غلامرضا حیدری ابهری، در مجموعه ۵ جلدی *پیامبر و قصههایش* با تکیه بر احادیث و روایات، در داستانوارههایی کوتاه، گوشههایی از زندگی و سیرهی اخلاقی پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله و سلّم را روایت کرده است.
زبان مجموعه از نظر واژگان و بافت و ساخت دستوری مناسب گروههای سنی ج و د است و با توجه به مخاطب،حالتی باستانگرایانه دارد؛ اما مخاطبان بزرگسال نیز میتوانند از مطالب و آموزههای اخلاقی این مجموعه بهرهمند شوند.
هر مجموعه دربردارندهی ۱۴ حکایت است که نویسنده در تکمیل هر حکایت، در بخش *بیشتر بخوان، بهتر بدان*، به صورت کوتاه، مخاطب را به ضرورت عملکردن به درس اخلاقی حکایت تشویق میکند.
این مجموعه، در کتابنامهی رشد آموزش و پرورش معرفی شده و نشر جمال آن را منتشر کرده است. شایسته است این مجموعه از نظر ویرایش بازبینی شود.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
*شعر دعا* عنوان کتابی است دربردارندهی ۱۲ ترانه از ۶ شاعر مطرح کودک و نوجوان با همین موضوع.
شاعران این مجموعه( شکوه قاسمنیا، مصطفی رحماندوست، اسدالله شعبانی، افسانه شعباننژاد، جعفر ابراهیمی و بابک نیکطلب) کوشیدهاند با زبانی روان و ساده، بعضی از آرزوهای کودکان و یا بزرگسالان برای آنان را بیان کنند؛ با این حال به صورت محدود در بعضی از شعرها دو دستگی زبانی(تلفیق زبان محاوره و معیار) دیده میشود. این دو دستگیها هدفمند و در خدمت فرم و یا چارچوب ادبی اثر نیست و بیشتر به ضرورت وزن اتفاق افتاده است.
در بعضی از شعرها در کنار موضوع دعا،دیگر مضامین توحیدی چون پرداختن به صفات خداوند نیز به تصویر کشیده شده است.
پیروی از الگوی شعر عامیانه از ویژگیهای بعضی از ترانههای این مجموعه است.
این کتاب را کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۸۵ منتشر کرده است. ترانههای زیر از این مجموعه است:
افسانه شعباننژاد:
گنجشکه روی بومه
داره صدا میکنه
برای جوجههایش
داره دعا میکنه
گربه سیا نشسته
نزدیک لونهی اون
گنجشکه میگه:《 جیک جیک
کمک، کمک! خداجون!)》
خدا کمک میکنه
کارها رو جور میکنه
مامانی میگه:《 پیشته!》
گربه رو دور میکنه
شکوه قاسمنیا:
خداجونم دلم میخواد
مثل مامان دعا کنم
یواش با توحرف بزنم
اسم تو رو صدا کنم
بگم خدا، خدا، خدا!
دلم یه کفش نو میخواد
از اون که رنگش آبی بود
خوشم میآد خیلی زیاد
میخوام بابام زود بخره
کفشای آبی رو برام
بین من و خودت باشه
که من چی گفتم، چی میخوام.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
شنبههای معرفی کتاب
سید محمد مهاجرانی در کتاب باغ سبز نماز در ۱۴ قطعه شعر، ضرورت توجه به نماز و شیوهی صحیح وضو گرفتن و خواندن یک نماز دو رکعتی را با جزییات به کودکان آموزش داده است.
اشعار همه در قالب چهارپارههای سه بندی و چهاربندی سروده شده و برای خانوادههایی که اصرار دارند شیوهی صحیح نمازخواندن را به کودکانشان بیاموزند گزینه خوبی است چرا که شاعر کوشیده است با کمک گرفتن از موسیقی که مورد علاقهی کودکان است، به صورت مبسوط، اصول اولیه و ساختار نماز را توضیح دهد.
با تمام ویژگیهای خوب یاد شده، این مجموعه چون بسیاری از مجموعههای شعر دینی به ویژه شعرهای آموزشی با کاستیهایی رو به رو است:
● در بسیاری از قسمتهای شعرها دو دستگی زبانی(بین زبان محاورهای و رسمی) دیده میشود که این نقص در مجموعههای سید محمد مهاجرانی فراوانی بالایی دارد.
●اشکالهای دستوری همچون حذف رای مفعولی و حذف ضمایر و دیگر اجزای جمله از دیگر معایب این مجموعه است.
● جنبهی بالای آموزشی اشعار از شاعرانگی آنها کاسته و آنها را در برخی موارد تبدیل به نظم کرده است.
● در شعر گلی برای تو در بند سوم وزن شعر با سایر بندها تفاوت دارد. البته در برخی از شعرهای دیگر نیز قسمتهایی اضافه بر وزن عروضی آمده است که با تغییر شیوه خوانش از زبان رسمی به زبان محاوره، این عیوب برطرف میشود.
● تکرار قافیههای مشابه، عدم استفاده هنری از قافیه و انتخاب اشتباه کلمات قافیه از نظر سلامت، از دیگر مشکلات این مجموعه است.
●در شعر حمد و سوره، تشبیه رنگ سجاده به رنگ برگ کاهو که به ضرورت قافیهی آهو آمده است از زیبایی سخن کاسته است.
نشر جمال این مجموعه را در سال ۱۳۹۲ منتشر کرده است. شعر زیر از این مجموعه انتخاب شده است:
برای هر نمازت
به سوی قبله رو کن
اگر بلد نبودی
بگرد و پرس و جو کن
قبلهی ما کعله است
خانهی پروردگار
که دور آن میگردند
با شور و شوق بسیار
نگین شهر مکه
وَ قبلهی زمین است
خانهای که همیشه
تو قلب ماست همین است.
معصومه مرادی باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
مهدی الماسی، حبیب یوسفزاده و بهروز رضایی کهریز در کتاب «نبرد ایرانیان» در ۵۰ فصل و ۱۰۴ صفحه به برخی از نبردهای ایرانیان از آغاز تا کنون پرداختهاند. این کتاب که در فصل اوّل به معرفی مختصری از ایران بسنده کرده است، در ادامه به نبردها و شخصیتهای اسطورهای ایران پرداخته و بعدازآن بعضی از رویدادهای تاریخی ایران باستان، ایران بعد از اسلام و دورۀ معاصر را آورده است. ساختار دانشنامهای این کتاب به مخاطب کمک میکند که در صورت نیاز به مدخل مورد نظر مراجعه کند و از آن بهره گیرد.
در ضمن مطالعۀ کتاب، نبود بعضی قیامها و قهرمانها چون آریو برزن، قیامهای پس از ابومسلم، قیام جنگل و دفاع ایرانیان در جنگهای جهانی به چشم میآید و این عیوب از جنبۀ علمی کار کاسته است.حجم عمدۀ این کتاب را دفاع مقدّس و جنگ ۸ ساله به خود اختصاص داده است؛ بهگونهای که به نظر میرسد بهتر بود در زیر عنوان به تأکید کتاب بر این نگاه اشاره میشد؛ برای مثال عنوان «نبرد ایرانیان، با تکیه بر رویدادهای دفاع مقدس و نگاهی گذرا به نبردهای پیشازآن». در این صورت شیوۀ پردازش به مسائل با عنوان کتاب و مقدّمه همخوانی داشته و نگاه سوگیرانه در اثر کمتر به چشم میآید.
از آنجایی کهکتاب حالتی علمی دارد، شایسته بود منابع مورد استفاده در کتاب درج شود.
این کتاب برای اولین بار در سال ۱۳۹۹ با تیراژ ۵۰۰۰ نسخه در نشر طلایی چاپ و منتشر شده است.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی
غلامرضا بکتاش ده قطعه شعر را برای مخاطبان نوجوان در "مجموعه نوجوانی درخت کاج" منتشر کرده است. اشعار این مجموعه که در دو قالب نیمایی و چهارپاره سروده شدهاند با تلفیق کشفهای هنری، مسائل اجتماعی و مذهبی، صمیمت و زبان روان و سالم، حسی خوب و عمیق در خواننده ایجاد میکند. علاوه بر نوجوانان دنیای به تصویر کشیده شده در این مجموعه برای بزرگسالان هم میتواند جذاب باشد.
از دیگر ویژگیهای این مجموعه داشتن روایتی داستانی در شعرها و پایانبندیهایی محکم است که در دیگر آثار بکتاش نیز دیده میشود؛ با این تفاوت که در این مجموعه ارتباط عمودی بین شعر و پایانبندی به خوبی حفظ شده است.
این مجموعه برای اولین بار در سال ۱۳۸۸ با تصویرگری منصوره توحیدلو و در نشر سروش منتشر شده است.
شعر زیر از این کتاب است:
آخرین جشنواره خداست
پردهها کنار میرود
از دهان کوه
نامی از کسی شنیده میشود
ناگهان
مردی از قبیلهی قریش
برگزیده میشود
هدیهاش
لوحی از کتاب آسمانی است
فکر میکنم که با همین کتاب
طرح انقلاب او
جهانی است.
معصومه مرادی
باشگاه کتاب کودک و نوجوان سیب نارنجی