📚مرز بندی «خود» و «دیگری»✍ #درآمدی_بر_طنز_عرفانی #علیرضا_محمدی_کله‌سر #محمدعلی_خزانه‌دارلو بخش اول✏️ 🔹با نگاهی آماری به آثار مطایبه‌آمیز در ادبیات کلاسیک فارسی می‌توان گفت که بیشترین حجم آن‌ها به آثار هجوآمیز مربوط می‌شوند. چنان‌که گفته شد پژوهشگران ریشهٔ این هجوها را رجزها و مفاخره‌های موجود در ادبیات عرب می‌دانند. در ادبیات فارسی نیز هجوها بر اساس انگیزه‌های گوناگونی شکل گرفته‌اند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها موضع‌گیری شاعر در برابر شخصیت یا گروه هجوشونده است(رستگار فسایی، ۱۳۷۲: ۲۳۰ـ۲۳۴). 🔸باتوجه به اینکه یکی از موارد کاربرد هجوهای اعراب نیز رجزخوانی‌های پیش از جنگ بوده است (کاسب، ۱۳۶۶: ۲۵-۲۲) می‌توان مهم‌ترین زمینه‌ی استفاده از هجو را مقابله‌ی مستقیم با «دیگری» (other) ذکر کرد. چنین زمینه‌ای را به‌نوعی دیگر، در تعاریف امروزین از طنز نیز می‌توان یافت، با این تفاوت که «دیگری»، در معنای اصطلاحیِ طنز، بیشتر انگیزه و هدفی اجتماعی دارد تا انگیزه‌ای شخصی. 🔹گفتنی است، معنایی که امروزه از طنز مرسوم است با مفاهیم مدرنی چون انتقاد، اصلاح و اهداف سوم است با مفاهیم اجتماعی پیوند دارد، در حالی که پیش از این به دلیل وجود نداشتن این مفاهیم در نظام فکری جامعه، آنچه امروزه طنز خوانده می‌شود، از نظر هدف با هجو و از نظر ارزش با هزل (به‌عنوان امری غیرجد) در پیوند بوده است. #تئوری_طنز #طنز_مقدس #فلسفه_طنز #پژوهش_طنز #طنز_و_اخلاق #یادداشت_ها_و_مقالات #فصلنامه_متن_پژوهی_ادبی 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📚مرز بندی «خود» و «دیگری»✍ #درآمدی_بر_طنز_عرفانی #علیرضا_محمدی_کله‌سر #محمدعلی_خزانه‌دارلو بخش دوم✏️✏️ 🔹در برخی پژوهش‌ها، گرایش به هجو به‌جای پرداختن به انتقاد، حاصل رابطه‌ی دربار و شاعران در نظام‌های اجتماعی پیشین ایران دانسته شده است(رستگار فسایی، ۱۳۷۲: ۲۵۲). ولی به نظر می‌رسد ریشه‌های گرایش به هجو را، بیش از این عامل باید در تفاوت میان تلقی گذشته و امروز از مفهوم جامعه و تغییرات اجتماعی دانست. 🔸مفهوم رنگ باخته‌ی انتقاد اجتماعی در ادوار گذشته موجب شده بود تا در میان آثار غیرطنز نیز انتقادها به مسائلی اشاره کنند که به شکلی ثابت در همه‌ی ادوار پیش و پس تکرار می‌شدند. مضامینی نوعی (typical) چون ریاکاری دین‌داران، ظلم حكّام، شکم‌پرستی و شهوت صوفیان، حرص و طمع عالمان دین، غدّاری زمانه و... پیوسته در این قطعات تکرار می‌شوند که زمینه‌ای جز مرزبندی میان «خود» (self: شاعر، طرفِ برحق) و «دیگری» (other: ابناء زمان، طرفِ ناحق) ندارند. 🔹تمِ اصلی این نمونه‌ها را به‌صورت «فراموشی رسوم و تباهی حقایق» در آثاری چون کشف‌المحجوب(هجویری ۱۳۵۸: ۷و۸)، تاریخ جهانگشا (جوینی، ۱۳۲۹: ۳)، غزلیات سنایی(سنایی، بیتا: ۸۳-۸۱) و ... می‌توان دید. بنابراین، شاید بتوان با اندکی تسامح، بیشتر آثاری را که امروزه به‌عنوان طنز در ادبیات فارسی شناخته شده‌اند در کنار آثار فراوان هجوهای شخصی به عنوان ابزاری برای مرزبندی آشکار میان «خود» و «دیگری» تلقی کرد. 🔗🔗🔗 منبع: (فصلنامه متن پژوهی ادبی. شماره۴۸. تابستان۱۳۹۰. صفحات ۷۴-۷۵) #تئوری_طنز #طنز_مقدس #فلسفه_طنز #پژوهش_طنز #طنز_و_اخلاق #یادداشت_ها_و_مقالات #فصلنامه_متن_پژوهی_ادبی 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📖جلسه‌ی طنز✍ 🔸🔸مباحث آموزشی و کارگاهی🔸🔸 #تئوری_طنز #آموزش_طنز #اسماعیل_امینی #خوانش_اشعار_طنز #شگردهای_طنزپردازی #یادداشت_ها_و_مقالات #معرفی_کتاب‌های_طنز #معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📝شعر کلاسیک شهریار✍ #احمد_کاویان‌پور #زندگانی_ادبی_و_اجتماعی_شهریار 🔸🔸🔸 سؤال کرد رفیقی به سادگی از من تو را که این‌همه افکار نغز و باریک است چرا مثال دگر شاعران نه شنگولی افق همیشه برای تو تنگ و تاریک است پس از تأمل بسیار گفتمش ای دوست! خجالتم چه دهی شهر من کلاسیک است 🖇🖇🖇 منبع: (زندگانی ادبی و اجتماعی شهریار. احمد کاویان‌پور. صفحه۳۰۷) #طنز_مقدس #طنز_و_اخلاق #خوانش_اشعار_طنز #شگردهای_طنزپردازی #محمدحسین_بهجت_تبریزی #معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📚معادل‌یابی و اصطلاح‌سازی مضحک😄 👈 بررسی شیوه‌های پرداخت طنز و مطایبه در کتاب فرهنگ جبهه #دکتر_علی_صفایی #لیلا_درویش‌علی‌پور_آستانه #نشریه_ادبیات_پایداری 🔸شوخ‌طبعان جبهه، اغلب با نگاهی شیطنت‌آمیز و در برخی موارد سیاه و تلخ، به تغییر نام اشیاء خشنی مثل توپ، تانک، خمپاره و ... می‌پرداختند که می‌توان این معادل‌ها را تعاریف کوتاه و تبسم‌زا یا استعاره‌های مضحکی خواند که سـابقه‌ی آن به رساله‌ی تعریفات عبید زاکانی برمی‌گردد. 🔹این معادل‌ها، گاهی ملهم از فرم هندسی اشیاء و یا ویژگی‌های ظاهری پدیده‌های پیرامون آنان هستند و زیرساختی استعاری دارند؛ یعنی مشبه‌به را ذکر و مشبه را حذف کرده‌اند؛ مثل: ۱- دانه‌: مهمات ۲- دهل: توپ ۳- لاک‌پشت: تانک ۴ـ سُرنا: آرپـی چی هفت ۵ـ کله‌قند: خمپاره ۶- گوشواره: ترکش روی نرمه‌ی گوش ۷ـ خال هندی: تیر وسط پیشانی ۸- گونی: لباس جنگی ۹- دوپا: موتور ۱۰- چهارپا: ماشین ۱۱ـ نمونه‌ی آزمایشگاهی: چای بی‌رنگ ۱۲ـ یخچال سفید: ماشین پیکان ۱۳- سنگر انفرادی: افراد چاق ۱۴- هیکل عقیدتی: افراد لاغر ۱۵- کبوترهای بال سفید: امدادگران ۱۶- آدم آهنی: بدن پر از ترکش. 🔸گاهی این معادل‌ها زیرساختی کنایی داشتند که درک آن نیاز بـه شرح و توضیح بیشتری دارد؛ مثل: ۱- برادر صیغه‌ای: دوست صمیمی اما موقت ۲- تدارکات سیار: کسی که تمام وسایل و حتی آفتابه‌اش را به خود آویزان می‌نمود ۳- شورت بلاتکلیف: زیر شلواری تا زانو ۴- شناسنامه: لباس زیر رزمنده ۵- جنگ هسته‌ای: حمله به کمپوت‌های گیلاس و آلبالو ۶- مادر سنگر: مسئول تدارکات سنگر ۷- کاخ سفید: دستشویی فرماندهان ۸- پا لگد زن: نماز شب‌خوان‌ها ۹- غواص و چترباز: میهمان ناخوانده ۱۰- جشن پتو: مراسم تنبیه زیر پتو، برای خودمانی شدن بـا تـازه واردها ۱۱- حلواخـور: کسی که به خط مقدم نمی‌رفت ۱۲- مرغ/ داماد خدا: شهید 🔹گاهی بجای معادل‌یابی، صفت‌ها یا مضاف‌ٌالیه‌هایی به کلمه‌ای می‌افزودند تا تعدد و تنوع آن را نشان دهند؛ مثل کلمه‌ی «ترکش» که برای آن حدود ده اسم در نظر گرفته بودند. مثلاً: ترکش طلایی، ترکش علاف، ترکش بی‌کوپن، ترکش نخودی و نمکی(خیلی ریز)، ترکش آخ‌جونی و ابوالفضلی(خیلی بزرگ)، ترکش گیلاس و آلبالو (هسته آلبالو و گیلاس)، ترکش بی‌سواد و ... 📎📎📎 منبع: (نشریه ادبیات پایداری. سال۴. شماره۷. پاییز و زمستان۹۱) #تئوری_طنز #طنز_مقدس #طنز_و_دین #طنز_و_اخلاق #فکاهیات_مطایبات #هفته_دفاع_مقدس #یادداشت_ها_و_مقالات #معرفی_کتاب‌های_طنز #نشریه_ادبیات_پایداری #شگردهای_طنزپردازی 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📖روز جهانی کودک👦 🔸مجموعه داستان‌های طنز مناسب کودکان از انتشارات خوب مهرستان📚 #طنز_و_اخلاق #روز_جهانی_کودک #فکاهیات_مطایبات #انتشارات_مهرستان #شگردهای_طنزپردازی #طنز_کودک_و_نوجوان #معرفی_کتاب‌های_طنز 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📚مضامین طنز و شگردهای آن در غزلیات حافظ✍ #شگردهای_طنز_حافظ #حسین_اسکندری_ورزلی بخش اول✏️ 🔸دلیل عکس یا عذر بدتر از گناه: «آن است که شاعر برخلاف انتظار و عرف و عادت برای مطلبی دلیلی بیاورد و بدین وسیله سخن خود را از صورت جد خارج نماید.» (بهزادی اندوهجردی، حسین، بدیع فنون و آرایش‌های ادبی ۱۰۵) مانند: کرده ام توبه بدست صنم باده فروش که دگر می نخورم بی رخ بزم‌آرایی (حافظ، دیوان غزلیات، تصحیح خطیب رهبر، ۶۷۰) این شیوه از طنز را حافظ بیشتر در خصوص طنزهای مذهبی خود به کار برده و زیباترین جلوه‌های رندی او در این شیوه نمایش داده شده است. 🔹ایهام: ایهام در حافظ از مهم‌ترین خصایص سبکی او محسوب می‌شود. وی از این شیوه در طنزهایش نیز بهره گرفته و علت آن را هم باید در شباهت ارائه‌ی معنای غیرمستقیم ایهام و بیان غیرمستقیم که از خصایص طنز است، دانست. این شیوه‌ی غیر مستقیم بیانی به حافظ این امکان را می‌دهد تا هر آنچه را که می‌خواهد بدون تشویق از بدخواهان بیان نماید. علاوه بر این، خاصیت طنز در بیان تلویحی آن است و ایهام در خود این ویژگی را دارد. نظیر: چو گفتمش که دلم را نگاه دار چه گفت ز دست بنده چه خیزد خدا نگه دارد (حافظ، دیوان غزلیات تصحیح خلیل خطیب رهبر، ۱۶۵) «خدا نگه دارد»: ۱- خدا دل تو را نگه دارد ۲- خدا نگهدارت باد (خداحافظ) یا: دی می‌شد و گفتم صنما عهد به جای آر گفتا غلطی خواجه در این عهد وفا نیست (حافظ، دیوان غزلیات تصحیح خلیل خطیب رهبر، ۹۷) «عهد» در مصراع دوم: ۱- پیمان عشق ۲- زمانه و روزگار #تئوری_طنز #طنز_مقدس #طنز_و_اخلاق #شگردهای_طنزپردازی #یادداشت_ها_و_مقالات #روز_بزرگداشت_حافظ #معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan