📖اختلاف قرائت 🔹النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّة ▪️در قرائت [و نیز در مصحف] أبَیّ بن کعب، این عبارت به صورت «النَّفْسُ الآمِنَةُ الْمُطْمَئِنَّةُ» قرائت شده است. 📚جامع البيان (طبری) ج20، ص122 ؛ الکشاف، ج4، ص752 @Yekaye

🔹الْمُطْمَئِنَّة ▪️کلمه «مُطْمَئِنَّة» اسم فاعل از فعل «اطمَأَنّ» است. ▫️برخی از قدما این را از ماده ثلاثی «طمن» می‌دانسته‌اند که همزه‌ای بر آن اضافه شده چنانکه «طامن المکان» به معنای «در جایی ساکن و آرام شد» است. (مثلا معجم المقاييس اللغة، ج3، ص422) ▫️ویا اینکه نقل شده بر وزن «إفعالّ» بوده (مثل احمارّ و إسوادّ) که برای فرار از التقای ساکنین، الف مد به همزه تبدیل شده است. (المصباح المنير، ج2، ص378) 🔸 اما از آنجا که در کلام عرب از ماده «طمن» بدون همزه اصلا کلمه‌ای یافت نشده و «طامن» را نیز در اصل همان «طأمن» دانسته‌اند که از باب تسهیل در تلفظ چنان بیان می‌شده (لسان العرب، ج13، ص268) اغلب ترجیح داده اند که ماده اصلی آن را رباعی بگیرند؛ آنگاه ▫️ از سیبویه و دیگران نقل شده که اصل این ماده در حالت رباعی مجرد «طأمن» بوده (مانند دحرج) که تعبیر «طامن الرجل ظهره» به معنای آن است که پشتش را خم کرد و پایین آورد؛ و «اطمأنّ» حالت مقلوب است (که جای همزه و میم عوض شده است)؛ ▫️ ام اما ابوعمرو بر این باور است که مطلب بالعکس است [یعنی ماده اصلی همان «طمأن» است که در «اطمینان» مشاهده می‌شود و «طأمن» کلمه‌ای است که دچار قلب شده است.] (لسان العرب، ج‏13، ص268؛ المصباح المنير، ج‏2، ص378 ؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏7، ص126 ) ▪️حال ماده اصلی این کلمه «طمن» باشد یا «طمئن» یا «طئمن» معنای اصلی آن را سکون و آرامش بعد از ناراحتی و اضطراب دانسته‌اند (مفردات ألفاظ القرآن، ص524؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج7، ص123)؛ و درمورد نفس در جایی به کار می‌رود که نفس آرام شده و با محل خود انس گرفته باشد (كتاب العين، ج7، ص442) و دو کلمه طمأنینه و اطمینان در زبان فارسی هم رایج شده است. 📿این ماده در قرآن کریم تنها در وزن «اطمأنّ» - هم به صورت فعل ماضی (فَإِنْ أَصابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ، حج/11؛ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقيمُوا الصَّلاة، نساء/103؛ وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها، یونس/7) ویا فعل مضارع (الَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ زمر/28) و هم به صورت اسم فاعل (قَرْيَةً كانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً، نحل/112؛ يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ، فجر/27؛ لَوْ كانَ فِي الْأَرْضِ مَلائِكَةٌ يَمْشُونَ مُطْمَئِنِّين، اسراء/97) – و جمعا 13 بار به کار رفته است. @Yekaye

☀️1) الف. عبدالرحمن بن سالم از امام صادق ع روایت کرده است که: آیات «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» تا پایان سوره در مورد حضرت علی بن ابی‌طالب نازل شده است 📚تفسير فرات الكوفي، ص555؛ شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ج2، ص429 فُرَاتُ [بْنُ إِبْرَاهِيمَ الْكُوفِيُ] قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ الزُّهْرِيُّ [قَالَ حَدَّثَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ [جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ] ع فِي قَوْلِهِ يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ إِلَى آخِرِهِ [آخِرِ السُّورَةِ] قَالَ نَزَلَتْ فِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع. ☀️ب. عبدالرحمن بن حجاج، این مطلب را با طول و تفصیل بیشتری از امام صادق ع روایت کرده؛ که ایشان فرمودند: مقصود نفس امیرالمومنین ع است؛ که بدانچه در ولیّ خود دید، راضی است؛ و در مورد آنچه در دشمنش دید، مرضی است. 📚غرر الأخبار (دیلمی)، ص167 عن عبد الرحمن بن الحجّاج، عن أبي عبد اللّه عليه السّلام في قوله تعالى: «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ؛ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً؛ فَادْخُلِي فِي عِبادِي؛ وَ ادْخُلِي جَنَّتِي»، يعني: نفس أمير المؤمنين عليه السّلام راضية بما رأت في وليّها، و مرضيّة فيما رأت في عدوّها. ✅ توجه این از باب مصداق خاص است (به تعبیر علامه طباطبایی از باب «جری و تطبیق» است که آیه به یکی از مصادیق عالی خود تطبیق شده است) وگرنه در روایات بعدی خواهیم دید که این را هم در خصوص امام حسین ع دانسته‌اند و هم در مورد کل مومنان راستین. @Yekaye

☀️2) ابوبصیر از امام صادق ع روایت کرده است که مقصود از «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي» امام حسین ع است. 📚تفسير القمي، ج2، ص422 حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِهِ: «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي» يَعْنِي الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع ✅یادآوری: در مقدمه همین سوره، حدیث2 (http://yekaye.ir/introduction-to-al-fajr/ ) دو روایت در فضیلت این سوره گذشت که در هر دو، این سوره، سوره امام حسین ع معرفی شده بود، به خاطر وجود همین آیات پایانی، که مصداق اصلی آن را امام حسین ع دانسته بودند. @Yekaye

☀️3) خطاب و مصعب کوفی روایت کرده‌اند که امام صادق ع به سدیر فرمود: به کسی که حضرت محمد ص را به نبوت مبعوث فرمود و در فرستادن روح او به بهشت شتاب کرد سوگند، بین هریک از شما و اینکه به غبطه رسد و سرور بیند یا اینکه به ندامت و حسرت گرفتار آید، فاصله‌ای نیست مگر اینکه مشاهده کند آنچه را که خداوند عز و جل در کتابش فرمود «[آن دو فرشته] در راست و در چپ او نشسته‌اند» (ق/17) و ملک الموت نزد او می‌آید تا روحش را قبض کند پس به روح او ندا می‌دهد و او از پیکرش بیرون می‌آید. اما مومن این خارج شدن را احساس نمی‌کند و این همان سخن خداوند عز و جل است که فرمود: «ای نفسِ به آرامش رسیده؛ به جانب پروردگارت برگرد در حالی که تو راضی و مورد رضایت هستی. پس در بندگانم وارد شو و در بهشت من وارد شو.» سپس فرمود: این در مورد کسی است که اهل ورع و خویشتنداری باشد و با برادران دینی‌اش برادر و اهل خیررسانی به آنان باشد؛ اما اگر نه خویشتندار و نه اهل نیکی‌رسانی به برادران دینی‌اش باشد، به او گفته شود: چه چیزی مانع خویشتنداری و نیکی‌رسانی‌ات به برادرانت شد؟ تو از کسانی هستی که محبت [اهل بیت ع] را به زبان ابراز می‌کردی و با عملت آن را تصدیق نمی‌نمودی؟! و هنگامی که رسول الله ص و امیرالمومنین ع را ملاقات کند در حالی آن دو را ملاقات کند که از او رویگردانند و بر وی اخم می‌کنند و شفاعتگر او نخواهند بود. سدیر گفت: چه کسی را خداوند چنین بینی‌اش را به خاک بمالد؟ امام صادق ع فرمود: چنین کسی این گونه خواهد بود. 📚المحاسن، ج1، ص177 عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ الْخَطَّابِ الْكُوفِيِّ وَ مُصْعَبٍ الْكُوفِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لِسَدِيرٍ: وَ الَّذِي بَعَثَ مُحَمَّداً بِالنُّبُوَّةِ وَ عَجَّلَ رُوحَهُ إِلَى الْجَنَّةِ مَا بَيْنَ أَحَدِكُمْ وَ بَيْنَ أَنْ يَغْتَبِطَ وَ يَرَى السُّرُورَ أَوْ تَبِينَ لَهُ النَّدَامَةُ وَ الْحَسْرَةُ إِلَّا أَنْ يُعَايِنَ مَا قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كِتَابِهِ «عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِيدٌ» وَ أَتَاهُ مَلَكُ الْمَوْتِ يَقْبِضُ رُوحَهُ فَيُنَادِي رُوحَهُ فَتَخْرُجُ مِنْ جَسَدِهِ. فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَمَا يُحِسُّ بِخُرُوجِهَا وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي» ثُمَّ قَالَ ذَلِكَ لِمَنْ كَانَ وَرِعاً مُوَاسِياً لِإِخْوَانِهِ وَصُولًا لَهُمْ؛ وَ إِنْ كَانَ غَيْرَ وَرِعٍ وَ لَا وَصُولًا لِإِخْوَانِهِ قِيلَ لَهُ مَا مَنَعَكَ مِنَ الْوَرَعِ وَ الْمُوَاسَاةِ لِإِخْوَانِكَ؟ أَنْتَ مِمَّنِ انْتَحَلَ الْمَحَبَّةَ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ يُصَدِّقْ ذَلِكَ بِفِعْلٍ؟! وَ إِذَا لَقِيَ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ص لَقِيَهُمَا مُعْرِضَيْنِ مُقْطِبَيْنِ فِي وَجْهِهِ غَيْرَ شَافِعَيْنِ لَهُ. قَالَ سَدِيرٌ مَنْ جَدَعَ اللَّهُ أَنْفَهُ؟ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَهُوَ ذَلِكَ. ✅درباره اینکه خطاب این آیه به مومنان حقیقی است، روایات دیگری نیز هست که ان شاء الله در ذیل آیات بعد بدانها اشاره خواهد شد. @Yekaye

☀️4) در برخی از تفاسیر اهل سنت، روایتی را از پیامبر اکرم ص نقل کرده‌اند که ایشان فرموده‌اند: «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» یعنی شخص دارای یقینی که به واسطه آن چنان اطمینانی رسده است که هیچ شکی در ایمان او راه پیدا نکند. 📚التسهيل لعلوم التنزيل (تفسير ابن جزي)، ج2، ص482 وقد رويت عن رسول الله صلى الله عليه و [آله و] سلم: «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» أي الموقنة يقينا قد اطمأنت به بحيث لا يتطرق إليها شك في الإيمان. @Yekaye

. 1⃣ يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» از عمیق‌ترین خواسته‌های انسان، رسیدن به آرامش است؛ آرامش وقتی حاصل می‌شود که انسان به مطلوب خود برسد. 🚫برخی گمان می‌کنند که آرامش واقعی هیچگاه برای آدمی حاصل نمی‌شود زیرا چون بی‌نهایت طلب است، به هر چیزی برسد، بعد از مدتی از آن خسته می‌شود؛ 💐اما خداوند در این آیه برخی انسانها را با تعبیر «نفس به آرامش رسیده» خطاب می‌کند، و این خطاب قبل از ورود در بهشت است، (زیرا در آیات بعدی به او می‌گوید وارد بهشت شو). 🤔 این نشان می‌دهد که انسان بی‌نهایت‌طلب می‌تواند در همین زندگی و قبل از ورود به بهشت به آرامش حقیقی برسد. ظاهرا تنها راهش هم ذکر الله است (رعد/28)؛ 🤔زیرا انسان بی‌نهایت‌طلب تنها در محضر ‌بی‌نهایت است که آرام و قرار پیدا می‌کند. @Yekaye

. 2⃣ «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» آرامش به معنای سکون و منفعل بودن نیست؛ امام حسین ع نفس مطمئنه است 🔖(حدیث2 https://eitaa.com/yekaye/4650)، در حالی که از پر چنب و جوش‌ترین انسانهای عالم بوده و عالمی را به جنب و جوش واداشته است. 🤔شاید تمثیل اقیانوس برای آرامش تمثیل خوبی باشد: شدیدترین طوفانها و زلزله‌ها سطح اقیانوس را اندکی موج‌ناک می‌کند؛ اما اقیانوس همه را در خود گم می‌کند. 💢انسان به آرامش رسیده است که در مقابل سختی‌های عظیم عاشورا می‌گوید: «مَا رَأَيْتُ إِلَّا جَمِيلاً». @Yekaye

. 3⃣ «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» 🔹«آرامش از مهمترین خواسته‌های آدمی است» و 🔹«آرامش از خصلت‌های روح (نفس) است، نه بدن» پس، 🔷مهمترین خواسته‌های آدمی مربوط به حوزه روح است؛ روح که به آرامش برسد سختی‌های جسمی آسان می‌نماید و اصلا جز زیبایی چیزی دیده نمی‌شود: «مَا رَأَيْتُ إِلَّا جَمِيلاً». @Yekaye

. 4⃣ «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» این آیه نه‌تنها شامل امام حسین ع است، بلکه شامل تمامی دوستداران ایشان (مقدمه سوره فجر، حدیث2 http://yekaye.ir/introduction-to-al-fajr/ ) و تمامی مومنان پیرو ایشان (حدیث3 https://eitaa.com/yekaye/4651) می‌شود. پس ‌پیوند روحی با اولیاءالله، مسیر پیوند با خدا می‌شود و انسان را به آرامش حقیقی می‌رساند. @Yekaye

899) 📖 ارْجِعي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّة 📖 💢ترجمه به پروردگارت بازگرد، راضی و مورد رضایت؛ سوره فجر (89) آیه 28 1397/11/28 11 جمادی‌الثانی 1440 @Yekaye

@Yekaye

🔹ارْجِعي قبلا بیان شد که ▪️ماده «رجع» در اصل به معنای «رد» (برگرداندن) و «تکرار»؛ و «برگشت (عود) بدانجایی که از آنجا آمده ویا به وضعیتی که قبلا در آن وضعیت بوده» به کار می‌رود، و صیغه ثلاثی آن (رَجَعَ)، هم در معنای لازم (برگشتن، بازگشتن) و هم در معنای متعدی (برگرداندن، بازگرداندن) استفاده شده است. 🔸در زبان عربی، برای «برگشت» و «بازگشت» کلمات متعددی به کار رفته است که مقایسه آنها می‌تواند به فهم بهتر آنها کمک کند: ▫️ «رجع» عام‌ترین معنای آن (= برگشتن، برگرداندن) است ولی: ▫️ «توبه» رجوع از گناه است همراه با پشیمانی؛ ▫️ «إنابة» رجوع به کار خوب و اطاعت خداست (أَنابُوا إِلَى اللَّه؛ زمر/۱۷) ▫️ «إیاب» رجوعی است که شخص به انتهای مقصد می‌رسد (دقیقا به همانجا که رفته برگردد) (إِنَّ إِلَيْنا إِيابَهُمْ؛ غاشیه/۲۵) ▫️ «عود» رجوعی بعد از انصراف است؛ یعنی یک اقدام ثانوی (قبلا کاری انجام شده و شخص منصرف شده ولی دوباره به انجام آن اقدام می‌کند) (وَ إِنْ تَعُودُوا نَعُد؛ انفال/۱۹) ▫️ «رد» رجوعی است که با کراهت و اجبار انجام شود (يُرَدُّونَ إِلى أَشَدِّ الْعَذاب؛ بقره/۸۵) ▫️ «فيء» رجوع از نزدیک است؛ یعنی رجوعی که خیلی دور نشده است (فَإِنْ فاؤُ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ؛ بقره/۲۲۶) ▫️ «انقلاب» رجوع به حالت خلاف و نقیض آن وضعیتی است که قبلا در آن وضعیت بوده است (انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِكُم؛ آل‌عمران/۱۴۴) 🔖جلسه 355 http://yekaye.ir/al-alaq-96-8/ @Yekaye

🔹راضِيَةً مَرْضِيَّة قبلا بیان شد که ▪️اگرچه افعال ماضی و مضارع این ماده به صورت «رضی یرضی» می باشد اما برخی اهل لغت ماده اصلی این کلمه را «رضو» – و نه «رضی» – دانسته‌اند به قرینه کلمه «رضوان»؛ و در هر صورت، این ماده نقطه مقابل «سخط» (خشم گرفتن و ناراحت شدن) است و از این جهت شاید بتوان آن را معادل خشنودی دانست. ▫️برخی توضیح داده اند که «فرح» به معنای مطلق سرور و خشنودی است؛ اما «رضایت» به معنای موافقت میل است با آنچه جریان می یابد و شخص با آن مواجه می شود؛ که این هم در مورد خداوند نسبت به بنده مصداق دارد (که معنایش این است که بنده را در حالتی ببیند که همواره به اوامر الهی عمل می کند) و هم در مورد بنده نسبت به خداوند (که آنچه خداوند برایش مقدر کرده را ناخوش ندارد): «رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ» (مائده/۱۱۹؛ توبه/۱۰۰؛ مجادله/۲۹) ▪️اسم فاعل این کلمه «راضی» است: «لِسَعْيِها راضِيَةٌ» (غاشیه/۹) و اسم مفعول آن «مَرضیّ»‌: «وَ كانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا» (مریم/۵۵)؛ که این دو کلمه در آیه «ارْجِعي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً» (فجر/۲۸) جمع شده است؛ و در آیه «فَهُوَ فِي عِيشَةٍ راضِيَةٍ» (حاقه/۲۱؛ قارعه/۷) نیز قلب زیبایی رخ داده است؛ این تعبیر یعنی زندگی‌ای رضایت‌بخش، یعنی معیشتی که کاملا موافق و منطبق بر حال و دلخواه شخص است؛ و اینکه به جای اینکه بگوید «فهو راضی عن العیش» فرموده «فهو فی عیشة راضیة» که این دلالت بر نهایت توافق این زندگی با دلخواه شخص دارد. 🔖جلسه 845 http://yekaye.ir/ale-imran-3-174-2/ @Yekaye

☀️1) عبدالرحمن بن حجاج، از امام صادق ع روایت کرده که درباره این سخن خداوند «ای نفسِ به آرامش رسیده! به پروردگارت بازگرد، راضی و مورد رضایت ...» فرمودند: مقصود نفس امیرالمومنین علیه السلام است؛ که راضی است بدانچه در ولیّ خود دید؛ و مورد رضایت است در مورد آنچه در دشمنش دید. 📚غرر الأخبار (دیلمی)، ص167 عن عبد الرحمن بن الحجّاج، عن أبي عبد اللّه عليه السّلام في قوله تعالى: «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ؛ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً؛ فَادْخُلِي فِي عِبادِي؛ وَ ادْخُلِي جَنَّتِي»، يعني: نفس أمير المؤمنين عليه السّلام راضية بما رأت في وليّها، و مرضيّة فيما رأت في عدوّها. @Yekaye

☀️2) الف. سدیر صیرفی می‌گوید: به امام صادق ع عرض کردم که: جانم فدای شما ای پسر رسول خدا ! آیا مومن از قبض روحش بدش می‌آید؟ فرمود: به خدا قسم که چنین نیست. هنگامی که ملک‌الموت برای قبض روح او می‌آید، او در این هنگام [ابتدا] جزع [ناراحتی] می‌کند. اما ملک‌الموت به او می‌گوید: ای ولیّ خدا ! ناراحتی نکن! به کسی که محمد ص را مبعوث کرد قسم می‌خورم که من نسبت به تو دلسوزتر و مهربان‌ترم از پدری مهربان که بر بالینت باشد. چشمانت را بگشای و نگاه کن! فرمود: و در این هنگام رسول خدا ص و امیرمومنان ع و حضرت فاطمه ع و امام حسن ع و امام حسین ع و ائمه‌ای که از ذریه ایشان‌اند در مقابل دیدگان او نمایان می‌شوند؛ پس به او گفته می‌شود: این رسول خدا ص و امیرمومنان ع و فاطمه ع و حسن ع و حسین ع و بقیه ائمه ع، دوستان تو هستند. فرمود: پس چشمانش را می‌گشاید و می‌نگرد؛ پس منادی‌ای از جانب رب‌العزه [از جانب عرش] روح او را ندا می دهد: «ای نفسِ به آرامش رسیده» به سوی محمد ص و اهل بیت او؛ «به جانب پروردگارت بازگرد، در حالی که راضی هستی» به ولایت؛ و به خاطر پاداش[ی که دریافت می‌کنی، معلوم می‌شود] «مورد رضایت هستی. پس داخل شو در بندگانم» یعنی محمد و اهل بیتش «و در بهشت من درآی.» پس در آن لحظه برایش چیزی دوست‌داشتنی‌تر از برکنده شدن روحش و ملحق شدن به آن منادی وجود ندارد. 📚الكافي، ج3، ص127؛ فضائل الشيعة (للصدوق)، ص30 ☀️ب. سوال و جواب فوق به نحو دیگری نیز از امام صادق ع نقل شده است؛ بدین بیان که حضرت توضیح می‌دهند بعد از اینکه چهارده معصوم در مقابلش متمثل شدند، می‌فرماید: پس بدانان می‌نگرد و به دیدن ایشان بشارت می‌یابد. آیا تا به حای دیده‌ای که [میت در حال احتضار] خیره می‌شود؟ گفت: بله. فرمود: همانا دارد به آنان می‌نگرد. گفتم: فدایت شوم، [پس چرا] هم مومن خیره می‌شود و هم کافر! فرمود: وای بر تو! کافر خیره می‌شود در حالی که به پشتش برمی‌گردد؛ چرا که ملک المون آمده تا او را به پشت ببرد؛ در حالی که مومن به پیش رویش می‌نگرد در حالی که منادی‌ای از باطن عرش، از فوق افق اعلی روح او را ندا می دهد: «ای نفسِ به آرامش رسیده» به سوی محمد ص و اهل بیت او؛ «به جانب پروردگارت بازگرد، راضی و مورد رضایت. پس در بندگانم داخل شو و در بهشت من درآی.» پس ملک الموت به او می‌گوید همانا به من دستور داده‌اند تو را مخیر کنم بین رجوع به دنیا ویا ادامه دادن این مسیر؛ پس در آن لحظه برایش چیزی دوست‌داشتنی‌تر از برکنده شدن روحش وجود ندارد. 📚تفسير فرات الكوفي، ص554-555 ✅این مضمون به صورت دیگری نیز از امام صادق ع روایت شده، که ان شاء الله در جلسه بعد تقدیم خواهد شد. @Yekaye 👇متن دو حدیث فوق👇

متن دو حدیث فوق ☀️الف. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَدِيرٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ هَلْ يُكْرَهُ الْمُؤْمِنُ عَلَى قَبْضِ رُوحِهِ؟ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِنَّهُ إِذَا أَتَاهُ مَلَكُ الْمَوْتِ لِقَبْضِ رُوحِهِ جَزِعَ عِنْدَ ذَلِكَ. فَيَقُولُ لَهُ مَلَكُ الْمَوْتِ: يَا وَلِيَّ اللَّهِ لَا تَجْزَعْ؛ فَوَ الَّذِي بَعَثَ مُحَمَّداً ص لَأَنَا أَبَرُّ بِكَ وَ أَشْفَقُ عَلَيْكَ مِنْ وَالِدٍ رَحِيمٍ لَوْ حَضَرَكَ [لِوَلَدِهِ حِينَ حَضَرَهُ]؛ افْتَحْ عَيْنَكَ، فَانْظُرْ! قَالَ: وَ يُمَثَّلُ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ ذُرِّيَّتِهِمْ ع؛ فَيُقَالُ لَهُ: هَذَا رَسُولُ اللَّهِ وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ الْأَئِمَّةُ ع رُفَقَاؤُكَ. قَالَ: فَيَفْتَحُ عَيْنَهُ فَيَنْظُرُ فَيُنَادِي رُوحَهُ مُنَادٍ مِنْ قِبَلِ رَبِّ الْعِزَّةِ [وَ تُنَادَى رُوحُهُ مِنْ قِبَلِ الْعَرْشِ] فَيَقُولُ «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» إِلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ؛ «ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً» بِالْوَلَايَةِ «مَرْضِيَّةً» بِالثَّوَابِ «فَادْخُلِي فِي عِبادِي» يَعْنِي مُحَمَّداً وَ أَهْلَ بَيْتِهِ «وَ ادْخُلِي جَنَّتِي» فَمَا شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنِ اسْتِلَالِ [انْسِلَالِ] رُوحِهِ وَ اللُّحُوقِ بِالْمُنَادِي. 📚الكافي، ج3، ص127؛ فضائل الشيعة (للصدوق)، ص30 ☀️ب. فُرَاتٌ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى بْنِ زَكَرِيَّا الدِّهْقَانُ مُعَنْعَناً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ الدَّيْلَمِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ سَمِعْتُ الْإِفْرِيقِيَّ يَقُولُ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْمُؤْمِنِ أَ يُسْتَكْرَهُ عَلَى قَبْضِ رُوحِهِ؟ قَالَ لَا وَ اللَّهِ. قُلْتُ وَ كَيْفَ ذَاكَ؟ قَالَ لِأَنَّهُ إِذَا حَضَرَهُ مَلَكُ الْمَوْتِ [ع] جَزِعَ فَيَقُولُ لَهُ مَلَكُ الْمَوْتِ لَا تَجْزَعْ فَوَ اللَّهِ لَأَنَا [أَنَا] أَبَرُّ بِكَ وَ أَشْفَقُ [عَلَيْكَ] مِنْ وَالِدٍ رَحِيمٍ لَوْ حَضَرَكَ افْتَحْ عَيْنَيْكَ فَانْظُرْ [وَ انْظُرْ] قَالَ وَ يَتَهَلَّلُ [يَتَمَثَّلُ] لَهُ رَسُولُ اللَّهِ [ص] وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِمْ وَ فَاطِمَةُ عَلَيْهِمُ [الصَّلَاةُ وَ] السَّلَامُ وَ التَّحِيَّةُ وَ الْإِكْرَامُ قَالَ فَيَنْظُرُ إِلَيْهِمْ فَيَسْتَبْشِرُ بِهِمْ فَمَا رَأَيْتَ شَخْصَتَهُ تِلْكَ؟ قُلْتُ بَلَى. قَالَ فَإِنَّمَا يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ. قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَدْ يَشْخَصُ الْمُؤْمِنُ وَ الْكَافِرُ؟ قَالَ وَيْحَكَ إِنَّ الْكَافِرَ يَشْخَصُ مُنْقَلِباً إِلَى خَلْفِهِ لِأَنَّ مَلَكَ الْمَوْتِ إِنَّمَا يَأْتِيهِ لِيَحْمِلَهُ مِنْ خَلْفِهِ وَ الْمُؤْمِنُ يَنْظُرُ أَمَامَهُ وَ يُنَادِي رُوحَهُ مُنَادٍ مِنْ قِبَلِ رَبِّ الْعِزَّةِ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ فَوْقَ الْأُفُقِ الْأَعْلَى وَ يَقُولُ «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» إِلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ «ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً. فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي» فَيَقُولُ مَلَكُ الْمَوْتِ إِنِّي قَدْ أَمَرْتُ أَنْ أُخَيِّرَكَ الرُّجُوعَ إِلَى الدُّنْيَا وَ الْمُضِيَّ [قَالَ] فَلَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ إِسْلَالِ [انسلال] رُوحِهِ. 📚تفسير فرات الكوفي، ص554-555 @Yekaye

. 1⃣ «ارْجِعي إِلى رَبِّكِ» فرمود «بازگرد»؛ نفرمود «برو» یا «بیا». «بازگرد» به کسی می‌گویند که قبلا در جایی بوده باشد، نه کسی که اول بار بخواهد به جایی برود. 💢حقیقت وجودیِ ما ابتدا در بهشت بوده است «وَ قُلْنا يا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنَّةَ» (بقره/35). پس ما اگر به سوی خدا می‌رویم، به اصل خود بازمی‌گردیم («نفخت فیه من روحی» = «ارجعی الی ربک») خود ز فلک برتریم وز ملک افزونتریم زین دو چرا نگذریم منزل ما کبریاست http://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh463/ @Yekaye

. 2⃣ «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ؛ ارْجِعي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّة» این انسانی که مخاطب خدا شده، چرا «مطمئنه» (= به آرامش رسیده) است؟ چون «راضی» و «مورد رضایت» است. 💢تمام خواسته‌های ما در دنیا همین دو است: 🔺اینکه همه چیز بر وفق مراد ما باشد (از همه چیز راضی باشیم) 🔺و اینکه دیگران از ما خوششان بیاید (مورد رضایت واقع شویم). 🤔اگر به این دو خواسته برسیم، به آرامش کامل می‌رسیم. @Yekaye