✅ نکته مهم در تدبّر تدبر باید در مجموعه‌ای از آیات قرآن باشد نه یک آیه. ممکن است سوال شود: شما از کجا می‌گویید تدبّر در قرآن باید در چند آیه باشد و الا تدبّر نیست؟ 🔺در پاسخ می‌گوییم: شما وقتی در یک آیه دقت می‌کنید، نام این کار «تأمل» و «تفکر» است، نه «تدبّر»؛ لازمه تدبّر در قرآن کریم، تدبر در مجموعه‌ای از آیات است. ما برای اثبات این مدّعا به سه آیه قرآن استشهاد می‌کنیم: ۱. خداوند در آیه۸۲ سوره نساء فرموده: «أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ»؛ مراد از قرآن در این آیه، مجموعه آیات است نه یک آیه. پس لازمه تدبّر، دقت در کل قرآن و متعلق تدبّر، کل قرآن است. 🌐 @tadaborydarquran

🔺🔻 ۲. آیه۲۴ سوره محمد (صلی‌الله علیه وآله): «أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‏ قُلُوبٍ أَقْفالُها»؛ تدبّر باید در کل قرآن انجام بگیرد. تدبّر در یک آیه معنی ندارد، هر کس فکر کند تدبّر یعنی فرو رفتن در یک آیه، این خلاف منطق قرآن و اسم این کار، تأمل و تفکر است نه تدبّر. ۳. آیه۲۹ سوره ص: «كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ مُبارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آياتِهِ»؛ اگر فرموده بود «لِيَدَّبَّرُوا آيةً» می‌گفتیم تدبّر همان است که برخی به اشتباه گمان می‌کنند یعنی تدبر در یک آیه؛ اما آیه فرموده «لِيَدَّبَّرُوا آياتِهِ» یعنی باید چند آیه کنار هم بیاید تا «الْقرآن يُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً» محقّق شود. 🌐 @tadaborydarquran

✅ عدم بی‌نیازی از احادیث یک نکته مهم در بحث تدبر در قرآن: این روش تدبر در قرآن سبب بی‌نیازی ما از روایات نیست، بلکه برعکس، مراجعه ما به روایات را دو چندان می‌کند و همچنین باب عرضه روایات به قرآن و فهم درست روایات را باز می‌کند. به عنوان نمونه با همین روش تدبر در کتاب متشابه مثانی، پاسخ به شُبهه باطل «حسبنا کتاب الله: کتاب خدا برای ما کافی است» را بیان می‌کنیم: در سوره نحل آیه۴۴ فرمود: وَ أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ؛ «انزال قرآن» نزول دفعی قرآن در شب قدر است و «تنزیل» نزول تدریجی قرآن در طول ۲۳ سال؛ طبق این آیه شریفه، قرآن که ما نزِّل است احتیاج به تبیین کسی دارد که قرآن بر قلب او یکجا انزال شده است؛ تبیین رسول اکرم(ص) نیز توسط سخنان و احادیث آن حضرت بوده؛ پس آن‌هایی که می‌گویند ما فقط قرآن را قبول داریم و نیازی به احادیث نداریم، طبق همین آیه قرآن حرفشان باطل است. در آیه مشابه با این آیه چنین می‌خوانیم: وَ مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ إِلاَّ لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ وَ هُدًى وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ:و ما قرآن را بر تو نازل نكرديم مگر براى اينكه آنچه را در آن اختلاف کرده‌اند، براى آن‌ها روشن كنى؛ و [اين قرآن] مايه هدايت و رحمت است براى قومى كه ايمان مى‏آورند.(سوره نحل، آیه۶۴) ؛ در این آیه هم علت انزال کتاب بر پیامبر اکرم(ص) تبیین آن چیزی معرفی شده که مردم در آن اختلاف کرده‌اند. حال مردم در چه چیزی اختلاف کرده‌اند؟ پاسخ این سوال در سوره بقره آمده است: ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ وَ إِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِي الْكِتَابِ لَفِي شِقَاقٍ بَعِيدٍ: آن (عذاب) به خاطر اين است كه خداوند كتاب آسمانى را به حق نازل كرده [ولى اينان، آن را واگذاشتند و در تكذيبش كوشيدند و آن را مايه اختلاف قرار دادند]؛ و يقيناً آنان كه در كتاب اختلاف كردند در جداییِ عمیقی قرار دارند.(سوره بقره، آیه۱۷۶)؛ این آیه می‌فرماید مردم در خود قرآن هم اختلاف کردند؛ پس اگر قرآن به تنهایی کافی بود و اختلافات را حل می‌کرد مردم در خود این قرآن اختلاف نمی‌کردند. این آیه نشان می‌دهد که خود این قرآن به تنهایی رفع اختلاف نمی‌کند، بلکه باید تبیین کننده‌ای در کنار قرآن باشد تا به سبب تبیین او اختلافات حل شود و الا فرَق مختلف اسلامی این کتاب را دارند، ولی باز با یکدیگر دچار اختلاف هستند. 🌐 @tadaborydarquran

❌ خطر بررسی تک آیه‌ایِ قرآن بررسی یک آیه به‌تنهایی ما را به مراد خداوند در قرآن نمی‌رساند و حتی در موارد بسیاری باعث انحراف از مراد خدا می‌شود؛ زیرا همان‌طور که می‌دانیم آیات قرآن ناسخ و منسوخ، عام و خاص، مطلق و مقید و محکم و متشابه دارد و همه این خصوصیات باعث می‌شود یک آیه به تنهایی نتواند ملاک اظهار نظر قرار نگیرد؛ 👈ریشه غالب شبهات قرآنی نیز بررسی تک آیه‌ای آیات است. 🌐 @tadaborydarquran

🔺به‌عنوان نمونه🔻 خداوند در سوره زمر فرموده: أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ شُفَعَاءَ قُلْ أَ وَ لَوْ كَانُوا لاَ يَمْلِكُونَ شَيْئاً وَ لاَ يَعْقِلُونَ* قُلْ لِلَّهِ الشَّفَاعَةُ جَمِيعاً لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ(آيا آنان غير از خدا شفيعانى [برای خود] گرفته‏اند؟! بگو: «آيا [از آن‌ها شفاعت مى‏خواهید] هر چند مالك چيزى نباشند و عقل و خِردی نداشته باشند؟! بگو: «تمام شفاعت فقط از آنِ خداست، كه فرمانروايى آسمان‏ها و زمين تنها از آنِ اوست، سپس فقط به سوى او بازگردانده مى‏شويد»(سوره زمر، آیات۴۴-۴۳)؛ برخی با دیدن این دو آیه گمان کرده‌اند شفاعت فقط مخصوص خداوند متعال و طلب شفاعت از غیر او شرک است؛ ولی با مراجعه به آیات دیگر مشخص می‌شود برخی دیگر نیز به اذن خدا شفاعت خواهند کرد. 🔻🔻🔻 در سوره زخرف فرموده: وَ لاَ يَمْلِكُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفَاعَةَ إِلاَّ مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ(و كسانى را كه به‌جاى خدا مى‏خوانند، مالك شفاعت نيستند؛ مگر كسانى كه به حق گواهى دهند، در حالى كه آنان [حقيقت حال كسانى را كه مى‏خواهند برای آنان شفاعت كنند] مى‏دانند.(سوره زخرف، آیه۸۶). در این آیه صریحاً می‌فرماید کسانی که شهادت به حق می‌دهند و علم دارند نیز مالک شفاعت هستند. همچنین در سوره مریم فرموده: لاَ يَمْلِكُونَ الشَّفَاعَةَ إِلاَّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمٰنِ عَهْداً(آنان هرگز مالك شفاعت نيستند، مگر كسى كه از جانب خداوند رحمان، عهد و پيمانى دارد.(سوره مریم، آیه۸۷)؛ در این آیه هم آشکارا فرموده آن‌هایی که نزد خدای رحمان اتخاذ عهد کرده‌اند مالک شفاعت هستند. 👈پس ما با بررسی آیات مختلف قرآن به این نتیجه می‌رسیم که غیر از خدا هم افرادی -البته با اذن خداوند متعال- حقّ شفاعت خواهند داشت... 🌐 @tadaborydarquran

🔺نمونه‌ای دیگر🔻 از جمله آیاتی که برخی جاهلان به اشتباه به آن تمسک کرده و شیعیان را مشرک می‌خوانند آیه ۱۸ از سوره جنّ است که فرموده: وَ أَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلاَ تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً؛ این افراد جاهل می‌گویند در این آیه خدا فرموده همراه خدا احدی را نخوانید و چون شیعیان در کنار «یا الله»، «یا علی» و «یا زهرا» نیز می‌گویند، پس مشرک هستند و قتلشان واجب! در اینجا غلط فهمیدن یک آیه، مستندی برای قتل شیعیان در سراسر جهان می‌شود و ریشه این فهم غلط هم، بررسی تک آیه‌ای و عدم نگاه جامع به قرآن و بهره نگرفتن از سایر آیات است. در حالی که اگر کسی لفظ «دعا» را در سایر آیات ببیند، متوجه می‌شود دعا در این آیه به‌معنای عبادت است نه به معنای صِرف صدا زدن؛ که اگر به معنای صرف صدا زدن بود هر کسی دوست و یا اطرافیانش را صدا می‌زد نیز مشرک بود، چون غیر خدا را صدا زده است. 🔻🔻🔻 🌐 @tadaborydarquran

🔺 🔻 «دعا» در آیات فراوانی از قرآن به‌معنای «عبادت» است؛ مثلا در آیه ۶۰ از سوره غافر فرموده: وَ قَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ؛ در این آیه خداوند می‌فرماید مرا «بخوانید» تا شما را اجابت کنم؛ و بلافاصله فرموده همانا کسانی که از «عبادت من» تكبّر ورزند، با ذلّت و خواری داخل جهنم می‌شوند؛ یعنی به جای اینکه بفرماید کسانی که از دعا و خواندن من تكبّر ورزند، فرموده از عبادت من؛ پس معلوم می‌شود دعا به معنای عبادت است، نه صرف صدا زدن. 🌐 @tadaborydarquran

🔺 🔻 همچنین در سوره مریم فرموده: وَ أَعْتَزِلُكُمْ وَ مَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ أَدْعُو رَبِّي عَسَى أَلاَّ أَكُونَ بِدُعَاءِ رَبِّي شَقِيّاً* فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَ مَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ كُلاًّ جَعَلْنَا نَبِيّاً؛ در آیه اول حضرت ابراهیم به مشرکان می‌گوید: «أَعْتَزِلُكُمْ وَ مَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» یعنی از شما و آنچه غير از خدا مى‏خوانيد، كناره‏گيرى می‌کنم؛ و در آیه بعد خدا می‌فرماید: «فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَ مَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» هنگامى كه از آنان و آنچه غير از خدا مى‏پرستيدند كناره‏گيرى كرد؛ یعنی به‌جای «یدعونَ» فرموده «یعبدونَ»؛ پس در اینجا هم دعا به معنای عبادت است. 🌐 @tadaborydarquran

🔺 🔻 یا در سوره احقاف چنین می‌خوانیم: وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لاَ يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ هُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ* وَ إِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوا لَهُمْ أَعْدَاءً وَ كَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ كَافِرِينَ(چه كسى گمراه‌تر است از آن‌كس كه معبودى غير خدا را مى‏خواند كه تا قيامت هم به او پاسخ نمى‏گويد و آنان از خواندنشان بى‏خبرند؟! ‏و هنگامى كه مردم [درقیامت] محشور مى‏شوند، معبودهاى آن‌ها دشمنانشان خواهند بود؛ و [حتّى] عبادت آن‌ها را انكار مى‏كنند.(سوره احقاف، آیات۶-۵)؛ در این دو آیه نیز دعا را عبادت معرفی فرموده است. با این توضیحات مشخص می‌شود در آیه ۱۸ سوره جنّ که پیشتر آوردیم، «فَلاَ تَدْعُوا» به‌معنای صدا نکردن دیگری نیست؛ بلکه به‌معنای عبادت نکردن غیر خدا در کنار خداوند است که شیعیان از این عبادت باطل، مبرّا هستند. ادامه دارد... 🌐 @tadaborydarquran

🔺 🔻 البته کلمه دعا به‌معنای صدا زدن هم در قرآن به کار رفته؛ مانند آیه ذیل: لاَ تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضاً قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنْكُمْ لِوَاذاً فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ؛ (صدا كردن پيامبر را در ميان خود، مانند صدا كردن يكديگر قرار ندهید؛ خداوند آن كسانى از شما كه پشت سر ديگران پنهان مى‏شوند و يكى پس از ديگرى فرار مى‏كنند را مى‏شناسد! پس آنان كه از فرمان او سرپیچی مى‏كنند، بايد بترسند از اينكه فتنه‏اى [در دنیا] دامنشان را بگيرد، يا عذابى دردناك [در آخرت] به آن‌ها برسد.(سوره نور، آیه۶۳)؛ در این آیه «دعاء الرسول» به معنای صدا زدن رسول اکرم صلی الله علیه وآله است که مومنان باید با احترام و ادب و توقیر و تعظیم، آن حضرت را صدا بزنند. همین آیه نشان می‌دهد استناد برخی افراد جاهل به آیه ۱۸ سوره جنّ اشتباه است؛ چون در اینجا هم مومنان پیامبر را صدا می‌زدند و «یا رسول‌الله» می‌گفتند؛ اگر صدا زدن غیر خدا و «یا علی» و «یا زهرا» گفتن شرک باشد، پس باید بگوییم همه اصحاب پیامبر نیز مشرک بوده‌اند که این سخن، واضح البطلان است. ادامه دارد... 🌐 @tadaborydarquran

✅مشابه آیه ۱۸ سوره جنّ، آیه ۲۱۳ سوره شُعراء است که فرموده: فَلاَ تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلٰهاً آخَرَ فَتَكُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِينَ(و هيچ معبود ديگرى را با خدا مخوان كه از عذاب‌شدگان خواهى بود)؛ که مشخص می‌شود با خدا دیگری را نخوانید، یعنی دیگری را به‌عنوان معبودی دیگر نخوانید. 🌀 روشن است این نوع خواندن، همان عبادت است که هیچ‌کدام از شیعیان وقتی «یا علی» و «یا زهرا» می‌گویند، آن‌ها را به‌عنوان معبود صدا نمی‌زنند؛ بلکه آن‌ها را مخلوق و عبد خداوند متعال می‌دانند. 🌀 پس «تدبر در قرآن» این چنین مردم را از هلاکت نجات بخشیده و به حق، رهنمون می‌شود. 🌐 @tadaborydarquran