☀️1) از رسول الله ص روایت شده است: همانا خداوند به ظالم مهلت می‌دهد، آنگاه وقتی که او را می‌گیرد، جای فرار ندارد؛ سپس این آیه را تلاوت کردند: «و این چنین بود گرفتن پروردگارت، هنگامی که قریه‌هایی را در حالی که ظالم بودند مواخذه کرد؛ همانا گرفتن او بشدت دردناک است. (هود/102) 📚صحيح البخاري، ج6، ص74؛ صحيح مسلم، ج4، ص1997؛ مجمع البيان، ج5، ص292 حَدَّثَنَا صَدَقَةُ بْنُ الفَضْلِ، أَخْبَرَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، حَدَّثَنَا بُرَيْدُ بْنُ أَبِي بُرْدَةَ، عَنْ أَبِي بُرْدَةَ، عَنْ أَبِي مُوسَی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و] سَلَّمَ: إِنَّ اللَّهَ لَيُمْلِي لِلظَّالِمِ حَتَّی إِذَا أَخَذَهُ لَمْ يُفْلِتْهُ قَالَ: ثُمَّ قَرَأَ: «وَكَذَلِكَ أَخْذُ رَبِّكَ إِذَا أَخَذَ القُرَی وَهِيَ ظَالِمَةٌ إِنَّ أَخْذَهُ أَلِيمٌ شَدِيدٌ» @yekaye

☀️2) روایت شده که امیرالمومنین ع در فرازی از یکی از خطبه‌های خود فرمودند: و در كارها پيشدستی كنيد در عمری كه واپس رونده است، و بيماريی- كه از كار- بازدارنده- است، يا مرگی كه رباينده است، كه مرگ به هم زننده لذّتهای شماست، و تيره كننده دلخواه‌هایتان، و دور كننده از مقصودهایتان؛ ديدار كنندهای است كه دوستش ندارند، و همتايی است كه شكست نخورد. كينهخواهی است كه پی او را نگيرند. حلقههای ريسمانهايش را بر شما انداخته است، و سختيهايش فراتان گرفته، و پيكانهاش را به سویتان روانه ساخته. خشم و قهرش سترگ است و دشمنیاش در پی هم، و تیرش به خطا نرود. زودا كه بر شما سايه افكند با ابرهای تيره‌اش و دردهايش دائما سختتر شونده‌اش و تاريكيهای از خود بی خود کننده‌اش. و دردِ «جان گرفتن»اش، و پردههای تاريكِ پوشاننده‌اش، و طعم ناخوشايند و ناگوارش. گويی ناگهان مرگ بر شما تاخته و گفتگوهاتان را خاموش ساخته، و جمعيتتان را پراكنده و نشانههاتان را از ميان برده، و خانههاتان را تهی كرده ... و مفريبد شما را دنيا چنانكه فريفت كسانی را كه پيش از شما بودند، از آنان كه گذشتند و رفتند و جای خويش تهی هشتند. آنان كه دنيا را دوشيدند و شرنگ فريبش را نوشيدند. نابود كردند آنچه را به كار آيد و كهنه كردند آن را كه نو بايد. خانههاشان گورستان شد و دارايیشان میراثِ اين و آن. آن را كه نزدشان آيد نشناسند، و آن را كه برایشان بگريد ننگرند و آن را كه بخواندشان پاسخ ندهند. 📚نهج البلاغة، خطبه230 (اقتباس از ترجمه شهیدی، ص263) مِنْ خُطْبَةٍ لَهُ ع ... وَ بَادِرُوا بِالْأَعْمَالِ عُمُراً نَاكِساً أَوْ مَرَضاً حَابِساً أَوْ مَوْتاً خَالِساً فَإِنَّ الْمَوْتَ هَادِمُ لَذَّاتِكُمْ وَ مُكَدِّرُ شَهَوَاتِكُمْ وَ مُبَاعِدُ طِيَّاتِكُمْ زَائِرٌ غَيْرُ مَحْبُوبٍ وَ قِرْنٌ غَيْرُ مَغْلُوبٍ وَ وَاتِرٌ غَيْرُ مَطْلُوبٍ قَدْ أَعْلَقَتْكُمْ حَبَائِلُهُ وَ تَكَنَّفَتْكُمْ غَوَائِلُهُ وَ أَقْصَدَتْكُمْ مَعَابِلُهُ وَ عَظُمَتْ فِيكُمْ سَطْوَتُهُ وَ تَتَابَعَتْ عَلَيْكُمْ عَدْوَتُهُ وَ قَلَّتْ عَنْكُمْ نَبْوَتُهُ فَيُوشِكُ أَنْ تَغْشَاكُمْ دَوَاجِي ظُلَلِهِ وَ احْتِدَامُ عِلَلِهِ وَ حَنَادِسُ غَمَرَاتِهِ وَ غَوَاشِي سَكَرَاتِهِ وَ أَلِيمُ إِزْهَاقِهِ وَ دُجُوُّ أَطْبَاقِهِ وَ جُشُوبَةُ مَذَاقِهِ فَكَأَنْ قَدْ أَتَاكُمْ بَغْتَةً فَأَسْكَتَ نَجِيَّكُمْ وَ فَرَّقَ نَدِيَّكُمْ وَ عَفَّی آثَارَكُمْ وَ عَطَّلَ دِيَارَكُمْ ... وَ لَا تَغُرَّنَّكُمُ الدُّنْيَا كَمَا غَرَّتْ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ مِنَ الْأُمَمِ الْمَاضِيَةِ وَ الْقُرُونِ الْخَالِيَةِ الَّذِينَ احْتَلَبُوا دِرَّتَهَا وَ أَصَابُوا غِرَّتَهَا وَ أَفْنَوْا عِدَّتَهَا وَ أَخْلَقُوا جِدَّتَهَا أَصْبَحَتْ مَسَاكِنُهُمْ أَجْدَاثاً وَ أَمْوَالُهُمْ مِيرَاثاً لَا يَعْرِفُونَ مَنْ أَتَاهُمْ وَ لَا يَحْفِلُونَ مَنْ بَكَاهُمْ وَ لَا يُجِيبُونَ مَنْ دَعَاهُم. @yekaye

. 1⃣ «إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ خامِدُونَ» مردم آن شهر وقتی فرستادگان الهی سراغشان آمدند بدانها اعتنا نکردند و آنها را تهدید کردند و به آنان فال بد زدند❗️ وقتی هم که یکی از خودشان به حمایت از آن فرستادگان الهی آمد نه‌تنها به سخن او توجه نکردند بلکه او را به شهادت رساندند‼️ اینان به خود مغرور شده بودند؛ اما هلاکت آنان برای خدا کاری نداشت؛ نه لشکری لازم بود و نه عِدّه و عُدّه‌ای؛ یک صیحه کافی بود که تمامی جنبش و جوش و خروش آنان را خاموش کند. 🔹خلاصه اینکه: ابرقدرتهايى كه ديروز مىگفتند: «لَنَرْجُمَنَّكُمْ وَ لَيَمَسَّنَّكُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ» امروز با يك صيحه نابود شدند. 📚(تفسير نور، ج9، ص536) @yekaye

. 2⃣ «إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ خامِدُونَ» قهر الهى ناگهانى است، غافل نباشيم. 📚(تفسير نور، ج9، ص536) @yekaye

. 3⃣ «وَ ما أَنْزَلْنا عَلی قَوْمِهِ ... مِنْ جُنْدٍ مِنَ السَّماءِ ... إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً» در آیه قبل فرمود که بر این قوم لشکری از آسمان نفرستادیم؛ و در این آیه فرمود جز یک صیحه در کار نبود. مقصود چیست؟ 🍃الف. اغلب مفسران گفته‌اند که این تعبیر برای کوچک شمردن آنان است، یعنی می‌خواهد بفهماند که نابود کردن آنان برای خدا بسیار آسان بود. 📚(مثلا مجمع‌البیان، ج8، ص759؛ المیزان، ج17، ص80) 🍃ب. اگر این آیه را با آیات دیگری که بحث عذاب کردن یک قوم با «صیحه» مطرح شده، مقایسه کنیم، شاید بتوان گفت که می‌خواهد بفرماید که عذاب اینان صرفا با صیحه انجام شد، نه با همراهی هیچ عذاب آسمانی دیگری (همانند صاعقه و سنگباران و ...) 🔖(توضیح بیشتر در تدبر5 https://eitaa.com/yekaye/1646 ) 🍃ج. ... @yekaye

. 4⃣ «إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً» چنانکه در نکات ادبی اشاره شد، صیحه همان فریاد است؛ یعنی صدای بلندی که از موجود زنده بیرون می‌آید. چرا از تعبیر «صیحه» (آن هم «یک صیحه») برای عذاب آنان استفاده کرد؟ 🍃الف. شاید می‌خواهد غیرمستقیم اشاره کند به واسطه بودن فرشته‌ای در این عذاب، و اینکه فقط فریاد یک فرشته برای نابودی آنان کافی بود؛ و هیچ عامل زمینی و آسمانی دیگری (مانند زلزله و صاعقه و سنگباران و ...) در کار نبوده است. 🍃ب. ... @yekaye

. 5⃣ «إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً» فقط یک صیحه کار آنان را تمام کرد! 💠بحثی درباره #صیحة در قرآن کریم در قرآن کریم چند قوم را صریحا نام برده که با #صیحه به هلاکت رسیدند: 🔻ثمود (قوم صالح)، هود/67 و قمر/31 🔻مردم مدین (قوم شعیب)، هود/94 🔻قوم لوط، حجر/73 🔻اصحاب حجر، حجر/83 🔻اهل قریه‌ای که فرستادگان الهی (ظاهرا زمان حضرت عیسی ع)‌ سراغشان رفتند، يس/29 اما مهم این است که: 🔹معنای هلاکت اینها با «صیحه» به معنای این نیست که لزوما همگی آنها تنها و تنها با یک صیحه نابود شده باشند، چرا که غیر از آیه حاضر، نه‌تنها تعبیر «جز صیحه‌ای نبود» نیامده، بلکه در بسیاری از آنها از عذاب‌های دیگری هم سخن به میان آمده است: ▫️در مورد ثمود از رجفه [= زلزله] (اعراف/78) و صاعقه (فصلت/17 و ذاریات/44)، ▫️در مورد مردم مدین از رجفه (اعراف/91 و عنکبوت/27)، ▫️در مورد قوم لوط از بارشِ (اعراف/84، نمل/58) سنگها («حجارة من سجیل منضود»، هود/83؛ «حاصب»، قمر/34) 🔹تعبیر «صیحه» در مواردی بر نفخ صور، که مقدمه ورود در قیامت است، اطلاق شده است (يس/53 ؛ ق/42 ) 🔹در برخی موارد به طور عام درباره کفار خبر داده که آنان منتظرند که صیحه‌ای آنان را در برگیرد و هلاکشان کند: (ما يَنْظُرُونَ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ؛ يس/49) 🔹با اینکه عنوان «صیحة» گاه صریحاً در عرض عذابهای دیگر ذکر شده (فَكُلاًّ أَخَذْنا بِذَنْبِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنا عَلَيْهِ حاصِباً وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ الصَّيْحَةُ وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنا؛ عنکبوت/40) اما این احتمال منتفی نیست که چه‌بسا عنوان عامی هم برای این عذاب‌های عمومی بوده باشد. (با توجه به برداشتی از آیات مومنون/41 و ص/12-15)* 🔸با این توضیحات، این سوال که واقعا منظور از «صیحه» چیست، و با این تعبیر خداوند به چه حقیقتی می‌خواهد اشاره کند پررنگ‌تر می‌شود: 🍃الف. آیا نکته همان است که در تدبر 4 اشاره شد؛ https://eitaa.com/yekaye/1645 که صیحه برای اشاره به حضور و نقش‌آفرینیِ فرشته عذاب است؟ 🍃ب. آیا در «صدا مهیب» موضوعیت خاصی هست برای ارتباط بین دنیا و انتقال بالاجبار انسان به عوالم ماوراء؟ (مثلا صداهای مهیب، توجهات همگان را بلافاصله به خود جلب می‌کند؛ و صدا مانند نور نیست که نیاز باشد حتما انسان بیدار باشد یا چشمش باز باشد یا به سمت نور قرار گرفته باشد تا توجهش جلب شود) 🍃ج. ... 📝تبصره ظاهرا تنها موردی که در قرآن کریم، «صیحة» در معنایی کاملا دنیوی (فریاد اعتراض‌آمیز)‌به کار رفته این آیه است: «وَ إِذا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسامُهُمْ وَ إِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ» (منافقون/4) شاید با توجه به نکات فوق،‌ کلمه «صیحة» در اینجا هم ملاحظات خاصی طلب کند، که ان‌شاءالله اگر به بحث از این آیه رسیدیم، در این باره بیشتر تامل خواهیم کرد. ✳️*پی‌نوشت: این احتمال که صیحه عنوانی برای عذاب‌های عمومی باشد، بر اساس برداشتی از دو دسته آیه است: 🔹در آیه‌ای که بعد از داستان حضرت نوح و ظاهرا به عنوان نمونه‌ای از امت‌هایی که بعد از نوح آمدند و عذاب شدند، از عذاب آنان با صیحه یاد شده (مومنون/41؛ البته در اینجا این احتمال هم هست که واقعا اینجا یک قوم معین مورد نظر بوده باشد نه لزوما نمونه‌ای از امتها) 🔹برخی از اقوام دیگر را که صریحا با امور دیگری مانند ▫️تندباد (قوم عاد : «ریح صرصر» فصلت/16 و قمر/18 و حاقه/6 ؛ «ریح فیها عذاب الیم» احقاف/24 ؛ «ریح عقیم» ذاریات/41) ▫️ویا «سقوط کِسَفاً من السماء» (اصحاب أیکة: که حضرت شعیب بر آنان مبعوث شد و اختلاف است که آیا آنان همان مردم مدین بودند یا گروهی دیگر؛ شعراء/176-187) ▫️و یا غرق شدن (قوم نوح و فرعون) به هلاکت رسیدند، در ریف این اقوام فوق قرار داده و تعبیر کرده که آنها را صیحه‌ای در برگرفت (ص/12-15؛ البته در این آیات این احتمال که منظور مردم زمان خود پیامبر بوده باشند، نه این اقوام؛ و نیز اینکه اصلا منظور انتظار آنان در برزخ برای نفخ صور و برپایی قیامت باشد، نیز منتفی نیست) @yekaye

. 6⃣ «فَإِذا هُمْ خامِدُونَ» چرا برای هلاکت و نابودی آنان از تعبیر «خمود» استفاده کرد؟ (خمود در اصل برای فروکش کردن شعله آتش و خاموش شدن آن به کار می‌رود) 🍃الف. چنان نابود شدند که همانند آتشی که خاموش می‌شود دیگر هیچ صدا و حرکتی از کسی دیده نمی‌شد 📚(مجمع‌البیان، ج8، ص659) یعنی کنایه است از شدت هیاهو و قدرت‌نمایی آنان – که براحتی کسی که آنان را به خدا دعوت می کرد، تهدید می‌کردند و به قتل می‌رساندند – از سویی؛ و نیست و نابود کردن آن از سوی دیگر؛ یعنی همچون شعله‌های آتشی بودند که بسیار جولان داشت اما با خاموش شدنش هیچ چیزی از آن باقی نماند. 🍃ب. کنایه است از اینکه انسان زنده همانند آتش فروزان است و مرده همانند خاکستر باقیمانده از آن است. 📚(تفسير الصافي، ج4، ص252) 🍃ج. ... @yekaye

. 7⃣ « وَ ما أَنْزَلْنا عَلی قَوْمِهِ مِنْ بَعْدِهِ ... إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ خامِدُونَ» گاهى بخاطر ريختن خون يك مؤمن بى گناه و يك مجاهد و مبلّغ دينى، مردم يك منطقه نابود مىشوند. 📚 (تفسير نور، ج9، ص536) @yekaye