پژوهشی در شعر کودک، عنوان کتابی است که #منوچهر_علیپور به زیور طبع آراسته و مقدمه ی آن را #دکتر_قدمعلی_سرامی با نگاهی شاعرانه و کودکمحور و با زبان و بیانی ساده نگاشته است. این کتاب در شش بخش به تحلیل و توصیف مفاهیم زیر پرداخته :
تعاریف
موسیقی و انواع آن در شعر کودک
صور خیال و بنیاد آن در شعر کودک
نقش زبان در ساختار شعر کودک
گذری در قالبهای شعر کودک
و
اشارهای بر مهمترین ویژگیهای شعر کودک.
منوچهر علیپور با بهرهگیری از نظرهای علمی در بارهی شعر و تطبیق آن با شعر کودک به ویژگیها، نقاط ضعف و نقاط قوت شعر کودک اشاره کرده است. نویسنده برای نمونه از آثار شاعرانی چون:محمود کیانوش،عباس یمینیشریف،پروین دولتآبادی، ناصر کشاورز، جعفر ابراهیمی، مصطفی رحماندوست، افسانهی شعباننژاد، بیوک ملکی، اسدلله شعبانی،شکوه قاسمنیا، بابک نیکطلب و رودابهی حمزهای بهره جسته و واضح است این کتاب شعرهای تعداد محدودی از شاعران کودک را از نظر گذرانده است و با توجه به تاریخ نشر کتاب در اواخر دههی ۷۰ نبود شعر بسیاری از شاعران کودکسرا ملموس است.
از نگاه منوچهر علیپور مهمترین ویژگیهای شعر کودک عبارتند از:
آهنگین و موسیقایی بودن
قافیهپردازی
سادگی و روانی
نبود سکتههای وزن
نبود ابهام و پیچیدگی
نزدیک شدن شعر به دنیای کودک
رعایت ایجاز
داستانگونگی
تکرار
کاربرد زبان محاوره
با توجه به موارد یاد شده میتوان مهمترین معایب کتاب را اینگونه معرفی کرد:
۱. نویسنده در طبقهبندی ویژگیهای شعر کودک در بعضی موارد دچار اطناب شده است. بدیهی است عدم سکته وزنی در شعر،تکرار و قافیهپردازی از زیرمجموعههای موسیقی شعر است.
۲. نویسنده به قطع محاورهای بودن اثر را از ویژگی شعر کودک میداند(صفحهی ۲۰۲ از چاپ سوم) اگر چه در ادامه به هر دو نظر محاوره در شعر کودک اشاره کرده است اما در ابتدا با حکمی محتوم محاوره را از ویژگیهای اصلی این نوع شعر میداند.
۳. نویسنده اگرچه به اشتباههای دستوری در شعر در فصلی جدا اشاره دارد، در ویژگیهای شعر کودک به سلامت زبان توجه نکرده.
۴. داستانگونگی شعر کودک از مواردی است که نمیتوان آن را از ویژگیهای قطعی شعر کودک به شمار آورد.
۵. آوردن شاهد مثال از شعر نوجوان که با نام و هویت کتاب همسو نیست.
۶. عدم تشخیص درست قالبهای شعری در کتاب. به عنوان مثال در صفحهی ۷۵ قالب مسمط، نیمایی معرفی شده و پیروی همین اشتباه قافیههای پایانی را میانی دانسته
اگر به مطالعه در حوزهی ادبیات کودک علاقمندید پیشنهاد میکنم این کتاب را در سبد مطالعهی خود قرار دهید.
#معصومه_مرادی
کتاب حاضر، از مجموعه کتاب های نوجوانان، داستانی است از زندگی امام علی(ع) از زمان آغاز خلافت تا شهادت. شخصیت اصلی داستان کودکی به نام رشید است که با مادرش زندگی می کند و در زمان حکومت امیرالمومنین وقایعی را از سر می گذراند. فریبا کلهر در این داستان، از فضایل آن حضرت استفاده می کند و داستان را بر محور آن پیش می برد. مواردی چون: ایمان علی، همت علی، سکوت علی، عدالت علی، کار کردن علی، توجه به نیازمندان و ... .
سه مرغابی معروف که روز شهادت امام علی در خانه او بوده اند الهام بخش نویسنده در عنوان گذاری کتاب است.
نشر سروش،این کتاب را در سال ۱۳۷۹ در ۱۲۲ صفحه منتشر کرده است.
مجید ملامحمدی در کتاب پرندهی مهاجر، با داستانوارهای نه چندان کوتاه، به شرح زندگی جعفر بن ابوطالب پسر عموی پیامبر پرداخته است.
او در این زندگینامه که ویژه نوجوانان است، هرجایی که مناسب دیده به آموزههای دینی و یا آیات قرآنی اشاره کرده است.
این کتاب که از مجموعهی ۱۴ جلدی دوستان پیامبر و علی است مناسب نوجوانان است و در واحد گنجشکهای جمکران از نشر جمکران، برای اولین بار در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است.
مجید ملامحمدی کوشیده است در این کتاب با زبانی ساده به برخی مسائل تاریخ صدر اسلام بپردازد. ارجاعهای برونمتنی و علمی از ویژگیهای مثبت این کتاب است که توانسته است مخاطب بزرگسال را نیز جذب کند.
اسماعیل چشرخ تصویرگری و علی باباجانی ویراستاری این کتاب را به عهده داشتهاند.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
کتاب لکلکها بر بام عنوان رمانی نوجوان، نوشته میندرت دویونگ، نویسنده آمریکایی-هلندی است. باهره انور این کتاب را ترجمه و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۹۲ آن را منتشر کرده است.
لینا قهرمان اصلی رمان و تنها دختر بچهی مدرسهرو روستای شِرا در هلند، با همراهی دوستانش جِلا، ایکا، پیِر و آکا میکوشد راهکاری بیابد که لکلکهای مهاجر دوباره به روستای کوچک آنها بیایند؛ چون لکلکها موجب خوشبختی اهل روستا خواهند شد.
این رمان نوجوان که در ۱۵ فصل نوشته شده است، با داشتن گرههای داستانی فراوان مخاطب را جذب میکند. نویسنده کوشیده است در این داستان، علاوه بر آموزش همکاری و تلاش برای رسیدن به هدف، نشاندادن توانمندی دختران برای انجام کارهای دشوار، همکاری خانواده با فرزندان و رسیدن به آرزوهای دیریاب با برنامهریزی و پشتکار به دو مسئله معلولیت و باور کردن افراد معلول در قالب شخصیت جانوس و ضرورت داشتن رابطهای مناسب با کهنسالان در قالب دو شخصیت مادر بزرگ سیبِل سوم و دُوای پیر بپردازد.
اگرچه قهرمانان و مخاطبان اصلی این رمان نوجوانانند، جذابیت و کشش داستانی و همراهی بزرگسالان با بچهها، آنرا برای بزرگسالان نیز خواندنی کرده است.
لکلکها بر بام به صورت صوتی نیز در نرمافزارهای مختلفی چون طاقچه و فیدیبو منتشر شده است
#معصومه_مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
صفورا نیری(۱۳۲۳) یکی از شاعران پیشکسوت و کمتر شناخته شدهی کودک و نوجوان است که تاکنون مجموعههایی از او منتشر شده است. مطالعهی آثار این بانوی شاعر برای پژوهندگان شعر کودک ضروری است.
مثل یک لبخند مجموعه شعری از اوست که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را در سال ۱۳۷۰ منتشر و در سال ۱۳۹۵ تجدید چاپ کرده است.
۱۲ شعر این مجموعه همه در قالب چهارپاره و طولانی(به طور میانگین در ۸ بند) سروده شدهاند. شاعر با روایتی داستانی به توصیف رویدادهای عادی زندگی و مناظر طبیعی پرداخته و گاه تصاویری زیبا خلق کرده است. آنچه در این مجموعه توجه مخاطب پژوهشگر را به خود جلب میکند، تکراری بودن مضامینی چون باران، مترسک، لاکپشت، خورشید، دریا و ... است که امروزه به کلیشههایی پرتکرار در شعر کودک و نوجوان تبدیل شدهاند. زبان و بیان شعرها همسو با جریان شعر دهه ۶۰ و پیرو سبک محمود کیانوش است و اشعار از سهلانگاریهای موسیقایی آن دوره به دور نیست.
نیره تقوایی تصویرگر این کتاب است.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
غلامرضا حیدری ابهری در کتاب( کودکان میپرسند دربارهی مرگ) با نگاهی دینی و با زبانی کودکانه به ۱۴ سوال زیر پاسخ داده است:
۱. آیا بهتر نبود که هیچکس نمیمرد و همه زنده میماندند؟
۲.آیا ما بعد از مرگ نابود میشویم؟
۳.آیا فقط آدمهای بد میمیرند؟
۴. آیا کسی میتواند بفهمد که کِی میمیرد؟
۵.آیا همهی مردهها به بهشت میروند؟
۶. آیا مردن درد دارد؟
۷.فرشتهی مرگ کیست؟
۸. چرا مردم از مرگ میترسند؟
۹.آیا اگر کسی مریض شود حتما میمیرد؟
۱۰. آیا هرکس پیر شود میمیرد؟
۱۱.آیا کسانی که میمیرند، میتوانند باز به این دنیا برگردند؟
۱۲. چرا وقتی کسی میمیرد، برای او گریه میکنند؟
۱۳. چرا روی قبرها سنگ میگذارند؟
۱۴. آیا مردههایی که توی قبر میگذاریم، خفه نمیشوند؟
این کتاب در واحد کودک و خردسال انتشارات قدیانی منتشر و در کتابنامهی رشد آموزش و پرورش معرفی شده و مناسب گروه سنی ب و ج است.
در مطالعهی این کتاب چند نکته قابل تامل است: اول آنکه بهتر بود نویسنده مسأله زندگی بهشتی بعد از مرگ را مختص مسلمانان نکند(صفحهی ۶) چرا که در ذهن کودکان این سؤال مطرح میشود که آیا پیروان دیگر ادیان با وجود ایمان به خداوند و انجام کارهای نیکو بهشتی نخواهند شد؟ این سؤال میتواند به صورت مخفی نوعی نگاه نژادپرستانه و خودبرتر بینی مذهبی را در کودک تقویت کند.
در پاسخ به برخی از سوالها دوگانگی دیده میشود به عنوان مثال در پاسخ به سوال آیا کسانی که میمیرند میتوانند به دنیا برگردند آمده است که: آنها در جهانی دیگر زندگی خواهند کرد اما در پاسخ به سوال آیا مردههایی که توی قبر میگذاریم خفه نمیشوند آمده: آنها دیگر زنده نیستند مانند سنگ، چوب و... شاید برای بیان موضوعی این چنینی بهتر باشد از مثالی ملموستر و قابل فهمتر برای کودک استفاده کرد. مثل رابطهی مسافر با تاکسی. مسافری که سوار تاکسی میشود مسیری را با آن طی خواهد کرد و در جایی دیگر سوار تاکسی دیگری خواهد شد. او در هر حالت زنده است و فقط مرکب خود را عوض کرده است. روح انسان سوار بر ماشین جسم است و در هر حالت زنده است و فقط مرکب اوست که تغییر میکند.
نویسنده در برخی از قسمتها در پاسخ به سوالات از آیات قرآنی بهره برده است؛ بهتر بود نشانی آیه ذکر میشد.
با وجود این مسائل تلاش نویسنده برای پاسخ دادن به سوالاتی که با توجه به ماهیت حیات، ذهن کودکان را درگیر میکند و پرداختن به آن دشوار است، ستودنی است.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
اورژانس آب رسان داستان کودکی را بیان میکند که خواب دیده است پدرش که در جبهههای جنوب در حال جنگیدن است تشنه است. او در رویای خود با کمک پلیکان و چهار عنصر بنیادی جهان، آب، باد، خاک و آتش تلاش میکند که به پدرش و دیگر دوستانش که مدتی است تشنهاند، آب برساند. روایت کودکانه و بهرهگیری از صوت این کتاب را برای کودکان دلپذیرتر کرده است. میثم محمدی، نویسندهی کتاب اورژانس آبرسان، به خوبی توانسته است با ایجاد کشمکشهایی در طول داستان، مخاطب را به دنبال خود بکشد.
این داستان دفاع مقدس مناسب گروه سنی ب است و نشر بوی باران به همت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان فارس در سال ۱۳۹۵ آنرا منتشر کرده است.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
شُرشُرِ شعر بارون مجموعه شعر خردسال است که برای اولین بار نشر عموعلوی در سال ۱۳۹۱ آن را منتشر کرده است.
تقی متّقی شاعر این مجموعه با زبان گفتار و در پنج شعر که قالب همگی آنها چهارپاره است، به مضامین باران، خانواده، بازی و شیطنتهای کودکانه پرداخته است. زبان اشعار روان است و در دو قطعه شعر طنز دیده می شود.
با وجود تصاویر شاعرانه و کودکانه در شعرهای این مجموعه، در برخی از ابیات ضعفهایی چون تکرار و یا ابهام با توجه به مخاطب خردسال دیده میشود که به راحتی قابل اصلاح است؛ به عنوان مثال تکرار مصراع آش نخود، آش عدس در دو بند پشت سر هم از یک شعر چندان زیبنده نیست با این حال شعرهای این مجموعه همسو با دنیای خردسالان و لذتهای آنان است.
شعر زیر از این مجموعه انتخاب شده است:
چیک و چیک و چیک چه زیبا
بارون داره میخونه
صدای اون میپیچه
توی حیاط خونه
میرم میون بارون
بارون دونهدونه
شعری براش میخونم
شعری برام میخونه
شُرشُرِ شعرِ بارون
بر سر و روم چیکده
آخ که شدم خیس آب
چون موش آب کشیده
#معصومه_مرادی
#باشگاه_کتاب_کودک_و_نوجوان_سیب_نارنجی
امام گلها عنوان مجموعه شعری عاشورایی از محمود پوروهاب است. پوروهاب در این مجموعه، در ۱۳ قطعه شعر که قالب همه آنها غزلمثنوی است و در شعر کودک و نوجوان کمتر استفاده شده است، به توصیف وقایع عاشورا و برخی از قهرمانان این رویداد مهم تاریخی پرداخته است.
زبان اشعار ساده و روان است و همراهی آنها با تصاویر میتواند آن ها را برای نوجوانان گروههای سنی د و ه مناسب کند؛ اگرچه بزرگسالان هم دیگر مخاطبان این مجموعهاند.
تشنه و تشنگی، رود، لاله، مشک، آب،اسب، سقا و ...از کلیدواژههای این مجموعهاند که در دیگر شعرهای عاشورایی نیز دیده میشوند. نگاه شاعر به واقعهی عاشورا در این دفتر چون بسیاری از سرودههای دیگر شاعران، نو و تازه نیست با این حال شاعر کوشیده است با خلق تصاویری متفاوت و ملموس سرودهای عاطفی ارائه کند و به مضمون رنگ و بویی تازه ببخشد. استفاده از ردیف برای تمام اشعار موسیقی شعرها را تقویت کرده است و زبان ساده و واژهها و ترکیبهایی چون سنجاقک، قمری، شکوفه، گلدان، خورشید، ترانهی رود، ماهی سرخ کوچک، آهوی سبزهزار، گل خشک و شاخه سبز صنوبر بر صمیمت کلام افزوده است.
از دیگر نقاط قوت این کتاب، ذکر منابع مورد استفاده است.
انتشاران مدرسه این مجموعه را اولین بار در سال ۱۳۷۵ منتشر کرده است.
شعر زیر از این دفتر انتخاب شده است:
گفتی ای نوبهار من برگرد
کوچک بیقرار من برگرد
داغ و اندوه تازهای نگذار
بر دل داغدار من، برگرد
آه از خون سرخ یارانم
دشت شد لالهزار من، برگرد
منم آن رود تشنه کو آبی؟
خشک شد چشمهسار من برگرد
در دل کوفیان زمستان است
دور شو از کنار من، برگرد
تیغ و شمشیر تشنه خونند
آهوی سبزهزار من برگرد
ای گل کوچک برادر من
یادگار بهار من برگرد
کودک اما عمو عمو میکرد
گل خود را دوباره بو میکرد
غصهها داشت در دلش خانه
دور گل گشت مثل پروانه
بال پروانه را جدا کردند
چه ستمها که بر شما کردند
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
ماه گفت:
مشق رودخانه را
روی دفتر زمین
هیچ وقت خواندهای؟
خاک گفت:
مشق رودخانهها رفتن است
آب دادن است
همچنان که مشق کوه
واژه واژه بین دشت ایستادن است
ماه گفت:
مثل من بیا
مشق رودخانه را
از هوا ببین
حرف حرف مشق سر
لفظ لفظ مشق دست را جدا ببین
خاک گفت:
مشق آب روشنایی است
ماه شعر کرد بغض خاک را و گفت:
رودخانه مشق کودکان کربلایی است.
#معصومه_مرادی
#شعر_آیینی
#شعر_نوجوان
#عاشورا
#از_کتاب_روی_دوش_ابر
📕📗📘📙
اسدالله شعبانی در مجموعه شعر *"خدا خدای مهربان"* در یازده قطعه شعر با زبانی کودکانه به مفاهیم توحیدی پرداخته است.
در این یازده قطعه شعر، شاعر پس از اشاره به یکی از زیباییهای طبیعت، به آفرینش دنیا توسط خداوند اشاره کرده است. زبان این اشعار محاوره و یکدست است و تنها در یک شعر و به صورت محدود دو دستگی زبانی دیده میشود . تصاویر ساده و دستیافتنی شعرها، به مخاطب کودک کمک میکند مفاهیم را به خوبی دریابد.
به نظر میرسد نگاه برخی از شاعران دههی نود بیتاثیر از این نگاه شاعرانه به خداوند و توحید نیست.
فائزه تقیزاده تصویرگر این کتاب است و نشر بهنشر در سال ۱۳۸۸ آن را منتشر کرده است.
شعر زیر از این کتاب انتخاب شده است:
خدا کجاست؟
در همهجا
هم رو زمین
هم تو هوا.
یه وقت میشه جوونه
سر میزنه از دلِ تنگ دونه
یه وقت میشه پرنده
تو دل من میسازه آشیونه
جیک و جیک و جیک میخونه.
شعر مشهور کی به ما چشم داده گوش داده؟ خدا خدا
کی به ما عقل داده هوش داده؟
خدا خدا
از این مجموعه است.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
شنبههای معرفی کتاب
#شنبههای_معرفی_کتاب
خاطرهای از بهشت داستانیست کودکانه که با استفاده از فضایی صمیمی به راهپیمایی اربعین میپردازد. #علی_فاطمیپور در این کتاب توانسته است به زبانی ساده و با کمک گرفتن از شخصیتهای کودک ایرانی و عراقی حس همدوستی به ویژه از نگاه مذهبی را به مخاطب کودک ارائه دهد.
تصویرگر کتاب نیز کوشیده است با به کارگیری تصویرهایی گویا به ارتباط این همپیمایی مذهبی با مهدویت اشاره کند.
این کتاب که ویژهی دانشآموزان گروه سنی ب و ج است در سال ۱۳۹۶ به همت نشر صحرایی سبز در ۳۰۰۰ نسخه منتشر شده است. به جا بود نویسنده با انتخاب نامی متفاوت با کارکردی مخاطبمحور و خلق فضایی فانتزی در داستان به جذابیت هرچه بیشتر کتاب بیافزاید.
#اربعین
#پیاده_روی_اربعین
#ادبیات_کودک_و_نوجوان
#حب_الحسین_یجمعنا
کتابخانه عمومی قاضی بیضاوی با همکاری معاونت فرهنگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز و انجمن سیب نارنجی برگزار میکند:
*شعر عاشورایی از گذشته تا امروز*
با معرفی کتاب شرح منظومه ظهر از غلامرضا کافی
معصومه مرادی دانشجوی دکترای ادبیات فارسی ، نویسنده، شاعر و دبیر اتجمن سیب نارنجی
زمان سه شنبه ۶مهر ۱۴۰۰ساعت ۱۹
مکان :کتابخانه عمومی قاضی بیضاوی
لینک ورود به برنامه مجازی
http://skyroom.online/ch/farspl/beyza
📙📕📘📗
کلر ژوبرت در کتاب هدیه بادامک،که به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی روایت شده، کوشیده است مفهوم ایثار و فداکاری را با بیانی ساده برای کودکان گروه سنی ب تبیین کند. حیوان(در این داستات سنجاب)در این کتاب چون بیشتر آثار ژوبرت، شخصیت اصلی داستان و کودک انسانی شخصیت فرعی است.
در شناسنامه کتاب آمده است که موضوع این داستان حسینبن علی علیهالسلام است در حالی که در هیچ کجای داستان نویسنده نشانه یا شاهدی برای این موضوع نیاورده است و تنها در صفحه ۴ در گفتگوی جغد پیر معلم مدرسه با دانشآموزان آمده است :"آدمها به این کار میگویند ایثار. بارها داستان ایثار یک مرد بزرگ را از نگهبان جنگل شنیدهام."
با مطرح شدن این گفتگو ذهن بیدرنگ، مرد بزرگایثارگر دنیای انسانها را جستجو میکند اما هیچ نشانهای برای یافتن آن نمییابد. این پرسش ذهنی که در داستان بیپاسخ میماند، بار دیگر در صفحه آخر از زبان جغد پیر مطرح میشود. او از بادامک قهرمان داستان، میخواهد که درباره آن انسان بزرگ از دختر نگهبان جنگل بپرسد. بدیهی است در زندگی انسانها شخصیتهای بزرگ ایثارگر فراوانند و نبودن هیچ نشانهای در متن که مخاطب را به سمت هدف اصلی نویسنده حرکت بدهد میتواند باعث برداشتهای آزاد از مفهوم مرد بزرگ ایثارگر شود و نمیتوان داستان را داستانی امامحسینی تلقی کرد.
نکته قابل تامل آنجاست که در ترجمه عربی این داستان در کتاب به صراحت به نام امام حسین علیهالسلام اشاره شده است.
این کتاب اولین بار در سال ۱۳۹۸ به همت نشر سوره مهر منتشر شده و موسی بیدج آن را به زبان عربی و کارولین جی کراسکری به زبان انگلیسی ترجمه کردهاند.
پی نوشت: در چاپ سوم کتاب به نام امام حسین اشاره شده است با اینحال جز نام هیچ نمود دیگری از ایثار امام حسین علیهالسلام در کتاب دیده نمیشود.
#معصومه_مرادی
#باشگاه_کتاب_کودک_و_نوجوان_سیب_نارنجی
#شنبههای_معرفی_کتاب
لینک کانال واتساپی:
https://chat.whatsapp.com/GWJvCcypVXm1p1ck2L4qPb