⁉️آیت‌‌الله #هاشمی_رفسنجانی چگونه مالک زمین‌های #سالاریه قم شد؟ 🔹️مرحوم حجت‌الاسلام #شجونی در گفت‌وگو با رضا #رشیدپور پاسخ می‌دهد: 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🔺️نگاهی گذرا به خاندان صدر 🎗آیت‌الله سید صدرالدین موسوی صدر (تاریخ فوت: ۱۳۳۲) از مراجع تقلید شیعه که پس از وفات آیت‌الله حائری یزدی، مرجعیت و زعامت حوزه به آیات عظام حجت، خوانساری و صدر رسید و این سه معروف به مراجع ثلاث شدند. هنگامی که آیت الله بروجردی برای معالجه به تهران آمد، آیت‌الله صدر، از وی خواست به قم بیاید. پس از ورود او جایگاه نماز جماعت خود در حرم حضرت معصومه را به آیت الله بروجردی واگذار کرد؛ از ریاست حوزه علمیه‌ی قم فاصله گرفت و به پشتیبانی گسترده از آیت الله بروجردی بسنده کرد. 🖇فرزندان: سید رضا ، سید علی، سید موسی، صدیقه (همسر سید محمدباقر سلطانی طباطبایی)، زهرا، طاهره، بتول، منصوره (مادر همسرِ سیدمحمد خاتمی)، فاطمه (همسر محمدباقر صدر)، رباب (همسر حسین شرف‌الدین) 📌سید رضا صدر (۱۳۰۰- ۱۳۷۳)، از علمای شیعه و صاحب تالیفات متعدد که بعد از فوت آیت‌الله بروجردی به درخواست آیت‌الله شریعتمداری در سال ۱۳۴۶ در مسجد امام حسین در میدان فوزیه تهران (میدان امام حسین فعلی)، به اقامهٔ نماز جماعت و ترویج و تبلیغ احکام و تفسیر قرآن و درس اخلاق پرداخت. در سال ۱۳۵۶ به حوزه علمیه قم بازگشت. وی از منتقدان جمهوری اسلامی بود. 📌فرزندش سید محمد صدر دیپلمات ایرانی، مشاور سید محمد خاتمی و مشاور ارشد محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، و در حال حاضر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است. وی پدرزن سید یاسر خمینی است. 📌سید موسی صدر (۱۳۰۷-۱۳۵۷) روحانی شیعه و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان بود. او از رهبران مذهبی و سیاسی لبنان نیز به‌شمار می‌رفت. او به «امام موسی صدر» معروف است. 📌حاصل ازدواج صدیقه صدر و محمدباقر سلطانی‌ طباطبایی چهار فرزند به نام‌های صادق ، جواد، فاطمه، مرتضی و عبدالحسین شد. 📌فاطمه طباطبایی همسر حاج‌احمد خمینی است و صادق طباطبایی سخنگوی دولت بازرگان بود 📌محمدباقر صدر، برادرزاده و داماد آیت‌الله سیدصدرالدین صدر بود به علت مبارزاتش با حکومت بعثی عراق بارها توسط حکومت عراق دستگیر و زندانی شد. در ۱۹ فروردین ۱۳۵۹ او و خواهرش بنت‌الهدی صدر به دستور صدام حسین به شهادت رسیدند. @tarikhqom

📷عکسی از درب ساعت حرم حضرت معصومه (س) دهه پنجاه شمسی @tarikhqom

📽صحنه‌هایی از اعزام رزمنده‌های قمی به جبهه مهرماه ۱۳۶۵ 📌مجموعه #روایت_فتح؛ ساخته‌ی شهید مرتضی آوینی @tarikhqom

📌خاطره‌ی احمد احمد از آیت‌الله منتظری در زندان اوین 🔺️من با آیت الله منتظری و عباس مدرسی فر در یک اتاق بودیم. شخصیت آقای منتظری و اخلاق و رفتارش خیلی خاص بود. او شکنجه و ناملایمت های بسیاری کشیده و سختی های زیادی را در زندان تحمل کرده بود. آقای منتظری شخصیتی ساده و بی‌آلایش داشت از این رو گاهی افراد برای انبساط خاطر با او همکلام می شدند او با لهجه شیرین نجف آبادی برای آنها صحبت می‌کرد و مسائل و حدود را برای خودش خیلی سخت و برای دیگران راحت می گرفت در برابر شکنجه ها مقاومت کم نظیری از خود نشان داده بود و من می دیدم که وی با سعه صدر به سوالات افراد که حتی گاه بی مورد بود پاسخ می داد و سعی می‌کرد به دستورات اسلام دقیق عمل کند گرچه این دقت افراطی گاه موجب دردسر ها و وسوسه های زیادی در او می شد. در اسفند سال ۵۵ مختصری از محاکمه و کارهای پشت‌پرده گروه هدفی ها در روزنامه ها منعکس شد. در راس افراد این گروه سید مهدی هاشمی بود (برادر داماد آیت‌الله منتظری) که جنایات کثیفی از جمله قتل مرحوم حجت الاسلام شمس آبادی را مرتکب شدند. آیت الله منتظری از این واقعه و فجایع خیلی متاثر شده بود و چند بار به ما گفت: " این شمس‌آبادی را بی گناه کشتند او شخصیتی نبود که باید کشته می شد. به خدا قسم اگر سیدمهدی را بکشند خونش هدر است" 📚خاطرات احمد احمد؛ صص ۴۵۱-۴۵۴؛ نشر سوره مهر @tarikhqom

📸خدام حرم حضرت معصومه(س) سال ۱۲۷۴ شمسی @tarikhqom

📌 انتشار برای نخستین بار 🔖 دیدگاه جالب شهید بهشتی درباره آیت‌الله خامنه‌ای در سال 1352 🔹رهبران نهضت اسلامی علاوه بر روابط دیرینه و صمیمی که با یکدیگر داشتند، ارتباط تشکیلاتی آن‌ها در دوران مبارزه بر نزدیکی اندیشه و افکار آن‌ها تأثیر بسزایی داشت. از جمله می‌توان به ارتباط شهید بهشتی با آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در مشهد اشاره کرد که در طول دوران نهضت امام خمینی استمرار داشت، بطوری که این مسئله مورد توجه مأموران امنیتی رژیم پهلوی نیز قرار گرفت. 🔹در یکی از این اسناد که متعلق به سال 1352 است گزارشگر ساواک با اشاره به سفر شهید بهشتی به مشهد در گزارشی درباره دیدگاه او نسبت به آیت‌الله خامنه‌ای می‌نویسد: 🔹« یادشده ضمن تعریف و تمجید از [آیت‌الله] خامنه‌ای اظهار امیدواری نموده که در آینده [آیت‌الله] خامنه‌ای یکی از علماء موجه ملی و بانفوذ خواهد شد. ضمناً نامبرده روز 52/5/16 با اتومبیل شخصی به اتفاق خانواده‌اش مشهد را به قصد تهران ترک کرده است. نظریه شنبه - دکتر سید محمد بهشتی در مشهد با سیدعلی خامنه‌ای رابطه بسیار نزدیک داشت و از افکار او بسیار تمجید و تحسین می‌کرد.» @tarikhqom

[حاج‌ ابوالفضل تولیت؛ بخش اول] 🔺️در روزهای تاسوعا و عاشورا دسته‌ها بعد از اینکه در حرم عزاداری می‌کردند، به طرف خانۀ حاج ابوالفضل تولیت در ابتدای چهارمردان می‌رفتند. او تولیت حرم حضرت معصومه (س) را برعهده داشت و از بزرگان شهر به حساب می‌آید. در قم دو نفر حرف اول را می‌زدند؛ یکی آقای بروجردی و دیگری تولیت. چون دارایی فراوانی داشت، دسته‌های عزاداری به خانۀ او که می‌رسیدند، شور و حال سینه‌زنی را بیش‌تر می‌کردند. چرا که تولیت در ایوان خانه روی مبل می‌نشست، به تماشای دسته‌ها می‌پرداخت و به آن‌ها صله‌ای می‌داد. مسئولان هر دسته به عزادارهای هیات خود می‌گفتند: «درِ خانۀ مصباح است، سفت سینه بزنید!» تنها دسته‌ای که به خانۀ تولیت نمی‌رفتند، دسته چهل اختران بود. چون مسئول دسته حاج‌آقاعلی چهل‌اخترانی از اینکه تولیت با رژیم پهلوی رابطۀ گرمی داشت، ناراحت بود. وقتی محمدرضا شاه به قم می‌آمد، تولیت دم در حرم می‌ایستاد و به او خوشامد می‌گفت. بعد از زیارت در باغ سالاریه که وسط آن ساختمان با شکوهی ساخته بود، از شاه پذیرایی می‌کرد. (منبع: پسرشیخ‌هادی؛ خاطرات محمد متمسکی؛ در حال انتشار) @tarikhqom

[حاج ابوالفضل تولیت؛ بخش دوم] 🔺️سیدابوالفضل تولیت ملقب به مصباح التولیه از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۴ تولیت حرم حضرت معصومه بود و نمایندگی مردم قم در مجلس یازدهم، دوازدهم و هفدهم را نیز برعهده داشت. تنها فرزند او سالار نام داشت که در عنفوان جوانی فوت کرد و نام منطقۀ سالاریه قم از نام فرزند او گرفته شده است. قبر تولیت در مسجد تولیت قم است. از او فرزندی باقی نماند و بخش زیادی از اموالش را وقف حرم حضرت معصومه (س) کرد و بخشی از آن نیز به اقوامش و نیروهای انقلابی رسید. (منبع: کتاب پسر شیخ‌هادی؛ در حال انتشار) @tarikhqom

[حاج ابوالفضل تولیت؛ بخش سوم] 🔺️ایجاد پایگاه‌هایی در خارج نیاز به سرمایه دارد که تأمین آن را نمی‌شد از نیروهایی که در خارج بودند انتظار داشت. کاری که ما بعد از آن سفر اول انجام دادیم،  عمدتا جلب حمایت آقای #تولیت بود.  ایشان امکانات مالیِ زیادی داشت،  بچه هم نداشت. فردی بود روشنفکر و از نظر اعتقادی هم بیشتر جریانِ مبارزه اسلامی را قبول داشت؛  او آماده شد که همه ثروت خود را وقف مبارزه بکند،  به عنوان تأسیس حکومت اسلامی. #تولیت همه ثروت و اموالش راـ به استثنای خانه‌ی تهران،  خانه‌ی سالاریه‌ی قم و مقداری برای گذرانِ زندگیِ شخصی ـ در اختیار گذاشت،  به صورتی که انجام کارها از حضور و تصمیم خود ایشان بی‌نیاز بود.  به هر حال،  پول زیادی ـ در مقیاس آن روز ـ از طریق فروش زمین و سایر مستغلات فراهم شد.  پولی هم ایشان حواله کرده بود به خارج و خود #تولیت هم سفری به خارج کرد که مصادف با همان سفر دوم من به خارج از کشور بود و یکی از برنامه‌های این سفرِ من گفت وگو با ایشان بود و بعضی کارها را مشترکا تنظیم کردیم. با استفاده از این امکانات سعی شد که در خارجِ از کشور سرمایه‌گذاری‌هایی بشود که با تکیه بر درآمدهای آن،  نیازهای  نیروها و پایگاه‌های ما در لبنان،  عراق،  اروپا و امریکا تأمین شود و اگر در داخل کشور هم نیازهایی پیش آمد، به حل مشکلات داخل هم کمک شود. (منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی؛ دوران مبارزه) @tarikhqom

[حاج ابوالفضل تولیت؛ بخش چهارم] در روزهایی که امام پاریس بودند،  #تولیت اموال خود را در اختیار ایشان گذاشته بود. امام هم اختیارات را به هیأتی سه نفره ـ مرکب از من و آقایان منتظری و مطهری ـ داده بودند،  که آقای عراقی مأمور شده بود این خبر را به ما برساند. حضور شخصیِ #تولیت هم نیاز به دخالت فوریِ ما را کم می‌کرد.  رفته رفته رنجش‌هایی برای او پیش آمد؛  توقعاتی داشت که مورد توجه قرار نگرفت.  در نتیجه، منعطف شده بود به سمت #نهضت_آزادی و وصیتی برایش تنظیم شده بود که همه اختیارات به خانم ایشان داده می‌شد.  البته با واگذاری این اموال به امام و احاله اختیار از طرف امام به جمع ما دیگر جای این تغییرات نبود و در زمان حیات تولیت هم من مطلع نشدم. اما بعد از مرگ #تولیت بهره‌برداری از این امکانات با مشکلی اساسی برخورد کرد. بخش عمده‌ای از این ثروت در یکی از بانک‌های انگلیس بود که برای برداشت از آن اشکال قانونی مطرح شد و مطالبه انحصار وراثت کردند. (منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی؛ دوران مبارزه) @tarikhqom

[حاج ابوالفضل تولیت؛ بخش پنجم] 🔺️از آنجایی در خصوص مرحوم تولیت هیچ کار پژوهشی مستقلی در دسترس نیست، تمام اطلاعاتی که از ایشان وجود دارد، نقل قول‌های کوتاه و پراکنده از افرادی است که شاید خیلی هم با ایشان ارتباط نزدیک نداشتند. خاطره‌ی راوی کتاب "پسر شیخ هادی" از مرحوم تولیت کمی نادرست بود که توسط یکی از اقوام ایشان، سرکار خانم دربانی، اصلاح و برای ما ارسال شد که در خدمت مخاطبان کانال #تاریخ_شفاهی_قم قرار می‌گیرد: ✏سالار برادر بزرگ حاج ابوالفضل تولیت بود نه فرزندش و قبر ایشان در مسجد تولیت در خیابان بوعلی نیست بلکه در مسجد قدس منطقه‌ی بنیاد قرار دارد. البته در آن زمان منطقه‌ی بنیاد وجود نداشت و بنیادِ کنونی ماکت کوچکی است از آرزوهای تولیت برای ساخت شهرکی خیلی بزرگی در قم که با مرگ تولیت متوقف شد. برای این شهرک خانه های یکدست، ورزشگاه، استخر و....‌ پیش بینی شده بود. ✏محل عزاداری به تکیه معروف بود و در محل کنونی مدرسه آیت‌الله گلپایگانی قرار دارد. ورودی تکیه از داخل کوچه تولیت بود که کنار مقبره‌ی علی ابن بابویه است. ✏آقای متمسکی گفته بودند که دو خواهر را همزمان به عقد خود درآورده بود که مسلما از شرعی جایز نیست. به همین دلیل هرچند ماه یکبار یکی از خواهرها را طلاق می‌داد و خواهر دیگر را عقد می‌کرد و این کار را به طور متناوب انجام می‌داد. البته از ابتدا نمی‌خواسته با آن دو خواهر، که دقیق نمی‌دانم دخترعمه بودند یا دخترخاله‌اش، ازدواج کند اما طبق وصیت و اصرار مادرش با خواهر اولی که فوق‌العاده زیبا بوده، ازدواج می‌کند ولی بچه‌دار نمی‌شوند. تصمیم می‌گیرد ازدواج مجدد کند به همین خاطر همسر اول پیشنهاد ازدواج با خواهر کوچکش را می‌دهد و می‌گوید: "اگه قرار است یک نفر دیگر وارد این زندگی شود، خواهرم باشد." که البته از همسر دوم هم بچه‌دار نمی‌شود. ✏روایتی که از کتاب خاطرات آیت‌الله رفسنجانی ذکر شده است کاملا درست است؛ البته بعد از مرگش باغ سالاریه هم به آیت‌الله رفسنجانی واگذار شد. ✏همسر تولیت هنوز در قید حیات است ولی متاسفانه علی‌رغم اصرار خیلی از آشنایان و اطرافیان به هیچ عنوان حاضر به مصاحبه درخصوص مرحوم تولیت نشده و نمی‌شود. @tarikhqom