💠 هیچ تفسیری در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر نیست چهارمین نشست از سلسله‌نشست‌های صحبت صدر برگزار شد 🔻 حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعید بهمنی: 📌روش تفسیری شهید صدر، گفتمان سوم شهید صدر ۴۶ روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تفسیر موضوعی خود را آغاز می‌کند؛ این زمان مصادف با زمانی است که دو گفتمان مارکسیسم و لیبرالیسم فعال است؛ بنابراین این عالِم اسلامی، می‌کوشد گفتمان سومی را بر مبنای اسلام ارائه دهد. روشنفکران و نخبگان جهان اسلام برای تحلل حوادث تاریخی و تحلیل جوامع جز آنچه در مکاتب مارکسیسم و لیبرالیسم وجود داشت، چیزی نداشتند؛ برخی به‌طور رسمی خود را مارکسیست‌های اسلامی نام گذاشته بودند. 📌دستیابی به نظریه برای حل مسائل بشری یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تفسیر موضوعی شهید صدر دستیابی به نظریه است و هرچند این ویژگی بسیار ارزشمند است، اما شهید صدر به همین بسنده نمی‌کند و از بین انواع و مراتب نظریه‌ها نظریه‌های کلان، جهان‌شمول و حتی به‌عبارتی فراکلان را مراد می‌کند که تمام مسائل بزرگ بشری را حل کند. این ویژگی در ویژگی است. شهید صدر به کوچه‌های نجف نگاه نمی‌کرد، بلکه کل جهان اسلام و مسلمانان جهان را در نظر می‌گرفت و تشخیص می‌داد، این‌ها به چه‌چیزهایی مبتلا هستند. و چون این مسائل کلان هستند باعث می‌شود که در دیدن قرآن نیز کل نگر باشد و کل قرآن نگاه کند؛ بنابراین یکی از ویژگی‌های فوق العاده شهید صدر کل‌نگری است. 📌هیچ تفسیری در عرض تفسیر شهید صدر نیست شهید صدر می‌گوید من در تفسیر موضوعی مکمل تفسیر ترتیبی هستم . یعنی تفسیر ترتیبی نمی‌تواند اهداف ما را تأمین کند، تفسیر موضوعی از تمام آورده‌های تفسیر ترتیبی استفاده می‌کند و خودش چیز دیگری است. برخی تفاسیر مختلف را در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر قلمداد می‌کنند، درحالی‌که هیچ یک در عرض آن نیست؛ تمام تفاسیر خوراکی برای تفسیر موضوعی شهید صدر است تا منتج به نظریه شود. تا به حال هیچ تفسیری نیافته‌ام که در عرض تفسیر موضوعی شهید صدر قرار گیرد. 📌در نظریه شهید صدر، قرآن فرازمان و فرامکان است شهید صدر داده‌های گزاره‌ای جهان‌شمول قرآن را علمی می‌داند؛ یعنی فرازمان و فرامکان هستند و عمومیت دارند؛ وقتی این ویژگی‌ها را داشتند، این‌ها علمی می‌شوند. اگر چنین داده‌هایی در قرآن سراغ داریم، پس قرآن یک منبع علمی است؛ چون روابط علّی را می‌گوید که ما هیچ‌وقت به آن دست پیدا نمی‌کنیم؛ برای مثال می‌گوید که اگر امتی چنین کند چنان می‌شود؛ چون خیلی از انسان‌ها نمی‌توانند خیلی از موارد را تجربه کنند و مؤلفه‌های آن را کشف کنند؛ این را فقط خالق انسان‌ها و جوامع می‌تواند بگوید. 📌چهار ویژگی روش تفسیری شهید صدر هر کدام از چهار ویژگی تفسیر موضوعی شهید صدر ویژگی‌های دیگری دارد؛ نخستین ویژگی از چهار ویژگی اصلی روش تفسیر موضوعی شهید صدر این است که هدف این تفسیر رسیدن به نظریه‌پردازی است؛ دوم اینکه این نظریه‌پردازی ناظر به مسائل کل بشر است و در نتیجه به تعبیر خود ایشان، به حقایق کبری می‌رسد؛ ویژگی سوم این است که ایشان کل نگر است و در مقابل هر نوع تفسیر جزء نگر قرار دارد؛ چهارم اینکه عصری است یعنی مطابق با مسائل عصر خود با قرآن تعامل می‌کند. گزارش کامل این نشست را اینجا ببینید 🆔 @shahidsadr

⚫️ رستگاری، همان شهادت اوست ▪️سرانجام چه شد؟ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) چه چیزی به دست آورد؟ اگر با معیارهای دنیایی بسنجیم این مرد بزرگ چه به دست آورد؟ مگر او را کنار نزدند؟ مگر مدتی طولانی خانه نشین نبود؟ مگر هزار ماه بر منابری که با جهاد، خون ریختن‌ها و فداکاری‌های خود او برافراشته شده بود، سب و لعنش نمی‌کردند؟ ▪️بر منبر مسلمین سب و لعن شد. بنابراین، هیچ چیز از این دنیا به دست نیاورد؛ نه مالی، نه منصبی، نه لقبی و نه تقدیر و تشکری؛ اما با وجود این، وقتی ابن‌ملجم شمشیر را بر فرق او فرود آورد، این امام با عظمت چه فرمود؟ فرمود : «به خدای کعبه سوگند، رستگار شدم». 🔺بخشی از آخرین جلسه درس تفسیر شهید صدر _ سال ۱۳۹۹ هجری قمری 🆔 @shahidsadr

⚫️ تنهاترین پیشوا ◾️یکی از تلخ‌‌‌‌ترین و دشوارترین چیزهایی که ممکن است یک رهبر یا یک پیشوا یا یک صاحب‌روش را آزار دهد، این است که با جماعتی به سر بَرد که با او هم‌کنشی فکری ندارند و با اهداف او زندگی نمی‌‌‌‌کنند و با خط او پیش نمی‌‌‌‌روند. با مردمانی روبه‌‌‌‌رو شود که همه‌چیز خود را در راه آنان نثار می‌‌‌‌کند، اما آنها اصلاً احساس نمی‌‌‌‌کنند که همه این‌‌‌‌ها در راه آنان است. از این گذشته، به او و به نیت او و به انگیزه‌‌‌‌های او شک هم می‌‌‌‌کنند. این همان آزمون جانکاهی است که امام [علی علیه‌‌‌‌السلام] را که برترین درود و سلام بر ایشان باد، می‌‌‌‌آزُرد. ◾️اما به‌‌‌‌رغم این آزمون، باز از توان امام کاسته نشد و اراده ایشان سست نشد. تا واپسین دم ایستاد و تلاش کرد تا از روح بزرگ خود در این جامعه متلاشی که رو به شک و توقف بُرده، بدمد. تلاش می‌‌‌‌کرد از روح بزرگ خود در آنان بدمد تا این‌‌‌‌که سرانجام در مسجد کوفه به شهادت رسید. برترین درود و سلام بر او باد. 🔺 کتاب امامان اهل‌بیت علیهم‌‌‌‌السلام؛ مرزبانان حریم اسلام، صفحه ۳۴۱ 🆔 @shahidsadr

⚫️🌙 این شب برای هیچ‌کس شب قدر نخواهد بود، مگر به‌قدری که در ارتباط با خدا و درک رسالت و رو کردن به آفاق گسترده آن، رشد و تعالی پیدا کند. 🔺 کتاب بارقه‌ها، صفحه ٢۵۴ 🆔 @shahidsadr

🇵🇸 فلسطین مسئولیت ماست ای مسلمانان! ما بیش از همیشه و به‌خصوص در این شرایط سخت_که با بزرگ‌ترین خطری که اسلام را تهدید می‌کند؛ یعنی تهاجم صهیونیست‌های غدار مواجه هستیم _ نیاز داریم که در برابر خداوند متعال برای نجات سرزمین مغصوبمان و بازگرداندن فلسطین به وطن اسلامی، احساس مسئولیت کنیم و در این راستا، عزم و اراده، اخلاص و تصمیم برای یک تلاش مجدّانه، دوری از مظاهر پراکندگی و تفرقه و سخنان غیر مسئولانه و سپس توکل به خدا و یاری طلبیدن از او، از مهم‌ترین عوامل پیروزی است. 📚 کتاب بارقه‌ها، صفحه ٣۴٩ 🆔 @shahidsadr

🔴 مصلحت، انتخاب بهترین وضعیت ممکن قانون اساسی معیار همیشگی در سیاست داخلی و خارجی حکومت است و در کنار قانون اساسی، مصلحت اسلامی که همان مصلحت اسلام و مسلمانان است، قرار دارد. حکومت بر اساس این دو معیار، آیین‌نامه و ضوابط عرضه سیاست داخلی و خارجی را وضع می‌کند. ... حکومت در همه روابط و معاهدات و قراردادها با کشورهای خارجی _علاوه بر هماهنگی با قانون اساسی_ می‌بایست این مصلحت را رعایت کند. مصلحت اسلامی عبارت است از بهترین وضعیت ممکن برای اسلام به عنوان یک آئین جهانی و مبنای حکومت. بهترین وضعیت برای مسلمانان به عنوان یک امت، هم وضع دینی و هم اوضاع مادی را دربر می‌گیرد. بنابراین هر چیزی که به ایجاد یک وضعیت ایده‌آل، برای اسلام و مسلمانان کمک کند، مصلحت اسلامی است. 🔺بخشی از اصل معیار سیاست‌خارجی حکومت، از اصول اعلامی شهید صدر هنگام تاسیس حزب‌الدعوة 📚 کتاب بارقه‌ها، صفحه ۳۰۰ 🆔 @shahidsadr

🇦🇫 🔴دشمنی با آزادی ملت افغانستان 🔺ابتلا و محنت عظيمى كه به‌طور كلى همه بخش‏‌هاى ملت مسلمان افغانستان و به‌طور خاص علماى اسلام، دچار آن شده‌‏اند، حاكى از دشمنى آشكار بر ضد اسلام و كرامت و آزادى اين ملت اصيل و هتک همۀ ارزش‏‌هاى انسانى است... 🔺اگرچه امروز صدها نفر از فرزندان پاک ملت مسلمان افغانستان به‌شكل پى‏‌درپى كشته مى‏‌شوند و كرامت ميليون‏‌ها مسلمان هتک و اعتقادشان تهديد مى‌‏شود، اين محنت تأثيرى جز اين در ملت افغانستان ندارد كه پايبندي‌شان به دين و عقيده‏‌شان بيشتر مى‌‏شود و بيش از پيش از موجوديت اسلام دفاع مى‏‌كنند. 📝 بخشی از پیام شهید صدر به ملت افغانستان در حمايت از مقاومت آن‏ها در برابر تهاجم روس‏‌ها _ ۱۳۵۷ شمسی/ ۱۹۷۹ میلادی 🆔 @shahidsadr

💠 عبادت، پیشرفت مسئولانه انسان‌‌‌ها 📌آیه شریف «يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّک کادِحٌ إِلى‏ رَبِّک کدْحاً فَمُلاقيهِ» از حقیقت پایدار و واقعیت عینیِ ثابت، سخن می‌‌‌گوید. این آیه در پی آن نیست که انسان‌‌‌ها را به حرکت در راه خداوند سبحان فرا بخواند و از آنها تقاضا کند و آنها را به حرکت درآورد، همانند سایر آیاتی که در جاهای دیگر و به عبارتی دیگر چنین می‌‌‌کنند. نه، این آیه شریف نمی‌‌‌فرماید: ای انسان‌‌‌ها! به راه خدا بیایید یا به‌‌‌سوی او توبه کنید، بلکه می‌‌‌فرماید: «يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّک کادِحٌ إِلى‏ رَبِّک کدْحاً فَمُلاقيهِ»؛ زبان آیه، زبان بیان واقعیتی عینی و ثابت و حقیقتی پایدار است؛ اینکه هر حرکت و پیشرفتی که انسان در مسیر تاریخی درازمدت خود به‌‌‌دست می‌‌‌آورد، پیشرفتی به‌‌‌سوی خدا و حرکتی در مسیر اوست. حتی گروه‌‌‌هایی که به الگوهای پست و خدایان ساختگی چنگ زدند و توانستند گامی از این راه طولانی را سپری کنند و حرکتی را برای خود رقم بزنند؛ حتی کسانی که خداوند آنان را مشرک می‌‌‌نامد؛ حتی آنها نیز در همین مسیر به‌‌‌سوى خدا حرکت می‌‌‌کنند. پیشرفت آنها نیز متناسب با موج و میزان تأثیرگذاری‌‌‌اش، نزدیک شدن به خداوند سبحان است؛ ولی تفاوت در پیشرفت مسئولانه و پیشرفت غیرمسئولانه است... 📌زمانی که انسان‌‌‌ها در این مسیر با توجه به الگوی آرمانی و آگاهی عینی از آن به پیش می‌‌‌روند، پیشرفتشان مسئولانه است و در ادبیات فقهی، عبادت نامیده می‌‌‌شود. این پیشرفت در راستای خط طولانی هستی امتداد دارد و با وضعیت گسترده آن هماهنگ است؛ اما زمانی که حرکت آنان بریده و جدا از توجه به الگوی آرمانی و آگاهی از آن باشد، باز هم به‌‌‌هر‌‌‌حال پیشرفت است و حرکت به‌‌‌سوى خداوند به‌‌‌شمار می‌‌‌رود، ولی پیشرفتی غیرمسئولانه است. 📚سنت‌های تاریخی در قرآن، ص١۶٨ 🆔 @shahidsadr

🌙عید پیروزی همگانی 🔸عبادت در اصل، رابطه آدمی با پروردگار را شکل می‌‌‌‌دهد و به این رابطه، عناصر ماندگاری و ثبات را می‌‌‌‌بخشد، اما ساختار آن به‌‌‌‌گونه‌‌‌‌ای در شریعت اسلامی طراحی شده است که در بیشتر موارد ابزاری برای ارتباط آدمی با هم‌‌‌‌نوعانش نیز هست. منظور ما از بُعد اجتماعی عبادت همین است.... 🔸حتی روزه‌‌‌‌داری نیز که در سرشت خود، عبادت فردی محض است، به عید فطر پیوند خورده است تا این عید جنبه اجتماعی این عبادت را تأمین کند. در عید فطر، روزه‌‌‌‌داران در کنار یکدیگر، پیروزی بر شهوات و تمایلاتشان را جشن می‌‌‌‌گیرند. 📚کتاب انسان و عبادت، صفحه ۶۸ 🆔 @shahidsadr

🔰 جانِ سخن 🟨 «و از میان مردم کسی است که سخنش درباره زندگی این دنیا خوشایند توست و خدا را بر آنچه در دل دارد گواه می‌‌‌‌گیرد؛ حال آنکه او سخت‌‌‌‌ترین دشمنان است و چون ریاستی یابد می‌‌‌‌کوشد که در زمین فساد کند و کِشت و نسل را نابود سازد و خداوند تباه‌‌‌‌کاری را دوست ندارد.» (بقره ۲۰۴_۲۰۵) 🟨این آیه می‌‌‌‌خواهد بگوید: انسان اگر فرآیند تغییر را تا درون قلب خود و اعماق روحش ژرفا نبخشد و خود را به‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌‌‌ای شایسته نسازد، هرگز نمی‌‌‌‌تواند سخنان شایسته‌‌‌‌ای را مطرح کند؛ سخنان شایسته تنها زمانی می‌‌‌‌توانند تبدیل به ساختاری شایسته در جامعه شوند که از دلی آکنده از ارزش‌‌‌‌های بیان‌‌‌‌شده در این سخنان ناشی شده باشند، وگرنه این سخنان الفاظی توخالی و بدون محتوا باقی می‌‌‌‌مانند. 🟨بنابراین تنها دل است که به کلمات معنا، به شعارها جان و به ساختارهای خارجی هدف و مسیر می‌‌‌‌بخشد. 📚 کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم، صفحه ١٣٧ 🆔 @shahidsadr

◾️ شهیدِ مرگ اراده‌‌‌‌ها 🔹امت که در نتیجه دسیسه معاویه از وجود خود و شخصیت خود دست کشیده بود، به بیماری فجیع‌‌‌‌تر و ناگوارتری دچار شد. 🔹این بیماری این بود که امت اراده‌‌‌‌اش را از دست داد و بدین سبب نمی‌‌‌‌توانست حرف خود را بزند. دیگر می‌‌‌‌فهمید اما نمی‌‌‌‌توانست خود را آزاد کند. درد می‌‌‌‌کشید اما نمی‌‌‌‌توانست حرکتی آغاز کند؛ زیرا برای این امت همه چیز بی‌‌‌‌ارزش شده بود جز زندگی محدودش، جز نَفَس‌‌‌‌هایی که در خواری و بردگی و محرومیت بالا و پایین می‌‌‌‌شد. 🔸...داستان مسلم گواهی دیگر از مرگ اراده‌‌‌‌ی ملت است. وقتی مسلم بن عقیل ناگزیر به رویارویی با حوادث شد، وقتی عبیدالله بن زیاد داشت برای درگیری در کارزار با مسلم و دستگیری او نقشه می‌‌‌‌کشید، او به سوی مسجد بیرون رفت تا با یاران خود نماز بخواند. 🔸روایت می‌‌‌‌گوید: آنان یکی پس از دیگری کناره گرفتند. برادر و پدر و مادر و خواهر هر یک از آنان نزدش می‌‌‌‌رفت و می‌‌‌‌گفت: تو را با شغل سلاطین چه کار؟ تو برو به کسب و کار و شغل و دکان خودت برس. آنان سلطان‌‌‌‌اند. با یکدیگر می‌‌‌‌جنگند و اختلاف می‌‌‌‌کنند. تو به راه خودت برو. 🆔 @shahidsadr

🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸 📌حاج عبدالله ابوزید در سفرش به عراق به دیدار شهید صدر رفت و از او درباره جوانان مؤمنی پرسید که در کنار فلسطینیان با دشمن صهیونیستی می‌جنگند. 📌شهید صدر پاسخ داد: «هرکس عملی را انجام دهد که به نظرش به اسرائیل زیانی می‌رساند، در راه خداست». 🆔 @shahidsadr

🌱راه خدا، راه خدمت به انسان است ...«راه خدا» تعبیری انتزاعی از «راه خدمت به انسان» است؛ زیرا هر کاری برای خداست، در حقیقت برای بندگان اوست؛ چراکه خداوند از بندگانش بی‌نیاز است. و از آنجا که معبود مطلق، فراتر از هر حدومرزی است و با هیچ شخصی، خویشاوندی و به هیچ گروهی، گرایش ندارد، بروز عملی راه او، راه همه انسانیت است. 📚 کتاب انسان و عبادت، صفحه ۵۱ 🆔 @shahidsade

🇮🇷🇮🇷🇮🇷 📌 واقعی‌ترین هویت یک ملت صادقانه‌ترین و واقعی‌ترین هویت یک ملت، هویتی است که آن را در عرصۀ جهاد و ایثار و ازخودگذشتگی به نمایش می‌گذارد و واضح‌ترین و آشکارترین نمایشی که یک ملت می‌تواند از هویت مبارزه‌ای خود به‌ظهور برساند، نمایشی است که ملت مسلمان ایران ارائه کرده و در نبردهای شریف خود، هویت اسلامی‌اش را متجلی ساخته است. 📚 کتاب حوزه و بایسته‌ها، صفحه ٢۵٨ 🆔 @shahidsadr

📌 فرعون، خداوندگار وضع موجود 🔺فرعون‌ها در طول تاریخ، هرگاه که بر کانون قدرت تسلط می‌یابند، هر نوع عبور از وضعیتی را که بر آن سلطه دارند و هرگونه نگاه به آینده را تزلزل در موجودیت و حرکتی بر ضد مراکز قدرت خود می‌بینند. 🔺از اینجاست که مصلحت فرعون، در درازای تاریخ، بر این است که چشم مردم را به وضع موجود بدوزد و واقعیتی را که در آن زندگی می‌کنند، به امری مطلق یا همان خدا و الگویی آرمانی تبدیل کند که امکان عبور از آن نیست. فرعون تلاش می‌کند که همه مردم را در چارچوب دیدگاه و موجودیت خود زندانی کند تا هیچ‌گاه در جست‌وجوی الگویی که آنان را از زمان کنونی جدا و به آینده منتقل کند، نباشند و به آرمان‌هایی بزرگ‌تر از وضعیت کنونی فکر نکنند. 🔺این را نیز قرآن کریم عرضه کرده و فرموده است: فرعون گفت: ای گروه بزرگان، من غیر از خویشتن برای شما خدایی نمی‌شناسم. (قصص۳۸) فرعون گفت من جز آنچه می‌بینم به شما ارائه نمی‌دهم و شما را جز به راه راست راهنمایی نمی‌کنم. (غافر۲۹) 📚کتاب سنت‌های تاریخ در قرآن کریم، ص١۴٣-١۴۴ 🆔 @shahidsadr

💠 آزادی، رهایی برای اهداف عالی 🔺آزادی در اسلام، حافظ ابعاد انقلابی آزادی انسان است و نقش آن رهاسازی انسان از سیطرۀ تمامی بت‌هایی است که انسان را در طول تاریخ در قید عبودیت خود از پای درآورده‌اند. اما فرایند این آزادسازی بزرگ بر اساس ایمان به عبودیت خالصانه در مقابل خداوند، آری تنها خداوند انجام می‎‌گیرد. 🔺بنابراین بندگی و عبودیت انسان در مقابل خداوند در اسلام _به‌جای مالک خود بودن در سرمایه‌داری_ همان ابزاری است که انسان با آن، هر سلطه و هر بندگی دیگری را درهم می‌شکند؛ زیرا مفهوم بلند این عبودیت چنین احساسی در انسان به‌وجود می‌آورد که او و سایر نیروهایی که با او زندگی می‎‌کنند در یک سطح در مقابل پروردگار هستند. پس هیچ نیرویی در هستی حق ندارد که در سرنوشت او دخالت و در هستی و زندگی او خودسرانه عمل کند. 📚اسلام راهبر زندگى؛ صفحه٣۴۶ 🆔 @shahidsadr