#تاریخ
#امامصادقعلیهاسلام
بخش نهم
مكتب و راويان امام صادق(ع)
عصر امام صادق(ع)از متحولترين اعصار در تاريخ فقه و حديث و كلام و تصوف اسلامى است.نهضت علمى جمع و تدوين حديث به تشويق عمر بن عبد العزيز از اوايل قرن دوم آغاز شده بود.ذهبى در حوادث سال 143 ه.ق. مىگويد در اين سال بود كه در مكه و مدينه علما شروع به تدوين حديث كردند و ابن جريج(يا جريح)(م ح 149 ه.ق.)و محمد بن اسحاق(م 151 ه.ق.)و مالك بن انس(م 179 ه.ق.)و بسيارى ديگر از كبار محدثان اقدام به جمع و ثبت حديث مىكردند، و چنانكه خواهيم ديد بسيارى از بزرگان و محدثين اهل سنت يا مستقيما شاگرد حضرت صادق(ع)بوده اند، يا از آن حضرت روايت كرده اند.
در عالم تشيع نيز به ارشاد امام باقر(ع)(57-104 ه.ق.)شاگردان ايشان كتابت حديث را آغاز كرده بودند.علم فقه نيز در كمال شكوفايى بود و در همان زمان كه امام صادق(ع)با پرداختن به بسيارى از ابواب فقه و بيان احاديث و احكام فقهى مذهب فقه جعفرى را كه به نام خود ايشان نامبردار است تحكيم مىكرد، مذاهب بزرگ فقهى ديگرى نيز در عالم تسنن در شرف شكل گيرى بود.
ابو حنيفه نعمان بن ثابت(م 150 ه.ق.)مؤسس مذهب فقهى حنفى از كبار شاگردان امام صادق(ع)بود و اين سخنان او مشهور است كه«عالمتر از جعفر بن محمد نديده ام»و«اگر دو سال در زندگى من نبود از دست رفته بودم»و منظورش از آن دو سال، ايامى است كه مجالستهاى مكررى در مدينه و كوفه با امام صادق(ع)داشته است.
مالك بن انس(م 179 ه.ق.)بنيانگذار مذهب فقهى مالكى و صاحب كتاب موطأ كه از قديمترين مجاميع حديث و منابع فقهى در عالم اسلام است، با امام(ع)پيوند نزديك و به ايشان ارادت بسيار داشت.اين گفته او در حق حضرت مشهور است: «ما رأت عين أفضل من جعفر بن محمد»(هيچكس انسانى فاضلتر از جعفر بن محمد نديده است)و گاه با اين عبارت احترام آميز: «حدثني الثقة بعينه جعفر بن محمد»از ايشان حديث روايت مىكند.دو تن ديگر از مؤسسان مذاهب بزرگ فقه اسلامى، يعنى محمد بن ادريس شافعى و احمد بن حنبل، با آنكه صحبت و محضر امام صادق(ع)را درك نكرده بودند، براى ايشان احترام شايان قائل بوده و از ايشان نقل روايت كرده اند.
از نظر علم كلام نيز اين عصر، دوره تكوين بسيارى مكاتب و مذاهب كلامى است.از جمله تكوين مكتب معتزله با الهام از انديشههاى حسن بصرى(21-110 ه.ق.)و كوشش واصل بن عطا(80-180 ه.ق.)و ابو هذيل علاف(متوفى در اوايل قرن سوم)كه با بعضى از اصحاب امام صادق(ع) مباحثه داشته است و فرقه جهميه جبرگرا به كوشش جهم بن صفوان(م 128 ه.ق.)در همين عصر است.
مانويت - كه در اين عصر غالبا«زندقه»ناميده مىشود - رواج بسيار داشت.امام صادق(ع)مناظره هاى سنجيده و مستدلى با ارباب ملل و نحل و فرق و مذاهب مخصوصا با دهريان و زنديقان و آزاد انديشان زمانه داشتند.مباحثهها و مناظرههاى حضرت با عبد الكريم بن ابى العوجاء معروف و متن كامل يا ملخص بعضى از آنها در اصول كافى نقل شده است.
هشام بن حكم كه اهل كلام و فلسفه بود و به انواع مكاتب كلامى عصر گرايش يافته و از آنها سرخورده بود، با راه يافتن به حضور امام(ع)و طرح چندين سؤال، شيفته مشرب عقلى و استدلالى ايشان شد.
از بزرگان صوفيه قرن دوم ابراهيم بن ادهم، مالك بن دينار، سفيان ثورى و فضيل عياض به حضرت صادق(ع)و آرا و انديشههاى ايشان گرايش داشتهاند.
شيخ مفيد در ارشاد، طبرسى در اعلام الورى و ابن شهر آشوب در مناقب تصريح كردهاند كه شاگردان و روايت كنندگان از امام صادق(ع)چهار هزار نفر بوده اند.مىگويند فقط در كوفه نهصد شيخ بوده اند كه همه مى گفتند: «حدثنى جعفر بن محمد»(الامام الصادق، اسد حيدر، 2/398).
اصحاب مشهور امام صادق علیه السلام
اشهر اصحاب و شاگردان خاص امام صادق(ع)عبارتند از:
1)ابان بن تغلب(ابو عبد اللّه عثمان بن احمد بجلى كوفى)كه از راويان و ياران امام محمد باقر و امام جعفر صادق و امام موسى كاظم عليهمالسلام است و ابن نديم آثار او را نام برده است.
2)مؤمن الطاق كه متكلم برجستهاى بوده است، صاحب كتاب الامامة، كتاب المعرفة، الرد على المعتزلة، كتاب فى امر طلحة و الزبير.
3)مفضل بن عمر جعفى كوفى كه عمده شهرت و اعتبارش به خاطر كتاب توحيد اوست.
4)هشام بن حكم(ابو محمد شيبانى كوفى، م 185 ه.ق.)كه از اصحاب امام موسى كاظم(ع)نيز بوده است، صاحب كتاب الامام، كتاب حدوث الاشياء، كتاب الرد على الزنادقة، و چندين اثر ديگر.ابن نديم بيست و پنج اثر از آثار او بر شمرده است.
5)جابر بن حيان كه محققان تاريخ علوم اسلامى و مستشرقان درباره شخصيت او و ارزيابى و نقادى رسائل منسوب به او مخصوصا رسائلى كه در زمينه شيمى است تحقيقات بسيار كرده اند.
پاول كراوس مجموعه رسائل باقى مانده از او را به طبع رسانده است.
بعضى اشارات و عبارات در بعضى رسالات او هست كه پيوند او را با امام صادق(ع)نشان مى دهد.
بعضى او را دانشمندى مسلمان و شيعه، يا متمايل به تشيع، و از شاگردان برجسته امام صادق(ع)مىشمارند.
#اصحابسته
شش تن از ياران امام صادق(ع)هستند كه به اصحاب سته معروفند و همه حديث شناسان و رجال شناسان شيعه آنها را توثيق كرده و به جلالت قدرشان اذعان دارند كه عبارتند از:
1)جميل بن دراج،
2)عبد اللّه بن مسكان،
3)عبد اللّه بن بكير،
4)حماد بن عيسى،
5)حماد بن عثمان،
6)ابان بن عثمان بجلى.
اين نيز گفتنى است كه در منابع حديث و متون روايى شيعه از امام صادق(ع)غالبا فقط به كنيه«ابو عبد اللّه»ياد مىكنند.
#تاریخ
#امامصادقعلیهاسلام
بخش دهم
آثار امام صادق(ع)
غالب آثار امام(ع)به عادت معهود عصر، كتاب مستقيم خود ايشان نيست و غالبا املاى امام(ع)يا باز نوشت بعدى مجالس ايشان است.بعضى از آثار نيز منسوب است و قطعى الصدور نيست.
1)از آثار مكتوب امام صادق(ع)رساله به عبد اللّه نجاشى(غير از نجاشى رجالى)است.نجاشى صاحب رجال بر آن است كه تنها تصنيفى كه امام به دست خود نوشتهاند همين اثر است.
2)رسالهاى كه شيخ صدوق در خصال و به واسطه اعمش از حضرت روايت كرده است و شامل مباحثى در فقه و كلام است .
3)كتاب معروف به توحيد مفضل، در مباحث خداشناسى و رد دهريه كه املاى امام(ع)و كتابت مفضل بن عمر جعفى است و پيشتر به آن اشاره كرديم.
4)كتاب الاهليلجة به روايت مفضل بن عمر كه همانند توحيد مفضل در خداشناسى و اثبات صانع است و تماما در بحار الانوار مندرج است.
5)مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة كه منسوب به امام صادق(ع) است و بعضى از محققان شيعه از جمله مجلسى، و صاحب وسائل و صاحب رياض العلماء صدور آن را از ناحيه حضرت رد كردهاند.
6)رسالهاى از امام(ع)خطاب به اصحاب كه كلينى در اول روضه كافى به سندش از اسماعيل بن جابر از امام صادق(ع) نقل كرده است.
7)رسالهاى در باب غنايم و وجوب خمس كه در تحف العقول مندرج است.
8)بعضى رسائل كه جابر بن حيان كوفى از امام(ع)نقل كرده است.
9)كلمات قصار كه بعدها به آن نثر الدرر نام دادهاند و كلا در تحف العقول مندرج است.
10)چندين فقره از وصاياى حضرت خطاب به فرزندش امام موسى كاظم(ع)، سفيان ثورى، عبد اللّه بن جندب، ابى جعفر نعمان احول و عنوان بصرى، كه در حلية الاولياء و تحف العقول ثبت گرديده است.
منابع
اعيان الشيعة، سيد محسن امين، ج 1
قاموس الرجال فى تحقيق رواة الشيعة، محمد تقى تسترى، قم، 1391 ه.ق.
تاريخ طبرى، 3/2509
وفيات الاعيان، 1/291
حلية الاولياء، 3/192
الامام الصادق و المذاهب الاربعة، اسد حيدر، نجف، 1383 ه.ق.
عمدة الطالب، ابن عنبه، 195
image_2023-05-15_22-28-28.png
636.8K
معرفی اثر پژوهشی
پژوهشگر ارجمند حجه الاسلام اسلامی
مقالهای که اخیرا در شماره جدید مجله علمیپژوهشی (تراث کربلاء) به چاپ رسیده پیرامون شخصیتی است که علی رغم عظمت وجلالتش تا کنون در کتب تراجم درباره او بیش از چند صفحه مختصر مطلب یافت نمیشود ومقاله پیشرو با استناد به نسخ خطی و اسناد تازهیاب به تفصیل ۱۲۰ صفحه پیرامون او وحیات علمیاش سخن گفته است.
باری؛ علامه سید ابوطالب حسینی قائنی فقیه واصولی چیرهدستی است که پس از تکمیل تحصیلات نزد بزرگان حوزه نجف اشرف مانند: شیخ مرتضی انصاری وشیخ محسن خنفر ودستیابی به درجه اجتهاد به جنوب خراسان برگشت و تامدت زیادی ریاست ومرجعیت این منطقه را به عهده گرفت.
او کسی است که اولین اثر تفصیلی در ولایت مطلقه فقیه را به نام(ینابیع الولایه) به نگارش درآورده است؛ وعلی رغم اهمیت فوق العادهاش از این اثر تنها چاپ ناقصی از آن خارج شده و این کتاب نیز به همراه باقی آثارش مخطوط باقیمانده است.
یکی از مهمترین فعالیتهای اجتماعی او مبارزه با بهائیت تازهتاسیس بود که نگارنده این سطور در مقاله این نکته را به ضورت مستدل بیان کرده است که بهائیت بهخاطر جود او در این منطقه نتوانستند تاثیر خاصی داشته باشند.
از او در آثار بهائیان با رمز مجتهد بیرجندی مذمت فراوان شده است.
نویسنده برخی از آثار اورا دردست تحقیق دارد از جمله رساله اجتماع امر ونهی که در عتبه عباسیه زیردست چاپ است.
▪️ شیعیان ما صبورترند
يكى از اصحاب از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند فرمود: ما صابر هستيم ولى شيعيان ما از ما صابرتر مىباشند، عرض كردم قربانت گردم چگونه شيعيان شما از شما صابرتر هستند، فرمود؛ ما مىدانيم و صبر مىكنيم و آنها صبر مىكنند در حالی که نمىدانند چه خواهد شد.
عَن بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّا صُبَّرٌ وَ شِيعَتُنَا أَصْبَرُ مِنَّا قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ كَيْفَ صَارَ شِيعَتُكُمْ أَصْبَرَ مِنْكُمْ قَالَ لِأَنَّا نَصْبِرُ عَلَى مَا نَعْلَمُ وَ شِيعَتَنَا يَصْبِرُونَ عَلَى مَا لَا يَعْلَمُونَ .
📚الکافي , جلد۲ , صفحه۹۳
خوشبحال کسانی که در راه دین صبر کنند و ثابت قدم باشند و دینداری را رها نکنن
الاستقامة ثم الاستقامة
الصبر ثم الصبر
🏴#شهادت_امام_صادق علیه السلام را خدمت امام زمان ارواحناالفداه و تمامی شیعیان جهان تسلیت عرض میکنیم
◾️ در رثای شهادت حضرت امام جعفر صادق علیهالسلام
ای خوشهای ز خرمن فیضت تمام علم!
با منطق تو اوج گرفته مقام علم
با صد زبان به علم کلامت، سلام علم
هر جا که علم بود، تو بودی امام علم
تو وارث کمال و جلال محمّدی
مصداقِ صدق و صادقِ آل محمّدی
آیینۀ تمامِ کمالات روی توست
یادآور رسول خدا خلق و خوی توست
دارالشفای هر دل بیمار، کوی توست
گلواژههای وحی، پر از رنگ و بوی توست
بیمنطق رسای تو قرآن زبان نداشت
بیهمت تو دین، شرف جاودان نداشت
توحید معتبر شده از اعتبار تو
گلخانۀ وسیعِ امامت، بهار تو
«بحرالعلوم»، قطرهای از جویبار تو
«شیخ مفید»، لالهای از لالهزار تو
«طوسی» و «مجلسی» و «صدوقت» سه آیتاند
با نور دانش تو چراغ ولایتاند...
با آنکه خاک پاکِ مدینه دیار توست
ویرانۀ بقیعِ دلِ ما مزار توست
تا روز حشر، سینۀ ما دغدار توست
هر شیعۀ شکستهدلی اشکبار توست...
ای آفتاب، زائر صحن و سرای تو!
خاموش شد چگونه صدای دعای تو؟...
#حاجغلامرضاسازگار
انوع مجله.pdf
403.4K
#آموزشپژوهش
#مقالهنویسی
#اطلاعاتپژوهش
🔸#سوالپژوهشی
🔹ما چند نوع مجله داریم و چطور میشه به اون ها مقاله ارسال کرد!؟ و چرا برخی مقالات رد می شوند؟
🔺 در این جزوه به این پرسش پاسخ دادن شده است:
🔸معرفی انواع مقالات
🔸انواع مجلات و اعتبار آن ها
🔸 روشهای ارسال مقاله به مجلات
🔸 هزینه چاپ مقاله
🔸دلائل رد مقاله
🔸چگونگی تشخیص مجلات جعلی و تقلبی
پرداخته شده است.
#فرهنگی
#زیارت
#امامزادگان
❇️ هیچ امام زاده ای را دست کم نگیرید.
آیت الله بهجت(ره) مقید بودند هرچه امام زاده اطرافشان هست را حتما زیارت کنند.
بزرگان به ما گفته اند هیچ امام زاده ای را دست کم نگیرید شما نمی دانید این امام زاده ها چه کارهایی از دستشان برمی آید.
آیت الله بهجت(ره) مقید بودند هرچه امام زاده اطرافشان هست را حتما زیارت کنند.
بزرگان به کرار گفتند بعضی مواقع حوائجی هست که شما در حرم علی بن موسی الرضا علیه السلام بروید نمی دهند، آمدند شاه عبدالعظیم و حاجت گرفتند.
نه به این معنا که خدایی نکرده مقام اینها بالاتر از علی بن موسی الرضاست،خیر اینطور نیست. اما اسراری در این عالم وجود دارد که ما از آنها آگاه نیستیم.
این بزرگان حواله هایی به امام زادگان می دهند که گره کار ما به دست اینها باز می شود. لذا هرجا امام زاده ای دیدید ولو در حد یک سلام عرض ارادت کنید.
#اخلاق
#مفیدبودن
خداوند در قرآن درباره مؤمنین می فرماید:
قد افلح المومنون الذین هم فی صلاتهم خاشعون و الذین هم عن اللغو معرضون
به واقع مومنان رستگارند
کسانی که در نمازشان خاشع هستند و از کار بیهوده روی گردانند.
💎استاد شیخ حسین انصاریان دام عزه:
✅ مرحوم آیتاللهالعظمی بروجردی سال آخر عمرشان (۸۸ سالگی) فرمود: من در این ۸۸سال، (حتی) پنج دقیقه از عمرم را ضایع نکردهام. بیخودی که انسان، بروجردی ، شیخ انصاری یا علامهٔ حلی نمیشود!
5.4M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#ماه
🎥روایت هم بند رهبر انقلاب از ایشون :
آقای خامنهای ماه بود.
#دعا
#محبتاهلبیت
#العبد #محمدتقیبهجت
💎 العبد محمدتقی بهجت:
خدا کند این توجّه و ارادت و محبّت به اهلبیت علیهمالسلام در دلهای ما باقی بماند و با محبّت آنها از دنیا برویم🤲
📚 در محضر بهجت، ج١، ص٣٣۴