گزارش نشست توسعه فقه پس از انقلاب اسلامی؛ ارزیابی، بایسته ها و نقشه راه🔻 حجت الاسلام و المسلمین #حسینی_خراسانی: 🔹توسعه فقه با تحولات فقه تفاوت دارد. سیر تحول فقه گاهی ابتنائی بوده است، یعنی فقهای جدید مبتنی بر نظریات فقهای گذشته استنباط کرده اند؛ گاهی اختراعی بوده است، یعنی فقهای جدید نظریه ای را اختراع کرده اند؛ و گاهی نیز تخریبی و اصلاحی بوده است، یعنی مثلا فقهای جدید نظریه ای را محو کرده اند. اما توسعه فقه این است که رو به پیشرفت باشد. 🔹به اعتقاد ما، توسعه شگرفی که پس از انقلاب اسلامی پیرامون فقه اتفاق افتاده، این است که به برکت انقلاب و در پی درهم‌آغوشی فقاهت با حکومت، فقه ما از رویکرد فردی به رویکرد اجتماعی مبدل شده است. 🔹این توسعه، خاصیت همکاری فقه و حکومت است. در طول تاریخ، هرگاه سیستم فقاهت به دولت نزدیک شده، این توسعه اتفاق افتاده است اما آنچه در این عصر بی سابقه و بی نظیر است، مدیریت دولت توسط یک فقیه است. 🔹اما در پاسخ به این سوال که، آیا سیستم فقاهت می تواند پاسخگوی همه نیاز ها (مخصوصا اداره جامعه) در تمام اعصار باشد؟ آنچه ما می فهمیم این است که فقه به معنای دقی و حقیقی، دانشی است که قادر به پاسخگویی به تمام نیازمندی ها و توانا بر اداره جامعه در تمام شرائط، زمان ها و مکان ها است. اصولا ما در فقه برای اداره جامعه، مفهومی به نام به نام بن‌بست، سکوت و توقف نداریم. حجت الاسلام #جزائری: 🔹پس براساس فرمایش حضرت امام(ره)، نقطه مطلوب و توقع ما از فقه این است که تئوری اداره جامعه به دست فقه عملیاتی شود. اگر دیدگاه ایشان پذیرفته شود نشان می دهد که علی‌رغم مجالی که انقلاب اسلامی برای فقه و فقها ایجاد کرده، تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله طولانی داریم، چراکه شاید تلقی ما از فقه درست نبوده است. 🔹شاید ما گمان می کردیم که فقه با همین ابزار و دانش های وابسته موجود، می تواند تامین‌کننده این نظریه باشد در حالی که چنین نیست. 🔹به نظر می رسد که این مبانی نیاز به نگاه جدید دارد و باید بازنگری شوند و یا اینکه برخی از مبانی که قبلا مفغول مانده بودند، تقویت شوند. البته پس از انقلاب اسلامی در این زمینه حرکت هایی آغاز شده است که به طور طبیعی تا رسیدن به نقطه مطلوب، فاصله فراوانی وجود دارد. 🔹از برکات انقلاب توجه به فقه های مضاف بود که قبل از انقلاب، در این قالب و ترکیب چیزی وجود نداشت. البته بحث هایی در مورد فقه های مضاف وجود دارد؛ مثل اینکه آیا فقه های مضاف تنها در مورد مسائل جدید هستند و می توان آنها را، با یک قاعده و مبنا حل کرد یا اینکه در این مباحث، برای پاسخگویی علاوه بر مشترکات نیازمند اختصاصاتی نیز هستیم؟ 🔹همچنین پس از انقلاب، تولیدات فقهی در حجم گسترده ای انجام شد که علاوه بر کمّیت، بعضا کیفیت قابل توجهی دارند. آری، شاید پس از انقلاب شخصیت های فقهی نظیر مرحوم امام(ره) کمتر آمده، ولیکن در بدنه فضای جوان حوزه و نگاه به فقه فعال در صحنه اجتماع، امروزه نسبت به قبل رشد داشته ایم. 🌐 vasael.ir/0003xz 🆔 @vasael_ir