#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
2
این دو واژه
هم معنی ظاهری دارد و هم باطنی
فقیر:
(هر کسی به میزان ظرفیتش از فقر خود با امام سخن می گوید؛ عده ای از فقر مادی و عده ای از فقر معنوی شان)
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
خسته:
معنی آن مجروح ،آسیب دیده و بی رمق است
اما مفهوم باطنی و معنوی ان بسیار وسیع است
کسی است که تواناست و فقر مادی ندارد حتی بظاهر قدرت دارد
اما به کمک خاص نیاز دارد
یا در مقطعی به مددی خاص نیازمندست
مثلاً افتاده است و باید دستش را باید گرفت
مثل واژه «مسکین» که مفهومی متفاوتی با واژه «فقیر» دارد.
چیزیی شبیه به مفهوم شکست خورده و از همه جا رانده و از همه چیز مانده!
و نیز مفهوم از همه چیز بریده...
تصور کنید فردی احساس فقر مادی یا معنوی داشته باشد
و احساس کند همه درها به رویش بسته شده
و از همه چیز بریده...
وقتی در برار امام رئوف قرار می گیرد به چه حسی این عبارت شاعرانه را با حضرت مطرح می کند...
فقیر و خسته به درگاهت آمدم ...
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
3
این بیت، سه نوع التماس دارد:
"فقیر" و"خسته" به درگاهت آمدم..
وصف حال فرد نیازمند که با لحن نیاز و التماس بیان می شود
"فقیر" و"خسته" به درگاهت آمدم رحمی!
بعد از لحن التماس
بیان و به زبان آوردن حاجت است؛
در نهایت عجز و التماس..
به نظر شما کدام انسان صاحب عزتی
جز به در خانه اهل بیت علیهم السلام
در کجا
چنین اظهار عجز و نیاز می کند؟
در مصراع دوم
علت عرض نیاز و این نوع التماس بیان می شود.
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
4
در بیت
بظاهر دو نشانه «اطناب» و زیاده گویی وجود دارد:
الف)
"فقیر" و "خسته" آمدم
که درواقع نوعی مترادف سازی است.
ب)
رحمی کن!
ارائه توضیح و تبیین بظاهر غیر ضروری.
این، «اطناب به اقتصای حال» است.
انسان در موقع نیاز
ناخوداگاه به بیان دلایل اظهار حاجت
می پردازد...
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
5
در کنار اطناب، نشانه ایجاز نیز هست:
به درگاهت امدم..
رحمی!
که در این عبارت اخیر
با حذف فعل به قرینه معنوی روبه روئیم.
رحمی!
(التماس می کنم به من رحم کن!)
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
6
مصراع دوم اطناب دارد:
«که جز ولای توام نیست هیچ دست آویز»
به جهت تبیین مفهوم و فصای خلق شده در مصراع اول
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
7
از دیگر نکات جذاب بیت،
تنوع لحن در یک بیت است:
الف)
لحن گزارشی آن است با چاشنی لحن عاطفی
در فقیر و خسته...
"فقیر" و"خسته" به درگاهت آمدم رحمی
ب)
لحن التماس:
آمدم رحمی!
ج)
لحن تبین و تاکید استوارانه ای در مصراع دوم دارد:
که جز ولای توام نیست هیچ دستاویز...
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
8
"فقیر" و"خسته" به درگاهت آمدم رحمی..
هنگام خوانش این مصراع
حالت "فرود سر هنگام تواضع و التماس"
تداعی می شود
بویژه در بخش پایانی مصراع:
"رحمی!"
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
9
"قصر" و "انحصار مفهوم"با کاربرد" جز" و"هیچ"
که "جز" ولای توام نیست "هیچ" دست آویز
یعنی هرگز جای دیگر التماس نمیکنم...
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
10
بیت، استدلال محورست؛
فقط «بیان حسی» و اظهار نیاز نیست!
چرا به شما اظهار نیاز می کنم؟
آیا دربرابر انسانها میتوان این همه با التماس حرف زد؟
بیت، تلویحا و تصریحا نفی می کند:
که جز ولای توام نیست هیچ دستاویز...
یعنی
جز به درگاه و آستان شما نباید روی آورد...
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
11
که جز ولای توام نیست هیچ دستاویز...
هم نشینی "نیست" و "هیچ"
هماهنگی موسیقایی ایجاد کرده است
و نوعی تاکید موسیقایی و زبانی را رقم زده است
تا لحن تاکید و استواری سخن و باور شاعر را مضاعف و بیشتر کند
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
12
در بیت، نوعی توازن مضمونی و مفهومی وجود دارد
هرچه قدر، مصراع اول، ملتمسانه است:
فقیروخسته به درگاهت آمدم رحمی!
به همان میزان،
مصراع دوم باورمدارانه و عزت محورست...
که جز ولای توام نیست هیچ دست آویز
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
13
لحن"تاکید"در این بیت
دو نقش متفاوت گرفته است
در مصراع اول
بر فضای حسی تاکید می شود
فقیروخسته به درگاهت آمدم رحمی!
در مصراع دوم
تاکید می شود بر مفهوم و مضمون:
که جز ولای توام نیست هیچ دست آویز
این کارکرد یک لحن در دو فضای کاملا متضاد،
جالب توجه است
و الگوبخش برای شاعران ولایی سرا.
@smahdihoseinir
#یک_نکته_ازین_معنی
درباره یک بیت لسان الغیب
14
دستاویز
چند معنی دارد
از جمله سند، شهادت نامه و...
و یکی از معانی آن که "دهخدا "آورده، عبارت است از:
« درآويختن و دست در چيزي زدن
و آن را پشت و پناه خود ساختن
و تکيه بر آن کردن»
شاعر احتمالاً در تبیین شعر
به تمام معانی مطرح شده
و بخصوص این معنی اخیر دقت داشته است تا تصویر التماس و نیاز او بهتر در ذهن تداعی شود...
@smahdihoseinir
15
درود بی پایان به روان حافظ
و نیز آن خادمان رضوی
که با حسن انتخاب خود،
راه گفتوگوی عاشقانه، ملتمسانه و عزت مدارانه با امام علی بن موسی الرضا علیه السلام را
برای مشتاقان هموار کرده اند...
@smahdihoseinir
پیشکش به خاک پای امام الرئوف علیه علیه السلام
مشکل من با خودم مشکل تر از این حرفهاست
من شدم دیوانه او عاقل تر از این حرفهاست
عقل فتوا می دهد پرهیز از غم واجب است
عشق میگوید که او جاهل تر از این حرفهاست
روزگاری سنگ بود و حال مرغی عاشق است
التفاتی کن ببین بسمل تر از این حرفهاست
با نگاهی میکنی این سنگ را دریای نور
قلب من هرچند سنگین دل تر از این حرفهاست
پشت در ماندم اگرچه خوانده ام اذن دخول
خوب میدانم دلم غافل تر از این حرفهاست
محو در آینه کاری های ایوان مانده ام
مشکل من با خودم مشکل تر از این حرفهاست
سمت کشتی شما موجی پناه آورده است
آه این گرداب بی ساحل تر از این حرفهاست
شوق دریا دارد این چشمه میان سنگها
گرچه راه پیش رو حائل تر از این حرفهاست
آه ای باران رحمت بر دل زارم ببار
گرچه سنگستان و بی حاصل تر از این حرفهاست
لطف کن دست مرا... چشم مرا ....قلب مرا....
این گدای سامره سائل تر از این حرفهاست
در بهای بیت من بیتی بهشتی میدهی
ای کریم! این شعر ناقابل تر از این حرفهاست
آمدم یک بار دیدار و تو می آیی سه بار
با شما فردای من کامل تر از این حرفهاست...
ما کجا و عشق تو؟ خاک تو و عرش خدا
آشنای عشق تو بیدل تر از این حرفهاست
در طواف کعبه بودم قصد کویت کرده ام
حج من با یاد تو کامل تر از این حرفهاست
سفره بی منت احسان تو گسترده است
حیف آقا این گدا کاهل تر از این حرفهاست
#معرفی_جلسات_اینجانب
یکصدوپنجاهوسومین جلسه فرات
دوشنبه شانزدهم تیرماه1399
ساعت 18تا20
تهران
خ وحدت اسلامی
کوچه خندان
حسینیه سادات.
#معرفی_جلسات_اینجانب
شروع دوباره جلسه
نقد شعر ولایی
در آستانه سی امین سال
برگزاری جلسات هفتگی (مشکات)
سه شنبه 17 تیرماه 99
ساعت 18
قم
آذر - داخل بازار کهنه
کوچه شهید جامه دار
پلاک 66
ویژه برادران
#معرفی_جلسات_اینجانب
یکصدوپنجاهوچهارمین جلسه انجمن شعر ولایی فرات
دوشنبه ششم مردادماه1399
ساعت 18تا20
تهران
خ وحدت اسلامی
کوچه خندان
حسینیه سادات.
(ویژه برادران)
#معرفی_جلسات_اینجانب
السلام علیک یا باقر العلوم
جلسه هفتگی مشکات
نقد شعر ولایی
ویژه برادران
سه شنبه
۷ مرداد ۱۳۹۹
ساعت ۱۸
مکان:
قم، بلوار عطاران
خیابان مفتح، مفتح ۱۵
انتهای کوچه، درِ سبز روبرو، پلاک۵
(ویژه برادران)
#شعر_منتحب
السلام علیک یا باقر العلوم
آفتاب بن علی بن حسين بن علی
راوی نور، شكافندۀ علم ازلی
مادرش آينه فرزند فرستادۀ عشق
بندۀ خوب خداوند، خداوند علیّ
آدم و جنّ و ملَك پيش تو زانو زده اند
خانۀ كوچك تو با دو سه ديوار گِلی
همه سُبحانكَ لا علمَ لنا مي گويند
گاهِ تفسير تو از آيۀ اللهُ ولی
ناگهان روز الست از همه پرسيد خدا
دوست داريد علی را؟ همه گفتند بلی
شعر من جابر عبد اللَه انصاری شد
كه سلامی برساند به تو با تنگ دلی
#یک_نکته_از_این_معنی
در یک شعر خوب و قابل دفاع،
چند ویژگی مهم وجود دارد
حداقل این هفت ویژگی:
1. فصاحت
2. استواری و صلابت
3. جذابیت و لطف سخن
4. بداعت و خلاقیت
5. تناسب و سنخیت
6. بلاغت
7. انسجام
آیا شعر منتخب، شعر خوبی است؟
مرور شعر با محوریت بررسی شرایط شش گانه
ما را به پاسخ این سوال
رهنمون خواهد بود:
الف) فصاحت(سلامت گفتار )
اگر در برابر مفاهیم حسی و فکری شعر، واکنش عاطفی نشان می دهید
و حس خوبی (خالی از ابهام) دارید
یعنی این که با این شعر موافقید؛
ازآن لذت برده اید؛
و نسبت به آن حس منفی ندارید؛
این، یعنی به احتمال قوی، آن شعر سالم است و توانسته است زمینه های ارتباط با مخاطب را فراهم سازد.
ب) استواری و صلابت(غنای محتوایی و فنی)
طرح مفاهیم گسترده و عمیق(از جمله تاریخی و اعتقادی) در شعر به بیانی سالم، شاعرانه و قوی
باعث می شود تصویری از اندیشه و نحوه بیان شاعر در شعر ترسیم گردد.
ج) دل نشینی، جذابیت و لطف سخن
اولین نشانه شعر خوب، قدرت غافلگیری و سپس، تاثیرگذاری بر مخاطب خاص است؛
«هر سخن کز دل برآید لاجرم بر دل نشیند»...
و البته، شرط اول تاثیر گذاری، بهره مندی شعر از زبان ساده، صمیمی و طراوت سخن است
بیت حافظ حاوی همین شرط مهم است:
«حسد چه می بری ای سست نظم بر حافظ؟
قبول خاطر و لطف سخن، خدادادست!»
برای تحلیل میزان طراوت و جذابیت کلام شاعر
لازم است این دو حوزه به خوبی واکاوی شود:
1. آیا سخن شاعر برگرفته از« تجربه حسی» خود شاعرست با تکرار تجربه دیگران؟
به عبارت دیگر راز جذابیت سخن را باید در «واکنش های عاطفی» شاعر جست و جو کرد( این حالت،بعد از درک تجربه های حسی به شکل ناخودآگاه، بروز و ظهور می یابد).
2. بخشی از جذابیت سخن کاملاً فطری است(بیت حافط را مجددا مرور کنید!)
«شیرین زبانی» و «لطف سخن» شاعران کاملا خداداد و فطری است.
از همین راه، می توان میان شعر «تصنعی» با شعر «واقعی» تفاوت قائل شد.
د) بداعت و خلاقیت
هیچ هنرمند اصیل و باهویتی حاضر نیست آثار دیگران را تقلید و کپی کاری کند...
از شاعر خوب انتظار می رود شعرش حاوی «اتفاقات شاعرانه» باشد؛
شعر خلاقانه، هنر شاعر را نسبت به دیگران متمایز و برجسته می کند.
خب؛ ببینید در شعر نمونه های خلاقیت وجود دارد یا خیر؟
ه) تناسب و سنخیت
میان کلمات و عبارات، تصاویر و حتی اندیشه شاعر
باید تناسب، تجانس و سنخیت باشد تا دو اصل "هم نشینی" و "جانشینیِ" فنی و شاعرانه در شعر رعایت شود.
ز) بلاغت
کلام(شعر) برگرفته از مهارت شیوایی سخنور(شاعر) است
و سخنور با تجربه اندوزی در چند عرصه،
می تواند به «بلاغت» و«شیوایی»سخن دست یابد:
1. شناخت رموز و اصول فنی زبان و بیان شاعرانه
2. شناخت سطح فکری و فنی مخاطب و مرزهای نیاز و انگیزه او
3. شناخت حال و هوای حسی، فکری و فنی خود
مجموع این سه عرصه را اقتضای حال و مقام(زمان،مکان، و فضا) و اقتضای حالات شاعر و مخاطب نام نهاده اند.
ح) انسجام
بافت سخن و مجموعه ارتباطات و پیوندهای فکری، فنی و حسی شعر که ثابت می کند شاعر به یک منظومه فکری و فنی رسیده است و اجزای شعر او بجای آن که یکدیگر را نقض کنند، یک «هویت واحد هنری» را تشکیل داده اند.
@smahdihoseinir
چند رباعی
نذر حضرت مسلم(سلام الله علیه)
تاریکی شهر شام آئین را دید
بر پشت، نشان خنجر کین را دید
در پیمانه، که چون دلش خونین گشت
تصویری از آن قیام خونین را دید
***
پیمانه از آن مستی لبها نوشید
یک جرعه دو جرعه نه، که دریا نوشید
هرچند لب تو تشنه بود، آب نخورد
یک جرعه از آن راز عطش را نوشید
***
شد آینهای بر آن دو چشم تر، آب
خون گشت دل و، امید او نقش برآب
تصویر زلال تشنگی جاری شد
خون از لب او چو گشت جاری در آب
***
ظلمتكده اى است كوفه، چون شام بوَد
با اين همه، دل به يادت آرام بوَد
سرمستى ام از باده عشق است و عطش
معراج من، افتادن از اين بام بوَد!
عرفه 1380
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
جلسه هفتگی مشکات
نقد شعر ولایی
ویژه برادران
سه شنبه
۱۴ مرداد ۱۳۹۹
ساعت ۱۸
مکان:
قم، بلوار عطاران
خیابان مفتح، مفتح ۱۵
انتهای کوچه، درِ سبز روبرو، پلاک۵
#معرفی_جلسات_اینجانب
جلسه هفتگی مشکات
نقد شعر ولایی
ویژه برادران
(با رعایت موازین بهداشتی)
سه شنبه
21 مرداد 1399
ساعت 18
همراه با اقامه نماز مغرب و عشا
مکان:
قم. میدان پلیس
دل آذر 9
پلاک 25 - در سمت چپ