✳️ شأن نزول ✳️
شأن نزول زیر درباره آیه قبل و آیه بعد هم مطرح شده است؛ و به نظر میآید ناظر به هر سه باشد.
با این حال از اینجا که برخی مفسران با توجه به این واقعه، در تفسیر این آیه نظراتی دادهاند آن را در بحث این آیه مطرح میکنیم.
🔷گفتهاند که این آیه در شأن ابوجهل نازل شد
📜حکایت از این قرار است که او سوگند خورده بود که اگر ببیند که حضرت محمد ص نماز می گذارد، سر ایشان را بشکند❗️
پس آمد و دید که ایشان نماز می گذارند و سنگی را برداشت که بر سر ایشان بزند چون آن را بلند کرد دستش به گردنش ثابت شد و سنگ به دستش چسبید؛ و هنگامی که به نزد یارانش برگشت و آنان را از آنچه دیده بود باخبر کرد سنگ افتاد؛
سپس مردی از بنیمخزوم گفت: من او را با این سنگ میکشم؛ پس آمد و ایشان در حال نماز بودند تا سنگ را به جانب ایشان پرتاب کند، اما خداوند چشمانش را تیره و تار کرد به طوری که صدای ایشان را میشنید اما ایشان را نمیدید و او هم برگشت و همچنان کسی را نمی دید و به او گفتند چکار کردی؟ گفت او را ندیدم ولی صدایش را میشنیدم و بین من و او شیری پرصلابت حائل شد و فهماند که اگر به او نزدیک شوم مرا خواهد خورد.
📚مجمع البيان، ج8، ص649-650 ؛ البحر المحيط، ج9، ص50
@yekAaye
☀️1) در جلسه 751 (آیه4)در حدیث1 روایتی از امام صادق ع گذشت.
https://eitaa.com/yekaye/993
در ادامه آن روایت آمده است:
عبارت « فَهُمْ مُقْمَحُونَ» یعنی سرهایشان را بالا آورده بودند.
📚تفسير القمي، ج2، ص212
https://eitaa.com/yekaye/1087
☀️ 2) در حدیث2 از آیه قبل ، روایتی از امام صادق ع گذشت که عدم ایمان را به عدم ایمان به ولایت امیرالمومنین ع و ائمه پس از ایشان تطبیق میفرمود.
https://eitaa.com/yekaye/1060
در ادامه آن روایت آمده است:
پس چون اقرار نکردند عقوبتشان آن شد که خداوند متعال ذکر کرد: « همانا در گردنهایشان غل و زنجیرهایی گذاشتهایم که [دستهایشان بالا آمده] تا به چانههاست، پس آنان سر بالا نگهداشتهشدگاناند» در آتش جهنم.
📚الكافي، ج1، ص432؛ تأويل الآيات الظاهرة، ص476
✅ ادامه روایت ذیل آیه بعد خواهد آمد، انشاءالله.
https://eitaa.com/yekaye/1088
☀️ 3) الف. ابن اكتم خزاعی روایت میکند: ما در جنگ جمل همراه حضرت علی ع در بصره بودیم و شنیدم که فرمود:
شهادت دهید که رسول الله ص به من فرمود:
تو و شیعیانت بر من وارد میشوید در حالی که سیراب شدهاید؛ و دشمنانتان بر من وارد میشوند در حالی که عطشاناند و [با غل و زنجیر] سرهایشان به بالا نگه داشته شده است. و کتفهایش را به جانب چانهاش جمع کرد [که وضعیت آنان را نشان دهد].
📚شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار عليهم السلام، ج3، ص448
☀️ب. در منابع اهل سنت از ابورافع روایت شده است که پیامبر اکرم ص به حضرت علی ع فرمود:
تو و شیعیانت کنار حوض بر من وارد میشوید درحالی که کاملا سیراب شدهاید و چهرههایتان سفید و نورانی است؛ و همانا دشمنانت بر من وارد میشوند در حالی که عطشاناند و نیز مذموم و مورد نکوهشاند [با غل و زنجیر، سرهایشان به بالا نگه داشته شده است.]
📚المعجم الکبیر للطبرانی، ج1، ص319
✳️ این حدیث نبوی با پنج سند از قول ابورافع روایت شده است
📚(مناقب آل أبي طالب ع، ج2، ص162)
🔹و غیر از ابورافع، بسیاری دیگر از صحابه و تابعین روایت کردهاند،
کسانی مانند انس و ابنالصامت
📚(غرر الأخبار، ص61) ، ابوذر غفاری 📚(الأمالي (للطوسي)، ص545 و 551 و 554) ، بریده اسلمی 📚(شواهد التنزيل، ج2، ص464) ، جابر بن عبدالله انصاری 📚(تفسير فرات الكوفي، ص586) عبدالرحمن بن قبس رحبی 📚(الأمالي (للطوسي)، ص116) و ... .
🔹در مناقب خوارزمی (منابع اهل سنت) از قول منصور بن ربعی بن خراش شان نزول این حدیث پیامبر را در جریان جنگ خیبر روایت کرده است
📚(كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج1، ص287)
🔹و از خود ابورافع نقل شده که حضرت علی ع از حسد قریش در حق خود به پیامبر ص شکایت کرد و پیامبر آن موقع این را فرمود
📚(شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار ع، ج3، ص451) .
خود امیرالمومنین ع نیز در موقعیتهای متعددی به این حدیث تمسک جست،
🔹 هم در شرایط عادی، مانند آنچه به عبدالرحمن بن قیس رحبی فرمود و
🔹هم در شرایط خاص سیاسی که از معروفترینش یکی زمانی است که شورای ششنفره تصمیم گرفته بودند که عثمان را برگزینند
📚(الإحتجاج (للطبرسي)، ج1، ص145 ؛ الأمالي (للطوسي)، ص551؛ إرشاد القلوب (للديلمي)، ج2، ص259 )
🔹و یا در برخی جنگها مانند همین جنگ جمل.
📑 البته لازم به ذکر است که ظاهرا چون کلمه «مقمحن» برای راویان و یا ناسخان کتب روایی نامانوس بوده در برخی از سندها به جای این کلمه، کلماتی مانند «مقبحین» ، «مفحمون» «مقبوحین» و ... ثبت کردهاند و یا اصلا این کلمه را در روایت خود نیاوردهاند.
https://eitaa.com/yekaye/1090
یک آیه در روز. گزیده
817 ) 🔥و لَوْ نَشاءُ لَمَسَخْناهُمْ عَلی مَكانَتِهِمْ فَمَا اسْتَطاعُوا مُضِیّاً وَ لا یرْجِعُونَ 🔥
هدایت شده از یک آیه در روز
.
3⃣«إِنَّا جَعَلْنا في أَعْناقِهِمْ أَغْلالاً فَهِيَ إِلَى الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ»
هرکسی سرش را بالا گرفته، لزوما سربلند نیست.
گاهی فشار غل و زنجیرهای هوا و هوس است که سر را به زور بالا نگه داشته است❗️
@yekaye
756) 🌺 و جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْديهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْناهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ 🌺
💐ترجمه
و در پیش رویشان مانعی نهادهایم، و از پشت سرشان هم مانعی، پس آنان را پوشاندهایم، پس آنان نمیبینند.
سوره یس (36) آیه 9
1397/3/4
9 رمضان 1439
@yekAaye
✳️ #شان_نزول ✳️
در بسیاری از نقلها شأن نزول این آیه را آن زمانی دانستهاند که قریش درب خانه پیامبر جمع شدند که ایشان را شبانه به شهادت برسانند و حضرت علی ع در بستر پیامبر ص خوابیدند و روایت کردهاند که وقتی پیامبر ص از خانه بیرون آمد مشتی خاک بر روی محاصره کنندگان پاشید و این آیه را خواند و آنان نیز ایشان را ندیدند.
📚(تفسير القمي، ج1، ص275-276 ؛ مجمع البيان، ج8، ص650 ؛ مناقب آل أبي طالب ع، ج1، ص75-76 و 183؛ قصص الأنبياء (للراوندي)، ص336؛ الخرائج و الجرائح، ج1، ص144؛ الأمالي (للطوسي)، ص446 و ...)
که متن کاملی از گزارش این واقعه را میتوانید در 📚 شواهد التنزيل لقواعد التفضيل (ج1، ص279-282) مطالعه فرمایید.
🔹البته با توجه به برخی عبارات این روایتها بعید نیست که قرائت حضرت در آن موقعیت،
نه از باب شأن نزول،
بلکه از باب قرائت این آیه در موقعیت متناسب بوده باشد؛
بویژه که در برخی نقلهای دیگر این آیه را مربوط به جریانی که ابوجهل متعرض پیامبر شد (شأن نزولی که در آیه قبل گذشت) دانستهاند
📚(مثلا تفسير القمي، ج2، ص212 ؛ مجمع البيان، ج8، ص652 ؛ إعلام الورى بأعلام الهدى، ص30 )
🔹و موید دیگر اینکه در برخی از نقل ها آمده است که امیرالمومنین ع نیز این آیه را در ضمن دعایی در همان شبی که در بستر پیامبر خوابیدند خواندند
📚(مصباح المتهجد، ج1، ص92)
✅ متن تمامی روایات فوق در فضای وب قرار داده شده است:
🔖http://yekaye.ir/ya-seen-36-9/
@yekAaye