☀️1) از امام باقر ع روایت شده است: مومن مادامی که در یاد خداوند عز و جل است در نماز است: استاده باشد یا نشسته یا آرمیده، که خداوند متعال می‌فرماید: « همانان که خدا را یاد کنند، ایستاده و نشسته و بر پهلوی خویش [آرمیده] ؛ و در آفرینش آسمانها و زمین تفکر نمایند: پروردگارا این را باطل نیافریدی؛ منزهی تو! پس ما را از عذاب آتش در امان بدار!« (آل عمران/191) 📚الأمالي (للمفيد)، ص310؛ الأمالي (للطوسي)، ص79؛ تفسير العياشي، ج1، ص211و214 حَدَّثَنَا الشَّيْخُ الْجَلِيلُ الْمُفِيدُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ النُّعْمَانِ أَيَّدَ اللَّهُ تَمْكِينَهُ قَالَ أَخْبَرَنِي الْمُظَفَّرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْبَلْخِيُّ الْوَرَّاقُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَلِيٍّ مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ الْإِسْكَافِيُّ الْكَاتِبُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْبَاقِرِ ع قَالَ: لَا يَزَالُ الْمُؤْمِنُ فِي صَلَاةٍ مَا كَانَ فِي ذِكْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَائِماً كَانَ أَوْ جَالِساً أَوْ مُضْطَجِعاً [لِـ] انَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ» @Yekaye

☀️2) از امام باقر ع درباره این سخن خداوند عز و جل که فرموده «آنان که خدا را یاد کنند، ایستاده و نشسته و بر پهلوی خویش [آرمیده]» فرمودند: شخص سالم نمازش را ایستاده می‌خواند؛ «نشسته» مریضی است که نشسته نماز می‌خواند؛ و «بر پهلوی خویش» کسی است که مریضی‌اش شدیدتر از کسی است که نشسته نماز می‌خواند. 📚الكافي، ج3، ص411؛ تهذيب الأحكام، ج2، ص169 و ج3، ص176؛ تفسير العياشي، ج1، ص211 عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ» قَالَ: الصَّحِيحُ يُصَلِّي قَائِماً وَ «قُعُوداً» الْمَرِيضُ يُصَلِّي جَالِساً «وَ عَلى جُنُوبِهِمْ» الَّذِي يَكُونُ أَضْعَفَ مِنَ الْمَرِيضِ الَّذِي يُصَلِّي جَالِساً. @Yekaye

☀️3) از امام باقر ع روایت شده که حضرت علی ع بعد از بازگشت از جنگ نهروان در کوفه به گوشش رسید که معاویه او را دشنام می‌دهد و لعن می‌فرستد و اصحاب وی را به قتل می‌رساند. پس خطبه‌ای خواند و بعد از حمد و ثنای الهی و صلوات بر پیامبر اکرم ص و اشاره‌ای به نعمتهایی که خداوند بر پیامبرش و بر وی ارزانی داشته، فرمودند: اگر آیه‌ای در کتاب خدا نبود آنچه الان در این موقعیت می‌خواهم متذکر شوم را متذکر نمی‌شدم. خداوند عز و جل می‌فرماید: «و اما تنها به نعمت پروردگارت حکایت کن» (ضحی/11) خدایا تو را حمد می‌گویم بر نعمتهایت که شمارش نشوند و فضل تو که فراموش نشود؛ ای مردم! به من خبر رسیده آنچه خبرش باید می‌رسید و من می‌بینم که اجلم نزدیک شده و شما را در وضیعتی می‌بینم که گویی نسبت به کار من جاهلید و من در شما آن چیزی را باقی می‌گذارم که رسول الله ص باقی گذاشت: کتاب خداوند و عترت او که همان عترت هدایت کننده به نجات، یعنی عترتر خانم انبیا و سید نجباء و نبی مصطفی است؛ ای مردم شما بعد از من کسی را نخواهید یافت که سخنانی مثل سخنان من بگوید مگر اینکه دروغگو باشد! من برادر رسول الله ص و پسر عمویش و شمشیر برّان او و پرچم نصرت وی و مظهر شدت و سختگیری‌او هستم ... [حضرت شروع می‌کنند به بیان ویژگی‌های خاص خود و آیاتی که در وصف خویش نازل شده بود را یکایک برای مردم می‌شمرند، از جمله:] و من «ذاکر» [= یادکننده خداوند] هستم آنجا که خداوند عز و جل می‌فرماید «آنان که خدا را یاد کنند، ایستاده و نشسته و بر پهلوی خویش [آرمیده]» (آل عمران/191) 📚معاني الأخبار، ص58-60؛ بشارة المصطفى لشيعة المرتضى، ص12-13 حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ الطَّالَقَانِيُّ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ يَحْيَى الْجَلُودِيُّ بِالْبَصْرَةِ قَالَ حَدَّثَنِي الْمُغِيرَةُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا رَجَاءُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنَ عَلِيٍّ ع قَالَ: خَطَبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ص بِالْكُوفَةِ بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنَ النَّهْرَوَانِ وَ بَلَغَهُ أَنَّ مُعَاوِيَةَ يَسُبُّهُ وَ يَلْعَنُهُ وَ يَقْتُلُ أَصْحَابَهُ فَقَامَ خَطِيباً فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ صَلَّى عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ ذَكَرَ مَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَى نَبِيِّهِ وَ عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ: لَوْ لَا آيَةٌ فِي كِتَابِ اللَّهِ مَا ذَكَرْتُ مَا أَنَا ذَاكِرُهُ فِي مَقَامِي هَذَا يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى نِعَمِكَ الَّتِي لَا تُحْصَى وَ فَضْلِكَ الَّذِي لَا يُنْسَى يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ بَلَغَنِي مَا بَلَغَنِي وَ إِنِّي أَرَانِي قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلِي وَ كَأَنِّي بِكُمْ وَ قَدْ جَهِلْتُمْ أَمْرِي وَ إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمْ مَا تَرَكَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي وَ هِيَ عِتْرَةُ الْهَادِي إِلَى النَّجَاةِ خَاتَمِ الْأَنْبِيَاءِ وَ سَيِّدِ النُّجَبَاءِ وَ النَّبِيِّ الْمُصْطَفَى يَا أَيُّهَا النَّاسُ لَعَلَّكُمْ لَا تَسْمَعُونَ قَائِلًا يَقُولُ مِثْلَ قَوْلِي بَعْدِي إِلَّا مُفْتَرٍ أَنَا أَخُو رَسُولِ اللَّهِ وَ ابْنُ عَمِّهِ وَ سَيْفُ نَقِمَتِهِ وَ عِمَادُ نُصْرَتِهِ وَ بَأْسُهُ وَ شِدَّتُهُ ... وَ أَنَا الذَّاكِرُ يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ» ... @Yekaye

☀️4) از امام صادق ع روایت شده است که رسول الله ص فرمودند: کسی که زیاد خداوند عز و جل را یاد کند خداوند او را دوست دارد و کسی که زیاد خداوند را یاد کند برایش دو برائت‌نامه نوشته شود: برائتی از آتش و برائتی از نفاق. 📚الكافي، ج2، ص500 الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَنْ أَكْثَرَ ذِكْرَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً كُتِبَتْ لَهُ بَرَاءَتَانِ بَرَاءَةٌ مِنَ النَّارِ وَ بَرَاءَةٌ مِنَ النِّفَاقِ. @Yekaye

☀️ 5) از امام صادق ع روایت شده است: برترین عبادت، تفکر همیشگی در خداوند و قدرت اوست. 📚الكافي، ج2، ص55 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ إِدْمَانُ التَّفَكُّرِ فِي اللَّهِ وَ فِي قُدْرَتِهِ. @Yekaye

. مضمون این آیه تا حدودی با آیه «وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما باطِلاً ذلِكَ ظَنُّ الَّذينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِلَّذينَ كَفَرُوا مِنَ النَّار» مشترک است که این آیه قبلا در جلسه 174 بحث شد http://yekaye.ir/saad-38-27/ و مطالب آنجا مجددا تکرار نمی‌شود.

. 1⃣ «أُولِي الْأَلْبابِ؛ الَّذينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلی جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ» خردمند واقعی در منطق قرآن صرفا کسی نیست که از بهره هوشی بالایی برخوردار باشد؛ بلکه کسی واقعا صاحب خرد است که: 🍃الف. دائما به یاد خدا باشد، ایستاده، نشسته ویا حتی وقتی که در بستر آرمیده؛ 🍃ب. اهل تفکر در نظام آفرینش باشد، و در این تفکر: 🌱ب.1. ربوبیت عام و شامل خدا را دریابد؛ و تنها به ربوبیت او پناهنده شود؛ 🌱ب.2. بفهمد که این آفرینش غایتی دارد و نظام جهان پوچ و باطل نیست؛ و خدا را از انجام کار عبث منزه بداند؛ 🍃ج. و در نتیجه این نگرش، دغدغه جدی نسبت به سرنوشت خویش داشته باشد؛ و افق سرنوشت خود را در بی نهایت (عالم آخرت و پس از مرگ) ببیند، نه صرفا در دنیا. @Yekaye

. 2⃣ «الَّذينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلی جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ» یاد خداوند در حالی پسندیده است: ایستاده باشد، یا نشسته ویا بر پهلوی خویش [آرمیده] 🤔 این سه تعبیر می‌تواند: 🔹الف. بیانگر حالات فیزیکی انسان باشد: یعنی در هر وضعیت و موقعیت جسمانی‌ای. 🔹ب. بیانگر حالات روحی و روانی انسان باشد: یعنی چه وقتی که سرحال و کاملا برپاست، چه وقتی که نشاط کمتری دارد و با کمک دیگران کارهایش پیش می‌رود، و چه وقتی که کاملا زمین‌گیر و از پای افتاده شده است. 🔹ج. بیانگر موقعیت اجتماعی فرد باشد: یعنی چه وقتی که قیامی را آغاز نموده است، چه وقتی که در اوضاع آرامش است که هرکس بر جای خود نشسته، و چه هنگامی که در وضعیت عسرت و در دوره حکومت باطل است و وی به لحاظ فعالیت‌های اجتماعی زمین‌گیر شده است. 🔹د. ... 🤔 و متناسب با هریک از این احوالات، تفکر در آفرینش آسمانها و زمین، و توجه یافتن به باطل و بیهوده نبودن این آفرینشُ می‌تواند معنایی داشته باشد: 🤔 🤔 🤔 🤔 🤔 🤔 🤔 🔸الف. همین که این نظام آفرینش که انسان به نحو ظاهری در آن زندگی می‌کند، باطل و بیهوده نیست؛ نظمی بر آن حکمفرماست که او با توجه به این نظم است که می‌تواند موقعیتهای فیزیکی مختلفی داشته باشد و به حیات خود ادامه دهد؛ 🔸ب. اقبال و ادبار دل، و حالات قبض و بسطی که خداوند در آسمان و زمین دل او قرار داده، هیچیک باطل و عبث قرار داده نشده است؛ این فراز و فرودهای روحی است که زندگی او را رنگ و بوی خاص می‌بخشد؛ از این رو، نه وقتی نشاط و شادابی دارد دچار غرور و طغیان می‌شود؛ و نه وقتی که در فشار و سختی قرار گرفته دچار ناامیدی و اضطراب می‌گردد. 🔸ج. این فراز و فرودهای جامعه که خداوند عده‌ای را در عرش و عده‌ای را در فرش قرار داده، بیهوده نیست و چنین نیست که کار از دست خدا خارج شده باشد؛ هم اگر توانست قیام کند و یا جامعه‌اش به آرامش رسید بر اثر رسیدن به قدرت خود را گم نمی‌کند؛ و هم اگر دوره غلبه با کفر و نفاق بود، از آینده ناامید نمی‌شود و دست از تلاش برنمی‌دارد. 🔸د. ... @Yekaye

. 3⃣ «يَتَفَكَّرُونَ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ» آنان که در آفرینش آسمانها و زمین تفکر می‌نمایند، سخن و منطقشان این است که پروردگارا این را باطل نیافریدی؛ منزهی تو! 🤔پس: 🔹کسی که نظام جهان را باطل و بی‌هدف می‌انگارد، در آفرینش آسمانها و زمین خوب تفکر نکرده است. 🔹کسی که نظام جهان را باطل و بی‌هدف می‌انگارد، بر خداوند خرده می‌گیرد و خدا را از نقص [از اینکه آفرینش بی‌عیب و نقصی انجام داده باشد] منزه نمی‌داند. 💠تاملی در جامعه ما متاسفانه سالهاست که بد و بیراه گفتن به زمین و زمان و در پیش گرفتن رویکرد نهیلیستی (پوچ‌گرایی)، علامت روشنفکری قلمداد شده است❗️ آیا این نشان نمی‌دهد که این گونه آراء نه‌تنها علامت روشن‌فکری نیست، بلکه علامت بی‌فکری است⁉️ آیا بر حال جامعه‌ای که معیارهای روشن‌فکری‌اش هم تقلیدی شده نباید گریست⁉️ @Yekaye

. 4⃣ «يَتَفَكَّرُونَ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ» آنان که در آفرینش آسمانها و زمین تفکر می‌نمایند، و به باطل نبودن آن پی می‌برند، از خدا نجات از آتش را می‌خواهند؛ در مقابل، آنان که آفرینش آسمانها و زمین را باطل می‌دانند؛ باید در انتظار آتش جهنم باشند: «وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما باطِلاً ذلِكَ ظَنُّ الَّذينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِلَّذينَ كَفَرُوا مِنَ النَّار» (ص/27) 🤔این نشان می‌دهد که عذاب جهنم صرفا به عمل انسان مربوط نیست؛ بلکه اندیشه‌های باطل نیز انسان را می‌تواند جهنمی کند؛ اما واقعا چه ارتباطی بین باطل دانستن آفرینش آسمان و زمین، و جهنمی شدن هست؟ 🍃الف. شاید بدین جهت که حقیقت هرکس را باورهای درونی وی تشکیل می‌دهد و تلقی‌های انسانهاست که نحوه هستی و زندگی آنها را رقم می‌زند و آتش آن حقیقتی است که نیست و نابود می‌کند و پوچی وجودشان را برملا می‌سازد. 🔖(توضیح بیشتر در جلسه ۱۷۴، تدبر۱ http://yekaye.ir/saad-38-27/) 🍃ب. هستى هدفدار است، پس هر چه از هدف الهى دور شويم به دوزخ نزديك مىشويم. (تفسير نور، ج2، ص224) 🍃ج. کسی که آفرینش را هدفمند نمی‌داند زندگی حقیقیي بی‌نهایت خویش را جدی نمی‌گیرد، به دنیا بسنده می‌کند و برای آخرت کار نمی‌کند 🍃د. ... @Yekaye

. 5⃣ «أُولِي الْأَلْبابِ؛ الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ» نشانه خردمندى، ياد خدا در هر حال است. (تفسير نور، ج2، ص224) @Yekaye