📖ب. وَ أُمَّهاتُكُمُ اللاَّتي‏ أَرْضَعْنَكُمْ وَ أَخَواتُكُمْ مِنَ الرَّضاعَةِ ☀️5) از امام صادق ع روایت شده است: رسول الله ص فرمودند: بر اثر رضاع [شیر دادن] همان حرمت و محرمیتی حاصل می‌شود که بر اثر نَسَب (نسبت‌های خویشاوندی) حاصل می‌شد. 📚الكافي، ج‏5، ص446 مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ... ثُمَّ قَالَ: أَ لَيْسَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَ: يَحْرُمُ مِنَ الرَّضَاعِ مَا يَحْرُمُ مِنَ النَّسَبِ. 📚این حدیث نبوی تقریبا به طور متواتر و با سندهای متعدد در کتب شیعه و سنی آمده است. @yekaye

☀️۶) الف. حماد بن عثمان می‌گوید: شنیدم که امام صادق ع فرمود: بعد از فطام (بچه را از شیر گرفتن)، دیگر شیر دادن (رضاع) (که موجب محرمیت و حرمت ازدواج می‌شود) در کار نیست. گفتم: «فطام» چیست؟ فرمود: همان دو سالی که خداوند عز و جل در قرآن فرمود. [اشاره به آیه: وَ الْوالِداتُ يُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كامِلَيْنِ لِمَنْ أَرادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضاعَةَ؛ بقره/233] ☀️ب. از امام صادق ع روایت شده است که: رسول الله ص فرمودند: «بعد از فطام (بچه را از شیر گرفتن)، دیگر شیر دادن (رضاع) در کار نیست.» و مقصود ایشان از این جمله آن است که اگر فرزندی بعد از اینکه او را از شیر گرفتند، از شیر زنی بخورد، این شیرخوردن موجب حرمت ازدواج نمی‌شود. 📚الكافي، ج‏5، ص443-444 @yekAaye

☀️7) الف. زراره می‌گوید: از امام صادق ع درباره شیر دادن سوال کردم که حداقل مقداری که موجب حرمت و محرمیت می‌شود چه اندازه است؟ فرمودند: آن مقدار که موجب شود گوشت و خونی بروید. سپس فرمود: آیا گمان می‌کنی که با یکبار شیر دادن گوشت و خونی بروید؟! گفتم:‌ خداوند شما را خیر دهد، یا دوبار چطور؟ فرمود: خیر. و من این سوالم را مرتب تکرار کردم تا به ده بار شیر دادن رسیدم. ☀️ب. باز هم از امام صادق ع روایت شده است که فرمودند: آن شیر دادنی که از آن گوشت و خون می‌روید، شیر دادنی است که [شکم بچه] پر می‌شود و قوت می‌گیرد [یا: پهلویش برآمده می‌شود] و خودش شیر خوردن را تمام می‌کند. 📚الكافي، ج‏5، ص438 و 445 @yekAaye

📖ج. وَ أُمَّهاتُ نِسائِكُمْ وَ رَبائِبُكُمُ اللاَّتي‏ في‏ حُجُورِكُمْ مِنْ نِسائِكُمُ اللاَّتي‏ دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَيْكُمْ ☀️8) الف. در کتب اهل سنت با سندهای متعدد از پیامبر ص روایت کرده‌اند که فرمود: هرگاه مردی با زنی ازدواج کند، جایز نیست که با مادرش ازدواج کند، خواه با آن زن نزدیکی کرده باشد یا نکرده باشد؛ و اگر با مادری ازدواج کند و با او نزدیکی نکرده باشد و وی را طلاق دهد، اگر بخواهد می‌تواند با دختر وی ازدواج کند. 📚الدر المنثور، ج‏2، ص135 ☀️ب. ابوحمزه می‌گوید: از امام باقر ع درباره مردی سوال کردم که با زنی ازدواج کرد و پیش از آنکه به وی نزدیکی کند او را طلاق داد، آیا جایز است با دختر وی ازدواج کند؟ فرمود: همانا امیرالمومنین ع در چنین موردی حکم کرد که اشکالی ندارد، چرا که خداوند می‌فرماید: «و دختران همسرانتان که در دامان شمایند از آن زنانتان که با آنان نزدیکی کرده‌اید، که اگر به آنان نزدیکی کرده‌اید، گناهی بر شما نیست» (نساء/23) ولیکن اگر با دختری ازدواج کرد و سپس پیش از آنکه با وی نزدیکی کند طلاقش داد، مادر وی بر او حلال نیست. گفتم: آیا این دو یکسان نیستند؟ فرمود: خیر، این مثل آن نیست؛ همانا خداوند [در مورد این دومی] می‌فرماید «و مادران زنانتان» و در اینجا آن شرطی را که در مورد قبل گذاست [اینکه: «با آنان نزدیکی کرده باشید] را نگذاشت و به ابهامش رها کرد؛ در اینجا شرطی نگذاشت در حالی که آن قبلی را مشروط کرده بود. 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص230 ☀️ج. از امام صادق ع از پدرشان از امیرالمومنین ع روایت شده که ایشان می‌فرمودند: [ازدواج با] ربیبه‌ها (دخترانِ همسران) بر شما حرام است در مورد آن مادرانی که با آنها نزدیکی کرده‌اید؛ خواه این دختران در دامان شما رشد یافته باشند یا خیر، که از این جهت یکسانند؛ ولی مادران [که با دخترشان ازدواج کرده‌اید] را خداوند مبهم گذشاته، چه با دخترشان نزدیکی کرده باشید چه نکرده باشید؛ پس در هر صورت [ازدواج با] آن مادران را حرام بشارید و آنچه خداوند مبهم گذاشته را مبهم نامتعین بدانید. 📚تهذيب الأحكام، ج‏7، ص273؛ تفسير العياشي، ج‏1، ص231؛ مجمع البيان، ج‏3، ص48 ☀️د. از امام صادق ع از پدرانشان روایت شده که امیرالمومنین ع درباره این سخن خداوند عز وجل «و دختران همسرانتان که در دامان شمایند از آن زنانتان که با آنان نزدیکی کرده‌اید» فرمودند: این دخترِ مادری است که بر مرد حرام است اگر که با مادرش نزدیکی رخ داده باشد؛ اما اگر با مادرش نزدیکی رخ نداده باشد، ازدواج با وی حلال است؛ و در مورد این سخن خداوند «در «حجور» [= دامان] شما» فرمود: «حِجر» حرمتی است که در حرمت شماست؛ و این همانند آن سخن خداوند متعال است که فرمود «چارپایان و زراعتی که «حِجر» [= ممنوع] است» (انعام/138)؛ یعنی بر شما حرام است. ✅توضیح: کلمه «حجور» هم می‌تواند جمع «حِجر» به معنای «آغوش» باشد که در فارسی به «در دامان کسی بودن» تعبیر می‌شود و هم می‌تواند جمع «حِجر» به معنای منع کردن باشد؛ و حضرت در اینجا دو معنای «حجر» را با لطافت خاصی به هم برمی‌گرداند. 📚دعائم الإسلام، ج‏2، ص232 @yekaye 👇ادامه دارد👇

ادامه احادیث بند ج. شماره 8 ✅چنانکه دیدیم هم احادیث شیعه و هم در احادیث اهل سنت، درباره اینکه اگر نزدیکی رخ نداده باشد، حکم مادر با دختر متفاوت است؛ یعنی مادر زن به صرفا خواندن عقد حرام می‌شود اما دخترش تنها در صورتی حرام می‌شود که نزدیکی رخ داده باشد.با این حال در فضای اهل سنت، برخی فتوایشان این بوده که این دو مساوی‌اند و در مورد مادر زن هم تنها در صورتی که نزدیکی رخ داده باشد، وی حرام می‌شود. فضای اختناق در زمان امام صادق ع چنان بوده که ایشان گاه مجبور می‌شدند از باب تقیه همین را به عنوان حکم شرعی اعلام کنند روایت زیر فضای تقیه‌ای حاکم بر دوره امام صادق ع در این مورد را بخوبی نشان می‌دهد، که یکی از اصحاب متوجه فضای تقیه نیست و سخن خلاف تقیه می‌گوید: ☀️ه. منصور بن حازم می‌گوید: من خدمت امام صادق ع بودم که شخصی آمد و از ایشان در مورد مردی سوال کرد که با زنی ازدواج کرده و قبل از اینکه نزدیکی‌ای رخ دهد آن زن وفات یافته است؛ آیا با مادر آن زن ازدواج بکند؟ امام صادق ع فرمود: مردی از آشنایان ما چنین کاری کرد و ما بر او خرده نگرفتیم. من گفتم: فدایت شوم! می‌دانید که شیعه افتخار می‌کند به قضاوت حضرت علی ع در جریان «شمخیه»* که ابن مسعود فتوا داد که اشکالی ندارد، سپس نزد حضرت علی ع آمد و این را از ایشان سوال کرد و حضرت علی ع فرمود: چنین فتوایی را از کجا به دست آوردی؟ او گفت: از این سخن خداوند عز و جل «و دختران همسرانتان که در دامان شمایند از آن زنانتان که با آنان نزدیکی کرده‌اید، که اگر با آنان نزدیکی نکرده‌اید، گناهی بر شما نیست [= ازدواج با آنان بر شما حرام نیست].» حضرت علی ع فرمود: این قید دارد اما آنجا که فرمود «و مادران زنانتان» قیدی ندارد. امام صادق به آن مرد فرمود: آیا این چیزی را که این مرد از حضرت علی ع روایت کرد، نشنیدی؟! منصور می‌گوید: وقتی از جایم بلند شدم و رفتم با خودم گفتم این چه کاری بود که من کردم؛ امام می فرماید ما بر او خرده‌ای نگرفتیم، آن وقت من جلوی امام ع می‌گویم که حضرت علی ع چنان قضاوتی کرد؟! بار دیگر که امام ع را دیدم عرض کردم: فدایت شوم! مساله آن مرد، آن چیزی که من گفتم، لغزشی بود که از من سر زد؛ شما در مورد آن چه می‌فرمایید؟ فرمود: پیرمرد! به من خبر می‌دهی که حضرت علی ع چنان حکم کرد و بعد سوال می‌کنی، من در این مورد چه می‌گویم؟! 📚الكافي، ج‏5، ص422؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص274؛ النوادر (للأشعري)، ص99؛ تفسير العياشي، ج‏1، ص231 ✳️* «شمخیه»: این کلمه در نقل‌های مختلف به الفاظ متعددی نقل شده، ممکن است مقصود اسم شخصی باشد ویا اینکه از ریشه «شمخ» به معنای تکبر و اشاره باشد به مساله‌ای که موجب شکستن غرور ابن مسعود شد، ویا اشاره به نام جد اعلای ابن مسعود که «حبیب بن شمخ» نام داشت. @yekaye 👇متن احادیث فوق👇

☀️9) الف. از امام صادق ع روایت شده است که امیرالمومنین ع فرمودند: هنگامی که مردی با زنی ازدواج کند دختر آن زن بر وی حرام می‌شود در صورای که با مادر نزدیکی رخ داده باشد؛ اما اگر نزدیکی رخ نداده باشد اشکالی ندارد که [بعد از جدا شدن مرد و زن] با این دختر ازدواج کند؛ و اگر با دختر ازدواج کند چه نزدیکی رخ داده باشد و چه نداده باشد مادرش بر او حرام می‌شود؛ و فرمودند: ربیبه‌ها [دخترانِ همسر] بر شما حرامند خواه در دامان شما و تحت کفالت باشند یا نباشند. 📚تهذيب الأحكام، ج‏7، ص273 ☀️ب. علی بن ابراهیم قمی می‌گوید: درباره آیه «و ربیبه‌های شما [=دختران همسرانتان] که در دامان شمایند از آن زنانتان که به آنان وارد شده‌اید» خوارج گمان کردند که اگر مردی همسرش دختری داشت و این دختر در دامان و تحت تکفل او نبود، [ازدواج با او] برای حلال است چون خداوند فرموده «که در دامان شمایند» در حالی که امام صادق ع فرمود: اینها حلال نیستند. [یعنی این قید، صرفا قید توضیحی است، نه اینکه تخصیص بزند دختران را] 📚تفسير القمي، ج‏1، ص135 @yekAaye

☀️10) الف. احمد بن محمد بن ابی نصر می‌گوید: از امام رضا ع سوال کردم درباره مردی که با زنی ازدواج موقت کرده است؛ آیا جایز است که [بعدا] با دختر وی ازدواج کند؟ فرمودند: خیر. 📚الكافي، ج‏5، ص422؛ قرب الإسناد، ص366 ☀️ب. محمد بن مسلم می‌گوید: از امام صادق ع درباره مردی پرسیدم که کنیزی را از مردی خریده بود [که آن مرد با وی نکاح کرده بود]، سپس وی را آزاد کرد و با او ازدواج نمود و برایش فرزندی آورد؛ آیا صاحب اول آن می‌تواند با دختر وی ازدواج کند؟ فرمود: خیر، آن دختر بر وی حرام است چرا که ربیبه [= دختر همسر] اوست؛ و در این مورد: زن آزاد و کنیز یکسانند؛ سپس این آیه را تلاوت فرمود: و «ربیبه‌هایی [دختران همسری] که در دامان شمایند.» 📚النوادر(للأشعري)، ص121؛ الكافي، ج‏5، ص433؛ تفسير العياشي، ج‏1، ص230 @yekAaye

☀️11) از امام باقر ع سوال می‌شود درباره مردی که با زنی ازدواج کرد و به سر [= بدون روسری] ویا برخی از قسمتهای بدن وی [که پوشش آن بر زن واجب است] نگاه کرد [یعنی نزدیکی نکردند اما مرد به موها و بدن زن که فقط دیدنش بر محارم جایز است، نگاه کرده] آیا [در صورتی که از هم جدا شوند] جایز است که با دختر وی ازدواج کند؟ فرمود: خیر؛ اگر جایی از وی را دید که دیدنش بر نامحرمان حرام است، سزاوار نیست که با دختر وی ازدواج کند. 📚الكافي، ج‏5، ص422؛ دعائم الإسلام، ج‏2، ص233 @yekAaye

☀️12) عمر بن اذینه با سند خویش از حسن بصری نقل می‌کند که: رسول الله با زنی از قبیله بنی عامر بن صعصعه ازدواج کرد که نامش «سنی» بود و از زیباترین زنان زمانه خویش بود؛ چون چشم عایشه و حفصه بر او افتاد گفتند: این با زیبایی‌اش دیگر ارج و قربی برای ما نزد پیامبر باقی نخواهد گذاشت؛ پس [برای اینکه بین او و پیامبر را به هم بزنند] به او گفتند: مبادا طوری رفتاری کنی که پیامبر حرصی از تو نسبت به روابط با خویش احساس کند! چون بر پیامبر داخل شد و پیامبر خواست دست نوازش بر سر و روی او بکشد، گفت به خدا پناه می‌برم! و دست پیامبر را عقب زد! [با برخوردهایی که کرد] پیامبر [نهایتا بدون اینکه با او نزدیکی کند] او را طلاق گفت و وی را به نزد خانواده‌اش برگرداند. همچنین رسول الله ص با زنی از قبیله کنده به نام دختر ابی جون ازدواج کرد؛ وقتی که ابراهیم دختر ماریه قبطیه از دنیا رفت، این زن گفت: اگر وی واقعا پیامبر بود پسرش نمی‌مرد! پیامبر وی را نیز پیش از اینکه با او نزدیکی کند نزد خانواده‌اش فرستاد. [= او را هم طلاق داد]. چون رسول الله ص از دنیا رفت و ابوبکر حکومت را به دست گرفت: این دو زن عامری و کندی نزد ابوبکر آمدند در حالی که مورد خواستگاری قرار گرفته بودند [و طبق آیه 6 سوره احزاب، زنان پیامبر به منزله مادران مسلمانان‌اند و کسی حق ازدواج با آنان را ندارد]. ابوبکر و عمر با هم مشورت کردند و به آنها گفتند: اگر دلتان می‌خواهد در پرده بودن [عمل به آیه 53 سوره احزاب، که زنان پیامبر را از رابطه با نامحرمان برحذر می‌دارد] انتخاب کنید و اگر دلتان می‌خواهد لذت جنسی را برگزینید؛ و آن دو لذت جنسی را برگزیدند و ازدواج کردند؛ یکی از دو مردی که با آنها ازدواج کرد مبتلا به جذام شد و دیگری هم دیوانه شد. ☀️عمر بن اذینه می‌گوید: این حدیث را نزد زراره و فضیل بازگو کردم؛ هردو از امام باقر ع روایت کردند که خداوند عز و جل هیچ چیزی را نهی نکرد مگر اینکه در آن عده‌ای عصیان کردند تا جایی که حتی با زنان پیامبر ص هم بعد از وی ازدواج کردند و همین حکایت زنان عامری و کندی را بازگو کرد؛ و سپس فرمود: اگر از آنها سوال می‌کردید درباره مردی که با زنی ازدواج کرده و سپس پیش از آنکه با وی نزدیکی کند وی را طلاق داده است، آیا جایز است با دختر وی ازدواج کند، خودشان می‌گفتند جایز نیست؛ در حالی که [طبق آیه 6 سوره احزاب] حرمت رسول الله بالاتر از حرمت پدرانشان بود. ☀️همچنین با سند دیگری از زراره نقل شده که از امام باقر ع روایت کرد که ایشان شبیه همین واقعه را تعریف کردند و فرمودند: و آنان، اگر که مومن بودند، جایز نمی‌دانستند که با مادران خویش ازدواج کنند؛ در حالی که حرمت زنان پیامبر [مطابق با آیه 6 سوره احزاب] همانند حرمت مادرانشان بود. 📚الكافي، ج‏5، ص421 @yekaye 👇متن حدیث👇

📖د. وَ حَلائِلُ أَبْنائِكُمُ الَّذينَ مِنْ أَصْلابِكُمْ ☀️13) از ابوجارود روایت شده است که: امام باقر ع به من فرمود: ابا جارود! در مورد امام حسن و امام حسین علیهما السلام به شما چه می‌گویند؟ گفتم: بر ما انکار می‌کنند که آنان را پسران رسول الله ص [مورد خطاب با تعبیر: یا ابن رسول الله ص] می‌خوانیم. فرمود: شما در جوابشان چگونه احتجاج می‌کنید؟ گفتم: به سخن خداوند عز و جل در مورد حضرت عیسی ع احتجاج می‌کنیم که فرمود: «و از نسل او داوود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را؛ و اين گونه، نيكوكاران را پاداش مى‏دهيم؛ و نیز زکریا و یحیی و عیسی ع را» (انعام/84-85) و اینکه عیسی بن مریم را از ذریه حضرت ابراهیم ع قرار داد. فرمود: آنان در جواب شما چه می‌گویند؟ گفتم: می‌گویند گاهی فرزندِ دختر را جزء فرزند به حساب می‌آورند، اما هر چه باشد از صُلب او نیست. فرمود: شما در جوابشان چگونه احتجاج می‌کنید؟ گفتم: به این سخن خداوند عز و جل به رسولش [در جریان مباهله] احتجاج می‌کنیم که فرمود: «پس بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و خویشتن‌مان و خویشتن‌تان را بیاورید» (آل عمران/61) فرمود: آنان چه می‌گویند؟ گفتم: می‌گویند گاهی در کلام عرب چنین است که پسران فلان مرد است اما دیگری می‌گوید پسرانمان. فرمود: اباجارود! از کتاب الله جل جلاله مطلبی به تو می‌دهم که نشان می‌دهد که آنان از صلب رسول الله‌اند و جز کافر آن را رد نمی‌کند. گفتم: فدایت شوم؛ آن چیست؟ فرمود: آنجا که خداوند متعال می‌فرماید: «حرام شد بر شما مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان» تا آنجایی که فرمود «و زنان پسرانتان که از صُلب شمایند»؛ از آنان بپرس که آیا برای رسول الله حلال بود که با همسران این دو امام ع ازدواج کند؟ اگر گفتند:‌بله، دروغ گفته و فاسق شده‌اند؛ و اگر گفتند خیر، به خاطر این است که آن دو پسرانِ از صُلبِ اویند؛ و این ازدواج بر پیامبر ص حرام نشده جز بدین سبب که اینان از صُلبِ اویند. 📚الكافي، ج‏8، ص317؛ 📚تفسير القمي، ج‏1، ص209 ؛ 📚الإحتجاج (للطبرسي)، ج‏2، ص324-325 @yekAaye

☀️14) روایت شده است که یکبار در مجلس مامون در مرو، حضرت امام رضا ع بود و جماعتی از علمای عراق و خراسان نیز بودند. مامون گفت: از معنای این آیه به من خبر دهید که: «سپس این کتاب را به میراث دادیم به آنان که گلچین کردیم از بندگانمان» (فاطر/۳۲). آن علما گفتند منظور خداوند عز و جل از این آیه همه امت است. مامون به امام رضا ع رو کرد و گفت: یا اباالحسن! شما چه می‌فرمایید؟ امام فرمود: من مانند آنان نمی گویم، بلکه می‌گویم که منظور خداوند عترت پاک است. مامون گفت: چگونه این را فقط مخصوص عترت، و نه بقیه امت، می‌دانی؟ 🔹حضرت استدلال‌هایی آورد که پاره‌ای از آنها قبلا گذشت. در فرازی از این گفتگو علمای مذکور به امام رضا ع عرض می‌کنند که آیا خداوند این گلچین کردن را در جایی از کتابش تفسیر کرد؟ امام ع فرمودند: غیر از مواردی که مربوط به بطون قرآن است، در دوازده موقعیت و جایگاه در ظاهر کتاب آن را تفسیر کرد؛ و سپس شروع به توضیح این موارد کردند؛ تا اینکه رسیدند به دهمین مطلب: و امّا دهم: اين فرمايش خداى عزّ و جلّ در آيه تحريم است: «بر شما حرام شده است [ازدواج با] مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان» تا آخر آيه )نساء/23)، به من بگوئيد چنانچه پيامبر زنده بود آيا جايز بود كه با دختر من یا دختر پسرم يا با هر دخترى از نسل من ازدواج كند؟ گفتند: خير. فرمود: حال بگوئيد: آيا چنانکه پیامبر ص زنده بود، روا بود كه با دختران یکی از شما ازدواج كند؟ گفتند: آرى! فرمود: اين خود دليل آن است كه ما از آل اوئيم، و شما آل او نيستيد، چه اگر از آل او بوديد ازدواج دخترانتان بر او حرام بود چنان كه دختران من بر آن حضرت حرام است، زيرا ما از آل اوئيم و شما از امّت او؛ و اين تفاوت ديگرى است ميان آل و امّت، چرا كه آل از اوست، و امّت وقتی از آل او نیست، از او نيست، اين هم مطلب دهم. 📚الأمالي( للصدوق)، ص532-533؛ 📚عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏1، ص239؛ 📚تحف العقول، ص435 @yekAaye

📖ه. وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ ☀️15) از امام باقر ع یا امام صادق ع در خصوص مردی که در یک مجلس دو خواهر را به عقد خود درمی‌آورد روایت شده است: او اختیار دارد که هریک را خواست به همسری برگزیند و دیگری را رها سازد؛ و نیز در مورد کسی که کنیزی داشته که با او نکاح کرده و سپس مادر یا دختر او را می‌خواهد خریداری کند، فرمودند: هرگز برایش حلال نیست. 📚الكافي، ج‏5، ص431 @yekAaye