دارای پنج فرزند دختر به نام های، صفیه، انیس الشریعه، احترام الشریعه، بدیع الزمان و خدیجه بودند. همگی آنها زیر نظر پدر دانشمند و مادر فاضله خویش تحصیلات عالیه آن زمان را طی نمودند. و این‌گونه است که زندگانی علما، می‌تواند نمونه و چراغ راهی باشد برای ما، که می‌توان این‌گونه بود و این‌گونه زندگی کرد. 🌹«رحم الله من یقرأ الفاتحة مع الصلوات» اللّهُمَّ صَلّ عَلَی محَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجّل فَرَجَهُم 🔸برگرفته از گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم/منبع: مهر خانه/ک، تنهای شکیبا، مرحوم دکتر علی ابوالحسنی(منذر) 🔰ادامه در بخش دوم🔰
🔰بخش دوم🔰 ✅ درباره حضرت فاطمه معصومه، سلام الله علیها بیشتر بدانیم ✍ «حضرت معصومه (س) روز يكشنبه ۲۳ ربيع الاول سال ۲۰۱ هجري قمري، شهر قم را با قدوم مباركش منور ساخت». خانه موسي بن خزرج كه محل فرود آمدن حضرت معصومه است در آن روز در منتهي اليه سمت جنوب غربي شهر قم بوده ... امروزه در محله «ميدان مير» محلي است به نام ستيه كه مسجد و مدرسه اي در اطراف آن بنا كرده اند و از قديم الايام سينه به سينه رسيده است كه اين مكان جاي فرود آمدن حضرت فاطمه معصومه است.یدالله حاجی زاده/پژوهشكده باقرالعلوم علیه السلام🔰 https://www.balagh.ir/content/5568?amp 🌸🍃برکات ورود حضرت معصومه علیها السلام به شهر قم+تاریخچه قم🔰 https://hawzah.net/fa/Magazine/View/2689/4281/27798/ 🌸🍃«ألسَّلاَمُ عَلَيکِ يَا فَاطِمَةَ المَعصُومِة السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ رَحْمَهُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ 🌸🍃زندگی نامه و فضائل حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام | پرتال جامع آستان مقدس حضرت معصومه (س)🔰 https://amfm.ir/zendeginameh/ 🌸🍃زیارت‌نامه حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها |صوتی و متنی، پرتال جامع آستان مقدس حضرت معصومه (س) + نسخه PDF زیارتنامه🔰 https://amfm.ir/ziaratnameh/ ✳️ @ShahidRabe
✍ هر سه‌شنبه، بارگذاری سلسله وارِ کتاب فاجعه قرن، تألیف پژوهشگر فقید، استاد جواد بهمنی 🔰👇👇قسمت هشتم
8⃣ قسمت هشتم/ فقر مادی و معنوی 📕 کتاب فاجعه قرن، تألیف پژوهشگر فقید، استاد جواد بهمنی ✳️ @ShahidRabe
🔳 به مناسبت ایام ارتحال عالم بزرگ شیعه، سید ابن طاووس(ره) ✍ معرفی یکی از آثار ارزشمند سید ابن طاووس(ره) که تحت نظارت و اشراف مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری اعلی الله مقامه، تصحیح و چاپ شده و تعلیقات مرجع شهید را در خود دارد.🔰 📙 کتاب "اقبال الاعمال" سید ابن طاووس (در اعمال ماه مبارک رمضان) ✍ یکی از معتبر ترین چاپ های این اثر نفیس، چاپ سنگی آن است که زیر نظر مرجع شهید علامه نوری(ره) در سال ۱۳۲۰ قمری تصحیح و انتشار یافت و افست آن نیز در سال ۱۳۹۰ قمری توسط مرحوم شیخ محمد آخوندی منتشر شد. کلیشه صفحاتی از آن در مجموعه رسائل شیخ فضل الله، اثر محمد ترکمان آمده است. نسخه مورد رجوع از لوح فشرده جامع الاحادیث(نور ۲) همین نسخه چاپ سنگی است. بدین روی، تمام موارد، با استفاده از آن قابل بازیابی است. هشت تعلیقة مرجع شهید نیز در هشت صفحه آن نگارش یافته است.(تعلیقة متنی است چون حاشیه که برای تکمیل یا توضیح یا تصحیح کتابی نویسند)/ک، تنهای شکیبا، مورخ فقید علی ابوالحسنی(منذر) ✍ سيد‌ ‎رضى‌الدين، على بن موسى بن جعفر بن طاووس (589 - 664 ق)، عالم بزرگ شیعه و از نویسندگان سده هفتم هجری، از نوادگان امام حسن مجتبى و امام حسین علیهماالسلام محسوب می‌شود. از این رو، ایشان را «سید ذی الحسنین» نامیده‌اند. صاحب کتاب اللهوف علی قتلي الطفوف و كشف المحجة لثمرة المهجة. نسب سید بن طاووس از جانب پدر به حسن بن علی(ع) و از جانب مادر به حسین بن علی (ع) می‌رسد. سید بن طاووس موفق به دیدار امام زمان، حجت بن الحسن(عج) شده‌است. سید بن طاووس به خاطر کتابخانه و آثار فراوانش _ که دست نخورده باقی مانده و خواننده را با علایق علمای دین در اواخر دوره عباسی آشنا می‌کند_ معروف است. سيد‌ ‎على بن طاووس در ۵ ذی القعده 664 هجرى قمری در سن 75 سالگى و در شهر بغداد وفات نمود. بدن شريفش را به نجف اشرف منتقل نموده و در حرم امیرالمؤمنين عليه‌السلام به خاک سپردند./ ویکی ها (پدیا، نور، فقه، شیعه) 💠 رهبرانقلاب (امام خامنه ای حفظه الله) ‼️حکومت اسلامی مراتب دارد. یکوقت حاکم در حدّ معصوم یا دون معصوم است. یکوقت هم نوبت به روسیاهانی امثال بنده میرسد. به هر حال، نظام کلّی، همان است. کوچک و بزرگ دارند اما برای تشکیل نظام تلاش می‌کردند. بنده در حالات بعضی از علمای بزرگ دیده‌ام که آرزوی تشکیل حکومت در آنها بود ازجمله مرحوم سیدرضی و همچنین سید بن طاووس که من در کتاب «کشف المحجة، لثمرة المهجة» که از کتابهای نفیس اوست و برای پسرش نوشته دیدم که می‌گوید: «من از اخبار اهلبیت فهمیده‌ام که کسی از خاندان بنی‌هاشم در دوران غیبتْ به قدرت می‌رسد و تشکیل حکومت می دهد من امیدوار بودم آن کس من باشم.» گویا آن بزرگوار، شرایطش را در خود جمع می‌دیده که طبعاً در کسی مثل ابن طاووس هم لابد جمع بوده است! ۷۲/۵/۵ (کانال جهاد تبیینی) ‼️[مرحوم آیت الله مجاهد حاج آقا جمال نوری(ره) از بستگان نسبی و نزدیک مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) و از اساتید مبرز حوزه مروی تهران (متوفی ۱۳۶۴ش)، در اطلاعیه ای که در سال ۵۷ و در کوران حوادث انقلاب اسلامی منتشر نمود، ضمن انتشار متن پیشبینی سید ابن طاووس(ره) آن را را منطبق با حضرت امام خمینی(ره) اعلام نمود] / کانال شهید رابع ✅ سید ابن طاووس عالمی که مورد احترام خاص امام زمان(عج) قرار داشت🔰 https://www.yjc.ir/00PwHk 🌹 «رحم الله من یقرأ الفاتحة مع الصلوات» اللّهُمَّ صَلّ عَلَی محَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجّل فَرَجَهُم ✳️ @ShahidRabe
🗓🖋 🌹أَلسَّلٰامُ عَلَیکَ یٰا عَلی اِبنِ موسَی أَلرّضٰآ أَلمُرتَضٰی ✍ آغاز سفر مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری، شهید رابع اعلی الله مقامه الشریف به مشهد مقدس🔰 ◽️۵ ذی القعده ۱۳۱۰ ق، خروج معظم له از تهران به سوی مشهد مقدس ◽️۵ ذی الحجه ۱۳۱۰ ق ورود حضرت شیخ به مشهد مقدس، پس از یک ماه ◽️۳ ماه اقامت در مشهد مقدس(محرم، صفر و ربیع الاول ۱۳۱۱ ق) [زیارت، تدریس، تحقیق، نگارش، رسیدگی به مشکلات حرم مطهر و زوار...] ◽️۵ ربیع الاول ۱۳۱۱ ق خروج از مشهد مقدس ◽️۵ ربیع الآخر ۱۳۱۱ ق ورود مرجع شهید علامه نوری(ره) به تهران 🔸منابع: ک، تنهای شکیبا، علی ابوالحسنی/سالشمار شیخ فضل الله نوری(ره)، عبدالحسین طالعی، سید ابوالحسن علوی 📷 تصویری که مشاهده می‌کنید قدیمی‌ترین عکس به جای مانده از حرم امام رضا(ع) است و در مجموعه مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود.[به لحاظ زمانی با دوره حضور مرجع شهید علامه نوری ره، در مشهد مقدس هم‌خوانی دارد] اینجا نهر خیابان و صحن عتیق (انقلاب فعلی) در سال ۱۲۳۳ هجری شمسی است که آنتونیو جیانوزی، از عکاسان خارجی عصر قاجاریان آن را در این قاب ماندگار کرد. در صحن کهنه حرم مطهر رضوی تا سال ۱۳۳۰ هجری شمسی نهری جاری بود که آب آن از ۶ فرسنگی مشهد مقدس، از جائی به نام چشمه کلاسب در شمال مشهد مقدس سرچشمه می‌گرفت و پس از طی مسافتی وارد شهر می‌شد.آب این نهر پس از عبور از بالا خیابان وارد صحن كهنه شده و از آن‌جا نیز از پائین‌خیابان می‌گذشت و در بیرون شهر به مزارع كشاورزی می رسید./پایگاه اینترنتی تخصصی رضوی(خورشید هشتم)، yjc (باشگاه خبرنگاران جوان) ✳️ @ShahidRabe
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
✍ ۷ خرداد ۱۳۵۹ ش، سالروز تشکیل اولین دوره مجلس شورای اسلامی، ✅ دیدگاه مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) درباره ، و 💠از: حجت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه (نویسنده و پژوهشگر معاصر)🔰 مرحوم شیخ فضل الله نوری(ره) در زمینه مجلس شورا فرمودند: «ایها الناس، من به هیچ‎وجه منکر مجلس شورای ملی نیستم؛ بلکه مدخلیت خود را در تاسیس این اساس پیش از همه کس می دانم. الان هم من همان هستم که بودم. تغییری در مقصد و تجددی در رای من به هم نرسیده است.» شیخ در تحصن حرم حضرت عبدالعظیم، همواره از دارالشورای کبرای اسلامی دم می زد و تاکید داشت که هیچ‎وقت منکر مجلس نبوده و تنها در پی تصحیح و تکمیل مجلس و حفظ اسلامیت آن است. وی در این تحصن ازدو نوع مجلس شورای اسلامی و مجلس فرنگی مآب سخن گفت و از اولی، دفاع نموده و به مخالفت با دومی پرداخت. حمله شدید شیخ در عصر فترت پس از مشروطه صغیر به مجلسی بود که تسلیم احکام اسلام و شریعت محمدی(ص) نبود و این مطلب، مورد تایید همه فقهای شیعه است؛ زیرا، اسلام، خداوند متعال و شارحان او یعنی پیامبر و ائمه را قانونگذار می داند و بر اساس توحید در قانونگذاری، احدی حق وضع قوانین را ندارد. و نیز قوانین الهی، از آن جهت که ناظر به مصالح و مفاسد واقعی نوع انسانها وضع گردید، دائمی و در همه اعصار مستمر است و شریعت پیامبر اکرم(ص) به عنوان خاتم شرایع، ابدیت دارد و به تعبیر پیشوایان اسلام:« حلال محمد(ص)، حلال ابدا الی یوم القیامه و حرامه، حرام ابدا الی یوم القیامه.» پس شیخ با مجلس غربگرایی که پذیرای احکام و قوانین الهی نیست، مخالفت نموده، شیخ با دارالشورای کبرای اسلامی که مسوولیتش برنامه ریزی برای اجرای احکام الهی در جامعه بوده، برنامه‎هایی که با موازین شرع تعارضی ندارد و موافقت با شرع داشته و مجتهدان عادل بر آن مراقبت نمایند، هماهنگ و مدافع است. به تعبیر شیخ فضل الله:« من آن مجلس شورای ملی را می خواهم که عموم مسلمانان، آن را می خواهند. به این معنا که البته عموم مسلمانان مجلسی می خواهند که ... برخلاف قرآن و برخلاف شریعت محمدی(ص) و برخلاف مذهب مقدس جعفری(ع) قانونی نگذارد.» مخالفت شیخ با رای اکثریت و بدعت دانستن آن در زمانی است که قوانین بدون اذن فقیه صاحب ولایت مشروعیت پیداکند. شیخ فضل الله، را نیز لازم دانسته و می فرماید: «مجلس شورای ملی و اجتماع وکلا و مبعوثین در آن و مقصد رفع ظلم و نشر عدالت و اصلاح مملکت، بدون نظامنامه [یعنی قانون اساسی] که عموم اهالی و حکام و کارگزاران ممالک به آن رویه حرکت نمایند، چگونه تصور می شود. تدبیر منزلی که اول مرحله حکمت عملی است بدون دستور [ قانون اساسی] نمی شود، تدبیر مملکتی، چگونه بدون قانون ممکن خواهدبود». وی در ادامه می فرماید: «بعضی از اشخاص، مذاکره می نمایند که ما نظامنامه نمی خواهیم. این چه کلمه ای است؟ آیا می شنوید یا نه؟ و می دانید غرض را یا نه؟ این حرف، بر جمیع تقادیر، غلط و موجب تضییع حقوق نفوس است بلکه مودی به فساد اصل مجلس است.» و نیز می فرماید: «ای برادر، نظامنامه، نظامنامه ... لکن اسلامی، اسلامی ... یعنی، همان قانون شریعت که 1300 و اندی است در میان ما هست و جمله ای از آن که به آن، اصلاح مفاسد ما می شود در مرتبه اجرا نبود، حالا بیاید به عنوان قانون و اجراشود» شیخ به شدت از ثبات قوانین اسلام دفاع می کند و می گوید: «اگر کسی را گمان آن باشد که مقتضیات عصر، تغییر دهنده بعض مواد قانون [قطعی] الهی است یا مکمل آن است، چنین کسی از عقاید اسلامی خارج است؛ به جهت آنکه:« پیغمبر ما خاتم انبیا است و خاتم، آن کسی است که آنچه مقتضی صلاح حال عباد است الی یوم الصور به سوی او وحی شده باشد و دین را کامل کرده باشد. پس بالبدیهه، چنین اعتقادی، کمال منافات را با اعتقاد به خاتمیت و کمال دین او دارد و انکار خاتمیت، به حکم قانون الهی، کفر است.» پس مرحوم شیخ فضل الله نوری با مجلس شورای اسلامی ، قانون اساسی اسلامی ، آزادی و مساوات شرعی مخالفتی نداشته و تنها با تعریف مشروطه خواهان افراطی از این مفاهیم که برگرفته از غرب استعمارگر بوده، تعارض داشته است. 🔸 منبع: فصلنامه زمانه، شماره 15، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران(مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، کد لینک مطلب ۱۵۲۵۲) 🔰ادامه در بخش دوم🔰
🔰بخش دوم🔰 ✅ نکات درس آموز از امام خامنه ای(حفظه الله) ✍ رهبر معظم انقلاب، در خطبه نماز جمعه، ۱۳۵۹/۳/۹ به مناسبت همزمانی افتتاح مجلس شورای اسلامی با سیزده رجب و سالگرد شهادت مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) و پیام امام خمینی(ره) به مجلس، نکات درس آموزی را یادآور شد. از جمله اینکه شیخ فضل الله(ره) به دنبال قانون و حکومت دینی بود و به وسیله هواداران دمکراسی غربی در میدان توپخانه امروزی، به شهادت رسید. ایشان همچنین چند نکته بنیادین را به شرح ذیل به نمازگزاران یادآور شدند:🔰 🔶 ۱- نکته هایی که در پیام امام خمینی وجود داشت برای آن بود که جامعه معاصر ما را در مقابل تبلیغات زهرآگینی که امثال شیخ فضل الله(ره) را به سر دار برد مصونیت بدهد. 🔶 ۲- شیخ فضل الله(ره) برای حراست از دین شهید شد. وی بدنبال مجلس شورای اسلامی بود و دیگران به دنبال مجلس شورای ملی و امام خمینی این مجلس را شورای اسلامی خواند و مانند شیخ فضل الله نوری برای حراست از اسلامیت قوانین مجلس، فقهای شورای نگهبان را تعیین و از آنان خواست مواظب باشند از اسلام منحرف نشوند. 🔶 ۳- شیخ فضل الله(ره) به دلیل غیرت دینی به شهادت رسید و نه پناهنده به انگلیس شد و نه به روسیه و گفت: محاسن خود را در راه اسلام سفید کرده ام و پرچم کفر را بر در خانه نمی آویزم. 🔶 ۴- در نهایت امام فرمود در مسائل غیر اصولی اختلاف نکنید که شکننده است. ولی شیخ فضل الله(ره) به ما یاد داد اگر اختلاف در اصول باشد و اساس اسلام به خطر بیفتد باید در برابر آن ایستاد. 🔷 منابع: صحیفه امام خمینی، ج ۹ ، ص ۹۰ ; ۱۳۵۸/۴/۲۴ ، در مکتب جمعه، خطبه های نماز جمعه تهران، ج ۲ ، ص ۱۷۰-۱۷۲ . نیز رک: بیانات در دیدار محققان و دانش پژوهان تاریخ و اندیشه سیاسی حوزه و دانشگاه، ۸۳/۵/۱۱ شاهد یاران، شماره ۱۰۳-۱۰۲ ، یادمان شهید آیت الله العظمی شیخ فضل الله نوری، شماره ۱۰۲ و ۱۰۳ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۳ ، ک، تنهای شکیبا، ص ۷۷۰ 🔰ادامه در بخش سوم🔰
🔰بخش سوم🔰 پژوهشی در 🔸قانون اساسی مشروطه؛ طفلی که ناقص به دنیا آمد!/ علامه شیخ فضل الله نوری(ره) مبتکر با آغاز به کار مجلس، تهیه قانونی که ساختار حکومت را تعریف و محدود سازد، به دغدغه بنیادین نمایندگان مجلس بدل شد. نخستین مجموعه‌ای که به این منظور تهیه شد، سندی 51 ماده‌ای بود که توسط برادران پیرنیا (حسن معروف به مشیر الدوله و حسین ملقب به موتمن الملک) به نگارش درآمد. بخش عمده این سند ترجمه‌ای از قوانین اساسی چند کشور اروپایی بود. نکته‌ای که حتی احمد کسروی (فراماسون) هم در کتاب «تاریخ مشروطه» خود به آن ازعان دارد. طراحان قانون اساسی و برخی از نمایندگان مجلس اول که در مقابل گفتمان «مشروطه مشروعه» مرحوم شیخ فضل الله نوری، نگرش غربگرایانه و غیردینی از مشروطه را مدنظر داشتند، با بهره‌گیری از فضای روانی و غلبه حس مشروطه‌خواهی در میان افکار عمومی، این متن را با شتاب به تصویب رساندند. فاصله گرفتن از این فضای هیجانی و آرام شدن سیر رویدادها می‌توانست فضایی عقلانی مهیا سازد تا در سایه آن، ریشه‌های فکری و اهداف غایی سردمداران این طرز تفکر، با محک نقد عالمانه سنجیده شود تا «سیه روی شود هر که در او غش باشد». امّا تعجیل در تدوین و تصویب قانون اساسی مانع از این امر شد و گفتمان شیخ فضل‌الله را به حاشیه راند... این شتاب بیش از حد باعث شد تا در اولین قانون اساسی مصوب مجلس مشروطه، فقدان ارکان و بنیانهای مرسوم در قوانین اساسی، به چشم بیاید. در نتیجه آنچه قانون اساسی نامیده می‌شد عملاً «سند قانونی روشمندی نبود و مرکب از مجموعه شروط با عجله سرهم بندی شده‌ بود! از این مهم تر اینکه در هیچ کدام از اصول آن به حقوق و آزادیهای عمومی، آزادی احزاب، تفکیک قوا و استقلال قوه قضائیه نیز اشاره‌ای نشده بود. متمم قانون اساسی رسما" در ۱۵ مهر ۱۲۸۶ ش و یک سال پس از تأسیس مجلس شورای ملی به تصویب رسید. امّا ناهمخوانی با خصلتهای مذهبی و اجتماعی جامعه، زمین ناهموار سیاست در ایران و حرکات همراه با احتیاط و مدارا و غیرمستقل، برخی نخبگان سیاسی و نمایندگان مجلس (وابستگی به غرب و اجانب) این متمم را نیز دچار ناکارآمدی کرد و زمینه های آغاز دوران سیاه دیکتاتوری رضاشاه را فراهم آورد. مهم ترین اصل آن که با تلاش علامه «شیخ فضل‌الله نوری» و پیگیریهای مداوم ایشان به متمم اضافه شد، اصل دوم متمم بود. متن اصل تنظیم شده شیخ، چنین بود:🔰 «مجلس .... باید در هیچ عصری از اعصار مواد قانونیه آن مخالفتی با قواعد مقدسه‌ی اسلام و قوانین موضوعه‌ی حضرت خیرالانام(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسَلم) نداشته باشد و معین است که تشخیص مخالفت قوانین موضوعه با قواعد اسلامیه بر عهده‌ علمای اعلام ادام الله برکات وجودهم بوده و هست». در ادامه این اصل هم ترتیب نظارت مجتهدین بر قوانین مصوب مجلس شورای ملی را به تشکیل هیاتی پنج نفره از«مجتهدین و فقهای متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند» منوط می‌ساخت.../سید مرتضی حسینی، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، کد5001 💠 امام خمینی(ره): اگر قانون اساسی (اسلامی) با متمم آن، که شیخ فضل الله در راه آن شد، دستخوش تصرفات غربی نمیگردید، اسلام و مسلمین ایران آن رنجها را نمیکشید.ما باید از آن توطئه‌ها عبرت بگیریم.۶۲/۱۱/۲۲ 💠 امام خامنه ای: شیخ فضل الله(ره)سر قضیه متمم قانون اساسی چه‌ها که نکشید.۹۱/۳/۲۲ 💠 مهدی انصاری، مورخ معاصر، در گفتگو با نسیم 🔰 بسیاری از اسناد مشروطه از بین رفته‌اند، متأسفانه قانون اساسی نگارش شده توسط شیخ فضل‌الله(ره) هم در بین این اسناد بود، آن هم یک قانون اساسی مشروعه مشروطه، نه غربی یا عرفی و درباری... 💠 صادق ابوالحسنی(مورخ)🔰 هنر شیخ فضل الله در تاریخ مشروطه این است که به مشروطه سکولار و سرکش، مهار می زند و اصل دوم متمم قانون اساسی را به تصویب می رساند که همان " نظارت فائقه و رسمی مجتهدان طراز اول بر مصوبات مجلس شورا " است. بر این مبنی، تصمیمات مجلس بدون نظارت فقها، فاقد مشروعیت است. اصل دوم متمم، قطعا دستاورد رنجها و مجاهدات جناح مشروعه خواه به رهبری شهید نوری است. مبتکر این اصل، شخص شیخ فضل الله است که برای تصویب آن، جان خود را به خطر افکند. در حقیقت، مرحوم مدرس با زمینه و شرایط مناسبی که شهید نوری با پایمردی خونین اش برای تصویب اصل دوم قانون اساسی فراهم کرد، مجال امکان حضور مقتدرانه در مجلس شورا و از آن طریق، ورود به عرصه سیاست در مرکز کشور را پیدا کرد. نقطه کانونی پیوند شیخ فضل الله با شهید مدرس این است که مرحوم مدرس [پس از شهادت شیخ و حضور در تهران] به عنوان مجتهد طراز اول، وارد مجلس می شود و پا جای پای شیخ گذاشته و با تقی زاده ها و ابراهیم زنجانی ها درگیر می شود و فضای تهران را از نزدیک و آنگونه که شیخ هشدار می داد به عینه می بیند./افق حوزه، ویژه نامه بهمن۹۸ 🔰ادامه در بخش چهارم🔰