#مقاله بازخوانی جلوه های مقاومت در خطبه های حضرت زینب (س) و شعر عاشورایی الهامی (مقاله علمی وزارت علوم)
نویسندگان: غلامرضا حیدری ،خلیل بیگ زاده، الیاس نورایی
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال دهم زمستان 1399
خطبه های کوفه و شام حضرت زینب (س) سرشار از جلوه های پایداری دربرابر حکومت بنی امیّه است و بر شاهدنامه الهامی کرمانشاهی تأثیر شگرفی داشته است، چنان که وی جلوه های پایداری را با تکیه بر خطبه های حضرت زینب (س) در شعرش آورده و آن ها را با زبانی بلاغی در گستره تشبیه به خوبی پرورده و در نقل سخنان حضرت (س) و نیز توصیف صحنه های عاشورایی از کربلا تا شام به منابع معتبر تاریخی پابند بوده است. پژوهش پیش رو، بن مایه های پایداری در خطبه های حضرت زینب (س) و کارکرد آن ها را در منظومه شاهدنامه الهامی کرمانشاهی براساس نظریّه ادبیّات تطبیقی اسلامی مبتنی بر مشترکات فرهنگی و دینی مسلمانان و رابطه تأثیر و تأثّر تاریخی با رویکردی توصیفی - تحلیلی کاویده است. بر این اساس، دستاورد پژوهش نشان می دهد که آگاهی بخشی چنان اصلی ترین عنصر پایداری، نوید پیروزی حق بر باطل و امید به انتقام، ستم ستیزی و اعتراض، نکوهش و سرزنش مردم کوفه و حاکمان، رویارویی با ستمکاران، فرهنگ شهادت و پایداری و سرانجام پیروزی حق بر باطل از جلوه های پایداری در خطبه های حضرت زینب (س) است که الهامی کرمانشاهی بدان ها توجّه داشته و بن مایه موضوعی شعر خویش کرده است.
https://b2n.ir/g91688
#محرم
#مقاله
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
#شبهه
آيا ماجراي عروسي حضرت قاسم (عليه السلام) در كربلا صحت دارد؟
بيشتر تحليل گران واقعه عاشورا، عروسي حضرت قاسم بن الحسن(عليه السلام) را نادرست مي دانند. محدث قمي در منتهي الآمال دامادي حضرت قاسم را رد کرده و مي فرمايد:
قصه ي دامادي حضرت قاسم در كربلا, صحت ندارد و حضرت قاسم به اتفاق همه ، بدون نسل است . ايشان اضافه مي كند: امام حسين (عليه السلام ) سكينه را به عبدالله تزويج كرده بود كه پيش از انجام عروسي در كربلا شهيد شد، دخترش فاطمه را به حسن مثني داده بود و بر اساس برخي روايات يك دختر كوچكي هم در مدينه داشت كه در حد ازدواج نبود. پس قاسم با كدام دختر امام حسين (عليه السلام ) ازدواج كرده است ؟!(1)
علامه مجلسي بر اين باور است که ماجراي عروسي قاسم سند معتبري ندارد. منشأ اين حکايت دو کتاب است؛ يکي منتخب المراثي، اثر شيخ فخرالدين طريحي ـ نويسنده ي مجمع البحرين ـ و ديگري روضة الشهدا، نوشته ي ملاحسين کاشفي ـ صاحب انوار سهيلي ـ است. اين کتاب اولين مقتلي است که به فارسي نوشته شده است.(2)
بدون ترديد در وقايع عاشورا تحريفاتي صورت گرفته و در واقعيات اين حادثه مهم تاريخ اسلام و تشيع دستكاري هايي شده و بر همگان لازم است با اين تحريفات به مبارزه برخيزند، تا عاشورا و حوادث آن آن گونه كه واقع شده؛ به گوش جهانيان برسد.
يكي از اين تحريفات دامادي حضرت قاسم بن الحسن (عليه السلام) است كه در برخي از مجالس مذهبي متأسفانه با حسّاسيت خاصي به آن ميپردازند.
اين تحريفات در عين حال كه واقعيت تاريخي اين حادثه را مخدوش ميكند، ما را از اهداف اساسي واقعه عاشورا و درسهايي كه از آن حادثه عظيم ميتوان گرفت، دور ميكند.
اصولاً جريان عروسي حضرت قاسم در كتابهاي اوليه تاريخي ذكر نشده و اين مطلب بعدها در تاريخ وارد شده و در روضهها و تعزيهها به واسطه جريان احساسي خاصي كه در آن وجود دارد و براي داستاني كردن اين حادثه و به نمايش درآوردن آن، از اين حادثه كه واقعيت ندارد، سوءاستفاده ميشود. با اين هدف كه چون گرياندن مردم ثواب دارد و هر چه آب و تاب آن بيشتر شود، مردم را بيشتر مجذوب ميكند، از وقايعي كه هيچ سند صحيح تاريخي ندارند، استفاده شده است.
جواني كه هنوز سيزده يا چهارده سال بيشتر ندارد و شايد هنوز به سن بلوغ نرسيده است و در گرماگرم نبردي كه حتي فرصت خواندن نماز را در حال آرامش ندارند و در زير باران شمشيرها و تيرها نماز خوف را به جا ميآورند، زماني كه مصيبت و غم گرداگرد خيام حسين و ياران او را گرفته است، زماني كه همه شوق شهادت بر سر مي پروراند و ميخواهند هر چه زودتر اجازه ميدان گرفته و به فيض شهادت نائل شوند، زماني كه امام حسين(عليه السلام) از حضرت قاسم در مورد شهادت سؤال ميكند و او پاسخ ميدهد كه از عسل شيرين تر است و بدين ترتيب آرزوي قلبي خود را شهادت بيان ميكند، نه عروسي كه در وقت فراغت و آسايش و شادي لازم است، نه هنگام جنگ و مبارزه و در گرماگرم شهادت، مسئله عروسي حضرت قاسم نه منطقي و عقلي است و نه از جهت تاريخي سند معتبري دارد، نيز از حقيقت و واقعيات عاشورا و اهداف و پيامهاي آن فاصله بسيار دارد.(3)
از جمله شخصيت هاي ديگري که به نادرستي ماجراي عروسي حضرت قاسم(عليه السلام) اشاره کرده اند عبارتند از:
- شيخ جعفر شوشتري در کتاب فوايد المشاهد (ص 51)
- قاضي طباطبايي در کتاب تحقيق درباره اول اربعين (ص 689 - 683)
- شيخ عباس قمي در کتاب منتهي الامال (ج 1، ص 700)
- علّامه مامقاني در کتاب تنقيح المقال (ج 2، جزء 2، ص 19)
- شيخ محمّدتقي شوشتري در کتاب قاموس الرجال (ج 8، ص 466) و....
پي نوشتها:
(1). منتهي الامال،شيخ عباس قمي،انتشارات هجرت، تابستان 1374، چاپ هشتم، ج 1، ص 700.
(2). رياض القدس المسمي بحدائق الانس، مرحوم صدرالدين واعظ قزويني، ج 2، ص 42.
(3). حماسه حسيني، مرتضي مطهري، ج 1، ص 28، انتشارات صدرا، خرداد 1364.
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
#شبهه
چرا مراسم عزاداری امام حسین(ع) پیش از شهادت ایشان صورت میگیرد؟
عشق و محبّت به حضرت باعث شده که دوستداران امام ، پیش از عاشورا خود را آماده کنند و لباس سیاه بپوشند، نیز مساجد، تکایا و حسینیه ها را سیاهپوش کنند.
عزادارى براى اباعبدالله(ع) عزادارى معمولى نیست؛ بلکه تبدیل به فرهنگ فراگیر شده است. وقتى تبدیل به فرهنگ شد، دیگر زمان و مکان نمى شناسد، از این رو تا نسیم محرّم به مشام جان میوزد، پوشیدن لباس عزا و سیاهپوش کردن کوچه و خیابان ها و مساجد و تکیه ها شروع می شود. البته بعد از عاشورا و حتی تا ماه صفر و در غیر محرم نیز عزادارى در فرصت هاى مناسب برگزار می شود، شیعیان به دستور اولیاى دین مخصوصاً به دستور امامان بعد از امام حسین(ع) براى زنده نگه داشتن اهداف امام و فرهنگ عاشورا تلاش و کوشش میکنند.
امام باقر(ع) در زمینة برپایى عزا در خانهها برای امام حسین میفرماید: «باید بر حسین(ع) عزادارى و گریه کنید و به اهل خانة خود دستور دهید که بر او بگریند . با اظهار گریه و ناله بر حسین(ع) مراسم عزادارى بر پا کنید و یکدیگر را با گریه و تعزیت در سوگ حسین (ع) ملاقات کنید».(1) یکی از یاران امام صادق(ع) نقل می کند که در محضر امام بودیم، از حسین یاد کردیم و بر قاتلانش لعن نمودیم، امام گریست، ما نیز گریه کردیم، سپس حضرت گفت: «حسین(ع) فرمود: من کشتة اشکم! هیچ مؤمنی به یاد من نمیافتد مگر اینکه اشک می ریزد.(2)
رمز جاودانگى نهضت حسینى، زنده نگه داشتن و بزرگداشت آن بوده است. امام خمینی فرمود: «الآن هزار و چهارصد سال است که با این منبرها با این روضه ها و با این مصیبت ها و با این سینه زنى ها (دین اسلام) را حفظ کرده اند».(3)
عزاداری، احیاى خط شهادت و رساندن صداى مظلومیت آل على به گوش جهانیان است. این موضوع زمان و مکان ندارد و هر زمان که زمینه آماده است ، می توان مجالس عزا را بر پا کرد. عزاداران حسینى پروانگان شیفتة نورند که شمع محفل خویش را یافته، آمادة جان باختن و فدا شدن اند.
نقش عزادارى در حفظ فرهنگ عاشورا مهم است و آثار و برکات خوبى براى بشر داشته و خواهد داشت. افزون بر این، کاروان امام حسین روز دوم محرّم سال 61هجرى وارد کربلا شد، پس از آن سپاه کوفیان به تدریج وارد شدند و عزا و مصیبت خاندان اهل بیت(ع) از همان زمان آغاز شد.
روز نهم (تاسوعا) کاروان امام را محاصره کامل کرده،روز دهم (عاشورا) آن بزرگوار و یارانش را به شهادت رساندند.
بنابراین چون اصل گرفتارى حضرت از دهۀ اوّل محرم آغاز شده است، پیروان حضرت از اوّل محرم عزادارى مىکنند.
عزاداری از ابتدای محرم سابقه تاریخی دارد. آغاز عزاداری در دهه اوّل محرم آن هم به صورت فراگیر همانند عزاداری امروزه را میتوان از عصر معزالدوله دیلمى ازسلسله آل بویه دانست .(4)
معزالدّوله اولین کسى است که فرمان داد مردم شیعهء بغداد در دههء اوّل محرم براى حضرت امام حسین (ع) سیاه بپوشند و بازار را سیاهپوش کنند و در روز عاشورا دکّان ها را ببندند و از طباخى جلوگیرى کنند وتعطیل عمومى نمایند. این مراسم در تمام کشورهاى اسلامى از جمله ایران تا اوایل سلطنت سلجوقیان معمول بود،که تا به امروز ادامه دارد.(5)
----------------
پینوشتها:
1. جواد محدثى ، فرهنگ عاشورا، ص 312، به نقل از کامل الزیارات ، ص 175.
2. «... أنا قتیل العبرة، لا یذکرنی مؤمن إلاّ بکى» بحار الانوار، ج 44، ص 279.
3. همان، ص 313..
4. مرتضى مطهرى ، مجموعه آثار، ج 17، ص 94
5. جواد محدّثى ، فرهنگ عاشورا، ص 313.
تنظیم: سرکار خانم مریم صفری
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
روایت چهاردهم:
امِ خلف
اینکه از هر چه داری بُگذری، در کربلا به یک الگو تبدیل شده بود و هرکسی هر آنچه که داشت را آورده بود تا تقدیم حسین کند.
شما هم دوست نداشتید از این قافله جا بمانید، همین بود که بعد از شهادت همسرتان، پسر خود را نیز روانهی میدان کردید.
مگر همین نبود که هر که هرچه داشت بیاورد، حالا که مسلم رفته بود نوبت به پسرش رسیده بود پس هنگامی که امام حسین(علیهالسلام) دست رد به سینهی پسرتان زد، همه شاهد بودند که شما چگونه برای عاقبت بخیر شدن پسرتان، برای فدای حسین شدنش، برای این که او تمام دارایی شما بود تا در راه حسین بدهید، تلاش کردید و شیرهی جانتان را به میدان فرستادید.
در روایتها آمده است، وقتی سر پسرتان را به سمت شما پرتاب کردند، او را در آغوش گرفته و جانسوزانه گریه کردید.
من یقین دارم که در آن لحظه نه برای شهادت پسرتان بلکه برای غربت و تنهایی پیش روی حسین گریستید.
****
سلام بر شما ای بانوی مسلم بن عوسجه.
سلام بر شما و بر همسر و پسر شهیدتان.
سلام بر آن جگر سوختهتان که هُرمِ غمش تا هزاران سال بعد را نیز گداخته است.
✍️ زهراکبیریپور
منبع: رياحين الشريعه، ج ۳، ص ۳۰۵، به نقل از روضة الاحباب.
****
#ام_خلف
#امام_حسین
#زنان_عاشورا
#محرم
#حسین_جانم
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
#فضایل_حضرت _امام_علی علیه السلام
♠️
#کتب_اهل_سنت
🏴
با تسلیت ایام عزاداری
سید و سالار شهیدان عالم
حضرت امام حسین علیه السلام
بر ساحت حضرت حجت عج الله تعالی فرجه الشریف...
♠️#ویژگی _حضرت _امام_علی علیه السلام
🌚 با توجه به انکار و تکفیر اهل سنت نسبت به مسئله ی #عزاداری،
آیا حتی
در #کتب_اهل_سنت دلالتی برای سیره
# پیامبر_اعظم صلی الله علیه و آله وسلم وجود ندارد؟
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
🏴
#پیامبر_صلی_الله_علیه_و_آله_و_سلم
#محرم
#عزاداری
#پرسش_پاسخ 9
#کتب_اهل_سنت
تنظیم: سرکار خانم زهرا سادات حسینی
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
تأثیر دو فتوا در تاریخ ☝️
دو فتوا...
وقتی مرحوم میرزای شیرازی در سال ۱۳۰۹ ق فتوای تحریم تنباکو را داد، هیچکس نمیدانست حتی زنان حرمسرای ناصرالدین شاه نیز، قلیانها را خواهند شکست. شاه، برزخ شد و پرسید: "چه کسی قلیان را حرام کرده؟" سوگلی حرمخانه، جواب داد: "همان کسی که ما را بر تو حلال کرده!"(اعتمادالسلطنه، روزنامه خاطرات، ص۱۱۵)... دقیقا صد سال بعد در ۱۴۰۹ ق (در همان سال ۶۷ خودمان)، حضرت امام خمینی -رحمهالله علیه- فتوایی بر قتل نویسنده مرتد آیات شیطانی نوشت و اکنون ۳۴ سال بعد، ۱۲هزار کیلومتر دورتر از مرزها، چشم شیطان درآمد. این یعنی غیرت دینی و قدرت مرجعیت شیعه...
✍️هادیمنش #دکتر_ابوالفضل_هادیمنش
#امام_خمینی
#حکم_ارتداد
#سلمان_رشدی_لعنت_الله_علیه
#محرم
#تاریخ_معاصر
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
🔰✦؛﷽✦
🏴🏴🏴
✨ویژه برنامه ماه محرّم
✅ درس گفتارهای تخصصی عاشورا «شماره ٢»
📎با ارائه: استاد دکتر ناهید طیبی
📜اعطا گواهی پایان دوره به پذیرفته شدگان در آزمون نهایی
🗓تاریخ برگزاری: پنج شنبه ٢٧ مردادماه ١۴٠١ شمسی
🕔ساعت برگزاری؛ ١٨(۶عصر)
📲لینک ورود به کلاس در فضای اسکای روم:
https://www.skyroom.online/ch/ieks/course-2
•┈┈••••✾⬛️⬛️⬛️
سایت موسسه :
👇👇👇👇👇👇
🌐https://ieks.ir
اینستاگرام:
https://instagram.com/ieks.ir
•┈••✾••✾••┈•
🔆 لینک کانال اطلاع رسانی در پیامرسان ایتا
┏━━━⚫️━━━┓
https://eitaa.com/azadieks
┗━━⚫️━━━━┛
⚡️کانون های علمی، فقه، ادبیات، تاریخ، حدیث و کلام موسسه آموزش عالی امام خمینی رضوان الله تعالی علیه وابسته به نهاد نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
تخت سلیمان
نام یک مجموعه تاریخی در استان آذربایجان غربی است که در بخش تخت سلیمان در شهرستان تکاب واقع شدهاست. این مجموعه در نزدیکی شهر #تازهکندنصرتآباد قرار دارد و در گذشتهٔ دور «گَنجَک» نامیده شدهاست. هماکنون نام آن شهر، تخت سلیمان است. گفته شده که تخت سلیمان همان «فرهاسپه» پایتخت ایران اشکانی بودهاست. تخت سلیمان بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و عبادتگاه ایرانیان در قبل از اسلام بهشمار میرفت؛ اما در سال ۶۲۴ میلادی و در حملهٔ #هراکلیوس، امپراتور رومیان به ایران، تخریب شد. در آن زمان این شهر گنجک نام داشت.
#آتشکده آذرگشسپ در شهر گنجک جای داشت که امروزه با نام روستای (شهر) تخت سلیمان شناخته میشود.
در زمان #ساسانیان ایرانیان سه #آتشگاه بزرگ و برجسته داشتند که یکی از آنان در شهر گنجک بوده و آذرگُشَسپ نام داشت.
تخت سلیمان در اواخر دوره ساسانی به خصوص خسرو اول و #خسرو_دوم بیشتر مورد توجه قرار گرفت. باستانشناسان آلمانی که این مکان را بررسی کردهاند،نتایج خود را این گونه بیان میکنند: «دو اتاق در محور عرضی آتشکده سقف گنبدی یکی به عنوان مرکز پرستش آتش و دیگری احتمالاً مرکز پرستش آب با یک ارزش موازی در کنار هم قرار دارند.»
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
معماری معبد آناهیتا
در قسمت شرق آتشکده حیاطی مرکزی شکل است که گفتهشده متعلق به ناهید است. حیاطی است مربعی شکل با چهار ستون مستطیلی در هر طرف، طاق آجری شکل دو دهنهٔ در حیاط است که به طرف دالانهای باریک هدایت میشود. در وسط دیوارهای هر دالان، دروازهای به سمت اتاقهای بلند و باریک باز میشود. اتاقهای شمالی و جنوبی درهای دیگری ندارد اما اتاقهای شرقی و غربی به حیاط اصلی آتشکده ختم میشود. ستونها و دیوارها از جنس سنگهای تراشیده و قطور هستند. طاقها از آجر با سبک #معماری ضربی شکل ساخته شدهاست. در دوران ساسانی یا اوایل دوران اسلامی حیاط مرکزی توسط دیواری که از شرق تا غرب سازه کشیدهشدهاست، به دو قسمت مجزا تقسیم شده و حیاط را از روباز به پوشیده تغییر دادهاست.
#ایران
#تکاب
#تخت_سلیمان
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
آثار باستانی در روستای تخت سلیمان
مجموعه بناهای تاریخی در تخت سلیمان در اطراف چشمه رسوبی ساخته شدهاست. آب این #چشمه که از عمق بیش از۷۸ متری از درون زمین به سطح میآید و به زمینهای اطراف میریزد دارای املاح زیادی از جمله آرسنیک است که آن را برای آشامیدن و کشاورزی نامناسب کردهاست. بر خلاف تصور همگان، این یک دریاچه نبوده و هیچ آبی به آن نمیریزد. رسوبهای حاصل از این املاح در طی قرنها، لبه چشمه را شکل داده و متغیر کردهاست.
آثار و بناهای دورههای #اشکانیان و #ساسانی و #ایلخانان #مغول در این محل یافت شدهاست. مهمترین آثار بهجامانده آن آتشکده و تالارهای دوره ساسانی است. برخی آثار ساسانی دیگر نیز در #کوه_بلقیس و #زندان_سلیمان در نزدیکی روستای تخت سلیمان ساخته شدهاست. کاوشگاه باستانی شیز از سوی یونسکو به عنوان میراث جهانی شناخته شدهاست.
#ایران
#تکاب
#یونسکو
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j