مطالعه تحلیلی معارف دعای افتتاح با تأکید بر معارف اعتقادی- اجتماعی
نویسندگان: عصمت شهبازیان موخر محمدمهدی کریمی نیا مجتبی انصاری مقدم
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم دی 1400 شماره
یکی از ادعیه معروفی که مستحب است درهر شب از ماه مبارک رمضان خوانده شود دعای افتتاح است که دارای مضامین عالی و بلندی می باشد؛ و گنجینه ای است ازمعارف توحیدی و خداشناسی که در آن صفات جمال و جلال پروردگار و تدبر و تصرف حق تعالی در عالم خلق ذکر شده است. هدف در مقاله تحلیل و بررسی معارف دعای افتتاح در قالب محور اعتقادی،محور اجتماعی، محور مسائل اخلاقی وبرنامه های حکومت جهانی بوده است. مطالب این مقاله از طریق دروس کتابخانه ای گردآوری شده است، یکی ازمهم ترین دستاوردهای تحقیق این بوده است که بهترین قالب ارتباطی میان انسان و معبود خود که قالب دعا و نیایش است در دعای افتتاح به چشم میخورد و دعای افتتاح این ارتباط را به خوبی رقم می زند.
🔗لینک مقاله
نظریه جدید درباره نزول قرآن در ماه رمضان (مقاله علمی وزارت علوم)
نویسنده: غلامحسین اعرابی
منبع: پژوهش دینی دوره 21 بهار و تابستان 1401 شماره
درباره نزول قرآن در ماه رمضان، از دیر زمان دانشمندان اسلامی نظریات مختلفی ابراز کرده اند. اما به نظر می رسد هیچ کدام از آنها متکی به دلایل محکم نباشد و در طی مقاله به اجمال مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر می رسد آیات حاکی از نزول قرآن در ماه رمضان و شب قدر ناظر به یک سنت لایتغیر الهی است و آن عبارتست از این که هر امر محکم، ذی شأن و هر حادثه مهمی در شب قدر، تقدیر، اندازه گیری و تصویب می شود. زیرا شب قدر شب حکم است. آنگاه در زمان و مکان مقدر به منصّه ظهور و بروز می رسد، ازاین رو قرآن کریم که نسخه حکیمانه و محکم هدایت بشر الی الابد است در شب قدر، نزول و بروزش در مدت رسالت پیامبر$ تقدیر و تصویب شده است. لذا «در شب قدر امر خدا بر این قرار گرفته که قرآن را به صورت تدریجی (برای هدایت مردم) بر قلب پیامبر حضرت محمد بن عبدالله صلوات ا...علیه و آله نازل کند». دلایل قرآنی و روایی بر این نظر دلالت دارد و تفصیل آن در مقاله بیان شده است.
🔗لینک مقاله
سیره ائمه: در مراسم و مواسم دینی؛ بررسی سبک زندگی امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام در ماه رمضان (مقاله پژوهشی حوزه)
نویسندگان: نعمت الله صفری فروشانی حامد قرائتی
منبع: تاریخ اسلام سال پانزدهم تابستان 1393 شماره 2 (پیاپی 58)
مراسم و موسم های اجتماعی جلوه ای از آداب، رسوم، تاریخ، فرهنگ و دیگر مؤلفه های فکری و مذهبی یک جامعه هستند. یکی از نکاتی که موجب اهمیت بررسی تاریخی مراسم و مواسم دینی می شود واکاوی اصالت و بدعت گرایی در شعائر و نمادهای دینی است؛ زیرا امکان دارد برخی با رویکردی نص گرایانه به مخالفت با هر نماد و آیین نوپیدای تصریح نشده از سوی معصومان: بپردازند و برخی دیگر با استناد به کلیات و نکته های عمومی دلایل، دست خود را در ابداع آیین های خودساخته منسوب به دین، باز ببینند. بر اساس درک چنین ضرورتی، این مقاله می کوشد با این فرض که مواسم و مراسم دینی، یکی از منابع مهم تقویت باورهای دینی است، رفتار امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام را در محدوده زمانی ماه رمضان به عنوان یک مناسبت و موسم دینی در سه محور اصلی سیرة شخصی، سیرة اجتماعی و سیرة سیاسی بررسی کند. سیرة شخصی امیرالمؤمنین علیه السلام نشان دهندة اهتمام به نظافت، آراستگی، بهداشت، سلامت، خضوع، خلوص، خیرخواهی، اعتدال و هدف گذاری معنوی در زندگی مادی است. سیرة اجتماعی آن حضرت، آموزه هایی مانند همگرایی و تعامل، اهتمام به تبلیغ و مسئولیت اجتماعی، توجه به مساجد به عنوان یک نهاد مؤثر اجتماعی سیاسی، جانمایی شعائر مذهبی در حقوق اجتماعی، تأکید بر نتایج اعتقادی و عرفانی و اخلاقی تکالیف دینی، مبارزه با بدعت ها و توجه به جنبه های اقتصادی شعائر مذهبی را نشان می دهد. توجه به جهاد، مسئولیت پذیری سیاسی و استفاده از عوامل و محرک های معنوی در تدابیر سیاسی در سیرة سیاسی آن حضرت علیه السلام جایگاه ویژه ای دارند.
🔗لینک مقاله
تنظیم: سرکار خانم نجمه صالحی
#انجمن_تاریخ_جامعه_الزهرا
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
تصویری از اشعار پارسیِ نوشتهشده بر روی تاج محل در هندوستان.
ـ زبان فارسی در هند حدود هزار سال سابقه دارد. پارسی در زمان حکومتهای غوریان و گورکانیان، زبان رسمی هند بود و در دورههای مختلف، دومین زبان رسمی هندوستان بشمار میرفت. اما پس از اشغال هند توسط متجاوزان انگلیسی، در سال ١٨٣٢ میلادی، با زور سرنیزهٔ انگلیسیها، زبان پارسی در هند ممنوع و زبان انگلیسی را جایگزین آن کردند.
اگر این اتفاق نمیافتاد، پارسی امروز فقط در همان هندوستان، یک میلیارد سخنور داشت.
ارسال: سرکار خانم مریم صفری
#انجمن_تاریخ_جامعه_الزهرا
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
.
گمان ابنالمعلم
✍نجمه صالحی
ابنالمعلم پایه گذار مکتب جدید کلامی است. استاد سید مرتضی و سید رضی. داستان خواب شیخ، جهت تعلیم این دو برادر، خواندنی است. جمع آوری کتاب نهج البلاغه مولاجانم علی(ع) توسط سید رضی و رهبر تشیع شدن سید مرتضی، نتیجه زحمات استاد بود.
بغداد آن زمان مهد علوم دینی بود و بهخاطر حضور دولت آل بویه فرصت خوبی شد که شیعیان کرسی تعلیم داشتهباشند. بعد از رحلت ابن المعلم، شیخ مفید(ره)، سید مرتضی، رهبری شیعیان را به عهده گرفت و بعد از او شیخ طوسی. شیعه وامدار تلاش بسیاری از علماست، آنهایی که در شرایط سخت برای نجات شیعه و بسط جریان تشیع مرارتها کشیدند. مانایی و پویایی تشیع به چنین بزرگوارانی مدیون است.
همزمانی شیخ مفید با اوایل دوران غیبت کبری و حکم خاص او درباره خمس جذبم کرد. به نظرم ایشان گمان میکرده غیبت کبرای امام زمان عجل الله فرجه خیلی طولانی نیست؛ چون معتقد است که خمس یا باید به دست خود حضرت برسد و یا به دست کسی امانت بدهیم که او حتما به دست خود امام برساند یا سهم امام دفن شود و...یا شیخ! شاید اگر میدانستی که سالها و حتی قرنها میگذرد و خبری از رویت یار نیست، این فتوا را نمیدادی!
روزها و سالها منتظر هستیم و او نیامد البته اگر بگوییم منتظر! شاید بهتر باشد بگوییم او منتظر تکمیل ۳۱۳ یار است! کاش لحظه لحظه زندگیمان غرق انتظار بود!
🍃اللّٰھـُم ؏جِّل لِوَلیڪَ الفَرَجْـ🍃
پ.ن: سوم رمضان سالروز رحلت #شیخ_مفید؛ معروفترین اثر او در علم فقه المقنعة، در کلام اوائل المقالات و در تاریخ الارشاد است.
سرکار خانم نجمه صالحی
@tarikh_j
#شیخ_مفید
به قصد مسجد، از خانه بیرون زده بود همه فکرش، مشغول خوابی بود که شب گذشته دیده بود. یعنی چه میشود؟ خواب من شیطانی نبود، این را مطمئنم. پس تعبیر آن چه میشود؟ من چگونه به حسنین(علیهماالسلام) تعلیم دهم؟ آنان امامِ برحق من هستند. با پاهایش سنگریزههای کوچهپسکوچههای کَرَخ را کنار میزد و با خود زمزمه میکرد: من کجا و بانوی دوعالم فاطمه کجا!؟ از من خواسته به فرزندانش تعلیم دهم؟ حتماً تعبیری دارد این خواب من. خدایا کمکم کن!
شیخ مشغول عوالم خود بود که خود را در جلوی مسجد کرخ بغداد یافت. بعد از نماز در گوشهای از مسجد درگیر رویای ناپیدای خود بود که بانویی عفیف به سمتش آمد. در حالیکه دستان پسران خردسال خود را گرفته بود، گفت:
- حضرت استاد عرضی داشتم خدمتتان.
- بفرمایید بانو درخدمتم.
- از شما میخواهم به این دوفرزندم علم بیاموزید و متعلم به علم دیانت کنید. اینان دو سید جلیلالنسب هستند. سیدمرتضی و سیدرضی.
نگاه شیخ با نگاه دو کودک معصوم تلاقی میکند و نور امید و علم را در چشمان آنان مییابد. یاد احوال آن روز خود میافتد، از پس خوابی نامعلوم که حالا به عینیت رسیده بود. برقی از رضایت در چشمان شیخ تابید، رو به مادر کرد و گفت:
- با کمال میل حاضرم آنان را به شاگردی بپذیرم. مادرشان سفارش آنان را کرده است.
سرکار خانم مستوره آباد
#شیخ_مفید
#اللهم_عجل_لولیک_الفرج
#انجمن_تاریخ_جامعه_الزهرا
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j