ملاحظاتی در خصوص " طرح اقدام راهبردی مجلس"
مجلس شورای اسلامی دیروز در یک طرح دوفوریتی قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها را تصویب و پس از یکبار اصلاح به تایید شورای نگهبان رسانید.
در خصوص مفاد این طرح چند نکته باید ذکر شود .
1️⃣ بر اساس این قانون مهم و جنجالی سازمان انرژی اتمی موظف می شود سالانه حداقل ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد را تولید و ذخیره کند.
🔸️این مقدار اورانیوم با غنای ۲۰ درصد حدودا برای ساخت ۲ بمب اتمی کافی ست. نکته مهم اینجاست بر اساس معاهده NPT تولید و ذخیره هر مقدار اورانیوم غنی شده با هر درصدی به ۲ شرط مجاز است ؛ اول ، ۶ ماه قبل از تزریق هگزافلوراید اورانیوم (uf6) به سانتریفیوژها آژانس اتمی باید مطلع گردد و دوم کشور اقدام کننده نباید از آن برای مصارف نظامی استفاده نماید.
🔸️با توجه به تاکید ایران بر عدم ساخت سلاح اتمی این ماده از قانون مجلس منع حقوقی ندارد.
2️⃣ ایضا سازمان انرژی اتمی مکلف است کارخانه تولید اورانیوم فلزی اصفهان را ظرف ۵ ماه به بهره برداری برساند؛ همچنین باید ماهانه ۵۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده اضافی ذخیره ، ۱۰۰۰ دستگاه سانتریفیوژ نسل ۲ نصب و حداقل یک آبشار ۱۶۴ تایی سانتریفیوژ از نوع ir6 را راه اندازی کند.
🔸️این موارد نیز به هیچ عنوان نافی معاهده منع گسترش سلاح های اتمی نیست اما نقض اساسی برجام است.
3️⃣ بر طبق ماده ۵ قانون فوق الذکر، سازمان انرژی اتمی باید رئاکتور ۴۰ مگاواتی آب سنگین جدید در خنداب اراک بسازد. این نیروگاه از آن جهت حساسیت ایجاد می کند که پسماندهای آن پلوتونیوم است که کاربرد دوگانه نظامی و صنعتی دارد لکن بازهم برخلاف نص NPT نیست.
4️⃣ ماده مهم این قانون یعنی ششم به دولت دستور می دهد در صورت رفع نشدن تحریم های نفتی ، بانکی و ... اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کند.
🔸️پروتکل الحاقی نام سندی ست که نظارت های آژانس اتمی بر کشورهای عضو را به شدت افزایش داده و بازرسی های آن فراتر از تعهدات اعضای معاهده NPT است.
5️⃣ برای مستنکفین از این قانون نیز مجازات های سنگینی در نظر گرفته شده است.
🔸️با بررسی موارد فوق باید گفت این قانون نافی تعهدات ایران در معاهده منع گسترش سلاح های اتمی نبوده و تنها ناقض برجام است.
🔸️ با توجه به عدم توفیق ایران در بهره برداری از مزایای برجام و ایرادات ساختاری آن ( که در دوره ترامپ به وضوح نمایان شد ) برخلاف جنجالهای رسانه ای اخیر، نگارنده معتقد است قانون مصوب اخیر، پشتوانه ای برای دولت روحانی در مواجهه با رئیس جمهور جدید آمریکا بوده و می تواند ضعف های برجام را پوشش دهد.
🔸️به عبارت دیگر این قانون شرایط سخت و سنگینی را برای طرف آمریکایی ایجاد خواهد کرد و در صورتی که ایالات متحده عزم حل مسئله با ایران را داشته باشد، باید امتیازات بیشتری پرداخته و تحریم های نفتی و بانکی را لغو (و نه تعلیق ) کند .
🔸️قانون مزبور مطمئنا راه جو بایدن را برای بستن پرونده هسته ای ایران به شک دلخواه و ورود به سایر مولفه های قدرت جمهوری اسلامی چون صنایع موشکی و فعالیت های منطقه ای را مسدود خواهد کرد زیرا مجلسیان به مرگ گرفته اند تا رئیس جمهور آمریکا به تب راضی شود.
@taghaviniaa
10.9M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
تصور حکام عرب حاشیه خلیج فارس از روابط بین الملل
🔸️هنگامه جام جهانی ۱۹۸۲، دیدار فرانسه و کویت یک اتفاق عجیب و تاریخی در خود داشت .
🔸️شیخ فهد احمد الصباح شاهزاده کویتی که در جام جهانی ۱۹۸۲ رئیس فدراسیون این کشور بود پس از به ثمر رساندن گل چهارم فرانسه وارد زمین شد و به داور اعتراض کرد.
🔸ادعای فوتبالیست های کویتی این بود که داور سوت زده و بازیکنان به تصور توقف بازی از سوی داور ، ایستاده اند و همین امر موجب انتقاد شدید آنان و شاهزاده کویتی شد.
🔸️در نهایت داور مجبور شد در یک رسوایی نظر شیخ فهد را بپذیرد و گل را مردود اعلام نماید.
🔸همین یک واقعه ادراک شیوخ حاشیه خلیج فارس از روابط و مسائل بین الملل را نشان می دهد.
🔸️این که دنیا چطور جایی ست و چگونه باید باشد و به طور کلی رفتار بازیگران سیاسی متاثر از فهم آنها از دنیای اطرافشان که به هویت آنها بر می گردد و این هویت ناشی از نحوه رشد و نمو آنها و فضایی ست که در آن پرورش یافته اند.
🔸️اخیرا که مسئولان سعودی و امارات در اظهاراتی گفته اند : در مذاکرات احتمالی بین ایران و غرب باید حاضر باشند ، نگارنده را به یاد رخداد جام جهانی ۱۹۸۲ انداخت.
@taghaviniaa
2.8M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
تصاویری جدید از یک تونل مقاومت اسلامی
🔸️این فیلم و انتشار آن در شرایط فعلی معنای خاصی برای رژیم صهیونیستی دارد ...
🔸️از نوار غزه و لبنان صدها تونل با این کیفیت به عمق اراضی فلسطین اشغالی امتداد یافته است که می تواند در زمانی کم شمار کثیری نیروی نظامی آموزش دیده و ورزیده را جهت تصرف سرپل انتقال دهد ...
🔸️روی کار آمدن رئیس جمهور جدید آمریکا نبرد را نزدیک ساخته است .
@taghaviniaa
کانال تفسیرگر در یوتیوب راه اندازی شد
https://m.youtube.com/channel/UC8H12jICWrfV64M6k2-Y2cw
@taghaviniaa
پهپادی که معادلات نظامی را بهم ریخت !!!
🔸️۲ روز پیش حزب الله در یک برنامه تلویزیونی با نام " اسرار التحریر الثانی " تصاویری از حضور هواپیمای شناسایی بدون سرنشین خود در اراضی اشغالی فلسطین را منتشر کرد .
🔸️این پهپاد هنگام رزمایش صهیونیست ها ( که بخش عمده آن آمادگی جهت کنترل آسمان با استفاده از سامانه های قدرتمند راداری و دفاع هوایی است) انجام گرفت.
🔸️این اتفاق راهبردی چند پیام در بطن خود داشت :
1️⃣ سامانه های راداری و گنبد آهنین که صهیونیست ها با تلاش بسیار زیاد قصد مانور تبلیغاتی روی آن داشتند ، در صحنه عمل تا حد زیادی ناکارآمد بوده و هواگردهای محور مقاومت به راحتی می توانند آسمان فلسطین را پیموده و در صورت لزوم عملیات علیه اهداف زمینی انجام دهند.
2️⃣ تکنولوژی ایرانی این پهپادها بسیار پیشرفته بوده و قابلیت غلبه بر تجهیزات پدافندی مدرن غربی را دارند.
🔸️همین امر نشان دهنده حضور جمهوری اسلامی ایران در عداد کشورهای پیشرو در صنایع نوین نظامی و جنگ الکترونیک است.
3️⃣ مانور " تیر کشنده " که اسرائیل از اوایل آبان آغاز کرد پاسخی بود به تهدیدهای اخیر حزب الله و یکی از اهداف رژیم صهیونیست از برگزاری این رزمایش، انتقال پیام آرامش و امنیت به جبهه داخلی خود و کم اثر نشان دادن قدرت مقاومت لبنان برای ضربه به اراضی اشغالی ۱۹۴۸ بود .
🔸️ لکن انتشار فیلم پرواز پهپاد حزب الله بر فراز منطقه رزمایش، آنهم در شرایطی که تجهیزات ارتش صهیونیست کاملا در وضعیت عملیاتی قرار داشتند و نیروهای آن در حال انجام تمرین جنگی بودند ، معادلات نظامی شرق مدیترانه را دستخوش تغییر اساسی کرده است.
4️⃣ در نبردهای نوین ( که نمونه آن در قره باغ مشاهده شد) ، پهپادها نقش بسیار مهمی در شناسایی و ضربه به ادوات دشمن ایفا می کنند .
با وجود پهپادهای شناسایی و رزمی پیشرفته ، نیروهای زمینی ، زرهی ، توپخانه و حتی پایگاه های هوایی ارتش اسرائیل دیگر مانند گذشته نمی توانند در عرصه نبرد تمرکز لازم را داشته باشند؛ زیرا پهپادهای لبنانی ، سوری و فلسطینی به راحتی قابلیت هدف قرار دادن آنها را خواهند داشت .
🔸️نکته مهم اینجاست که زره پوش های صحنه نبرد اسرائیل ، از روبرو و جوانب زره قدرتمند دارند و به همین دلیل پرنده های بدون سرنشین به سهولت می توانند آنان را با هدف قرار دادن آسمان ، فشل کنند.
🔸️بنابراین در نبرد آتی اسرائیل خیلی نمی تواند روی ادوات توپخانه و تانک ها و زره پوش هایش حساب کند.
5️⃣ اسرائیلی ها تاکنون در برابر انتشار این تصاویر سکوت پیشه کرده اند . آنها نه می توانند آن را تکذیب کنند و نه تایید. زیر سوال بردن این تصاویر با توجه به کیفیت و دقت آن ناممکن بوده و تایید آن نیز برای ارتش اسرائیل یک فاجعه است .
📌 در نهایت باید گفت در جنگ ۳۳ روزه و سایر نبردهای پیشین ، مقاومت اسلامی تنها در عرصه زمین و دریا با اسراییل به نبرد می پرداخت لکن در جنگ آتی کنترل هوا برای اولین بار از اختیار رژیم صهیونیستی خارج شده و چریک های مقاومت برای اولین از پشتیبانی هوایی برخوردار خواهند بود.
@taghaviniaa
چرخش درب سیاست خارجی بر پاشنه سابق !!!
🔸️همان طور که پیش بینی می شد دولت کنونی در ماههای گذشته به قرارداد استراتژیک ایران و چین از روی ناچاری رجوع کرده و اجرایی کردن آن را تعقیب می نمود و حال، اطمینان از این که چندی دیگر دولت دموکرات در ایالات متحده روی خواهد آمد ، ظاهرا غول شرقی نیز از چشم دولتمردان ایرانی افتاده است.
🔸️اصولا نگارنده نه نگاه صرف و صددرصدی به شرق را تایید کرده و نه به همان نسبت رابطه با غرب را مردود میداند .
🔸️زیرا در دنیای امروز منافع تعیین کننده رفتار بازیگران سیاست و روابط بین الملل است و هر دولتی حق دارد متناسب با اهداف راهبردی خود سو گیری کرده و عمل نماید.
🔸️لکن سیاست خارجی ایران همواره گرفتار و اسیر نگاه سیاه و سفید دست اندرکاران و تصمیم سازان آن بوده که به فراخور نگاه جناحی شان سکان دیپلماسی را به این سمت و آن جهت دَوَران می دادند.
🔸️راقم سطور همواره بر این نظر پای فشرده که جمهوری اسلامی به یک سیاست خارجی مبتنی بر موازنه مثبت با شرق و غرب نیاز دارد و ایجاد رقابت بین آنان جهت تحصیل منافع ملی مثمرثمرتر خواهد بود.
🔸️فی المثل اگر پس از انعقاد برجام در همان سال ۲۰۱۵ که قرار داد استراتژیک با چین امضا شد ، اجرایی کردن آن به طور جدی در دستور کار دولتمردان قرار می گرفت و منافع جمهوری خلق خصوصا از جنبه ژئواکونومیکی ایران و قابلیت های این کشور برای رفع نیاز انرژی غول شرقی مورد توجه واقع میشد نه آمریکا جرات داشت از ترس افتادن ایران در دامان چین از برجام خارج شود و چشم بادامی ها نیز از خوف سوق یافتن جمهوری اسلامی به سمت دول باختری، ناچار به ارائه مشوق های جذاب تری بودند.
🔸️ولی دریغ و صد افسوس که هیچگاه درک مناسبی از روابط بین الملل در بین تصمیم سازان و تصمیم گیران سیاست خارجی ایران وجود نداشته و افراط و تفریط ، تنگ نظری و رقابت های جناحی ارجح بر منافع ملی دیده شدند و دستگاه سیاست خارجی دولت اعتدال از روی استیصال هنگامی به سمت چین چرخش نمود که کوچکترین روزنه امیدی از سوی غرب ندید.
🔸️حال که ژنرال های دیپلماسی در تلاشند تا بار دیگر با دموکرات ها بند و بست نمایند و مشعوف اند از این کوشش ، کاتب نوشتار هشدار می دهد مبادا تخم مرغ هایشان را به طور کامل در سبد غرب بچینند، زیرا در صورت بدعهدی مجدد ایالات متحده، دیگر چینی ها به سلامشان هم پاسخ علیک نخواهند داد چه برسد به خرید نفت و کمک به دور زدن تحریم.
🔸️نباید به گونه ای رفتار کرد که دولت چین ( که بی شک اقتصاد اول جهان در چند سال آینده است)، احساس کند در نگاه مسئولان ایران اهرم فشاری ست برای ترسانیدن غرب و به محض گوشه چشم نشان دادن عموسام، در دیده دولتمردان جمهوری اسلامی به محاق خواهد رفت.
@taghaviniaa
8.2M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
تمام پسران ملک عبدالعزیز آل سعود
🔸️ملک عبدالعزیز بنیانگذار پادشاهی سعودی ۳۶ پسر داشت که از زنهای متعدد او تولد یافتند.
🔸️این پادشاه مقتدر در طول دوران حیاتش از جنبه سیاسی و به جهت موتلف شدن با قبایل قدرتمند از بین آنان همسر اختیار می کرد و به همین سبب از پشتیبانی آنان برخوردار میشد.
🔸️مشهورترین همسر او "حصه بنت احمد" از طایفه سدیری است که برایش ۷ پسر آورد که همه گی در مناصب مهم از قبیل پادشاهی ، ولیعهدی ، وزارت و امارات حضور یافتند. حصه مادر ملک سلمان پادشاه فعلی سعودی نیز هست.
📌پیش بینی ها حاکی از آن است که به زودی با روی کار آمدن جو بایدن و آزادسازی مارب توسط ارتش یمن، دمل چرکین اختلاف بین فرزندان و نوادگان ملک عبدالعزیز ( که با سرکوب و دستگیری شاهزادگان ناراضی توسط بن سلمان همراه شده ) ، بار دیگر سر باز خواهد کرد و سیادت آل سعود بر مناطقی از شبه جزیره عربستان را به تنگنایی جدی خواهد کشانید.
@taghaviniaa
عکس عبرت آموز تاریخی ...
🔸️عدنان خیرالله وزیر دفاع عراق که پسر دایی و برادر همسر صدام نیز بود ، در سال ۱۹۷۹ به فرانسه سفر کرد .
🔸️در این تصویر رئیس کمپانی هواپیماسازی "داسو" ماکت جنگنده میراژ F1 را به وی نشان میدهد و در حال بازاریابی برای آن است.
🔸️ثروت سرشار عراق که ناشی از درآمدهای بالای نفتی آن بود ، سران الیزه را به تکاپو انداخت تا حجم کثیری از تسلیحات را به دولت بعثی بفروشند.
🔸️دولت فرانسه در طول جنگ ۸ ساله حمایت بی حد و حصر نظامی از عراق داشت تا جایی که علاوه بر تحویل سریع و پیش از موعد میراژهای F1 به این کشور برای به کار گیری در جنگ علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی ، هواپیماهای سوپر اتاندارد مجهز به موشک پیشرفته اگزوسه همراه با خلبانان فرانسوی را به این کشور اجاره داد تا نیروی هوایی بعثی قابلیت اختلال در صادرات نفت ایران را پیدا کند.
🔸️سرنوشت اما تقدیری دیگر رقم زد ؛ بسیاری از این میراژها یا در جنگ با ایران نابود شدند و یا اکنون برای نیروی هوایی ایران پرواز می کنند و عدنان خیرالله نیز در حادثه ای مشکوک کشته شد و پسرعمه اش صدام نیز توسط آمریکایی ها اعدام گردید.
@taghaviniaa
درس هایی که سیاست ورزی احمد قوام به ما می آموزد ...
🔸️۲۱ آذرماه سالروز آزادسازی آذربایجان و کردستان توسط ارتش ایران است. اگر چه خانواده پهلوی در دوران حکومتشان سعی داشتند از این رخداد بهره تبلیغاتی ببرند و عواید آن را به کفایت خود نسبت دهند لکن نمی توان از نقش کلیدی سیاستمدار متبحر قجری یعنی احمد قوام در این واقعه چشم پوشی کرد .
🔸️خانواده پهلوی همواره نسبت به قوام السلطنه سوء ظن داشتند و او را خطری جدی برای خود می دانستند و به همین علت او عمده دوران حکومت رضاخان و پسرش را در وضعیتی مغضوبانه سپری کرد ولی هرگاه در حل مشکلات ناکامی می یافتند، به سراغش رفته و از فراست او متمتع میشدند.
🔸️با اتمام جنگ جهانی دوم قوای انگلیس ایران را ترک کردند اما اتحاد شوروی با ایجاد فرقه وابسته به خود در آذربایجان و کردستان سعی در جدایی این مناطق از ایران داشت.
🔸️کرملین همچنین از دوران فترت و اشغال ایران نهایت استفاده را برده و حزب توده را به شدت تقویت کرد تا جایی که در آن دوران کمونیست ها به سازمان یافته ترین تشکل سیاسی ایران تبدیل شدند.
🔸️در این شرایط که اوضاع و احوال مُلک و مملکت به سلامت نبود و شمال غرب ایران در آستانه تجزیه توسط استالین قرار داشت ، شاه جوان و بی تجربه در بهمن ماه ۱۳۲۴ از روی ناچاری سکان اداره کشور را به احمد قوام السلطنه سپرد تا بلکه بتواند از تدبیرهایش طرفی ببندد.
🔸️نخست وزیر با تجربه خود سکان سیاست خارجی را به دست گرفت و شخصا برای حل مشکل به مسکو رفته و ملاقات هایی با استالین برگزار کرد.
🔸️در نهایت با وعده امتیاز نفت شمال به کمونیست ها در ۲۵ فروردین ۱۳۲۵ ، قرداد "قوام-سادچیکف" را امضا کرد .
🔸️بر اساس این قرارداد شوروی متعهد میشد نیروهایش را از مناطق اشغالی خارج کرده و مسئله آذربایجان و کردستان را امری داخلی و مربوط به ایران قلمداد کرد.
🔸️این یک پیروزی سیاسی بزرگ برای نخست وزیر ایران بود و قوام با فراست خود، واگذاری امتیاز نفت شمال را به تصویب مجلس منوط ساخت.
بعد از آن برای جلب رضایت شوروی در رخدادی به شدت عجیب ۳ وزیر وزارت خانه های حساس بازرگانی ، پیشه و هنر ، آموزش و بهداری را از نیروهای حزب توده انتخاب کرد و تا جایی توانست اعتماد کمونیست ها را جلب کند که آنان مخالفت با دولت قوام را ضدیت با خلق زجر کشیده ایران می دانستند.
🔸️نخست وزیر همچنین به سیاست موازنه مثبت و درگیر کردن قدرت های بزرگ برای تحصیل منافع ملی اعتقاد داشت و برای مبارزه با استثمار انگلیس و روس به دنبال قدرتی سوم که آنزمان آمریکا بود رفت.
🔸️در پاییز ۱۳۲۵ برای راحت شدن بدون هزینه از شر وزرای توده ای با خوانین جنوب و به خصوص قشقایی ها پشت پرده بند و بست کرد و غائله نهضت جنوب را راه انداخت و به همان بهانه کابینه را از کمونیست ها پاکسازی کرد.
🔸️استالین برخلاف قول و قرارش، قصد خارج کردن نیروهای نظامی شوروی از آذربایجان و کردستان را تا برگزاری انتخابات مجلس پانزدهم و تصویب قرارداد نفت شمال نداشت .
🔸️قوام با زیرکی به ملاقات مرجع و زعیم بزرگ شیعه حضرت آیت الله العظمی بروجردی رفت و از ایشان فتوایی مبنی بر تحریم انتخابات تا خروج نظامیان بیگانه از سرحدات مملکت گرفت و همزمان طی ملاقات با مسئولان دیپلماتیک آمریکایی، خطر افتادن ایران در دام کمونیست برای منافع ایالات متحده را گوشزد کرد که نتیجه اش اولتیماتوم جدی رئیس جمهور وقت آمریکا (ترومن) به استالین بود.
🔸️در نتیجه فتوای مرجعیت و اولتیماتوم ترومن ، استالین نیروهایش را در آذر ۱۳۲۵ از آذربایجان و کردستان بیرون برد و فرصتی عالی به ارتش برای اعمال حاکمیت ایران بر آن مناطق داد.
🔸️این دو ایالت مهم ظرف یک روز با حمایت مردم آزاد شد و سران احزاب جدایی طلب کمونیست یا اعدام شدند یا به "میرجعفر باقرواف" پناه برده و به شوروی گریختند.
🔸️تا اینجا قوام بدون دادن کمترین آوانسی، ابرقدرت دوم آنزمان را از ایران بیرون کرده بود و حالا نوبت به وفای به عهد و دادن امتیاز نفت شمال رسید.
🔸️وی در سال ۱۳۲۶ انتخابات مجلس پانزدهم را برگزار کرد و اکثر اعضای حزب خودش(دموکرات) را به بهارستان فرستاد.
🔸️نمایندگان حزب دموکرات در پارلمان نیز برخلاف وعده ای که نخست وزیر محبوبشان به استالین داده بود واگذاری امتیاز نفت شمال به اجنبی را مغایر با منافع ملی دانسته و آن را رد کردند و قوام نیز که دوران ماموریتش تمام شده و به اهدافش رسیده بود ، استعفا داد.
📌نتیجتا باید گفت احمد قوام السلطنه با هوشمندی و ذکاوت بی نظیرش توانست خلاء ضعف مولفه های قدرت کشورش را جبران کرده و از تمام اهرم ها و متغیرهای داخلی و خارجی در جهت منافع ملی و استقلال ایران بهره ببرد و تنها سیاستمداری بود که از عهده فریب رهبر قدرتمند شوروی برآمد و بدون دادن امتیاز آذربایجان و کردستان را به خاک میهن برگردانید.
@taghaviniaa
علت مخالفت میشل عون با کابینه پیشنهادی حریری
🔸️امروز سعد حریری نخست وزیر جدید لبنان کابینه اش را به رئیس جمهور این کشور ارائه کرد.
🔸️تمام وزرایی که او در لیست کابینه پیشنهادی نهاده بود ، افرادی غیرحزبی و تکنوکرات بودند و همین امر مخالفت میشل عون را برانگیخت.
🔸️استدلال رئیس جمهور این است که لبنان تجربه کابینه تکنوکرات را از سر گذرانده و با توجه به ساختار سیاسی لبنان ( سیستم پارلمانی ) احزاب باید به کابینه رای اعتماد دهند و تا زمانی که افراد مورد نظر آنان به دولت راه نیابد و منافع شان تامین نشود ، قاعدتا به وزرای پیشنهادی رای اعتماد نخواهند داد.
🔸️به همین علت حریری امروز موفق نشد نظر مثبت میشل عون را جلب کند و به طور کلی چهره های شاخص و سیاستمداران لبنانی در حال وقت کشی بوده و انتظار دارند دولت ترامپ پایان یابد تا در فضای بین المللی جدید ( که قدرت تاثیر گذاری برخی دول عربی به خصوص سعودی کاهش خواهد یافت ) به تعامل سیاسی بپردازند.
@taghaviniaa
هدایت شده از علیرضا تقوی نیا | تفسیرگر |
حکایت گرجستان ، باکو و قره باغ در عهدنامه گلستان
🔸️در ۲۴ اکتبر ۱۸۱۳ میلادی در قریه گلستان در کرانه رودخانه زیوه، میرزا ابوالحسن خان شیرازی ( ایلچی ) که خواهرزاده و داماد حاج میرزا ابراهیم کلانتر ( وزیر مقتدر دوره زند و قاجار که توسط فتحعلیشاه به قتل رسید ) بود، با نیکلای رادیشچف فرمانده نیروهای روسی در قفقاز معاهده ای را امضا کردند که " گلستان " نام گرفت.
🔸️طبق این معاهده مناطق قره باغ ، دربند ، شکی ، باکو ، قوبا ، شیروان ، داغستان ، گرجستان و هر نقطه از ولایت تالش که در کنترل ارتش روسیه بود، از ایران جدا و به حکومت تزاری منضم گشت؛ همچنین هیچ دولتی جز روسیه دیگر حق نداشت در دریای خزر کشتیرانی کند.
🔸️در مقابل نماینده تزار الکساندر اول تنها پذیرفت هرگاه عباس میرزای ولیعهد نیاز به مساعدت داشته باشد دولت متبوعش مضایقه ننماید و همچنین اگر بین شاهزادگان ایرانی بر سر قدرت کشمکشی درگیرد ، امپراطوری روسیه در نزاع ایشان بی طرف بماند.
🔸️ریشه طمع روسها نسبت به خاک ایران به تنگنای استراتژیک آنها در عرصه دریایی باز می گشت. روسها در فصول سرد که اقیانوس منجمد شمالی و دریاهای اطراف آن چون بالتیک یخ می زد ، نمی توانستند تجارت دریایی مستقل داشته باشند .
🔸️ تنها دسترسی دولت تزاری به آبهای گرم از قِبَل دریای سیاه بود که آنهم صرفا از طریق تنگه های بُسفر و داردانل به مدیترانه متصل می شد و این ۲ آبراه باریک نیز در کنترل کامل امپراطوری عثمانی بودند و هرگاه این دولت میل می کرد این قابلیت را داشت تا مسیر روسها را به آبهای آزاد مسدود کند و بنابراین نمیشد در دراز مدت بدان ها اتکا کرد.
🔸️درنتیجه پادشاهان تزاری همواره آرزوی رسیدن به آبهای گرم خلیج فارس را داشتند، چون معتقد بودند این شاخاب در دسترس ترین دریا برای آنهاست.
🔸️به همین علت و برخی علل دیگر ، در دوره های مختلف با تحریک گرجیان مسیحی که مانند خودشان مذهب ارتودکس داشتند، تکاپوهایی برای نیل به این مقصود بروز دادند اما هر بار توسط پادشاهان ایرانی چون شاه تهماسب و شاه عباس اول ، نادر شاه و آقا محمدخان قاجار ناکام ماندند.
🔸️به خصوص در واقعه کشتار وحشیانه مردم تفلیس توسط آقامحمدخان قاجار ، گرجیان و برخی مناطق مسیحی نشین قفقاز، چنان کینه ای از حکومت قاجار به دل گرفتند که آثار آن بعدها روشن شد.
🔸️با مرگ آراکلی خان حاکم سرکش گرجستان که توسط بنیانگذار سلسله قاجاریه رام شد ، پسرش گرگین خان به حکومت رسید و بلافاصله اطاعت خود را نسبت به دولت ایران به اطلاع فتحعلیشاه رسانید .
🔸️اما روسها که با کشته شدن آقا محمدخان روحیه خود را بازیافته بودند، به گرجستان حمله و گرگین خان را به اسارت گرفتند و او را مجبور ساختند تا سند جدایی این سرزمین از ایران و الحاق آن به روسیه را امضا نماید و در نتیجه سلسله باگراتیون یا بغراتیان که از زمان دولت ساسانی از طرف ایران بر گرجستان حاکمیت داشت، برای همیشه از بین رفت.
🔸️تزار الکساندر اول که دولت وقت قاجار را ضعیف می پنداشت پا را از این هم فراتر نهاد و به دروغ ادعا کرد قره باغ و خانات گنجه ( که حاکم وقت آن جواد خان قاجار بود ) از گذشته تحت اطاعت گرجستان بوده اند و چون سرزمین یادشده به حکومت تزاری ملحق شده پس این دو سرزمین مهم نیز باید به خاک روسیه پیوست گردد.
🔸️شاه ایران که نمی توانست این تعرضات را برتابد، بی درنگ به عباس میرزای ولیعهد که در تبریز بود، فرمان تجهیز قشون داد و در نتیجه به جنگهایی حدودا ۱۰ ساله بین دو دولت منتهی گردید که علی رغم پیروزی هایی چون واقعه نبرد سلطان آباد ، ایران درنهایت شکست را پذیرا شد .
ادامه دارد ...
@taghaviniaa
هدایت شده از علیرضا تقوی نیا | تفسیرگر |
حکایت گرجستان ، باکو و قره باغ در عهدنامه گلستان(۲)
قسمت دوم
🔸️علل شکست ایران از قوای روس به عوامل داخلی و خارجی تقسیم می شود.
🔸️در داخل اگرچه بین علماء ، عوام ، تجار و حکومت نوعی انسجام وجود داشت لکن عقب ماندگی جدی ایران که بر اثر ساختار ایلیاتی حاکم یعنی دولت قاجار بر ایران تحمیل شده بود ، مسبب برتری روسیه به لحاظ داشتن ادوات مدرن گردید.
🔸️به عبارت دیگر عباس میرزا و سپاه ایران از جنبه جسارت و شجاعت چیزی کم نداشتند اما به سبب بی کفایتی حکام ، خرافات زدگی و مسلط بودن ساختار سنتی و قبیله گی بر تمام جوانب کشور، متوجه نبودند که اروپا به سمت پیشرفت و مدرنیزه شدن می رود اما ایران از قافله جا مانده و این عقب ماندگی تکنولوژیکی اثرش را در حین نبردها نشان داد.
🔸️نکته دیگر بی اطلاعی قاجارها از اوضاع و احوال جهان بود. ایران از لحاظ دیپلماتیک در کشورهای مهم دنیا سفارت خانه نداشت تا تحولات بین الملل را سریعا به سمع پایتخت نشینان برساند.
🔸️برای مثال ایران پس متوجه شدن از ناتوانی در برابر سپاه روس از اوایل سال شروع نبردها در ۱۸۰۴ متوجه انگلستان شد تا از این دولت کمک بگیرد. اما دولت بریتانیا که با روسیه پیمان اتحاد علیه ناپلئون داشت درخواست فتحعلیشاه را نپذیرفت.
🔸️ایران ناچار شد به سراغ فرانسه برود ؛ ناپلئون بناپارت پذیرفت و قراردادی با نام فینکنشتاین در ۴ می ۱۸۰۷ بین ایران و فرانسه برای پشتیبانی آموزشی ، فنی و نظامی این دولت از قشون ایران، منعقد گردید. ناپلئون در این عهدنامه دفاعی ، گرجستان را ملک طلق ایران دانست و تعهد کرد در بازپس گیری آن فتحعلیشاه را یاری دهد و ایضا در خصوص سپاه ایران از هرگونه کمک من جمله تجهیزات جنگی و آموزش لازم دریغ نکند.
🔸️در مقابل فتحعلیشاه نیز طبق درخواست ناپلئون اتباع انگلیس را از ایران اخراج ، به این امپراطوری اعلام جنگ نمود و تعهد کرد هرگاه فرانسه خواست به هندوستان حمله کند از خاک ایران می تواند بگذرد.
🔸️در جهت ادای تعهدات فرانسه، ژنرال کلود ماتیو گاردان به ایران آمد و به آموزش و تجهیز نظامیان ایرانی پرداخت ولی در اروپا ناپلئون از الکساندر اول امپراطور روسیه شکست خورد و بینشان عهدنامه دوستی تیلسیت منعقد گشت .
🔸️نتیجتا ایران در سخت ترین دورانش از سوی فرانسه تنها گذاشته شد و عمده توان ارتش روسیه از نبرد در غرب، به قفقاز آمد تا نبردها را در این منطقه دنبال کند.
🔸️ایران که گمان نمی کرد ناپلئون به این راحتی زیر عهد و میثاقش بزند ، بلافاصله مجددا معطوف به انگلیس شد و از این دولت تقاضای پشتیبانی نمود. بریتانیا نیز بی درنگ "سرهارفورد جونز" نماینده خود در بغداد را به عنوان وزیر مختار به ایران گسیل داشت و عهدنامه مُجمَل را در ۱۸۰۹ با ایران امضا کرد .
🔸️پس از مدتی برای تکمیل عهدنامه فوق الذکر پیمان مُفصَل را نیز ۱۸۱۲ با دولت قاجار منعقد ساخت. در نتیجه قراردهای مجمل و مفصل فتحعلیشاه کاملا به پشت گرمی انگلیس امیدوار شد ولی در ژوئن ۱۸۱۲ ناپلئون بار دیگر به روسیه حمله کرد و پادشاهی انگلیس و حکومت تزاری مجددا دست دوستی بهم دادند و به تبع آن دوباره پشت ایران خالی شد .
🔸️عاقبت روسها با خیال راحت در آخرین نبرد در منطقه " اصلان دوز " سپاه عباس میرزا را شکست دادند و معاهده گلستان با مشورت های سفیر وقت انگلیس " سر گور اوزلی" به ایران تحمیل شد.
🔸️سیاست انگلستان در آن مقطع این بود که هم روسیه را به عنوان دوست نگه دارد و نیز نگذارد خاک ایران به طور کامل به اشغال روسیه درآید تا مسیر تزارها جهت اشغال هندوستان که برای بریتانیا ارزش فراوانی داشت، هموار نگردد.
🔸️سرانجام باید گفت قاجارها در بین سالهای ۱۸۰۴ تا ۱۸۱۳ چند بار از جانب فرانسه و انگلیس بدعهدی دیدند و هرگاه منافع آن دولتها اقتصا می کرد، به آسانی تمام پیمان های خود را فراموش کرده و پشت ایران را خالی می کردند و دولت قاجار نیز از تغییرات بین المللی و مقاوله نامه های بین قدرت های بزرگ زمانی مطلع میشد که خود سفرای آنها بدان اذعان می داشتند .
♦️در نهایت باید گفت جنگ های ایران و روس ، عقب ماندگی ایران از تحولات جهانی و تمدن نوین اروپایی را به عباس میرزا نایب السلطنه گوشزد کرد و او نیز که شاهزاده ای ترقی خواه بود سعی کرد با انجام اصلاحاتی عقب ماندگی کشورش را جبران کند .
@taghaviniaa