بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
«تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ وَ تَبَّ؛ ما أَغْنى عَنْهُ مالُهُ وَ ما كَسَبَ؛ سَيَصْلى ناراً ذاتَ لَهَبٍ؛ وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ؛ فِي جِيدِها حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ» سوره مسد، ۵-۱
به نام خداوند بخشنده مهربان
بريده باد دو دست ابولهب و نابود باد؛ نه دارائيش و نه آنچه بدست آورد به حالش سودى نكرد؛ به زودى به آتشى شعلهور درآيد؛ (همراه) زنش، آن هيزمكش (آتش افروز)؛ (در حالى كه) در گردنش ريسمانى از ليف خرما است.
نکته ها
اين سوره به نامهاى تبّت و مسد معروف است. #امام_صادق عليه السلام فرمودند: هرگاه اين سوره را خوانديد بر ابولهب نفرين كنيد. (تفسير كنزالدقائق)
هنگامى كه آيه «وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ»(سوره شعراء،۲۱۴) نازل شد، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نزديكان و خويشاوندان را دعوت كرد و پيام وحى را به آنان رساند. ابولهب كه عموى حضرت بود گفت:
«تبا لك» هلاكت بر تو باد. اين سوره نازل شد و گفتار او را به خودش ردّ كرد.
از آنجا كه اين نفرين عملى شد و ابولهب و همسرش با كفر از دنيا رفتند، معلوم مىشود كه در اين سوره نسبت به ابولهب يك پيشگويى نيز شده است.
«تَبَّتْ» از ريشه «تب» به معناى خسران و هلاكت است و مراد از «يد» در آيه، دستِ ظاهرى نيست، بلكه كنايه از وسيله قدرت و تلاش انسان است. بنابراين معناى آيه چنين است كه تلاشهاى ابولهب به هدر رفت و او گرفتار زيان و خسارت شد.(تفسير الميزان)
در تاريخ آوردهاند كه #رسول_خدا صلى الله عليه و آله مردم را به كلمه #لا_اله_الا_الله دعوت مىكرد و ابولهب از پشت سر او را تكذيب و به سوى او سنگ پرتاب مىكرد.
گاهى زائران مكه به سراغ ابولهب مىآمدند و از او درباره #حضرت_محمد صلى الله عليه و آله سؤال مىكردند. او مىگفت: محمد مجنون است و ما مشغول مداواى او هستيم.(تفسير نمونه)
ابولهب هيچ گاه از مخالفت با پيامبر و از همكارى با مخالفان او دست نكشيد. او و همسرش كلمات ركيك به حضرت مىگفتند و شايد به همين خاطر نام اين دو در قرآن برده شده است.
آهنگ اين سوره چنان كوبنده بود كه همه آن را حفظ كردند و ابولهب ضربه سنگينى خورد و خانهنشين شد تا آنكه مرد و باقى كفار حساب كار خودشان را كردند كه مبادا سورهاى نيز عليه آنان نازل شود.
علاقهها و روابط خانوادگى نبايد خللى در ايمان و مكتب ايجاد كند. «تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ»
با آنكه ابولهب و همسرش مرده اند و استخوانهايشان پوسيده است اما اين آيات همچنان بايد تلاوت شود تا مايه عبرت ديگران و زياد شدن قهر و عذاب الهى بر آنان گردد.
ابولهب برادران خوبى مثل حضرت #حمزه و #ابوطالب و پدر خوبى چون #عبدالمطلب داشت اما هر كس براى خود حسابى دارد.
در قديم بتههاى هيزم را كه جمع مىكردند، آن را با طناب مىبستند و آن را به دوش مىانداختند. چون همسر ابولهب، هيزم در مسير راه پيامبر مىريخت تا آن حضرت را آزار دهد، لذا #قرآن مىفرمايد: در قيامت نيز هيزم آتش دوزخ است و آن طنابهايى كه براى جمع آورى هيزم استفاده مىكرد، به گردنش آويخته است.(تفسير الميزان)
ابولهب فرزندى به نام لهب نداشت ولى شايد به خاطر سرخى صورتش او را ابولهب مىگفتند.
زن ابولهب، فردى شاعر بود. نامش امّ جهل، خواهر ابوسفيان و عمه معاويه بود. كينه ديرينه با پيامبر داشت و خار بر سر راه پيامبر مىريخت و اشعارى در تحقير و هجو آن حضرت مىسرود.
روز قيامت، مال و ثروت به درد انسان نمىخورد: «ما أَغْنى عَنْهُ مالُهُ وَ ما كَسَبَ»
«ما أَغْنى عَنِّي مالِيَهْ» مال و ثروتم چاره كارم نكرد.
«هَلَكَ عَنِّي سُلْطانِيَهْ» (سوره حاقه) سلطنت و حكومتم از بين رفت و برايم سودى نداشت.
«ما أَغْنى عَنْكُمْ جَمْعُكُمْ» (سوره اعراف، ۴۸) جمعيّت و ثروت شما را بىنياز نكرد.
«لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ» ( سوره آلعمران، ۱۰) نه ثروت و نه فرزند به حال آنان سودى نداشت.
در قرآن چهار نوع زن و شوهر ذكر شده است:
زن و شوهرى كه در كار نيك همفكر و همراهند. (حضرت على و حضرت زهراء عليهما السلام كه به يتيم و اسير و مسكين طعام دادند.) «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ» (سوره انسان،۸)
زن و شوهرى كه در كار بد همراهند. أَبِي لَهَبٍ ... وَ امْرَأَتُهُ
زن و شوهرى كه مرد در راه حق و زن در راه باطل است نظير حضرت نوح و حضرت لوط كه همسرانشان به آنها ايمان نياوردند و با مخالفان همدست شدند. «كانَتا تَحْتَ عَبْدَيْنِ»(سوره تحريم، ۱۰)
زن و شوهرى كه زن در راه حق و مرد در راه باطل است. نظير فرعون و همسرش. «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ»(سوره تحريم، ۱۱)
زن ابولهب گردنبندى قيمتى داشت كه سوگند ياد كرد آن را در راه مخالفت پيامبر مصرف كند. «فِي جِيدِها حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ»