eitaa logo
وارثین (کانال مدرسه علمیه ولیعصر کرمانی‌ها «عج» ارائه مطالب علمی ، اخلاقی، آموزشی و پژوهشی)
556 دنبال‌کننده
1.6هزار عکس
750 ویدیو
1.3هزار فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
بخش سیزدهم در مرحله نگارش، ناگزیر به پیمودن مراحل چهارگانه هستیم: الف) مقدمه: آغاز دل‌پذیری است كه ذهن خواننده را برای ورود به بخش اصلی و بدنه مقاله یا نوشتار آماده می‌سازد. ب) متن یا بدنه: حاوی مهم‌ترین و اصلی‌ترین مطالب مقاله است. نویسنده در این بخش، استدلال علمی خود را در جهت رد و اثبات فرضیه نخستین ارائه می‌دهد. ج) نتیجه پایانی: در انواع مقالات، ممكن است نتیجه‌گیری‌ها كمی با هم متفاوت باشد، اما ضرورت وجود نتیجه‌گیری در هر تحقیقی انكارناپذیر است. این نتایج باید روشن، صریح و قابل دفاع و مستدل بوده و از حدس و گمان به دور باشد. د) مستندسازی مقاله یا نوشته علمی: در نگارش مقاله به خصوص مقاله‌های تحقیقی باید از حدس و گمان و تخیل یا تكیه بر گفته‌ها و شنیده‌های غیر موثق، بدون منبع و تحقیق نشده جدا پرهیز كرد. نویسنده باید امانت‌داری را رعایت كند و خود را از اتهام سرقت ادبی و انتحال دور نگه دارد و در نهایت، با ذكر نشانی دقیق منبع، راه پژوهش را برای خوانندگان فراهم آورد. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش چهاردهم طرح پژوهشی به محقق امکان می¬دهد تا در مراحل تحقیق، به عنوان یک نقشۀ نظام¬دار از آن پیروی کند و در نهایت، ارزیابی تحقیق نیز براساس آن صورت می‌گیرد. طرح پژوهشی به ساده¬ترین بیان، نقشۀ اولیه پژوهش است که چارچوب نظری آن را به دقت ترسیم می¬کند. همان¬طور که می¬دانیم پژوهش، فرایند حل مسئله است. محقق برای رسیدن به پاسخ مسائل پژوهش، نقشۀ تحقیقاتی را طراحی می¬کند که شامل سه عنصر اساسی برنامه، ساختار و استراتژی پژوهش است. مراد از برنامه، الگوی کلی و فراگیری است که همه آنچه به وسیلۀ محقق انجام خواهد شد، از نوشتن فرضیه¬ها و دلالت¬های ضمنی آنها تا تحلیل نهایی داده¬ها را شامل می¬شود. ساختار پژوهشی، الگویی است که صورت¬بندی، شاکله و نمای کار را نشان می¬دهد. استراتژی پژوهش نیز روش¬های گردآوری و تحلیل داده¬ها را در بر می¬گیرد و چگونگی دست‌یابی به هدف¬های تحقیق را بیان می¬کند و نیز روش حل مسائل و موانع و دشواری¬هایی که در حین اجرای پژوهش احتمالاً به میان می¬آیند را روشن می¬سازد. اما فرایند تحقیق مانند پروژه ساختمانی است که از سه مرحله تشکیل می‌شود. 1.‌ طراحی نقشه و طرح؛ 2.‌ تهیه مواد اولیه و ابزارهای مناسب؛ ج) ساختن بنا. پروژه¬های تحقیقاتی نیز شامل: «طراحی نقشه و طرح پژوهشی»، «اجرای پروژه» (گردآوری اطلاعات و پردازش آنها) و «تدوین گزارش تحقیق»‌اند. در واقع‌، کسانی که در تدوین پایان‌نامه به کام‌یابی و اثربخشی رسیده¬اند، در مقام طراحی نقشۀ پژوهش از خلاقیت، ابتکار و دقتی کافی برخوردار بوده‌اند. تأثیر طرح تحقیقاتی در کارآیی و اثربخشی پایان‌نامه، جنبه‌های گوناگونی دارد. هر گونه ابهام یا اهمال در طراحی و تکمیل کاربرگ طرح تحقیقاتی، سبب نقصان در اصل تحقیق می¬شود. یکی از دانشمندان می¬گوید که اگر مرا مأمور قطع درختِ تنومندی کنند و برای این کار هشت ساعت فرصت دهند، شش ساعت آن را صرف تیز کردن تبر می¬کنم. این سخن اهمیت درنگ و تأمل در طراحی نقشۀ پژوهش را آشکار می¬سازد. مگر نه اینکه اگر کسی بدون بصیرت کافی، در مورد امری، اقدام کند، مانند کسی است که در بیراهه، راهپیمایی می¬کند. طراحی دقیق طرح پژوهشی، بسیاری از آفت¬ها و عوارض زیانبار را پیش‌گیری و درمان می‌کند. ناگفته نماند که هر رسالۀ علمی باید: الف) پاسخ¬گوی شبهه و یا حل مسئله و یا دست‌کم همراه با تتبع و ارایه یافته¬های جدید باشد؛ ب) نوآوری و ابتکار و طرحی نو داشته باشد؛ ج) ضمن سلیس و روان‌ بودن، به زبان و ادبیات علمی بیان شود؛ د) ساختاری روش¬مند و مقبول داشته باشد. برای دست‌یابی به چنین پایان‌نامه‌ای، نگارندۀ رساله باید چهار مرحله اساسی را طی کند: 1. تهیه طرح تحقیق؛ 2. جمع آوری اطلاعات با مطالعه و تتبع؛ 3. ترکیب و تدوین مطالب با رعایت قواعد علمی و مورد پذیرش مجامع علمی؛ 4. تدوین مطالب در قالب رسمی یک پژوهش. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش پانزدهم در طرح تحقیق، پژوهشگر باید ابتدا به روشنی قلمرو و محدودۀ موضوع تحقیق که در واقع، همان سؤال اصلی تحقیق است را توضیح دهد و بگوید درصدد حل چه مشکل و پاسخ‌گویی به چه پرسشی است. طرح پژوهشی، هم ترتیب زمانی هر فعالیت را مشخص می‌کند و هم چگونگی انجام فعالیت‌ها را به نوعی توضیح می‌دهد. از این گذشته، بر اساس کیفیت طرح تحقیق، توانایی و درجه علمی پژوهشگر نیز مشخص می‌شود و همچنین با هم‌فکری و مشاوره علمی، از ابتدا کاستی‌های طرح برطرف و به وزانت علمی کار در پرتو خرد جمعی افزوده می‌شود. بنابراین، در فرآیند پایان‌نامه‌نویسی آماده کردن طرح تحقیق، گامی مهم و اساسی در طرح پیشنهادی است. باید بداند که: 1. آیا این موضوع، ارزش بررسی و تحقیق را دارد؟ 2. آیا من توانایی لازم برای انجام تحقیق (مورد نظر) را دارم؟ 3. آیا میل و علاقه‌ای به انجام این تحقیق دارم؟ 4. آیا منابع و اطلاعات کافی دربارۀ این پژوهش در دسترس است؟ 5. آیا می‌توان استادی مسلط و متخصص برای هدایت پایان‌نامه به سمت نتیجه‌ای مطلوب را انتخاب کرد یا خیر؟ و... مسائل کاربردی و نظری بسیاری وجود دارد و ارزش هر موضوعی می‌تواند بر مبنای هدفی که دنبال می‌شود مورد قضاوت قرار گیرد. بهتر است موضوع‌ پایان‌نامه‌ها با مسائلی مرتبط باشد که در حوزه‌های تخصصی وجود دارد. در مرحله موضوع‌یابی، توانایی دانش‌پژوه، نیاز جامعه، دسترسی به استادی شایسته، آشنایی با موضوع و مهم بودن آن، علاقه‌‌مندی به موضوع و اطمینان از دست‌یابی به اطلاعات از طریق مراجعه به منابع و دستگاه¬های ذیربط و از همه مهم‌تر، مرتبط‌بودن موضوع انتخابی با رشتۀ تحصیلی دانشجو، باید در نظر گرفته شود. استاد راهنما و کمیته علمی تحصیلات تکمیلی، موظف‌اند با بررسی‌های پیشین، افق روشنی را برای انتخاب موضوع فرا راه دانشجویان قرار دهند. ارتباط اعضای این کمیته علمی با اعضای گروه¬های آموزشی و پژوهشی و با پیشرفت‌های علمی در سطح کشور و جهان و سازمان‌های علمی، پژوهشی و کاربردی می‌تواند در تقویت این امر مؤثر باشد. بهتر است که سازمان‌های علمی ـ پژوهشی، فهرستی از زمینه‌های مورد علاقه و اولویت‌های کاری خود را در اختیار طلاب عالِم و فرهیخته قرار دهند تا ارتباط وثیقی بین پژوهش‌ها و به‌کارگیری آنها در عرصه‌های مورد نیاز و کاربردی فراهم آید. در واقع، طرح تحقیق پژوهشگر، برنامۀ اجرایی مشخصی برای انجام طرح است. این طرح، همانند قطب‌نما جهت‌گیری پژوهش را نشان می‌دهد. با تأیید طرح پژوهشی، بسیاری از اختلاف‌های ضمن کار کاهش می‌یابد. با طرح تحقیق، زمان بندی کار تنظیم و هر کدام در وقت خاص خود انجام می‌شود. پژوهشگر برای نوشتن طرح تحقیق نباید انتظار داشته باشد که آن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن تدوین کند، بلکه گاهی لازم است چندین بار قالب طرح را درهم بریزد و یا با یافتن محتوایی نو، فصولی را بیفزاید یا فصلی را بردارد و یا چینش فصول را در هم بریزد تا بتواند به اسلوب و طرح قابل قبولی دست یابد. پژوهشگر برای تهیۀ طرح، می¬تواند به شیوۀ زیر عمل کند: 1. آنچه در ذهنش خطور می‌کند و قرار است یادداشت کند، بدون تقدم و تأخر ثبت کند؛ 2. کارهای پیش رو را در عبارت یا سطری مکتوب کند؛ 3. با کاوش ذهنی دریابد که چه چیزی را از قلم انداخته است؛ 4. عبارت‌ها و محتوا را منظم کند؛ 5. به فکر تهیه فصل و زیرفصل‌ها باشد و آنگاه آن را مرتب کند؛ 6. با استفاده از نشانه‌گذاری¬ها با حروف یا عدد، عناوین اصلی و فرعی هر فصل و زیرفصل را مشخص کند. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش شانزدهم به طور معمول، طرح‌های تحقیقاتی در کاربرگ¬های از پیش تعیین شده، ارایه می¬شود که باید براساس آنها اقدام کرد. عناصر علمی طرح پژوهشی که در حقیقت، از ارکان اصلی پژوهش‌اند و باید در یک طرح تحقیقی لحاظ شوند، عبارت‌اند از: 1.‌ عنوان فارسی/ انگلیسی؛ 2. کلید واژه (واژگان کلیدی)؛ 3. بیان مسئله و تعیین قلمرو آن؛ 4. سؤال‌های تحقیق؛ 5. چارچوب نظری؛و فرضیه تحقیق 6. پیشینۀ تحقیق؛ 7. روش تحقیق؛ 8. ضرورت تحقیق؛ 9. زمان‌بندی؛ 10.موانع و محدودیت‌های تحقیق؛ 11. ساختار و فصل‌های پژوهش نامه؛ 12.منابع پژوهش (فهرست منابع). گزارش تحقیق، خلاصه‌ای از گفتارها و نوشتارهایی است كه قبلاً درباره موضوع معینی به رشته تحریر درآمده است. در واقع، هر گزارش پژوهشی كه برای منظوری تهیه می‌شود، مطابق الگوی زیر از چهار بخش تشكیل شده است. البته الگوی اول، برای تحقیقات تجربی با رویكرد میدانی نوشته شده است و در قسمت پایانی به نحوه تهیه گزارش در تحقیقات كتاب‌خانه‌ای خواهیم پرداخت. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️@valiasrk
بخش هفدهم بخش اول: و و سایر موارد 1. مقدمه كامل همان‌طور كه خط مشی پژوهشی را تعیین می‌كند، اطلاعات روشن و دقیقی درباره آنچه موضوع مورد پژوهش انجام داده است و همچنین علت آن را به خواننده بازگو می‌كند. یك مقدمه خوب باید پاسخ‌گوی سؤالات زیر باشد: الف) دلیل منطقی از اجرای پژوهش چیست؟ ب) چه ارتباط منطقی بین مسئله و طرح پژوهشی وجود دارد؟ ج) دلایل نظری كه در پژوهش وجود دارد، چیست؟ د) چگونه این پژوهش با پژوهش‌های قبلی در ارتباط است؟ 2. مربوط به موضوع مورد تحقیق بیشتر پژوهشگران، پژوهش خود را با بحث درباره مطالعاتی آغاز می‌كنند كه قبلاً خود یا دیگران در زمینه موضوع مورد مطالعه انجام داده‌اند. مطالعه منابع مربوط به موضوع پژوهش، چكیده‌ای از پژوهش‌های انجام شده است. توجه داشته باشید در این قسمت، نیاز به ذكر جزئیات تحقیقات گذشته نیست. البته گاهی اوقات پژوهشگر، پژوهشی را گزارش می‌كند كه كاملاً جدید است و با پژوهش‌های انجام شده قبلی ارتباط ندارد. مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق، خواننده را با كارها و زمینه‌های قبلی و همچنین با حیطه موضوع مورد مطالعه آشنا می‌سازد. توجه داشته باشید مطالعه منابع نباید فقط شامل ذكر خلاصه‌هایی از تحقیقات انجام شده باشد. بهتر است كه پژوهشگر عقاید خود را درباره معایب و محاسن پژوهش‌هایی كه مطالعه می‌كند، ذكر كند. در تنظیم مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق باید به سؤالات زیر توجه داشته باشید: الف) آیا پژوهش‌های انجام شده با موضوع مورد پژوهش ارتباط دارند؟ ب) آیا از ذكر جزئیات غیر ضروری خودداری شده است؟ ج) آیا در نتیجه‌گیری پژوهش، یافته‌ها و روش‌های به كار رفته، تأیید شده است؟ د) آیا ارتباط منطقی بین پژوهش‌های انجام شده و پژوهش مورد نظر نشان داده شده است؟ ه‍) آیا مطالعه منابع گذشته به صورت تقویمی انجام شده است؟ ۳ و ۴. و پژوهشگر بعد از مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق، مسئله و هدف را به روشنی بیان می‌كند. بیان هدف یا هدف‌ها یكی از قسمت‌های مهم پژوهش است؛ زیرا این قسمت از تحقیق مشخص می‌كند كه محقق در جست‌وجوی چه چیزی است. بدون بیان هدف‌ها، امكان ارزش‌یابی از كار محقق وجود ندارد. نتیجه‌گیری هر پژوهش به یافته‌های آن بستگی دارد و این امر بدون بیان هدف‌ها امكان‌پذیر نیست. 5 و 6. و فرضیه عبارت است از انتظارات پژوهشگر درباره نتایج آینده پژوهش خود. وی پس از مطالعه تحقیقات انجام شده و تدوین مسئله به صورت دقیق و روشن، سؤال پژوهشی را با عنایت به ملاك‌های معین و مشخص به صورت فرضیه بیان می‌كند. پژوهشگر در پایان این قسمت از گزارش تحقیق، متغیرهایی را كه در فرضیه بیان كرده است، به صورت عملیاتی تعریف می‌كند. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش هجدهم بخش دوم: در این قسمت از گزارش، پژوهشگر آنچه را انجام داده است یا به عبارت دیگر، آنچه را از آزمودنی‌ها خواسته است تا انجام دهند، شرح می‌دهد. اطلاعاتی كه در این قسمت ذكر می‌شود، باید به نحوی باشد كه خواننده پس از مطالعه بتواند عیناً آن را تكرار كند. 1. پژوهشگر در این قسمت، همه آزمودنی‌ها، تركیب آنها به صورت گروهی و چگونگی انتخاب آنها را شرح می‌دهد. به عبارت دیگر، این قسمت از گزارش باید مشخص كند چند نفر آزمودنی در تحقیق مشاركت داشته‌اند. این عده چه كسانی هستند و چگونه انتخاب شده‌اند؟ آیا آنها را به صورت تصادفی از یك جامعه معین و تعریف شده، انتخاب كرده است؟ آیا آزمودنی‌ها، داوطلبانه در تحقیق مشاركت كرده‌اند؟ چنانچه در پژوهش از زیرگروه‌هایی استفاده شده است، روشی كه بر اساس آن، آزمودنی‌ها در زیرگروه‌ها جایگزین شده‌اند، باید توضیح داده شود. به همین ترتیب، تعداد اعضای زیرگروه‌ها باید ذكر شود. (این در تحقیقات تجربی و میدانی انجام می‌شود) 2. پژوهشگر در بسیاری از پژوهش‌هامجبور است آزمودنی‌ها را به دو یا چند گروه تقسیم كند تا هر گروه را در معرض متغیرهای مختلف قرار دهد. برای مثال، در طرح، گروهی در معرض متغیر مستقل (آزمایش) قرار می‌گیرد و گروه دیگر در معرض این متغیر قرار نمی‌گیرد (كنترل). طرح تحقیق در حقیقت به روشی اطلاق می‌شود كه گروه‌های تحقیق به كمك آن تعیین و تنظیم می‌شوند؛ چون طرح تحقیق ارتباط نزدیكی با تجزیه و تحلیل آماری دارد. این قسمت از گزارش در برخی از مجلات تحت عنوان روش‌های آماری یا تجزیه و تحلیل آورده می‌شود. 3. ابزار به وسیله یا وسایلی اطلاق می‌شود كه از طریق اجرای آنها، اطلاعات جمع‌آوری می‌شود. شایان ذكر است كه ابزار تنها به وسایل و تجهیزات اطلاق نمی‌شود، بلكه شامل همه مواردی است كه پژوهش اقتضا می‌كند. برخی از پژوهشگران، ابزار به كار رفته را تحت عنوان تداركات و لوازم پژوهش توصیف می‌كنند. 4. در این قسمت از گزارش، پژوهشگر نحوه اجرای پژوهش را توضیح می‌دهد. در این توضیح، او باید فعالیت‌هایی را كه آزمودنی انجام داده‌ است و همچنین آزمون‌های اجرا شده را شرح دهد. به منظور دست‌یابی به این هدف، پژوهشگر باید پاسخگوی سؤالات زیر باشد: الف) پژوهش در كجا انجام شده است؟ ب) چه كسی پژوهش را انجام داده است؟ ج) آزمودنی‌ها فعالیت‌های پژوهشی را در چه مدت انجام داده‌اند؟ د) آیا آزمودنی یا آزمودنی‌هایی وجود داشته‌اند كه مشاركت خود را در پژوهش تا آخر ادامه نداده باشند؟ ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️@valiasrk
بخش نوزدهم بخش سوم: سومین بخش گزارش تحقیق، بحث درباره نتایج است. این قسمت از گزارش به تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده، اختصاص دارد. به عبارت دیگر، در این قسمت، پژوهشگر نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده را توضیح می‌دهد. نتایج تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات جمع‌آوری شده را می‌توان به یكی از صورت‌های زیر گزارش داد: الف) به صورت نثر و با استفاده از جملات مناسب؛ ب) خلاصه و طبقه‌بندی كردن نتایج در جدول. 1. این قسمت از گزارش با یك پاراگراف كه محتوای آن عبارت است از تعریف متغیر وابسته و آزمون‌های آماری به كار برده شده در تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده، مشروع می‌شود. چنانچه در تجزیه و تحلیل از یك روش یا آزمون استثنایی استفاده شده است، این روش یا آزمون باید شرح داده شود. در این قسمت، برای خلاصه كردن و طبقه‌بندی داده‌های تجزیه و تحلیل شده، از جدول استفاده می‌شود. برای هر جدول باید عنوان و شماره مناسبی انتخاب كرد. 2. این قسمت از چند پاراگراف تشكیل شده است. معمولاً تعداد پاراگراف‌ها برابر با تعداد متغیرهای وابسته‌ای است كه در پژوهش وجود دارد و به عبارت دیگر، در این قسمت، هر یك از متغیرهای وابسته در یك پاراگراف بررسی می‌شوند. محتوای هر پاراگراف عبارت است از نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج آنها. در تفسیر باید معنی یافته و دلایل به دست آمدن آنها ذكر شود. سرانجام یافته را باید با نتایجی كه در مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق آمده است، مقایسه كرد. باید توجه داشت كه قسمت اخیر اهمیت زیادی دارد. 3. پژوهشگر در این قسمت، همه عواملی را كه ممكن است قابلیت تعمیم‌پذیری یافته‌های پژوهش را كاهش داده باشند، تفسیر و فهرست‌بندی می‌كند. در حقیقت، پژوهشگر باید به ارزش‌یابی تأثیر محدودیت‌ها روی نتایج، اشاره كند. 4. و در این قسمت، از اهمیت یافته‌های تحقیق بحث می‌شود. پژوهشگر بر اساس یافته‌های پژوهش، پیشنهادهای لازم را با موارد استفاده آنها ذكر می‌كند. باید توجه داشت كه پیشنهادهای اجرایی یا نظری خود پژوهشگر نیز در این قسمت مطرح می‌شود. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش بیستم بخش چهارم: و آخرین قسمت از گزارش تحقیق از سه تا پنج صفحه چكیده تحقیق و نتایجی كه به دست آمده، تشكیل شده است. در این قسمت، به صورت خیلی فشرده، مسئله، فرضیه، روش اجرا و نتایج به دست آمده بیان می‌شود. در پایان، نتایجی كه بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌ها حاصل شده‌اند، فهرست‌بندی می‌شود. 1. منابع گزارش تحقیق شامل فهرستی از كتاب‌ها و مقالاتی است كه پژوهشگر در پژوهش خود از آنها استفاده كرده است و آنها را به صورت الفبایی تهیه و تنظیم می‌كند. در تهیه و تنظیم این فهرست باید همه اطلاعات كتاب‌شناسی گنجانده شود. 2. گاه‌گاهی بد نیست اطلاعات بیشتری هم به گزارش تحقیق اضافه شود. یك ضمیمه ممكن است شامل تصویری از مجموع اطلاعات جمع‌آوری شده، دستورهای داده شده به آزمودنی یا اطلاعات خامی باشد كه برای پژوهشگران دیگر، مفید باشد. فایده تهیه ضمایم، فراهم كردن زمینه‌ای برای تكرار پژوهش است. در بیشتر موارد، استفاده از ضمایم موجب می‌شود مجموعه گزارش، روان‌تر از موقعی خوانده ‌شود كه اطلاعات اضافی در خود متن گنجانده شود. (دلاور، 1376، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و تربیتی) اجزای اصلی یك گزارش تحقیق در مورد دیگر پژوهش‌های غیر میدانی و تجربی به روش زیر می‌توان عمل كرد. این روش را در تحقیقات اسنادی و كتاب‌خانه‌ای می‌توان به كار گرفت: 1. صفحه اول (روی جلد) شامل: نام، عنوان تحقیق، مجری یا مجریان، تاریخ اجرا؛ 2. فهرست؛ 3. خلاصه یا چكیده (بین 150 تا 200 كلمه) شامل: مقدمه، هدف، روش كار و نتیجه؛ مقدمه شامل بیان مسئله، اطلاعات زمینه‌ای، تحلیل مسئله، مرور و بررسی‌های قبلی، اهداف، روش گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات است. 4. یافته‌ها: آنچه كه از طرح پژوهش به دست آمده است؛ 5. بحث و نتیجه‌گیری: شامل مهم‌ترین یافته‌ها، نقاط قوت و ضعف تحقیق، محدودیت‌ها و مشكلات موجود هنگام پژوهش است. اشاره كردن یا مقایسه نتیجه این تحقیق با مطالعات دیگران و نتیجه‌گیری نهایی نیز در این بخش می‌گنجد. 6. پیشنهادها؛ 7. فهرست مراجع؛ 8. ضمایم. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش نهم اولین سطح از مسئله، صورت مبهمی از آن است و به همین دلیل، به آن مسئله می¬گوییم. این مشکل نیاز به صورت‌بندی دقیق منطقی دارد تا به مسئله تبدیل شود. انتخاب موفق مسئله در گرو معیار و شاخصه¬های خاصی مانند: محدود و مشخص بودن، مقید بودن، مورد علاقه بودن، سازگار بودن با توانایی محقق، دارای ساختار درست و محدود بودن است (مانند رابطۀ توسل با توحید عبادی). اگر مسئله، کلی و یا دارای متغیرها و مفاهیم متعددی باشد، تفسیر نتایج آن دشوار خواهد بود. بنابراین، مسئله باید به گونه‌ای بیان شود که محدود باشد. کسی که درصدد مطالعه تطبیقی امامت در نزد معتزله، شیعه، اشاعره و اهل‌سنت است، خود را با مسائل بسیار متنوعی درگیر می¬کند. در چنین مواردی، صدها مسئله قابل تحقیق است و محقق، دچار سطحی‌نگری می¬شود. اما با محدود کردن موضوع و حصر توجه به یک یا چند مسئله، محقق می¬تواند به تحقیقی عمیق و دقیق دست بزند. مسئله باید نو، توجیه‌پذیر و از اولویت بالایی برخوردار باشد. مسائل نو، سبب تولید علم می¬شود. نوآوری محقق در طرح مسئله، شرط لازم تولید علم است. برای انجام یک کار دشوار و پیچیده، باید به مسئله تحقیق علاقه کافی وجود داشته باشد؛ زیرا هر گونه مواجهه منفعلانه یا خلاف علایق، کارایی تحقیق را به شدت کاهش می¬دهد، مسئله تحقیق نیز اگر با توانایی و امکانات محقق هم‌ساز نباشد به نتیجه دلخواهی نخواهد رسید. مسئله باید واجد همه شرایط، قیدها، بندها و دامنه تحقیق نیز باشد. در واقع موضوع به خودی خود، ذو جانب است و شفافیت و وضوح خاصی ندارد، اما وقتی که به جنبه خاصی از آن توجه می¬کنیم، در واقع، موضوع را تحدید و به یک مسئله تبدیل کرده‌ایم. برای نمونه، مشکلی مانند تورم و بیکاری از موضوع‌هایی هستند که به تجزیه و تبدیل شدن به مسئله نیاز دارند. «بیکاری» یک مشکل است و مسئله‌ای به نام «جذب نشدن فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به بازار کار» وجود دارد و پاسخ حدسی آن، «ناهماهنگی بین فارغ التحصیلان و نیازهای بازار کار» است. پس از بررسی‌های لازم این فرضیه در بستر عینی جامعه و دست یابی به نتیجه بررسی‌ها، می‌توان به نتایج تحقیق دست یافت و برای اصلاح، پیشنهادهایی را ارایه کرد. همچنین «طلاق» یک مشکل است و مسئله‌ای به نام «ازدیاد طلاق در زوج‌های جوان» وجود دارد و پاسخ حدسی آن، «صبور نبودن و تحمل نکردن سختی‌های پیش روی جوانان» است که پس از بررسی‌های میدانی و مصاحبه‌ای و تحلیل نتایج آن، به درستی یا نادرستی فرضیه تحقیق پی می‌بریم و در نهایت، یافته‌ها و راهکارهای لازم را ارایه می‌کنیم. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش دهم فرایند کلی یک مسئله پژوهش محور = مواجهه فعال با مشکل←تبدیل مشکل به مسئله ←تدوین فرضیه¬ها یا پاسخ حدسی محقق به مسئله ←آزمون فرضیه ←نظریه یا پاسخ نهایی محقق به مسئله با توجه به این فرایند، اگر مسئله یابی نشود و تنها با موضوع محوری، کار پژوهش به انجام برسد، این کار تنها می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای پژوهش¬های مسئله محور؛ زیرا پژوهش¬های موضوعی، کمتر به تولید علم می¬انجامد؛ زیرا جنبه‌های بسیاری دارد و پرداخت، کلی است. در حقیقت، موضوع پژوهی، بیشتر برای آموزش و اطلاع رسانی ترویجی مناسب است. ناگفته نماند حتی در موضوع محوری هم از نظر مکان، محل، زمان و لایه بندی و تبارشناسی می‌توان آن را محدود و با دقت بیشتری روی آن تحقیق کرد. موضوع را می‌توان با طرح سؤال محدود کرد و پرسش¬ها اگر خوشه¬ای و زنجیروار باشند، موضوع بهتر تحدید می-شود. سؤال‌ها را می‌توان به ترتیب مفهومی، توصیفی، توجیهی، تبیینی، تطبیقی، نقدی و راهبردی چیدمان کرد. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش یازدهم برخی از ویژگی‌های مسئله تحقیق عبارت‌اند از: 1.‌ محدود و مشخص بودن مسئله باید محدود و مشخص باشد و مؤلفه‌های مفهومی آن نیز به شکلی آشکار و متمایز تعریف¬پذیر باشد. هر گونه ابهامی در صورت مسئله، موجب انحراف در فرایند پژوهش می¬شود. برای محدود کردن موضوع، می‌توان سؤال‌هایی را طرح کرد تا موضوع به مسئله خاصی محدود شود. اگر مسئله، کلی و یا دارای متغیرها و مفاهیم متعددی باشد، تفسیر نتایج آن مشکل خواهد بود. بنابراین، باید مسئله محدود و مشخص باشد. دانش‌پژوهی که می‌خواهد ولایت را نزد شیعه و مذاهب اربعه اهل سنت به صورت تطبیقی بررسی کند، خود را با مسائل بسیار متنوع درگیر می¬کند. در این حال، بایستی دامنه موضوع را محدود و از زوایه‌ای خاص، مانند «مأذون بودن در شفاعت، از دیدگاه فریقین» پژوهش را به انجام برساند. 2. تازه بودن مسئله باید نو و تازه باشد؛ به‌طوری که برای بررسی مجدد آن، توجیه کافی وجود داشته باشد. ضرورت‌های اجتماعی و اولویت معرفتی، دو معیار مهم در تشخیص این امر و انتخاب مسئله‌ای جدید هستند. نوآوری محقق در طرح مسئله، شرط لازم تولید علم است. در عرف پایان‌نامه‌نویسی، تحقیقی تکراری تلقی می¬شود که ریز موضوع‌های آن با ریز موضوع‌ها و مباحث تحقیقات پیشین، یکسان و دستاورد جدیدی به همراه نداشته باشد. پرداختن به موضوع‌های تکراری، فایده و حاصلی ندارد. بنابراین، شایسته است که رویکرد محقق به موضوع‌ها نو و ابتکاری باشد. 3.‌ مورد علاقه‌ بودن هر گونه مواجهه منفعلانه و یا خلاف علایق، کارآیی تحقیق را کاهش و آن‌گونه که باید و شاید، ابعاد مسئله مورد واکاوی قرار نمی‌گیرد؛ زیرا محقق، انگیزه کافی برای انجام کار ندارد. بی¬تردید، انجام تحقیق با دشواری‌های فراوانی همراه است؛ به طوری که سختی و پیچیدگی، انگیزۀ انسان را برای ادامه کار کاهش می¬دهد و این امر زمانی تشدید می¬شود که موضوع مورد بررسی، مطابق علایق و سلیقۀ محقق نبوده و او از ابتدا، موضوع را متناسب با روحیات و علاقه¬مندی‌های خود برنگزیده باشد. 4. هماهنگ با توانایی‌های محقق تحدید دامنه تحقیق، مرحله بندی پژوهش و افزایش آموزش‌های پیش نیاز رساله، تدابیری مهم، در جهت انطباق بیشتر توانایی‌های محقق با مسئله تحقیق است. اگر مسئله به گونه¬ای باشد که کار گروهی و مشارکتی را می‌طلبد، باید به همان سمت و سو رهنمون شود. محقق باید با توجه به سوابق مطالعه‌ و توانایی علمی خود، به انتخاب موضوع بپردازد. به طور معمول، پژوهندگان مبتدی،‌ به متن‌پژوهی نقادانه و یا مسئله پژوهی به معنای خاص آن در موضوع‌های مستحدثه، ناآشنا و ناتوان‌اند. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️@valiasrk
بخش دوازدهم ادامه بیان برخی از ویژگیهای ۵. ساختار مناسب داشتن مسئله را باید با تعبیری دقیق و ساختار درست بیان کنیم و از ایجاد هر گونه ابهامی بپرهیزیم. اگر انتخاب موضوع یا مسئله، به درستی انجام شود، دست‌یابی به اهداف ممکن خواهد شد. در غیر این صورت، با انتخابی اشتباه، دچار سردرگمی و حیرانی خواهیم شد. برای نمونه: موضوع‌های پژوهشی زیر از جمله عناوینی هستند که به درستی انتخاب نشده و دارای نقاط ضعف و نارسایی هستند. متأسفانه در برخی از موارد به دلایلی به تحدید موضوع تحقیق توجه کافی صورت نمی‌گیرد و چه بسا در مواردی دیده شده که همین عناوین کلی موضوع تحقیق قرار گرفته‌اند: الف) بررسی و تحلیل آموزش در ایران و جهان این موضوع، محدودیت نداشته و بسیار کلی است؛ زیرا با چهار مشکل زیر مواجه است: یک ـ مشخص نیست چه مقطع آموزشی موردنظر است؛ آموزش را می‌توان در مقاطع پیش دبستانی، دبستانی، راهنمایی و دبیرستان و عالی بررسی کرد. دوـ مشخص نیست که کدام زمینه یا بُعد آموزشی موردنظر است؛ آموزش را می‌توان از منظر اُفت تحصیلی، ترک تحصیل، حجم، ابعاد و عوامل، تجهیزات و لوازم کمک آموزشی و نحوه کاربرد آنها بررسی کرد. همچنین به نسبت فراگیران و مربیان و ویژگی¬های اساسی آنها همچون: سن، جنس، میزان تحصیلات و سابقه خدمت و میزان فعالیت¬های علمی و... نیز مورد مطالعه قرار می‌گیرد. سه ـ مشخص نیست که آموزش، در کدام دوره در ایران مورد توجه محقق است؛ چهار ـ مشخص نشده که منظور از جهان، کدام کشور یا کشورهاست. ب) تاریخ تمدن اسلامی به این موضوع نیز اشکال‌های زیر وارد است: یک ـ مشخص نشده که کدام مقطع از تاریخ تمدن اسلامی مورد نظر است؛ دوـ تاریخ تمدن را از دیدگاه کدام یک از مکاتب اسلامی مورد مطالعه قرار می‌دهد؛ سه ـ تاریخ تمدن اسلامی در کدام دوره مورد توجه است؛ چهار ـ تمدن اسلامی در تاریخ کدام کشور یا کشورهای اسلامی مورد نظر است؛ پنج ـ مشخص نکرده که چه مسئله‌ای را در طول تاریخ تمدن اسلامی جست و جو می¬کند. ج) پیوند تاریخ و حدیث این هم عنوانی مبهم است؛ زیرا افراد، تفاسیر گوناگونی از آن خواهند کرد. هر دو واژه تاریخ و حدیث به شکلی مبهم به کار رفته است. آیا مراد از حدیث، حدیث مصطلح اهل سنت است یا شیعه؟ و تاریخ، مربوط به کدام ادوار است و در کدام حیطه و گستره جغرافیایی باید مورد توجه قرار گیرد؟! با تجزیۀ یک مشکل به ابعاد آن، بهتر و سریع‌تر می¬توان از این نقیصه¬ها رهایی یافت؛ برای نمونه، در همین موضوع اخیر، ابعاد مشکل را می¬توان چنین در نظر گرفت: یک ـ تأثیر فهم تاریخی بر فهم حدیث؛ دو ـ تأثیر فهم حدیثی بر فهم تاریخی؛ سه ـ تأثیر روش شناختی علم حدیث (روش اسناد روایی) بر تاریخ‌نگاری؛ چهار ـ تأثیر اسنادی تاریخ نگاری آغازین در دورۀ اسلامی از حدیث. در ضمن، باید به دورۀ مورد مطالعه و نظرگاه یک مکتب خاص نیز توجه داشت تا با تمرکزبخشی به تحقیق، از پراکندگی‌های احتمالی جلوگیری شود. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️@valiasrk
بخش سیزدهم در مرحله نگارش، ناگزیر به پیمودن مراحل چهارگانه هستیم: الف) مقدمه: آغاز دل‌پذیری است كه ذهن خواننده را برای ورود به بخش اصلی و بدنه مقاله یا نوشتار آماده می‌سازد. ب) متن یا بدنه: حاوی مهم‌ترین و اصلی‌ترین مطالب مقاله است. نویسنده در این بخش، استدلال علمی خود را در جهت رد و اثبات فرضیه نخستین ارائه می‌دهد. ج) نتیجه پایانی: در انواع مقالات، ممكن است نتیجه‌گیری‌ها كمی با هم متفاوت باشد، اما ضرورت وجود نتیجه‌گیری در هر تحقیقی انكارناپذیر است. این نتایج باید روشن، صریح و قابل دفاع و مستدل بوده و از حدس و گمان به دور باشد. د) مستندسازی مقاله یا نوشته علمی: در نگارش مقاله به خصوص مقاله‌های تحقیقی باید از حدس و گمان و تخیل یا تكیه بر گفته‌ها و شنیده‌های غیر موثق، بدون منبع و تحقیق نشده جدا پرهیز كرد. نویسنده باید امانت‌داری را رعایت كند و خود را از اتهام سرقت ادبی و انتحال دور نگه دارد و در نهایت، با ذكر نشانی دقیق منبع، راه پژوهش را برای خوانندگان فراهم آورد. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش چهاردهم طرح پژوهشی به محقق امکان می¬دهد تا در مراحل تحقیق، به عنوان یک نقشۀ نظام¬دار از آن پیروی کند و در نهایت، ارزیابی تحقیق نیز براساس آن صورت می‌گیرد. طرح پژوهشی به ساده¬ترین بیان، نقشۀ اولیه پژوهش است که چارچوب نظری آن را به دقت ترسیم می¬کند. همان¬طور که می¬دانیم پژوهش، فرایند حل مسئله است. محقق برای رسیدن به پاسخ مسائل پژوهش، نقشۀ تحقیقاتی را طراحی می¬کند که شامل سه عنصر اساسی برنامه، ساختار و استراتژی پژوهش است. مراد از برنامه، الگوی کلی و فراگیری است که همه آنچه به وسیلۀ محقق انجام خواهد شد، از نوشتن فرضیه¬ها و دلالت¬های ضمنی آنها تا تحلیل نهایی داده¬ها را شامل می¬شود. ساختار پژوهشی، الگویی است که صورت¬بندی، شاکله و نمای کار را نشان می¬دهد. استراتژی پژوهش نیز روش¬های گردآوری و تحلیل داده¬ها را در بر می¬گیرد و چگونگی دست‌یابی به هدف¬های تحقیق را بیان می¬کند و نیز روش حل مسائل و موانع و دشواری¬هایی که در حین اجرای پژوهش احتمالاً به میان می¬آیند را روشن می¬سازد. اما فرایند تحقیق مانند پروژه ساختمانی است که از سه مرحله تشکیل می‌شود. 1.‌ طراحی نقشه و طرح؛ 2.‌ تهیه مواد اولیه و ابزارهای مناسب؛ ج) ساختن بنا. پروژه¬های تحقیقاتی نیز شامل: «طراحی نقشه و طرح پژوهشی»، «اجرای پروژه» (گردآوری اطلاعات و پردازش آنها) و «تدوین گزارش تحقیق»‌اند. در واقع‌، کسانی که در تدوین پایان‌نامه به کام‌یابی و اثربخشی رسیده¬اند، در مقام طراحی نقشۀ پژوهش از خلاقیت، ابتکار و دقتی کافی برخوردار بوده‌اند. تأثیر طرح تحقیقاتی در کارآیی و اثربخشی پایان‌نامه، جنبه‌های گوناگونی دارد. هر گونه ابهام یا اهمال در طراحی و تکمیل کاربرگ طرح تحقیقاتی، سبب نقصان در اصل تحقیق می¬شود. یکی از دانشمندان می¬گوید که اگر مرا مأمور قطع درختِ تنومندی کنند و برای این کار هشت ساعت فرصت دهند، شش ساعت آن را صرف تیز کردن تبر می¬کنم. این سخن اهمیت درنگ و تأمل در طراحی نقشۀ پژوهش را آشکار می¬سازد. مگر نه اینکه اگر کسی بدون بصیرت کافی، در مورد امری، اقدام کند، مانند کسی است که در بیراهه، راهپیمایی می¬کند. طراحی دقیق طرح پژوهشی، بسیاری از آفت¬ها و عوارض زیانبار را پیش‌گیری و درمان می‌کند. ناگفته نماند که هر رسالۀ علمی باید: الف) پاسخ¬گوی شبهه و یا حل مسئله و یا دست‌کم همراه با تتبع و ارایه یافته¬های جدید باشد؛ ب) نوآوری و ابتکار و طرحی نو داشته باشد؛ ج) ضمن سلیس و روان‌ بودن، به زبان و ادبیات علمی بیان شود؛ د) ساختاری روش¬مند و مقبول داشته باشد. برای دست‌یابی به چنین پایان‌نامه‌ای، نگارندۀ رساله باید چهار مرحله اساسی را طی کند: 1. تهیه طرح تحقیق؛ 2. جمع آوری اطلاعات با مطالعه و تتبع؛ 3. ترکیب و تدوین مطالب با رعایت قواعد علمی و مورد پذیرش مجامع علمی؛ 4. تدوین مطالب در قالب رسمی یک پژوهش. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش پانزدهم در طرح تحقیق، پژوهشگر باید ابتدا به روشنی قلمرو و محدودۀ موضوع تحقیق که در واقع، همان سؤال اصلی تحقیق است را توضیح دهد و بگوید درصدد حل چه مشکل و پاسخ‌گویی به چه پرسشی است. طرح پژوهشی، هم ترتیب زمانی هر فعالیت را مشخص می‌کند و هم چگونگی انجام فعالیت‌ها را به نوعی توضیح می‌دهد. از این گذشته، بر اساس کیفیت طرح تحقیق، توانایی و درجه علمی پژوهشگر نیز مشخص می‌شود و همچنین با هم‌فکری و مشاوره علمی، از ابتدا کاستی‌های طرح برطرف و به وزانت علمی کار در پرتو خرد جمعی افزوده می‌شود. بنابراین، در فرآیند پایان‌نامه‌نویسی آماده کردن طرح تحقیق، گامی مهم و اساسی در طرح پیشنهادی است. باید بداند که: 1. آیا این موضوع، ارزش بررسی و تحقیق را دارد؟ 2. آیا من توانایی لازم برای انجام تحقیق (مورد نظر) را دارم؟ 3. آیا میل و علاقه‌ای به انجام این تحقیق دارم؟ 4. آیا منابع و اطلاعات کافی دربارۀ این پژوهش در دسترس است؟ 5. آیا می‌توان استادی مسلط و متخصص برای هدایت پایان‌نامه به سمت نتیجه‌ای مطلوب را انتخاب کرد یا خیر؟ و... مسائل کاربردی و نظری بسیاری وجود دارد و ارزش هر موضوعی می‌تواند بر مبنای هدفی که دنبال می‌شود مورد قضاوت قرار گیرد. بهتر است موضوع‌ پایان‌نامه‌ها با مسائلی مرتبط باشد که در حوزه‌های تخصصی وجود دارد. در مرحله موضوع‌یابی، توانایی دانش‌پژوه، نیاز جامعه، دسترسی به استادی شایسته، آشنایی با موضوع و مهم بودن آن، علاقه‌‌مندی به موضوع و اطمینان از دست‌یابی به اطلاعات از طریق مراجعه به منابع و دستگاه¬های ذیربط و از همه مهم‌تر، مرتبط‌بودن موضوع انتخابی با رشتۀ تحصیلی دانشجو، باید در نظر گرفته شود. استاد راهنما و کمیته علمی تحصیلات تکمیلی، موظف‌اند با بررسی‌های پیشین، افق روشنی را برای انتخاب موضوع فرا راه دانشجویان قرار دهند. ارتباط اعضای این کمیته علمی با اعضای گروه¬های آموزشی و پژوهشی و با پیشرفت‌های علمی در سطح کشور و جهان و سازمان‌های علمی، پژوهشی و کاربردی می‌تواند در تقویت این امر مؤثر باشد. بهتر است که سازمان‌های علمی ـ پژوهشی، فهرستی از زمینه‌های مورد علاقه و اولویت‌های کاری خود را در اختیار طلاب عالِم و فرهیخته قرار دهند تا ارتباط وثیقی بین پژوهش‌ها و به‌کارگیری آنها در عرصه‌های مورد نیاز و کاربردی فراهم آید. در واقع، طرح تحقیق پژوهشگر، برنامۀ اجرایی مشخصی برای انجام طرح است. این طرح، همانند قطب‌نما جهت‌گیری پژوهش را نشان می‌دهد. با تأیید طرح پژوهشی، بسیاری از اختلاف‌های ضمن کار کاهش می‌یابد. با طرح تحقیق، زمان بندی کار تنظیم و هر کدام در وقت خاص خود انجام می‌شود. پژوهشگر برای نوشتن طرح تحقیق نباید انتظار داشته باشد که آن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن تدوین کند، بلکه گاهی لازم است چندین بار قالب طرح را درهم بریزد و یا با یافتن محتوایی نو، فصولی را بیفزاید یا فصلی را بردارد و یا چینش فصول را در هم بریزد تا بتواند به اسلوب و طرح قابل قبولی دست یابد. پژوهشگر برای تهیۀ طرح، می¬تواند به شیوۀ زیر عمل کند: 1. آنچه در ذهنش خطور می‌کند و قرار است یادداشت کند، بدون تقدم و تأخر ثبت کند؛ 2. کارهای پیش رو را در عبارت یا سطری مکتوب کند؛ 3. با کاوش ذهنی دریابد که چه چیزی را از قلم انداخته است؛ 4. عبارت‌ها و محتوا را منظم کند؛ 5. به فکر تهیه فصل و زیرفصل‌ها باشد و آنگاه آن را مرتب کند؛ 6. با استفاده از نشانه‌گذاری¬ها با حروف یا عدد، عناوین اصلی و فرعی هر فصل و زیرفصل را مشخص کند. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش شانزدهم به طور معمول، طرح‌های تحقیقاتی در کاربرگ¬های از پیش تعیین شده، ارایه می¬شود که باید براساس آنها اقدام کرد. عناصر علمی طرح پژوهشی که در حقیقت، از ارکان اصلی پژوهش‌اند و باید در یک طرح تحقیقی لحاظ شوند، عبارت‌اند از: 1.‌ عنوان فارسی/ انگلیسی؛ 2. کلید واژه (واژگان کلیدی)؛ 3. بیان مسئله و تعیین قلمرو آن؛ 4. سؤال‌های تحقیق؛ 5. چارچوب نظری؛و فرضیه تحقیق 6. پیشینۀ تحقیق؛ 7. روش تحقیق؛ 8. ضرورت تحقیق؛ 9. زمان‌بندی؛ 10.موانع و محدودیت‌های تحقیق؛ 11. ساختار و فصل‌های پژوهش نامه؛ 12.منابع پژوهش (فهرست منابع). گزارش تحقیق، خلاصه‌ای از گفتارها و نوشتارهایی است كه قبلاً درباره موضوع معینی به رشته تحریر درآمده است. در واقع، هر گزارش پژوهشی كه برای منظوری تهیه می‌شود، مطابق الگوی زیر از چهار بخش تشكیل شده است. البته الگوی اول، برای تحقیقات تجربی با رویكرد میدانی نوشته شده است و در قسمت پایانی به نحوه تهیه گزارش در تحقیقات كتاب‌خانه‌ای خواهیم پرداخت. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️@valiasrk
بخش هفدهم بخش اول: و و سایر موارد 1. مقدمه كامل همان‌طور كه خط مشی پژوهشی را تعیین می‌كند، اطلاعات روشن و دقیقی درباره آنچه موضوع مورد پژوهش انجام داده است و همچنین علت آن را به خواننده بازگو می‌كند. یك مقدمه خوب باید پاسخ‌گوی سؤالات زیر باشد: الف) دلیل منطقی از اجرای پژوهش چیست؟ ب) چه ارتباط منطقی بین مسئله و طرح پژوهشی وجود دارد؟ ج) دلایل نظری كه در پژوهش وجود دارد، چیست؟ د) چگونه این پژوهش با پژوهش‌های قبلی در ارتباط است؟ 2. مربوط به موضوع مورد تحقیق بیشتر پژوهشگران، پژوهش خود را با بحث درباره مطالعاتی آغاز می‌كنند كه قبلاً خود یا دیگران در زمینه موضوع مورد مطالعه انجام داده‌اند. مطالعه منابع مربوط به موضوع پژوهش، چكیده‌ای از پژوهش‌های انجام شده است. توجه داشته باشید در این قسمت، نیاز به ذكر جزئیات تحقیقات گذشته نیست. البته گاهی اوقات پژوهشگر، پژوهشی را گزارش می‌كند كه كاملاً جدید است و با پژوهش‌های انجام شده قبلی ارتباط ندارد. مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق، خواننده را با كارها و زمینه‌های قبلی و همچنین با حیطه موضوع مورد مطالعه آشنا می‌سازد. توجه داشته باشید مطالعه منابع نباید فقط شامل ذكر خلاصه‌هایی از تحقیقات انجام شده باشد. بهتر است كه پژوهشگر عقاید خود را درباره معایب و محاسن پژوهش‌هایی كه مطالعه می‌كند، ذكر كند. در تنظیم مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق باید به سؤالات زیر توجه داشته باشید: الف) آیا پژوهش‌های انجام شده با موضوع مورد پژوهش ارتباط دارند؟ ب) آیا از ذكر جزئیات غیر ضروری خودداری شده است؟ ج) آیا در نتیجه‌گیری پژوهش، یافته‌ها و روش‌های به كار رفته، تأیید شده است؟ د) آیا ارتباط منطقی بین پژوهش‌های انجام شده و پژوهش مورد نظر نشان داده شده است؟ ه‍) آیا مطالعه منابع گذشته به صورت تقویمی انجام شده است؟ ۳ و ۴. و پژوهشگر بعد از مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق، مسئله و هدف را به روشنی بیان می‌كند. بیان هدف یا هدف‌ها یكی از قسمت‌های مهم پژوهش است؛ زیرا این قسمت از تحقیق مشخص می‌كند كه محقق در جست‌وجوی چه چیزی است. بدون بیان هدف‌ها، امكان ارزش‌یابی از كار محقق وجود ندارد. نتیجه‌گیری هر پژوهش به یافته‌های آن بستگی دارد و این امر بدون بیان هدف‌ها امكان‌پذیر نیست. 5 و 6. و فرضیه عبارت است از انتظارات پژوهشگر درباره نتایج آینده پژوهش خود. وی پس از مطالعه تحقیقات انجام شده و تدوین مسئله به صورت دقیق و روشن، سؤال پژوهشی را با عنایت به ملاك‌های معین و مشخص به صورت فرضیه بیان می‌كند. پژوهشگر در پایان این قسمت از گزارش تحقیق، متغیرهایی را كه در فرضیه بیان كرده است، به صورت عملیاتی تعریف می‌كند. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش هجدهم بخش دوم: در این قسمت از گزارش، پژوهشگر آنچه را انجام داده است یا به عبارت دیگر، آنچه را از آزمودنی‌ها خواسته است تا انجام دهند، شرح می‌دهد. اطلاعاتی كه در این قسمت ذكر می‌شود، باید به نحوی باشد كه خواننده پس از مطالعه بتواند عیناً آن را تكرار كند. 1. پژوهشگر در این قسمت، همه آزمودنی‌ها، تركیب آنها به صورت گروهی و چگونگی انتخاب آنها را شرح می‌دهد. به عبارت دیگر، این قسمت از گزارش باید مشخص كند چند نفر آزمودنی در تحقیق مشاركت داشته‌اند. این عده چه كسانی هستند و چگونه انتخاب شده‌اند؟ آیا آنها را به صورت تصادفی از یك جامعه معین و تعریف شده، انتخاب كرده است؟ آیا آزمودنی‌ها، داوطلبانه در تحقیق مشاركت كرده‌اند؟ چنانچه در پژوهش از زیرگروه‌هایی استفاده شده است، روشی كه بر اساس آن، آزمودنی‌ها در زیرگروه‌ها جایگزین شده‌اند، باید توضیح داده شود. به همین ترتیب، تعداد اعضای زیرگروه‌ها باید ذكر شود. (این در تحقیقات تجربی و میدانی انجام می‌شود) 2. پژوهشگر در بسیاری از پژوهش‌هامجبور است آزمودنی‌ها را به دو یا چند گروه تقسیم كند تا هر گروه را در معرض متغیرهای مختلف قرار دهد. برای مثال، در طرح، گروهی در معرض متغیر مستقل (آزمایش) قرار می‌گیرد و گروه دیگر در معرض این متغیر قرار نمی‌گیرد (كنترل). طرح تحقیق در حقیقت به روشی اطلاق می‌شود كه گروه‌های تحقیق به كمك آن تعیین و تنظیم می‌شوند؛ چون طرح تحقیق ارتباط نزدیكی با تجزیه و تحلیل آماری دارد. این قسمت از گزارش در برخی از مجلات تحت عنوان روش‌های آماری یا تجزیه و تحلیل آورده می‌شود. 3. ابزار به وسیله یا وسایلی اطلاق می‌شود كه از طریق اجرای آنها، اطلاعات جمع‌آوری می‌شود. شایان ذكر است كه ابزار تنها به وسایل و تجهیزات اطلاق نمی‌شود، بلكه شامل همه مواردی است كه پژوهش اقتضا می‌كند. برخی از پژوهشگران، ابزار به كار رفته را تحت عنوان تداركات و لوازم پژوهش توصیف می‌كنند. 4. در این قسمت از گزارش، پژوهشگر نحوه اجرای پژوهش را توضیح می‌دهد. در این توضیح، او باید فعالیت‌هایی را كه آزمودنی انجام داده‌ است و همچنین آزمون‌های اجرا شده را شرح دهد. به منظور دست‌یابی به این هدف، پژوهشگر باید پاسخگوی سؤالات زیر باشد: الف) پژوهش در كجا انجام شده است؟ ب) چه كسی پژوهش را انجام داده است؟ ج) آزمودنی‌ها فعالیت‌های پژوهشی را در چه مدت انجام داده‌اند؟ د) آیا آزمودنی یا آزمودنی‌هایی وجود داشته‌اند كه مشاركت خود را در پژوهش تا آخر ادامه نداده باشند؟ ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️@valiasrk
بخش نوزدهم بخش سوم: سومین بخش گزارش تحقیق، بحث درباره نتایج است. این قسمت از گزارش به تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده، اختصاص دارد. به عبارت دیگر، در این قسمت، پژوهشگر نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده را توضیح می‌دهد. نتایج تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات جمع‌آوری شده را می‌توان به یكی از صورت‌های زیر گزارش داد: الف) به صورت نثر و با استفاده از جملات مناسب؛ ب) خلاصه و طبقه‌بندی كردن نتایج در جدول. 1. این قسمت از گزارش با یك پاراگراف كه محتوای آن عبارت است از تعریف متغیر وابسته و آزمون‌های آماری به كار برده شده در تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده، مشروع می‌شود. چنانچه در تجزیه و تحلیل از یك روش یا آزمون استثنایی استفاده شده است، این روش یا آزمون باید شرح داده شود. در این قسمت، برای خلاصه كردن و طبقه‌بندی داده‌های تجزیه و تحلیل شده، از جدول استفاده می‌شود. برای هر جدول باید عنوان و شماره مناسبی انتخاب كرد. 2. این قسمت از چند پاراگراف تشكیل شده است. معمولاً تعداد پاراگراف‌ها برابر با تعداد متغیرهای وابسته‌ای است كه در پژوهش وجود دارد و به عبارت دیگر، در این قسمت، هر یك از متغیرهای وابسته در یك پاراگراف بررسی می‌شوند. محتوای هر پاراگراف عبارت است از نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج آنها. در تفسیر باید معنی یافته و دلایل به دست آمدن آنها ذكر شود. سرانجام یافته را باید با نتایجی كه در مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق آمده است، مقایسه كرد. باید توجه داشت كه قسمت اخیر اهمیت زیادی دارد. 3. پژوهشگر در این قسمت، همه عواملی را كه ممكن است قابلیت تعمیم‌پذیری یافته‌های پژوهش را كاهش داده باشند، تفسیر و فهرست‌بندی می‌كند. در حقیقت، پژوهشگر باید به ارزش‌یابی تأثیر محدودیت‌ها روی نتایج، اشاره كند. 4. و در این قسمت، از اهمیت یافته‌های تحقیق بحث می‌شود. پژوهشگر بر اساس یافته‌های پژوهش، پیشنهادهای لازم را با موارد استفاده آنها ذكر می‌كند. باید توجه داشت كه پیشنهادهای اجرایی یا نظری خود پژوهشگر نیز در این قسمت مطرح می‌شود. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
بخش بیستم بخش چهارم: و آخرین قسمت از گزارش تحقیق از سه تا پنج صفحه چكیده تحقیق و نتایجی كه به دست آمده، تشكیل شده است. در این قسمت، به صورت خیلی فشرده، مسئله، فرضیه، روش اجرا و نتایج به دست آمده بیان می‌شود. در پایان، نتایجی كه بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌ها حاصل شده‌اند، فهرست‌بندی می‌شود. 1. منابع گزارش تحقیق شامل فهرستی از كتاب‌ها و مقالاتی است كه پژوهشگر در پژوهش خود از آنها استفاده كرده است و آنها را به صورت الفبایی تهیه و تنظیم می‌كند. در تهیه و تنظیم این فهرست باید همه اطلاعات كتاب‌شناسی گنجانده شود. 2. گاه‌گاهی بد نیست اطلاعات بیشتری هم به گزارش تحقیق اضافه شود. یك ضمیمه ممكن است شامل تصویری از مجموع اطلاعات جمع‌آوری شده، دستورهای داده شده به آزمودنی یا اطلاعات خامی باشد كه برای پژوهشگران دیگر، مفید باشد. فایده تهیه ضمایم، فراهم كردن زمینه‌ای برای تكرار پژوهش است. در بیشتر موارد، استفاده از ضمایم موجب می‌شود مجموعه گزارش، روان‌تر از موقعی خوانده ‌شود كه اطلاعات اضافی در خود متن گنجانده شود. (دلاور، 1376، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و تربیتی) اجزای اصلی یك گزارش تحقیق در مورد دیگر پژوهش‌های غیر میدانی و تجربی به روش زیر می‌توان عمل كرد. این روش را در تحقیقات اسنادی و كتاب‌خانه‌ای می‌توان به كار گرفت: 1. صفحه اول (روی جلد) شامل: نام، عنوان تحقیق، مجری یا مجریان، تاریخ اجرا؛ 2. فهرست؛ 3. خلاصه یا چكیده (بین 150 تا 200 كلمه) شامل: مقدمه، هدف، روش كار و نتیجه؛ مقدمه شامل بیان مسئله، اطلاعات زمینه‌ای، تحلیل مسئله، مرور و بررسی‌های قبلی، اهداف، روش گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات است. 4. یافته‌ها: آنچه كه از طرح پژوهش به دست آمده است؛ 5. بحث و نتیجه‌گیری: شامل مهم‌ترین یافته‌ها، نقاط قوت و ضعف تحقیق، محدودیت‌ها و مشكلات موجود هنگام پژوهش است. اشاره كردن یا مقایسه نتیجه این تحقیق با مطالعات دیگران و نتیجه‌گیری نهایی نیز در این بخش می‌گنجد. 6. پیشنهادها؛ 7. فهرست مراجع؛ 8. ضمایم. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔️ @valiasrk
وارثین (کانال مدرسه علمیه ولیعصر کرمانی‌ها «عج» ارائه مطالب علمی ، اخلاقی، آموزشی و پژوهشی)
#روش_پژوهش #روش_تحقیق #تحقیق بخش بیستم بخش چهارم: #خلاصه و #نتیجه‌گیری آخرین قسمت از گزارش تحقی
بخش بیست و یکم مراحل تحقیق در پایان‌نامه‌نویسی مراحل تحقیق به مرحلۀ عمومی و اختصاصی تقسیم‌بندی می‌شوند: اول)‌ مراحل عمومی تحقیق تحقیقات برای اجرایی شدن، باید این سه مرحله را پشت سر بگذارند: الف) طراحی؛ ب) اجرا؛ ج) نگارش. الف) طراحی در این مرحله، محقق برای تهیه و تصویب طرح، فعالیت‌های زیر را انجام می‌دهد: یک: انتخاب موضوع؛ دو: انتخاب استادان راهنما و مشاور؛ سه: تعریف موضوع؛ چهار: انتخاب عنوان؛ پنج: تعریف مصطلحات؛ شش: منبع‌شناسی؛ هفت: مطالعۀ پیشینه تحقیق؛ هشت: مطالعۀ ریزموضوع‌ها؛ نه: تحدید ریزموضوع‌ها؛ ده: تنظیم ریزموضوع‌ها؛ یازده: تعیین روش تحقیق؛ دوازده: زمان‌بندی؛ سیزده: تکمیل فرم طرح تحقیق؛ چهارده: تأیید استادان راهنما و مشاور؛ پانزده: تصویب کمیتۀ تحصیلات تکمیلی. ب) اجرا در این مرحله، اطلاعات لازم گردآوری می‌شود و با بررسی آنها، تجزیه و تحلیل لازم صورت می‌گیرد. در حقیقت، این بخش در دو مرحله انجام می‌شود: یک: گردآوری و تتبّع؛ دو: اندیشه‌ورزی یا تدبّر. در مرحله گردآوری، به کتابخانه‌ها، به ویژه کتابخانه‌های تخصصی مراجعه و منابع مورد نیاز واکاوی و از آنها یادداشت‌برداری می‌شود. سپس، دسته‌بندی اطلاعات گردآوری شده، سامان‌دهی می‌شوند و در مرحله دوم، بر روی این یافته‌ها بررسی‌های فکری و ژرف‌نگری مدبرانه‌ای به عمل می‌آید. ناگفته نماند که روش اجرایی در مطالعات میدانی متفاوت است که در جای خود بیان شده است. ج) نگارش این مرحله در سه فاز صورت می‌گیرد: یک:‌ چرک‌نویس؛ دو: بازبینی؛ سه: پاک نویس. در مرحله چرک‌نویس، مطالب بدون وسواس و بازنگری نوشته یا تایپ می‌شوند. در مرحله بازبینی، مطالب چند بار مرور و کار ویرایش انجام می‌شود و سرانجام در مرحله پاک‌نویس یا تایپ پایانی، اصلاحات را لحاظ می‌کنند. در حال حاضر، استفاده از نرم‌افزار «فیش‌نویس»، (one note) یا تایپ در محیط (word) توصیه می‌شود. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔 @valiasrk
وارثین (کانال مدرسه علمیه ولیعصر کرمانی‌ها «عج» ارائه مطالب علمی ، اخلاقی، آموزشی و پژوهشی)
#روش_پژوهش #روش_تحقیق #تحقیق بخش بیست و یکم مراحل تحقیق در پایان‌نامه‌نویسی مراحل تحقیق به مرح
بخش بیست و دوم پیش‌نیازهای تحقیق عمومی بعضی از پیش‌نیازهای تحقیق که در مرحلۀ عمومی تحقیق انجام می‌گیرد، عبارت‌اند از: 1. انتخاب استادان راهنما و مشاور به طور معمول، «استاد راهنما» با پیشنهاد محقق و «استاد مشاور» با پیشنهاد استاد راهنما انتخاب می‌شود هر چند که امروزه این رویه متداول نیست. انتخاب این اساتید پس از تأیید کمیتۀ تحصیلات تکمیلی قطعیت می‌یابد. این اساتید در تمام مراحل تحقیق، اعم از طراحی، اجرا و نگارش، راهنمایی و نظارت دارند و در کنار محقق خواهند بود. بنابراین، ضروری است که طرح تحقیق، با کمک و مشورت آنها تهیه شود. مهم‌ترین شرایط و وظایفی که این اساتید باید داشته باشند، عبارت‌اند از: الف) احاطه و اشراف علمی در رشتۀ مربوط به موضوع تحقیق؛ ب) برخورداری از سابقۀ پژوهشی و آشنایی لازم به روش تحقیق؛ ج) تأیید موضوع تحقیق انتخابی محقق؛ د) کمک و انجام مشاوره با محقق در تهیه طرح؛ ه‍) راهنمایی و نظارت مستمر بر حسن اجرای تحقیق؛ و) تأیید و امضای اتمام تحقیق در چارچوب طرح مصوب. 2. انتخاب موضوع در این مرحله، با همیاری استاد راهنما و مشاور، باید بررسی کرد که چگونه و با مراجعه به چه منابعی برای شناسایی و انتخاب موضوع باید اقدام کرد و کدام موضوع، شایستۀ بررسی است. (هر موضوعی، ارزش پژوهش را ندارد.) یک موضوع قابل پژوهش، باید ویژگی‌های زیر را دارا باشد: الف) سودمند و نتیجه بخش بودن ممکن است تحقیقی در عین نوآمد بودن، مشکل مهم علمی یا کاربردی‌ای را حل نکند. بنابراین، شایسته است موضوع انتخابی، در صدد برطرف ساختن نیازهای علمی و کاربردی باشد. ب) تناسب با فرصت محقق گاهی بعضی از تحقیقات در محدودۀ زمانی معینی باید انجام شوند و پژوهشگر نیز به علت درگیری‌های شخصی و پذیرش مسئولیت‌های جانبی از عهدۀ این تحقیق در زمان‌بندی معینی برنمی‌آید. ج) توجه به کمیت تحقیق گاهی موضوع انتخابی و دامنه آن، بسیار گسترده است و از نظر کمی، فراوانی مطالب را به همراه دارد. در چنین وضعیتی، محقق باید به تناسب موضوع به کمیت و حجم درخواستی توجه داشته باشد. د) دست‌یابی به منابع کافی یکی از عوامل مؤثر در تحقق پژوهش، تتبع و جست‌وجو در منابع تحقیق است. اهمیت این پایه به قدری است که بدون آن، امکان تتمیم کار وجود ندارد. بدون در اختیار داشتن منابع کافی، نمی‌توان ابعاد موضوع را مورد بررسی قرارداد. ﻫ‍) صراحت و شفافیت موضوع تحقیق موضوعی که انتخاب می‌شود، باید صریح و شفاف بوده و چارچوب و حدود و اجزای آن معین باشد و این در صورتی محقق می‌شود که بتوانیم تعریفی جامع و مانع از موضوع ارایه دهیم. 3. تعریف موضوع پس از انتخاب موضوع، نوبت به ارایه تعریفی منطقی و شفاف می‌رسد. برای تبیین مفهومی موضوع، باید موارد زیر در نظر گرفته شوند: الف) تعریف باید شفاف و روشن باشد. بنابراین، در تعریف موضوع نباید از الفاظ مبهم و چند پهلو استفاده کرد؛ ب) تعریف باید جامع باشد و به عبارتی، گسترۀ موضوع را از هر زاویه‌ای پوشش دهد؛ ج) تعریف باید مانع باشد، بدین معنا که ابعاد پیش‌بینی نشده در موضوع را شامل نشود. 4. انتخاب عنوان عنوان باید به خوبی بیانگر موضوع تحقیق باشد. بنابراین، از آوردن الفاظ صرفاً ادیبانه و شاعرانه بدون اِشعار به مباحث تحقیق، باید به شدت پرهیز کرد. عنوان نباید مبهم و چندپهلو باشد. افزون بر این، برای انتخاب عنوان نباید از کلمات زاید و هم معنا استفاده کرد. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔 @valiasrk
بخش بیست و سوم 5. منبع‌شناسی منظور، آشنایی اجمالی با آخرین و معتبرترین آثاری است که در زمینۀ موضوع تحقیق نوشته شده است. بدین ترتیب، می‌توان به دائرة‌المعارف‌ها، فهرست برگه‌های موضوعی کتابخانه‌های عمومی و تخصصی، کتاب‌شناسی اختصاصی، مراکز ‌اطلاع‌رسانی رایانه‌ای، مجله‌های تخصصی، تازه‌های نشر، مقاله‌ها، چکیده پایان‌نامه‌ها، مراکز پژوهشی، کتاب‌نامه‌های کتاب‌ها یا مقاله‌های تخصصی و کتاب‌شناسی پایان‌نامه‌ها مراجعه کرد. همچنین می‌توان از اهل فن و متخصصان امر نیز کمک گرفت. بهتر است در استفاده از منابع ـ که برخی از ویژگی‌های آن در ادامه آمده ـ به نکته‌های زیر توجه کنید: الف) تناسب مطالب منبع با موضوع‌ها تحقیق؛ ب) دست اول بودن منبع؛ ج) چاپ جدید با اضافات و تجدیدنظر؛ د) تازگی مطالب؛ ه) وجود معیارهای علمی، همچون آمار و ارقام و جداول و نمودارها؛ و) داشتن فهرست‌های موضوعی، اعلام و نمایه‌های دیگر؛ ز) دقت نویسنده منبع در ارجاع و استنادها؛ ح) برخورداری از ادبیات روان؛ ط) اعتبار و شهرت و مقبولیت نویسنده در مجامع علمی و عمومی؛ ی) مرتبط بودن بیشترین بخش منبع با موضوع تحقیق؛ ک‍) آثار اولویت‌دار و مشحون از نقد و بررسی دیدگاه‌های گوناگون. ویژگی‌های یک منبع معتبر عبارتند از: اصالت منبع (مؤلف شناخته شده، صحت انتساب به نویسنده و مصون از جعل و تحریف)؛ شهرت علمی مؤلف؛ قدمت (دست اول بودن یا نزدیک به صاحب اصلی)؛ جامعیت (حاوی دیدگاه‌های گوناگون اعم از موافق و مخالف)؛ وثاقت (صداقت و امانت­داری محقق در نقل دیدگاه)؛ اتقان محتوا (قوت تحلیل و استدلال و برخوردار از مستندات و ارجاعات معتبر)؛ نوآوری (داشتن دیدگاهی نو و دانشی جدید). البته این بدان معنا نیست که هر منبعی تمام شرایط بالا را داشته باشد چه اینکه بعضی از علوم از سابقه و قدمت آنچنانی برخوردار نیستند بنابراین منظور از سابقه به زمان رویش هر علمی باز می‌گردد. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔 @valiasrk
بخش بیست وچهارم 6. پیشینه‌شناسی فلسفه مطالعه پیشینۀ موضوع، جلوگیری از تکرار و دوباره کاری است. عموماً در هر تحقیقی نیاز به بررسی در پیشینه کار می‌باشد، اگر در این مرحله مشخص شود که در زمینۀ موضوع، جنبه‌های پژوهش نشده و مسائل پاسخ نیافته‌ای وجود دارد و یا آن ابعاد و پاسخ‌ها به درستی تنقیح نشده، موضوع تحقیق به طور قطعی انتخاب می‌شود. با این کار، حاصل تحقیقات گذشتگان مورد استفاده قرار می‌گیرد و زوایای مبهم و سؤال‌های پاسخ داده نشده در مورد موضوع روشن می‌شود. در پیشینۀ تحقیق، باید به این سؤال‌ها پاسخ دهید: الف) آخرین تحقیقاتی که بر روی موضوع صورت گرفته، چیست؟ ب) چه بخشی از این تحقیقات، با ریزموضوع تحقیق ما ارتباط‌ دارد یا ندارد؟ ج) چه بخش‌هایی از این منابع، در عین هم‌سویی با ریزموضوع‌ها از اتقان و تنقیح کافی، برخوردار نیست؟ از رهگذر این سؤال‌ها، هم به ریزموضوع‌های ناکاویده و هم به ریزموضوع‌های منقّح نشده می‌رسیم که در آن صورت، این موارد، قابل بررسی خواهد بود. البته در نقل اقوال و دیدگاه‌های پیشینیان، باید رعایت امانت‌داری صورت گیرد و مطالبشان تقطیع نشود و به ویژه آنجا که به مقصود مؤلف لطمه وارد می‌سازد، ذکر اقوال و نظریه و ترتیب تاریخی آن مراعات شود. در بیان اقوال علما، از منابع دسته اول و نزدیک به صاحبان آنها استفاده و در نقل نظرها، جانب اعتدال و عفت کلام را رعایت کنید. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔 @valiasrk
بخش بیست و پنجم 7. مطالعه ریزموضوع بررسی اجزا و جزئیات موضوع، دارای فواید زیر است: الف) ابعاد و محدودۀ تحقیق را مشخص می‌سازد؛ ب) محقق را از حاشیه‌روی و انحراف از مسیر تحقیق باز می‌دارد؛ ج) سبب رعایت زمانبندی می‌شود؛ د) در ارزیابی پیشرفت تحقیق، به عنوان معیار عمل می‌کند. برای تعیین ریزموضوع‌ها، باید با در نظر گرفتن ابعاد ناپژوهیده یا تنقیح نیافته، به مطالعۀ شمار قابل‌توجهی از منابع پرداخت و مطالب مربوط به آنها را یادداشت‌برداری کرد. عناوین این یادداشت‌ها، می‌تواند، ریزموضوع‌های تحقیق را تشکیل دهد. اگر موضوع تحقیق، شیء باشد، ریز موضوع‌های آن اجزای آن است و چنانچه مفهومی کلی باشد، مصادیق و افراد آن و اگر واقعه باشد، عوامل پدید آورنده، مراحل وقوع و آثار آن و چنانچه نظریه باشد، مبانی و اصول، ادله و مؤیدها، شبهات و ایراداتی است که دربارۀ آن مطرح شده است. ریز موضوع‌ها بسته به نوع تحقیق، متفاوت‌اند. برای نمونه، ریزموضوع‌های تحقیق، در پژوهش‌های متن‌محور، عبارت‌اند از: مقابله تصحیح؛ استخراج مآخذ؛ استدراک مآخذ؛ استدراک مطالب؛ شرح اعلام؛ توضیح الفاظ غریب؛ شرح عبارات مجمل و مغلق؛ ترجمه؛ گردآوری؛ نمایه‌سازی؛ شرح حال مؤلف؛ شرح نسخه‌ها و اعتبار و اهمیت و آدرس آنها؛ نقد و... ریزموضوع‌های تحقیق مسأله‌محور نیز شامل: بیان مسأله؛ ذکر اهمیت مسأله؛ طرح دیدگاه‌ها؛ بیان ادلّه دیدگاه‌ها؛ نقد دیدگاه‌ها؛ دیدگاه برگزیده؛ ادلّۀ دیدگاه برگزیده؛ شبهات دیدگاه برگزیده؛ پاسخ شبهات. 8. تحدید ریزموضوع‌ها چه بسا، ممکن است بر اثر تتبع و تدبر روی موضوع، ریزموضوع‌های فراوانی شناسایی شوند که پرداختن به تمام آنها، مطلوب و مقرون به صرفه نیست. از این رو، باید اولویت‌ها را مشخص و بقیه را از چرخه کار خارج کرد؛ زیرا: الف) برخی از ریزموضوع‌ها، پیش از این بررسی شده و نو و ناپژوهیده نیستند؛ ب) بعضی، نتایج علمی و یا کاربردی چندانی ندارند؛ ج) بررسی برخی از ریزموضوع‌ها، در توان علمی محقق نیست؛ د) با توجه به فرصت و زمان بندی کار، امکان و مجال پرداختن به تمام ریزموضوع‌ها وجود ندارد؛ ن) شماری از ریزموضوع‌ها، چندان مورد علاقۀ محقق نیست؛ و‍) برای برخی از ریزموضوع‌ها، منابع کافی وجود ندارد یا در دسترس نیست؛ ه‍) برخی از ریزموضوع‌ها، خود دامنۀ بسیار گسترده‌ای دارند. 9. تنظیم ریزموضوع‌ها پس از اولویت‌بندی ریزموضوع‌ها باید: الف) ربط میان ریزموضوع‌ها و سیر تقدم و تأخر آنها با نظام‌بخشی، آشکار شود؛ ب) نواقص کار و اینکه در میان ریزموضوع‌ها، چه چیزهایی است که هنوز نیامده و باید تکمیل شود، مشخص شوند؛ ج) تمام ریزموضوع‌های مترادف را می‌توان یکسان ساخت؛ د) با تنظیم ریزموضوع‌ها، باید شاکلۀ تحقیق و به عبارتی، بخش‌ها و فصول را مشخص کرد. برای تنظیم ریزموضوع‌ها باید دو کار مهم انجام داد: یک‌ـ دسته‌بندی: در این مرحله، تمام ریزموضوع‌های با یک عنوان عام، در یک دسته قرار می‌گیرند. سپس، هر چند دسته از آنها هم، تحت عنوان یک دستۀ عام‌تری قرار می‌گیرند و بدین‌ترتیب، طرح فصل‌ها و ریزفصل‌ها ریخته می‌شوند. دوـ مرتب‌سازی: در این مرحله، مشخص می‌کنیم که کدام ریزموضوع یا کدام دسته از ریزموضوع‌ها، به لحاظ تاریخی یا منطقی بر دیگری تقدم دارند. آنگاه با رعایت این تقدم و تأخر، به مرتب‌سازی می‌پردازیم. در این حال، هر چند که در کلیت طرح تحقیق، تغییری ایجاد نمی‌شود، اما در برخی از اجزای طرح و بعضی از ریزموضوع‌ها، تغییراتی رخ می‌دهد. ادامه دارد... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• ( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) 🆔 @valiasrk