892) ‌📖 كَلاَّ إِذا دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا 📖 💢ترجمه نه چنین است؛ هنگامی که زمین کوبیده و هموار شود، کوبیدنی شدید؛ سوره فجر (89) آیه21 1397/11/21 3 جمادی‌الثانی 1440 @Yekaye

@Yekaye

🔹دَكًّا دَكًّا در مورد ماده «دکک» قبلا بیان شد که ▪️برخی بر این باورند که بر دو معنای مستقل دلالت دارد: یکی کوبیدن و هموار کردن، که کلمه «دکّاء» و «دکّه» و «دُکّان» (که در فارسی «دکان» گفته می‌شود) به معنای زمینی است که برای نشستن کوبیده و صاف و هموار کرده‌اند و یا النّاقة الدّكّاء به شتر بدون کوهان گویند؛ و معنای دیگر، خرد و ریز کردن و در مورد زمین رمل به کار می‌رود که وقتی می‌گویند کوهی دکّ شد، یعنی به صورت رمل و شن نرمی درآمد (فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكّاً؛ اعراف/۱۴۳) ▪️برخی هم این دو را با هم در نظر گرفته و گفته‌اند که این ماده به معنای نرم و هموار شدن؛ ویا کوبیدن و از هم پاشیدنی است که کاملا صاف شود و اثری از آن چیز باقی نماند؛ و با توجه به برخی تعابیر قرآنی مانند (وَ حُمِلَتِ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ فَدُكَّتا دَكَّةً واحِدَةً، الحاقه/۱۴؛ كَلاَّ إِذا دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا، فجر/۲۱) به نظر می‌رسد واقعا دو معنای مستقل در کار نباشد. 🔖جلسه 680 http://yekaye.ir/al-kahf-18-98/ 🔹به لحاظ نحوی، دکّاً مفعول مطلق است که برای تاکیدی بر فعل آمده است و تکرار آن تاکید را مضاعف کرده است. @Yekaye

☀️1) از امام باقر ع درباره این سخن خداوند که فرمود «نه چنین است؛ هنگامی که زمین کوبیده و هموار شود، کوبیدنی شدید» (فجر/21) روایت شده که فرمودند: آن همان زلزله است. 📚تفسير القمي، ج2، ص: 420 فِي رِوَايَةِ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي قَوْلِهِ «كَلَّا إِذا دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا». قَالَ هِيَ الزَّلْزَلَة. @Yekaye

☀️2) روایت شده است که یکبار امیرالمومنین ع در مقام نصیحت اصحابش سخنانی ایراد فرمودند. در فرازی از آن سخنان آمده است: ای ‌کم‌حیا ! بشنو ای کسی که اهل غفلت و حالی به حالی شدن هستی! از کسی که صاحب موعظه و شناخت است؛ روز حشر را [خداوند] قرار داد روز عرضه و مواخذه، روز به چنگ افتادن و سختی کشیدن، روزی که کارهای جنبدگان به او برگردد و تمامی گناهان در آن برشمرده شود، روزی که حدقه چشمها از شدت حرارت ذوب شود و زنان باردار آنچه در شکم دارند بر زمین اندازند و بین هر کس و محبوبش جدایی افکنده شود؛ و در آن هول و هراسها عقل خردمندان حیران و سرگردان گردد؛ آن هنگام که زمین بعد از آنکه خوب آباد شده بود نامانوس گردد؛ و بعد از آنکه شکوفا گردیده بود مندرس شود؛ از معدنهای غیب، سنگینی‌هایش را بیرون ریزد و بارهایش را به جانب خداوند عرضه کند؛ روزی که دیگر جدی گرفتن سودی ندهد هنگامی که آن وضعیت بشدت هولناک را ببینند و از پا درآیند؛ و بزهکاران به چهره‌هایشان شناخته شوند و برملا شوند؛ و قبرها بعد از مدتها بسته بودن باز و شکافته شوند؛ و جانها همه ابزارهای خود را تسلیم خداوند نمایند و از آخرت پرده‌اش برافتد، پس آن «هنگامی است که زمین کوبیده و هموار شود، کوبیدنی شدید» (فجر/21) و زمین امتداد یابد امتدادی عظیم؛... 📚الأمالي (للطوسي)، ص653 أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَلَوِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى الرَّقِّيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي الْقَاسِمِ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ، عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبَانٍ مَوْلَى زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ عَاصِمِ بْنِ بَهْدَلَةَ، عَنْ شُرَيْحٍ الْقَاضِي، قَالَ: قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) لِأَصْحَابِهِ يَوْماً وَ هُوَ يَعِظُهُمْ: ... يَا قَلِيلَ الْحَيَاءِ، اسْمَعْ يَا ذَا الْغَفْلَةِ وَ التَّصْرِيفِ، مِنْ ذِي الْوَعْظِ وَ التَّعْرِيفِ، جَعَلَ يَوْمَ الْحَشْرِ يَوْمَ الْعَرْضَ وَ السُّؤَالِ، وَ الْحِبَاءِ وَ النَّكَالِ، يَوْمَ تُقْلَبُ إِلَيْهِ أَعْمَالُ الْأَنَامِ، وَ تُحْصَى فِيهِ جَمِيعُ الْآثَامِ، يَوْمَ تَذُوبُ مِنَ النُّفُوسِ أَحْدَاقُ عُيُونِهَا، وَ تَضَعَ الْحَوَامِلُ مَا فِي بُطُونِهَا، وَ يُفَرَّقُ بَيْنَ كُلِّ نَفْسٍ وَ حَبِيبِهَا، وَ يَحَارُ فِي تِلْكَ الْأَهْوَالِ عَقْلُ لَبِيبِهَا، إِذْ تَنَكَّرَتِ الْأَرْضُ بَعْدَ حُسْنِ عِمَارَتِهَا، وَ تَبَدَّلَتْ بِالْخَلْقِ بَعْدَ أَنِيقِ زَهْرَتِهَا، أَخْرَجَتْ مِنْ مَعَادِنِ الْغَيْبِ أَثْقَالَهَا، وَ نُفِّضَتْ إِلَى اللَّهِ أَحْمَالُهَا، يَوْمَ لَا يَنْفَعُ الْجَدُّ إِذْ عَايَنُوا الْهَوْلَ الشَّدِيدَ فَاسْتَكَانُوا، وَ عُرِفَ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمَاهُمْ فَاسْتَبَانُوا، فَانْشَقَّتِ الْقُبُورُ بَعْدَ طُولِ انْطِبَاقِهَا، وَ اسْتَسْلَمَتِ النُّفُوسُ إِلَى اللَّهِ بِأَسْبَابِهَا، كُشِفَ عَنِ الْآخِرَةِ غِطَاؤُهَا، وَ ظَهَرَ لِلْخَلْقِ أَنْبَاؤُهَا، فَ دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا، وَ مُدَّتْ لِأَمْرٍ يُرَادُ بِهَا مَدّاً مَدّاً ... ✅ادامه حدیث در بحث از آیه بعد خواهد آمد ان شاء الله. @Yekaye

. 1⃣ «كَلاَّ إِذا دُكَّتِ ...» مقصود از «کلّا» در ابتدای این آیه چیست و خداوند با آوردن «کلّا» چه مطلبی از مطالب قبل را نفی می‌کند؟ 🍃الف. یعنی سزاوار نیست که مطلب این چنین باشد؛ و مراد از آن این است که شما آنچه در مورد یتیم و مسکین به شما دستور داده شد، انجام نمی دهند. (مقاتل، به نقل از مجمع البيان، ج10، ص740) 🍃ب. یعنی چنین نکنید، و در مقام این است که مخاطب را برحذر بدارد از اینکه به جمع مال دل خوش کنند و یا ارث و میراث دیگران را یکجا و همراه با سهم خود بردارند. (به نقل از مجمع البيان، ج10، ص740؛ تفسیر نور، ج10، ص478) 🍃ج. برحذر داشتن و انکار دوباره‌ای است در قبال آن موضعی که انسان در حالت فقر و ثروت به زبان می‌آورد (المیزان، ج20، ص284) یعنی بعد از اینکه بیان کرد که انسان با رسیدن نعمت مغرور می‌شود و هنگام در تنگنا قرار گرفتن، ناامید می‌گردد؛ و فرمود «کلا بل لا ...» دوباره بر آن تعبیر «کلا» تاکید فرمود. 🍃د. ... @Yekaye

. 2⃣ «إِذا دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا» مقصود از این تعبیر چیست؟ 🍃الف. یعنی هر چیزی بر روی زمین باشد، اعم از کوه و ساختمان و درخت و ..، درهم شکسته و خُرد می‌شود و چنان زلزله‌ای می‌افتد که هیچ چیزی روز زمین سالم برجای خود باقی نمی‌ماند (به نقل از مجمع البيان، ج10، ص740) 🍃ب. «دک» به معنای «مد» (گسترده شدن) است و اشاره است به پهن و گسترده شدن زمین در روز قیامت، که زمین یک عرصه مسطح و صاف می‌شود. (ابن‌عباس، به نقل از مجمع البيان، ج10، ص740) 🍃ج. یعنی کوهها درهم کوبیده می‌شود به نحوی که زمین کاملا صاف و مسطح می‌گردد. (ابن قتیبه، به نقل از مجمع البيان، ج10، ص740) و بر این اساس، شبیه است به آیات «وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ يَنْسِفُها رَبِّي نَسْفاً؛ فَيَذَرُها قاعاً صَفْصَفاً؛ لا تَرى فيها عِوَجاً وَ لا أَمْتاً» (طه/105-107) 🍃د. بر این اساس که «کلا» برای برحذر داشتن و انکاری است در قبال آن موضعی که انسان در حالت فقر و ثروت به زبان می‌آورد که می‌پنداشت دنیا محور همه چیز است؛ بفرماید که خیر؛ محور اکرام و اهانت (بزرگداشت و تحقیر) عرصه قیامت است که همه آنچه در دنیا بوده در هم کوبیده می‌شود و چیزی از عظمتهای دنیوی که کسی بتواند بدان افتخار کند باقی نمی‌ماند. (اقتباس از الميزان، ج20، ص284) 🍃ه. ... @Yekaye

. 3⃣ «تَأْكُلُونَ التُّراثَ أَكْلاً لَمًّاً؛ وَ تُحِبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمًّا؛ کَلاَّ إِذا دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا» داروی حرص و حب مال، یاد قیامت است. (تفسیر نور، ج10، ص478) @Yekaye