🌷 نکته تفسیری صفحه ۴۹۵🌷 روزی که دودی در آسمان دودی نمایان می شود: این آیات از روزی سخن می گوید که در آسمان دودی آشکار پدید می آید و مردم را فرا می گیرد. کافران از خدا می خواهند که عذاب را برطرف کند تا آنان ایمان آورند؛ ولی دیگر فرصت گذشته و زمانی برای یادآوری و پند گرفتن نمانده و به زودی پس از برطرف شدن این عذاب، عذاب هولناک آخرت سراغ افراد بی ایمان خواهد آمد. مفسّران در توضیح این آیات گفته اند که منظور از این دود فراگیر، همان دود غلیظی است که در پایان جهان و در آستانه‏ی قیامت، صفحه‏ ی آسمان را می پوشاند و یکی از نشانه های فرا رسیدن لحظات پایان دنیا و آغاز عذاب دردناک قیامت برای دشمنان خداست. در آن هنگام، کافران و ستمگران از خواب غفلت بیدار می شوند و از خدا می خواهند که عذاب را برطرف کند و آنان را به زندگی معمول دنیایی شان بازگرداند؛ ولی دست رد به سینه هایشان زده می شود. این قصه در روایات مفصّل تر توضیح داده شده است. در حدیثی می خوانیم که شخصی از پیامبر در مورد این دود سؤال کرد. آن حضرت پاسخ داد: «دودی است که میان مشـرق و مغرب [زمین] را پر می کند و چهل شبانه روز باقی می ماند و در افراد باایمان، حالتی شبیه به سرماخوردگی ایجاد می کند و در افراد کافر تأثیری می گذارد که شبیه افراد مست می شوند و دود از بینی و گوش ها و پشتشان بیرون می آید.» در حدیث دیگری از همان حضرت می خوانیم: «ده نشانه، قبل از قیامت ظاهر می شود: [آمدن] سفیانی، دجّال، دخان [دود]، دابّة الارض(جنبنده ای که از زمین خارج می شود)، قیام حضـرت مهدی، طلوع آفتاب از مغرب، نزول حضرت عیسی، زلزله‏ ی فروبرنده ای در مشرق، زلزله ای همانند آن در جزیرة‏ العرب، و آتشی که از اعماق عدن برمی خیزد و مردم را به سوی محشر می راند.»