تعطیلی «مؤسسه تحقیقات حجامت ایران» مقدمۀ تعطیلی طب‌ سنتی در کشور است

رئیس مؤسسه تحقیقات حجامت ایران گفت: وقتی مؤسسه تحقیقات حجامت ایران به‌عنوان مسئول اصلی آموزش حجامت در کشور با بیشترین سابقه فعالیت در زمینه درمان و آموزش در بعد کمّی و کیفی، تعطیل می‌شود باید منتظر تعطیلی تمام طب سنتی در سطح کشور باشیم. حسین خیراندیش در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» درباره علت پلمب شدن مؤسسه و درمانگاه تحقیقات حجامت ایران در روز ششم اردیبهشت به‌دستور دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 19 تهران اظهار داشت: مؤسسه تحقیقات حجامت ایران در سال 1365 فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 69 این مؤسسه به ثبت رسمی رسید و در همین سال نیز فعالیت‌های آموزشی خود را نیز آغاز کرد. وی افزود: مؤسسه تحقیقات حجامت ایران در سال 73 ــ 72 موفق به دریافت موافقت اصولی از وزارت بهداشت شد و در سال 83 نیز با پیگیری این مؤسسه، بخشنامه وزارت بهداشت مبنی بر ممنوعیت حجامت در سطح کشور با حکم دیوان عدالت و شورای نگهبان ابطال شد و انجام حجامت توسط افراد واجد شرایط، شکل قانونی و رسمی به خود گرفت. مدیرعامل مؤسسه تحقیقات حجامت ایران خاطرنشان کرد: از همین سالها به بعد گواهی‌هایی که توسط این مؤسسه صادر می‌شد، مورد تأیید وزارت بهداشت قرار می‌گرفت و این روند ادامه داشت تا زمانی که آقای خدادوست به معاونت طب‌ سنتی انتخاب شد و با صدور بخشنامه‌ای، اعتبار گواهی‌های مؤسسه را لغو کرد و یک یا دو ماه پیش هم معاونت طب سنتی به اداره‌کل تبدیل شد. خیراندیش درباره نحوه اعطای مجوز برای مراکز و مؤسسات فعال و واجد شرایط در حوزه طب سنتی تصریح کرد: معاونت طب‌ سنتی وزارت بهداشت، آیین‌نامه‌هایی را برای اعطای مجوز به سلامتکده‌ها وضع کرده‌ که بر اساس همین آیین‌نامه‌ها، پزشکانی که در مؤسسه تحقیقات حجامت ایران کار می‌کنند، واجد شرایط دریافت مجوز سلامتکده هستند؛ بر همین اساس، ما هم دو سال پیش تقاضای تأسیس سلامتکده در حوزه دانشگاه ایران را به وزارت بهداشت ارائه کردیم و مرتباً هم پیگیر دریافت مجوز بودیم اما در این مدت، نه‌تنها از پاسخگویی امتناع کردند بلکه در ادامه با کارشکنی‌های فراوان، مجوزی هم برای مؤسسه تحقیقات حجامت ایران صادر نکردند و اکنون به‌جرم نداشتن مجوز، مؤسسه را تعطیل کردند. مدیرعامل مؤسسه تحقیقات حجامت ایران با تأکید بر امتناع وزارت بهداشت برای صدور مجوز برای این مؤسسه با وجود داشتن شرایط مندرج در آیین‌نامه مربوطه معاونت طب سنتی متذکر شد: پیش از این مؤسسه تحقیقات حجامت ایران بر اساس حکم دیوان عدالت اداری فعالیت می‌کرد تا معاونت طب‌ سنتی سازوکارهایی را در این زمینه تنظیم کرد. خیراندیش یادآور شد: در حال حاضر سلامتکده‌های متعددی مجوز گرفته‌اند و سلامتکده‌هایی که تابع ما بودند و دوره‌های آموزشی خود را در مؤسسه تحقیقات حجامت ایران گذرانده بودند، مجوز آنها توسط وزارت بهداشت صادر شده اما جالب اینجاست که وزارت بهداشت به خود مؤسسه پاسخ مثبتی نداد. وی با بیان اینکه این اقدام اخیر کارشکنی محسوب می‌شود، گفت: از سوی دیگر تعداد مجوزهایی که مؤسسه تحقیقات حجامت ایران صادر کرده است، بیش از 7 هزار مجوز و گواهی برای پزشکان در کشور بوده  است که اگر بنا باشد این مجوزها فاقد ‌اعتبار باشند، این بدان معنی خواهد بود که تمام جریان طب‌ سنتی در کشور باید تعطیل شود؛ دیدگاه ما این است که این امر، توطئه‌ای برای براندازی طب‌ سنتی در سطح کشور است نه صرفاً اقدامی علیه مؤسسه تحقیقات حجامت ایران. مدیرعامل مؤسسه تحقیقات حجامت ایران متذکر شد: ابتدا به‌سراغ مؤسسه تحقیقات حجامت ایران  آمدند، در آینده حتی به‌سراغ کسانی که در این حوزه دارای مجوز هستند نیز خواهند رفت؛ وقتی مؤسسه تحقیقات حجامت ایران به‌عنوان مسئول اصلی آموزش حجامت در کشور با بیشترین سابقه فعالیت در زمینه درمان و آموزش در بعد کمّی و کیفی، تعطیل می‌شود باید منتظر تعطیلی تمام طب سنتی در سطح کشور باشیم.

خیراندیش در پاسخ به این سؤال که آیا وزارت بهداشت به‌لحاظ قانونی می‌تواند مجوزهای اعطاشده توسط مؤسسه تحقیقات حجامت را فاقد اعتبار اعلام کند، اظهار داشت: به‌دلیل اینکه مجوزهای اعطایی از سوی مؤسسه تحقیقات حجامت ایران پیش از تأسیس معاونت طب سنتی وزارت بهداشت و براساس حکم و اختیار دیوان عدالت اداری صادر شده است، اقدام اخیر به‌نوعی ایستادگی در مقابل رأی دیوان عدالت اداری است چون وقتی باید حجامت طبق رأی دیوان عدالت اداری آزاد باشد، باید تمهیداتی هم انجام شود و نخستین تمهید، موضوع آموزش است و البته مؤسسه، شکایت خود در این زمینه را به دیوان عدالت اداری ارائه کرده است. وی افزود: اصولاً در موضوع آموزش حجامت، معاونت‌ طب سنتی که اقدامی انجام نداده است و دانشگاه‌ها در این زمینه هیچ ورودی نداشتند اما 20 سال قبل از اینکه معاونت طب سنتی در وزارت بهداشت تأسیس شود، مسأله آموزش در حوزه حجامت توسط مؤسسه تحقیقات حجامت ایران آغاز شد و گواهی، کتاب‌ها و مفاهیم این امر هم کاملاً مشخص است، همچنین بیمارهای مختلفی هم که توسط حجامت درمان شده‌اند، دارای پرونده، مدارک و در دسترس هستند. خیراندیش با بیان اینکه مؤسسه تحقیقات حجامت ایران محل اصلی مراجعه پزشکان حوزه طب سنتی، بیماران صعب‌العلاج و طرفداران طب سنتی است، خاطرنشان کرد: بر اساس آمار سال 92  حدود 12 میلیون مورد حجامت در سطح کشور از طریق افراد ذی‌صلاحی که گواهی‌های خود را از این مؤسسه دریافت کرده‌اند، صورت گرفته است و البته این آمار در سالهای 93 و 94 افزایش نیز داشته است. وی درباره تعداد فارغ‌التحصیلان طب سنتی در دانشکده‌های طب سنتی زیرمجموعه وزارت بهداشت و ظرفیت بسیار محدود آنها اظهار داشت: پزشکانی که در این حوزه توسط وزارت بهداشت فارغ‌التحصیل شده‌اند حدود 200 نفر هستند که حدود 50 نفر از آنها مجوز گرفته‌اند که البته در آموزش‌های همه آنها نیز حجامت وجود ندارد؛ در واقع با وضعیتی که به وجود آورده‌اند اکنون به‌غیر از این 50 نفر کسی در طب سنتی، اجازه فعالیت نخواهد داشت و این امر مقدمۀ تعطیلی کل طب سنتی در سطح کشور است. خیراندیش در خاتمه تأکید کرد: با تعطیلی مؤسسه تحقیقات حجامت ایران، آموزش در این حوزه نیز تعطیل شد که منجر به لطمه شدید به طب‌ سنتی کشور خواهد شد.

اعتراض جدی به انحلال معاونت طب سنتی وزارت بهداشت داریم

رئیس مؤسسه تحقیقات حجامت گفت: به انحلال معاونت طب سنتی وزارت بهداشت اعتراض جدی داریم، متأسفانه مشاوران وزیر به وی اطلاعات ناقص می‌دهند و دایره وسیع طب سنتی را فقط به ۲۰۰ دانشجوی متخصص در این رشته تقلیل دادند و هنوز ۱۰درصد ظرفیت این مکتب کشف نشده است. به گزارش باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ حسین خیراندیش درباره تلاش غرب برای مهار طب سنتی ایران اظهار داشت: به‌اعتراف دکتر سیریل؛ مؤلف کتاب "تاریخ طب" در ممالک خلافت شرقی از حدود سال 1600 میلادی با ورود اعضای کمپانی شرقی، میسیونرهای مذهبی برنامه داشتند تا به‌توصیه کلیسا، با ترویج طب کلاسیک در ایران، جلوی طب اسلامی را بگیرند و برای این هدف 300 سال تلاش کردند. خیراندیش افزود: از سال 1914 تا 2014 رسماً طب سنتی، در ایران تعطیل شد تا اینکه با تأکید رهبر معظم انقلاب و با ابلاغ "سیاست‌های کلی بهداشت و درمان" رسماً تعطیلی طب سنتی در ایران پایان یافت. وی یادآور شد: در دولت قبل سند طب سنتی به تصویب رسید و وزارت بهداشت و درمان موظف به تأسیس معاونت "طب سنتی ایرانی اسلامی" شد. خیراندیش گفت: هدف این معاونت، توسعه طب سنتی و ساماندهی علاقه‌مندان و فعالان این عرصه بود و تأسیس آن ریشه در زمان قبل از ابلاغ سیاست‌های کلی بهداشت و درمان داشت. وی افزود: دولت ایران از سال 1385 در راستای دستورالعمل‌های «سازمان بهداشت جهانی» که توصیه می‌کند همه کشورهای عضو، زمینه استفاده از طب سنتی خود را فراهم کنند، در ایران نیز دانشکده‌های طب سنتی تأسیس کرد که از مقطع دکترا به بعد، دانشجو می‌پذیرند و هم‌اکنون 200 دانشجوی مقطع دکترا به بالا، مشغول تحصیل طب سنتی در این دانشکده‌ها هستند. رئیس دانشکده طب اسلامی ارمنستان ضمن گلایه از کم‌اعتنایی دولت به طب سنتی در کشور عنوان کرد: در شرایطی که همه دنیا از چین تا آمریکا و اروپا، اهتمام و تمهیداتی برای استفاده از طب سنتی خود دارند، در ایران به این مقوله کم‌اعتنایی رسمی می‌شود در حالی که طب سنتی در ایران، ظرفیت‌های بسیار بیشتری نسبت به دیگر مکاتب طب سنتی دارد؛ هم توان تلفیق با طب کلاسیک را دارد، هم بیشترین پیشینه تاریخی را نسبت به دیگر مکاتب طب سنتی دارد و با وجود آثار متعدد دانش طب سنتی، مکتب طب سنتی ایران، توان تبدیل به زبان علمی روز را نیز دارد. وی تصریح کرد: هم‌اکنون در چین 500 هزار متخصص طب سنتی چینی و در خارج از این کشور، 600 هزار طبیب متخصص طب سنتی چینی، فعال هستند و نیمی از بودجه بهداشت و درمان چین در حوزه طب سنتی، تخصیص می‌یابد و دنیا، طب سنتی را به «طب سوزنی» می‌شناسد در حالی که ظرفیت‌های علمی و توان درمانی طب سنتی ایرانی ــ اسلامی، بسیار وسیع‌تر از طب سنتی چین است. خیراندیش متذکر شد: با این همه کم‌اعتنایی دولت ایران به طب سنتی، «معاونت طب سنتی وزارت بهداشت» را که تنها نهاد رسمی طب سنتی کشور محسوب می‌شد به محاق برد و به اداره‌کل تقلیل دادند. رئیس مؤسسه تحقیقات حجامت ایران با اشاره به تأکید چندین‌ساله رهبر معظم انقلاب به «اقتصاد مقاومتی» و شعار امسال گفت: طب سنتی، می‌تواند ضمن حمایت جدی از استقلال نظام بهداشت و درمان کشورمان و کاهش هزینه سلامت در جامعه، در اقتصاد مقاومتی نیز حرف داشته باشد. وی گفت: به انحلال معاونت طب سنتی وزارت بهداشت، اعتراض جدی داریم و متأسفانه مشاوران آقای وزیر به وی اطلاعات ناقص داده و دایره وسیع طب سنتی را فقط به 200 دانشجوی متخصص در این رشته تقلیل دادند. خیراندیش تصریح کرد: فقط در مؤسسه تحقیقات حجامت، 5 هزار پزشک، دوره طب سنتی دیده‌اند از این رو با وجود تعدد عطاری‌ها در سراسر کشور، عطاری‌ها سامان مناسبی ندارند و باید برای بهبود عملکرد آنها اقدام شود به‌طوری که گزارش هفته پیش روزنامه انگلیسی «گاردین» هم تصریح می‌کند استقبال جامعه ایرانی از طب سنتی بسیار زیاد و روزافزون است و فقط در استان خراسان 15 هزار عطاری دایر است که ساماندهی آنها نیاز به یک نهاد مقتدر و قوی دارد و تقلیل معاونت طب سنتی به یک اداره‌کل، نمی‌تواند پاسخگوی ساماندهی دایره وسیع طب سنتی شود. وی یادآور شد: البته طب سنتی باید در دورنمای خود نهادی مستقل از وزارت بهداشت و درمان داشته باشد همانند نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در کنار ارتش شکل گرفت. خیراندیش در خاتمه تصریح کرد: با خیزش مردمی نسبت به طب سنتی و اقبال پزشکان به مکتب طب سنتی ایرانی اسلامی، هنوز 10 درصد ظرفیت این مکتب هم کشف و مورد استفاده قرار نگرفته است و با یک چشم‌انداز 10 تا 20 ساله و اراده قوی می‌توان این ظرفیت قوی را به استخدام در آورد.

حذف معاونت طب سنتی در روند پیشرفت طب سنتی قطعاً تأثیر دارد

قائم‌مقام دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: حذف معاونت طب سنتی در روند پیشرفت طب سنتی قطعاً تأثیر دارد و عملکرد طب سنتی نسبت به قبل کاملاً متفاوت خواهد شد و شکی در آن نیست. مهدی یوسفی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری تسنیم, درباره حذف معاونت طب سنتی در وزارت بهداشت اظهار داشت: حذف معاونت طب سنتی در روند پیشرفت طب سنتی قطعاً تأثیر دارد. به‌گفته وی ساختار اداری تشکیلاتی مثل یک زیربنا و ریلی برای کارهای بعدی است, طبیعتاً هرچقدر زیربنا مستحکم‌تر باشد, جایگاه و بُرد عملیاتی در ستاد وزارتخانه و دانشگاه‌های علوم پزشکی بیشتر خواهد شد، به‌عنوان مثال وقتی نامه‌ای از شخص وزیر می‌آید یا یک نامه از معاون وزیر یا یک نامه از مدیرکل می‌آید, کلاً با سه دید به آن توجه می‌شود. قائم‌مقام دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: نفوذ را از همین مسئله می‌توان دریافت کرد, چارت تشکیلاتی محدود خواهد شد, طبیعتاً همین مقوله در بخش اعتبارات, منابع نیروی انسانی, جایگاه اداری, حضور در جلسات و نشست‌های مختلف همه تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت. یوسفی گفت: این بخشی از یک کار اداری و سازمانی است, وقتی یک چارچوبی را ارتقا یا تنزل داده می‌شود, این موارد اتفاق می‌افتد و قطعاً عملکرد طب سنتی نسبت به قبل کاملاً متفاوت خواهد شد و شکی در آن نیست. وی بیان داشت: رسانه‌ها بخشی از صحبت‌های وزیر را منتشر کردند و صحبت وزیر این‌گونه بود که اگر با همین وضعیت موجود طب سنتی بخواهد مسیر را ادامه دهد، مثلاً از مقطع دکتری بخواهد در دانشکده‌های طب سنتی دانشجو پذیرش کنند یا تعداد دانشکده‌های طب سنتی و تعداد دانشجویان به این گونه باشد, طب سنتی نمی‌تواند به اهدافش دست پیدا کند و به این مسیر اعتقاد ندارند که برخی نظرات این است که از مقطع پایین‌تر مثلاً دیپلم چند سال آموزش ببیند و طب سنتی از مقاطع پایین آموزش ببیند. قائم‌مقام دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی یادآور شد: برخی افراد اعتقاد دارند که در مدت زمان کوتاه مثلاً دو سال طب سنتی را آموزش بدهند؛ بیشتر با این شیوه افراد برای کار اجرایی آماده می‌شوند و مقوله پژوهش و آکادمیک طب سنتی کم‌رنگ دیده شود، ارائه خدمات را گسترش دهد و معتقد به این هستند که فرایند طب سنتی از ابتدا نباید این‌گونه می‌بوده و باید پذیرش افراد در طب سنتی به‌نحو دیگری صورت می‌گرفت.