💠 توصیه‌ای از رسول خدا (ص) برای ساکنان و مسافران و مبلغان کشورهای غیراسلامی
🔰 چند روز پیش، دوست عزیزی که در سفرهای تبلیغی نکات بسیاری را از او آموخته‌ام، متن روایتی از پیامبر (ص) را برایم ارسال کرد که برای ساکنان کشورهای غیراسلامی و مسافران به این کشورها بسیار راهگشاست. این روایت را برایتان نقل می‌‌کنم، گرچه تاکنون ناقلی جز إبن‌أبی‌الحدید برایش نیافته‌ام.
🔅 إبن‌أبی‌الحدید در کتاب شرح نهج‌البلاغه از واقدی نقل می‌کند که پیامبر (ص) پیش از عزیمت مسلمانان به‌سوی شام برای پیکار با رومیان، آنها را گردهم آورد، و پس از سفارشات لازم، برای نصر و ظفرشان دعا نمود.
🔅 در این هنگام عبدالله‌بن‌رواحة که برای وداع آمده بود، از پیامبر(ص) خواست که او را موعظه نماید تا آن را به یادگار داشته باشد. پیامبر(ص) به او فرمود: «فردا راهی سرزمینی می‌شوی که سجده کردن در آن اندک است. پس فراوان سجده کن».
🔅 عبدالله گفت: بیشتر بهره‌مندم کن، ای رسول خدا. پیامبر (ص) فرمود: «خدا را فرياد آور كه در هر چه بخواهى يار و مددكار توست».
🔅 عبدالله برخاست که برود. چند قدمی دور نشده بود که بازگشت و گفت: ای رسول خدا، خداوند فرد است و فرد را دوست دارد. [کنایه از اینکه یک توصیه دیگر بفرمایید تا سه توصیه شود] فرمود: «اى پسر رواحه، هرگز از اینکه در کنار ده كار بد، يك كار پسنديده انجام دهى ناتوان نخواهی بود».
🔅 عبدالله‌بن‌رواحه این را که شنید و رو به پیامبر (ص) عرض کرد دیگر سؤالی ندارم. عبدالله به جنگ موته رفت، پس از زیدبن‌ثابت و جعفربن‌ابی‌طالب علمداری کرد، و در نهایت به‌شهادت رسید.
💢 یکی از نکاتی که از این سه سفارش پیامبر (ص) به عبدالله‌بن‌رواحة به ذهن متبادر می‌شود، تأثیر محیط‌های غیراسلامی بر اخلاق و رفتار فرد (و به‌خصوص فرزندان) است. لذا پیامبر اکرم (ص) به یاد فراوان خداوند که سجده، دعا و انجام اعمال نیک از مصادیق بارز آن است، سفارش کردند تا این آثار محیطی به کمترین حد ممکن کاهش یابد.
✍ مهدی صادقی شهمیرزادی
📅 ۲۰ مهرماه ۱۴۰۲
📌 منبع:
ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغة، ۲۰ ج، ۱۴۰۴، قم، ایران، مکتبة آیة الله العظمی المرعشي النجفي (ره)، ج ۱۵، ص ۶۵.
👈 مؤسسه اطلس شيعه
📚 ژئوپلیتیک تشیع در آسیای مرکزی
✍ نویسنده: شعیب بهمن
💢 کتاب حاضر، ضمن مرور سیر تاریخی پیدایش و گسترش تشیع در آسیای مرکزی، به بررسی فرقه‌ها، گروه‌ها، جمعیت و جغرافیای تشیع و شرایط آنها در هریک از کشورهای تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان در دوران پساشوروی پرداخته است.
💢 بحث درباره ویژگی‌های ژئوپلیتیک شیعیان آسیای مرکزی و جایگاه شیعیان این منطقه در ژئوپلیتیک تشیع از دیگر مطالب این کتاب است.
💢 در بخشی از کتاب آمده است:
"به رغم آنکه شیعیان آسیای مرکزی در حال حاضر نسبت به دوران کمونیستی که از اظهار عقیده و انجام شعائر مذهبی محروم بودند، در وضعیت بهتری قرار دارند، اما در عین حال با چالش‌ها، کاستی‌‌ها و محدودیت‌های زیادی نیز مواجه هستند. به‌خصوص که شیعیان منطقه نه‌تنها باید به سه گرایش قوم‌گرایی، ملی‌گرایی و غرب‌گرایی رقابت کنند، بلکه عملاً با سایر مسلمانان سنی‌مذهب نیز دارای نقاط اختلاف و افتراق می‌باشند."
♨️ هدف اصلی این کتاب، یافتن پاسخی درخور به پرسش درباره جایگاه شیعیان آسیای مرکزی در ژئوپلیتیک تشیع است.
📌 فهرست مطالب کتاب:
🔅 مقدمه
🔅 فصل اول: ژئوپلیتیک، مذهب و تشیع
🔅 فصل دوم: اسلام و تشیع در منطقه آسیای مرکزی
🔅 فصل سوم: فرقه‌ها، جمعیت و جغرافیای تشیع در آسیای مرکزی
🔅 فصل چهارم: وضعیت شیعیان در کشورهای آسیای مرکزی
🔅 فصل پنجم: ژئوپلیتیک تشیع و شیعیان آسیای مرکزی
🔅 نتیجه‌گیری
📌 این کتاب در سال ۱۳۹۳ توسط مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور به زیور طبع آراسته و روانه بازار کتاب شد.
#کتاب_و_مقاله
👈 مؤسسه اطلس شيعه
🔰آیت‌الله بروجرودی؛ احیاگر تبلیغ منسجم و ساختارمند در جهان معاصر (۷)
🕌 برگزیدن آیت‌الله شیخ‌محمدتقی قمی به‌عنوان نماینده در مصر و حمایت از دارالتقریب
✨ آیت‌الله شیخ‌محمدتقی قمی از علمای متفکری بود که از سال ۱۳۱۷ ش. به‌منظور فعالیت در زمینۀ تقریب مذاهب اسلامی به قاهره (بزرگترین مرکز علمی اهل‌سنت) مهاجرت کرد. ایشان طی سال‌‌‌‌‌ها اقامت در مصر، ضمن تدریس زبان و ادبیات‌‌‌‌‌فارسی به دانشجویان الأزهر، برای معرفی تشیع به رؤسا و علما بسیار کوشید.
🔅 بر اثر کوشش‌‌‌‌‌های وی و برخی دیگر از علمای شیعه و سنی، سرانجام در سال ۱۳۲۷ ش. «دارالتقریب بین المذاهب الإسلامیة» تأسیس شد. ایشان همچنین در پایه‌‌‌‌‌گذاری برخی نهاد‌‌‌‌‌های مشابه، مانند «مجمع البحوث الاسلامیة» و «معهد الدراسات الاسلامیة» نقشی مؤثر داشت و از فعالیتهای آنان حمایت می‌کرد. افزون بر این، ایشان با مجلۀ معتبر «رسالة الإسلام»، نشریۀ رسمی «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامی» نیز همکاری داشت.
🔰 هرچند آیت‌الله بروجردی مؤسس و عضو هیچ‌یک از این مؤسسات نبود، اما در دوران مرجعیت و زعامت خود، از هیچ‌گونه کمکی به این مراکز دریغ نکرد. ایشان در همین راستا آیت‌الله شیخ‌محمدتقی قمی را به‌عنوان نمایندۀ خود در مصر و دارالتقریب منصوب کرد، به‌واسطۀ ایشان مکاتباتی با شیوخ وقت «الأزهر» داشت و همواره جریانات و مذاکرات دارالتقریب را از آیت‌الله قمی جویا می‌‌‌‌‌شد.
🔰 این تدابیر بر وحدت علمای شیعه و سنی افزود، و به‌تدریج بسیاری از سوءتفاهم‌ها و بدبینی‌‌‌‌‌های علمای دو مذهب را از میان برد. این تعامل و هم‌بستگی، درنهایت به صدور فتوای تاریخی «شیخ شلتوت»، شیخِ معروف «جامعة الأزهر»، مبنی‌بر به‌رسمیت شناختن مذهب تشیع، و صدور مجوز کرسی تدریس تشیع در آن مرکز علمی انجامید.
🔰 در موفقیت آیت‌الله بروجردی در این حوزه، همین بس که ایشان توانست تشیع را به‌عنوان رکن اصلی مذهبی رسمی در بزرگترین مرکز علمی اهل‌سنت معرفی کند، و زمینۀ تدریس معارف شیعی را در آن مرکز فراهم آورد.
🔰 آن مرحوم عقیده داشت که پس از قرن‌ها تفرقه میان مسلمانان، اینک زمان آن فرا رسیده است که دانشمندان دو طرف با منابع و متون یکدیگر آشنا شوند و زمینۀ تفاهم و وحدت را فراهم سازند.
🔅 در گزارش سفارت ایران در قاهره به تاریخ ۱۳۳۶/۲/۳، از استقبال علمای مصر از «تلاش فراوان آیت‌الله محمدتقی قمی به‌منظور برطرف ساختن اختلافات بین شیعه و سنی» سخن به‌میان آمده و به اخلاص و صادقانه بودن دعوت ایشان و پیوستن بزرگانی چون شیخ‌عبدالمجید سلیم، شیخ‌مصطفی عبدالرزاق و شیخ‌محمود شلتوت به دعوت تقریب مذاهب اشاره شده است.
🔅 در ادامۀ این گزارش به نقل از آیت‌الله قمی آمده است: «در سال ۱۹۳۷ [۱۳۱۷ ش.] که برای اولین بار برای دعوت به نزدیک کردن مذاهب اسلامی به قاهره مسافرت کرده، با یاری خواستن از خداوند متعال در این راه کوشش نموده». در خاتمه دربارۀ دستاورد این فعالیت‌‌‌‌‌ها نیز چنین آمده است: «اینک پیروان مذاهب شیعه (امامی و زیدی) و سنی رفتار و تصور گذشته خود را نسبت به همدیگر تعدیل نموده و درک نموده‌‌‌‌‌اند که مذاهب آنها از نظر جوهر و ذات مبانی اسلام تفاوتی با همدیگر ندارند».
#افاده_تبلیغی
👈مؤسسه اطلس شيعه
🧿 نقش بازرگانان در ترویج اسلام
💢 اشتغال از ضرورت‌های زندگی بشر است، و دعوت به کسب‌وکار و نهی از بیکاری و بطالت از مهم‌ترین آموزه‌های اهل‌بیت (ع) است.
💢 شیعیان و اصحاب اهل‌بیت (ع) تا حدی به کسب روزی حلال اهتمام داشتند که شهرت برخی از آنان به شغلشان است، شغل‌های متنوعی که نشان‌دهندۀ حضور آنان در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... است. برخی از این اصحاب که حافظ هزاران حدیث بودند، در سایۀ فعالیتهای اقتصادی خود، معارف مکتب اهل‌بیت (ع) را به سمع مشتاقان آن در نقاط مختلف عالم رساندند. در این میان نقش تجار و بازرگانان از سایرین پررنگ‌تر است.
💢 شهیدمطهری در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران، مسلمان شدن بسیاری از مردم کشورهایی همچون هند، اندونزی، بنگلادش، چین را مرهون فعالیت تبلیغی بازرگانان ایرانی می‌داند. بازرگانان در این کشورها جوامع مستقلی تشکیل دادند که در ساحات مختلف فردی و اجتماعی (نماز، روزه، ازدواج و طلاق و...) مطابق فقه اسلامی رفتار می‌کردند. چنین استقلالی در آن روزگار دلیلی آشکار است بر کامیابی بازرگانان در عرصه تبلیغ و ترویج اسلام.
💢 چگونگی و علل نشر و گسترش اسلام در مناطق مختلف مسأله‌ای مهم و درخور توجه و پژوهش است. برخی جنگ‌های صدر اسلام را دستاویز قرار می‌دهند و زور و جبر را به‌عنوان عامل نشر اسلام معرفی می‌کنند. در پاسخ به این دیدگاه باید گفت ایمان امری قلبی است و اساسا با اکراه قابل جمع نیست. در واقع، این تودۀ مردم بودند که با انگیزه‌های فطری و وجدانی به نشر اسلام پرداختند، و لذا ساکنان بسیاری از مناطق، بدون مواجهه با سپاهیان مسلمان، به اسلام گرویدند.
💢 محمدعلی، مسئول بعثه مسلمانان چین، طی دیدار با مسئول وقت سازمان حج و زیارت در سال ۱۳۸۳ گفت:
«تجار ایرانی از طریق جاده ابریشم وارد چین شدند و به تبلیغ دین پرداختند، و در مقابل فنون، نجوم، علوم و ادبیات چین را وارد ایران کردند.»
💢 بلاذری نیز در فتوح البلدان، سبب گسترش اسلام در منطقه عسیفان (واقع در حد فاصل کشمیر و کابل) را کوشش بازرگانان مسلمان می‌داند. وی در این کتاب، ماجرای پادشاه عاقلی را بیان می‌کند که مردمانش بت‌پرست بودند. با دعوت پادشاه از پیشه‌وران مسلمان، توحید بر مردم آن دیار عرضه می‌شود و آیین آنان از بت‌پرستی به اسلام تغییر می‌کند.
✍ مهدی صادقی شهمیرزادی
📆 ۲۵ مهرماه ۱۴۰۲
📌 منابع:
● بلاذری، احمد بن یحیی، ۱۹۸۸، فتوح البلدان، ۱جلدی، دار و مکتبه هلال، ص ۴۲۹.
● مختاری، رضا، ۱۳۸۴، حج ۲۵، ۱ ج، نشر مشعر، ص ۲۰۸.
● مطهری، مرتضی، ۱۳۷۶، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج ۱۴، انتشارات صدرا.
● پیشوایی، مهدی - افلاکیان، مجید، مشاغل و حِرَف اصحاب و راویان ائمۀ اطهار (ع) تا پایان غیبت صغرا، مجله تاریخ اسلام در آیینۀ پژوهش، پاییز و زمستان ۱۳۹۲.
👈 مؤسسه اطلس شیعه
🌏 سفر علامه عسکری (ره) به چین
💢 مرحوم علامه عسکری در طول حیات خود، سفرهایی به کشورهای انگلستان، آلمان، فرانسه، دانمارک و سوئد داشتند، و به کشورهای مصر، سوریه، لبنان، ترکیه، عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس مکرر سفر کردند.
💢 از ویژگی‌های اخلاقی ایشان این بود که در طول سفر به کشورهای دیگر، به مطالعه میدانی سبک زندگی و فرهنگ بومیان، به‌ویژه بومیان مسلمان و شیعه می‌پرداختند.
🇨🇳 علامه در طول سفر درمانی چندماهه‌ای که به کشور چین داشتند، از معابد، کتابخانه‌ها، مساجد، حوزههای علمیه و... بازدید کردند، و با مردم، دانشمندان و دانشجویان به گفت‌گو و تبادل نظر پرداختند.
🇨🇳 برخی از فعالیتهای ایشان در سفر چین:
● مطالعه میدانی فرهنگ و آداب جامعه چین
● مطالعه میدانی جامعه مسلمانان و شیعیان چین
● جلسات درس و سخنرانی در سالن اجتماعات سفارت ایران
● بازدید از حوزههای علمیه در استان‌های مسلمان‌نشین
● دیدار با علما و طلاب و جذب حدود ۳۰ نفر برای تحصیل در ایران
● شرکت در نماز جماعت اهل‌سنت
● بازدید از کتابخانه‌ها
● بازدید از معابد و اماکن تاریخی کشور چین
● و...
🇨🇳 از مشاهدات علامه عسکری در این سفر این بود که مسلمانان چین نماز خود را به عربی می‌خواندند، اما با اینکه به چینی سخن می‌گفتند، نیت نماز خود را به فارسی بیان می‌کردند.
🇨🇳 ایشان این پدیده را چنین تحلیل می‌کردند که در قرون پیشین شخصی ایرانی که احتمالا تاجر بوده به این دیار آمده، اسلام را ترویج کرده، و نیت نماز را به زبان فارسی به بومیان آموزش داده است.
📌 پیوست تصاویری منتخب از این سفر👇
#شخصیت‌های_بین‌الملل
👈 مؤسسه اطلس شیعه