💥 آیا طالبان سبب شد آمریکا از افغانستان خارج شود؟ (١) ✡ کانون‌های خصوصی، بودجهٔ نظامی آمریکا و طالبان 1⃣ در تحلیل‌های رایج، بعضاً چنین تصویر می‌شود که گویا #طالبان با مقاومت خود به حضور نظامی ٢٠سالهٔ آمریکا در افغانستان پایان داد و به این ترتیب طولانی‌ترین جنگ تاریخ ایالات متحده را به شکست کشانید. این دیدگاه برای طالبان نقش تاریخی منحصربه‌فردی قائل می‌شود که نه‌تنها غیرواقعی است بلکه می‌تواند توهم بیافریند؛ و هم در قالب نظام سیاسی افغانستان، اگر حکومت طالبان تثبیت و قدرتمند شود، و هم در قالب گروه‌های متأثر از الگوی طالبان در میان اهل‌سنت برای آیندهٔ ایران و منطقه خطرناک شود. 2⃣ خروج آمریکا از افغانستان پیامد محتوم تحولات درونی آمریکا و فشارهای سنگین اقتصادی بر جامعهٔ آمریکایی، از جمله به‌دلیل هزینه‌های #جنگ_با_ترور بود که از دو سال آخر دولت #جرج_واکر_بوش خود را در بحران مالی سال‌های ۲۰۰۷-۲۰۰۸ نشان داد، در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۰۸ پیروزی #اوباما را، بر بنیاد خواست عمومیِ پایان‌دادن به جنگ، سبب شد و در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۸ به توافق جرج واکر بوش و نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق، انجامید برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق تا سال ۲۰۱۱. این تحول، شعار پایان‌دادن به جنگ و خارج کردن نیروهای آمریکایی از عراق و افغانستان را به شعار اصلی نامزدهای پیروز انتخابات بدل کرد. این امر، علاوه بر اوباما از حزب دمکرات، شامل #ترامپ جمهوری‌خواه نیز بود که با شعار پایان‌دادن به جنگ و اولویت‌دادن به مسائل داخلی آمریکا America First به قدرت رسید. 3⃣ طالبان جریان قوم‌گرای #پشتون و منادی نوعی از «اسلام‌گرایی» جدید است بر بنیاد مکتب #دیوبندی؛ منسوب به دارالعلوم شهر دیوبند هند. تأسیس مکتب دیوبندی به سال ١٨۶٧، یک دهه پس از انقلاب ١٨۵٧ هندوستان، می‌رسد. پس از جدایی پاکستان از هند (١٩۴٧) بسیاری از علمای حنفی دیوبند در پاکستان متوطن شدند و مدارس دیوبندی را به‌ویژه در میان پشتون‌های جنوب و شرق افغانستان گسترش دادند. در سال ١٩۶٧ حدود ٨هزار مدرسهٔ دیوبندی در کشورهای هند و پاکستان و بنگلادش و افغانستان و مالزی و... وجود داشت. گفته می‌شود در دهه‌های اخیر #سعودی پول فراوانی به این مدارس تزریق کرده است. 4⃣ طالبان از میان حدود ٩٠هزار «مجاهد»ی پدید آمد که در دههٔ ١٩٨٠ برای جنگ با ارتش شوروی در پاکستان سازمان یافته بودند. بیشترشان پشتون و نیروهای عقیدتی‌شان طلاب دیوبندی بودند. اینان با حمایت مالی و تسلیحاتی سعودی و آمریکا و با آموزش نظامی سرویس اطلاعاتی پاکستان (آی.اس.آی.) متشکل و مسلح شدند. 5⃣ سرویس اطلاعاتی پاکستان (آی.اس.آی.)، که در این کشور از بسط ید نامحدود و اقتدار بلامنازع برخوردار است، پیوندهای عمیق تاریخی با #کانون‌های_مالی_اطلاعاتی بریتانیا دارد‌؛ آن کانون‌هایی که تداوم و حامل میراث کارگزاران بلندپایهٔ حکومت هند بریتانیا به‌شمار می‌روند. از این منظر وضع پاکستان به سعودی و شیخ‌نشین‌های جنوبی خلیج فارس شبیه است؛ مناطقی که در آنجا میراث سیاسی- فرهنگی دوران حکومت هند بریتانیا، از جمله پیوند با نسل‌های جدید خاندان‌های کارگزار راج بریتانیا، تا به امروز ماندگار و تأثیرگذار است. این پیوند تاریخی تصویری از یک #شبکه فراملیتی قدرتمند را جلوه‌گر می‌سازد که می‌تواند بر سیاست ایالات متحده آمریکا و بریتانیا و سایر قدرت‌های غربی تأثیرات بزرگ بر جای بگذارد و منافع مالی کلان نصیب‌‌ شرکای آن کند. 6⃣ بنیان‌گذار سرویس اطلاعاتی پاکستان (آی.اس.آی.) یکی از نظامیان استرالیایی حکومت هند بریتانیا است به‌نام ژنرال #رابرت_کاتهوم که پس از بازنشستگی در ارتش پاکستان با درجهٔ سرلشکری به بریتانیا رفت و در آنجا فوت کرد. دربارهٔ زندگی ژنرال کاتهوم، اطلاع زیادی در دست نیست. حسین حقانی، محقق انستیتوی هادسون و سفیر پیشین پاکستان در آمریکا، معتقد است که نام اصلی او «کاتهورن» بود که در پاکستان به «کاتهوم» شهرت یافت و پس از نقش‌آفرینی در اولین کودتای نظامی پاکستان،‌ کودتای فیلدمارشال ایوب خان (۱۹۵۸)، خود را بازنشسته کرد و از پاکستان خارج شد. اگر این امر صحت داشته باشد، سرلشکر رابرت کاتهوم= کارتهورن احتمالاً‌ با سرلشکر #والتر_کاتهورن، رئیس سرویس اطلاعاتی استرالیا،‌ نسبت دارد که او نیز از افسران حکومت هند بریتانیا بود. ✍ استاد عبدالله شهبازی