. 4⃣ «خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ» مقصود از «خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ» چیست؟ 🍃الف. یعنی از پروردگارشان خشیت دارند در حالیکه وضعیت قیامت برایشان در نهان است و هنوز با مرگ و برانگیخته شدن، پرده‌ها برایشان کنار نرفته است. 📚 (المیزان، ج17، ص66؛ مجمع البيان، ج۸، ص۶54) به تعبیر دیگر، با اینکه قیامت را ندیده‌اند آن را باور دارند؛ و از این رو، با این حال، از پروردگارشان خشیت دارند. 🍃ب. در خفا و جایی که جز خدا هیچکس هم آنان را نمی‌بیند باز از خداوند خشیت دارند و خشیت آنان از پروردگارشان امری کاملا واقعی است و از باب نفاق ویا برای تظاهر در برابر مردم نیست. 📚(مجمع البيان، ج۸، ص۶54) به تعبیر می‌خواهد تذکر دهد که ترس از خدا در خلوت و درون مهم است نه در ظاهر و حضور در برابر مردم. 📚(تفسير نور، ج9، ص526) 🍃ج. به واسطه اخباری که از غیب بدانها رسیده و باور پیدا کرده و ایمان آورده‌اند از پروردگارشان می‌ترسند. به تعبیر دیگر، مساله پذیرش انذار الهی ناشی خشیت خداست و این خشیت هم ناشی از ایمان آنان به غیب است، و از این جهت مضمون آن شبیه است به توصیفی که خداوند از متقینِ هدایت‌یافته ارائه می‌دهد که: «هُدىً لِلْمُتَّقين؛ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ …» (بقره/۲-۳) 🍃د. … @yekaye

. بسم الله الرحمن الرحیم چنانکه دیروز اشاره شد، به علت کثرت مطالب مربوط به آیه 11 سوره یس امروز هم به مطالب آن آیه اختصاص دارد

🔹فَبَشِّرْهُ = فـ + بَشِّر +‌ ه قبلا بیان شد که ▪️ماده «بشر»‌ را در اصل به معنای «ظهور چیزی همراه با حُسن و جمال» دانسته‌اند که از این ماده «بشرة» به معنای ظاهر پوست انسان (که نمایان است) معروف است؛ ▪️ «بشیر» هم در اصل به معنای «خوش‌سیما» بوده است، ▪️و وقتی «بشارت» در مقابل «انذار» به کار می‌رود، دلالت بر خبر خوش دادن (در مقابل بیم دادن) دارد. ▪️البته قبلا توضیح داده شد که از نظر برخی، اصل این ماده، همین پوست ظاهری است و «بشارت» (= مژده دادن) را هم از این جهت بشارت گفته‌اند که موجب انبساط در چهره (پوست صورت) شخص می‌شود. 🔖جلسه 534 http://yekaye.ir/al-ahzab-33-45/ @yekaye

🔹بِمَغْفِرَةٍ قبلا بیان شد که ▪️ماده «غفر» در اصل در معنای «پوشاندن» به کار می‌رود چنانکه به پوششی که زیر کلاهخود بر سر می‌گذاشته‌اند «مِغفَر» گویند و برخی گفته‌اند معنای اصلی‌اش «محو کردن اثر شیء» است. ▪️در تفاوت «عفو» و «مغفرت» گفته شده که در عفو، شخص از مذمت و عذاب کردن منصرف می‌شود، و لذا در مورد انسان‌های عادی هم «عفو کردن و طلب عفو» به کار برده می‌شود؛ اما در مغفرت، گناه شخص را می‌پوشاند و آبروی او را نمی‌برد و در واقع، نحوه‌ای ساقط کردن عذاب است که نوعی پاداش دادن را در دل خود دارد، و لذا کلماتی همچون «مغفرت» و «استغفار» فقط در مورد خداوند به کار می‌رود. 🔖جلسه 183 http://yekaye.ir/an-nisa-004-099/ @yekaye

🔹كَريمٍ ماده «کرم» در اصل دلالت بر شرافت و بزرگمنشی می‌کند که درباره‌ این کلمه و تفاوتش با کلمات متشابه در جلسه ۳۵۲ http://yekaye.ir/al-alaq-96-3/ توضیح داده شد. @yekaye

☀️4) از رسول الله ص روایت شده است: در میان قطره‌هایی که بر زمین می‌چکد هیچ قطره‌ای نزد خداوند دوست‌داشتنی‌تر نیست از قطره اشکی در تاریکی شب که جز خداوند عز و جل کسی آن را نمی‌بیند. 📚جامع الأخبار(للشعيري)، ص97 عَنْ أُمَامَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا يَقْطُرُ فِي الْأَرْضِ قَطْرَةٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ مِنْ قَطْرَةِ دَمْعٍ فِي سَوَادِ اللَّيْلِ مِنْ خَشْيَتِهِ لَا يَرَاهُ أَحَدٌ إِلَّا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ. @yekaye

☀️ 5) از رسول الله ص روایت شده است که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: به عزت و جلالم سوگند که برای هیچ بنده‌ای دو ترس را جمع نمی‌کنم و نیز برای هیچ بنده‌ای دو امنیت را جمع نکنم. اگر در دنیا از من ایمن بود روز قیامت او را هراسان کنم؛ و اگر در دنیا از من هراسان بود روز قیامت ایمنی‌اش بخشم. 📚الخصال، ج1، ص79؛ جامع الأخبار(للشعيري)، ص98 أَخْبَرَنِي الْخَلِيلُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ مُعَاذٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ الْمَرْوَزِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ عَوْنٍ عَنِ الْحَسَنِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَا أَجْمَعُ عَلَى عَبْدِي خَوْفَيْنِ وَ لَا أَجْمَعُ لَهُ أَمْنَيْنِ فَإِذَا أَمِنَنِي فِي الدُّنْيَا أَخَفْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ إِذَا خَافَنِي فِي الدُّنْيَا آمَنْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ. @yekaye

. 5⃣ «خَشِيَ الرَّحْمنَ» چرا در میان اسماء الهی، تعبیر خشیت از «رحمان» ‌را مطرح کرد؛ و نه مثلا «خشیت از منتقم» یا دست کم «خشیت از الله»؟ 🍃الف. چون کلمه رحمان برانگیزاننده امید و رجاست، و بدین ترتیب می‌خواهد نشان دهد که خوف آنها همراه با امید است؛ و این خصلت مومن است که همواره بین خوف و رجاست؛ نه کاملا خود را ایمن می‌بیند و نه مایوس می‌شود. 📚(المیزان، ج17، ص66؛ تفسير نور، ج9، ص525) 🍃ب. رحمت گستردهى الهى، نبايد موجب بىپروايى ما شود. (تفسير نور، ج9، ص525) 💠تذکر اجتماعی: #قرائت_رحمانی❗️ از چند سال قبل عده‌ای به خیال خود بحث «قرائت رحمانی از دین» را مطرح کردند و مقصودشان این بود که به خیال خود از آموزه‌های دینی #خشونت‌زدایی کنند. البته قطعا در دین خدا جاذبه بر دافعه تقدم دارد؛ و #خشونت ناحقِ امثال #داعش – که به کوچکترین بهانه‌ای جان و مال و ناموس انسانها را بر خود حلال می‌کردند - هیچ جایگاهی در دین حق ندارد؛ اما این غیر از آن است که به بهانه رحمانیت خدا، در راستای سست کردن مردم در اجرای دستورات شریعت و رعایت محرمات الهی گام برداشته شود❗️ هرکس با کاربردهای کلمه «رحمن» در قرآن کریم آشنا باشد تردیدی نمی‌کند که قبول رحمانیت خداوند کاملا سازگار است با 🔹ترویج خشیت از خدا، حتی در خلوت خویش (خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ؛ یس/11)، 🔹و جدی گرفتن عذاب الهی در صورت مخالفت با دستورات خدا (ِ إِنِّي أَخافُ أَنْ يَمَسَّكَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمن؛ مریم/45)؛ ⛔️و رحمت و مهربانی خداوند نباید بهانه شود که جدی گرفتن رعایت واجبات و محرمات الهی، و خشیت و نگرانی از عذاب او، در جامعه اسلامی کم‌رنگ شود. 🍃ج. ... @yekaye

. 6⃣ «إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ» مقصود از این تعبیر که «تنها تو کسی را هشدار می‌دهی که از این ذکر پیروی کند و از پروردگارش در نهان خشیت داشته باشد» چیست؟ اگر آنها از قرآن پیروی می‌کنند و از خدا خشیت دارند، دیگر چه نیازی به انذار است؟ 🍃الف. مقصود این است که انذار و هشدارهای پیامبر ص تنها در کسانی اثر دارد که چنین‌اند. یعنی خود قرآن کریم اذعان دارد که هدایت پیامبر برای کل جهانیان بوده (هُدىً لِلنَّاسِ؛ بقره/185) و او همگان را انذار می‌کرد و حتی انذار این افراد ستیزه‌جو از جهاتی اولویت داشت (فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقينَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا: در حقيقت، ما اين [قرآن] را بر زبان تو آسان ساختيم تا تقواپیشگان را بدان بشارت، و مردم ستيزهجو را بدان بيم دهى؛ مریم/97)، اما منظور از اینکه تو تنها چنین افرادی را انذار می‌دهی، آن است که انذار تو تنها برای چنین افرادی فایده دارد و اینهایند که از انذار تو اثر می‌پذیرند. 📚(متشابه القرآن (لابن شهر آشوب)، ج2، ص148 ؛ مجمع البيان، ج۸، ص۶54 ؛ المیزان، ج17، ص66) ب. حکایت اثرگذاشتن انذار را شرح می‌دهد که انذار تو واقعا در چه کسانی اثر گذاشته است، یعنی این انذار فقط زمانی واقعا اثر گذاشته که افراد و از این ذکر پیروی کنند و به خشیت برسند. 📚 (اقتباس از المیزان، ج۱۷، ص۳۶) 🍃ج. … @yekaye

. 7⃣ «إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ» پیروی از این ذکر، و خشيت داشتن از خداست که به انسان قابليّت پذيرش مىدهد. 📚 (تفسير نور، ج۷، ص۴۸۹) @yekaye

. 8⃣ «تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ ... فَبَشِّرْهُ» وظيفه انبيا هم انذار و هشدار است، هم اميد و بشارت. و كسى بشارت بهشت را دريافت مىكند كه هشدار پيامبران او را متذكّر كرده باشد. 📚(تفسير نور، ج9، ص526) @yekaye

. 9⃣ «إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَ أَجْرٍ كَريمٍ» در مورد کسی که از این ذکر پیروی کند و از پروردگارش در نهان خشیت داشته باشد، تنها اجر کریم را وعده نداد، بلکه ابتدا سخن از مغفرت به میان آورد. چرا؟ 🍃الف. مخاطبان پیامبر ص گناهانی مرتکب شده بودند و اکنون پس از اینکه ایمان آورده‌اند ابتدا باید مشمول مغفرت واقع شوند تا امکان بهره‌مندی از اجر کریمانه پیدا کنند. 🍃ب. هر انسانی متناسب با جایگاه خویش قصور و تقصیرهایی در پیشگاه الهی دارد. حتی در مورد معصومین هم که آنها را از هر گناهی معصوم‌ می‌شمریم، منظور از عصمت، عصمت از عملی است که در تحلیل ما گناه محسوب شود؛ وگرنه آنها از منظر خودشان و در نسبتی که تنها خود با خدای خود درک می کنند، خود را اهل قصور و تقصیر می‌بینند و از این روست که سوزناک‌ترین مناجات‌ها از زبان آنان صادر شده و این اندازه دغدغه مغفرت الهی را دارند (مثلا فرازهای اولیه دعای کمیل که همگی با «اللهم اغفرلی الذنوب ...» آغاز می‌شود). و ابتدا باید مغفرت الهی این قصور و تقصیرها را بپوشاند تا آنگاه امکان بهره‌مندی از اجر کریمانه مهیا گردد. 🍃ج. شاید این مغفرت، مقدمه «اجر کریم» باشد، نه مطلق «اجر بر عمل»؛ یعنی برخی از اجرهای بقدری رفیع است که هیچکس به خودی خود لیاقت چنان اجری را ندارد 🔖توضیح اجر کریم در تدبر https://eitaa.com/yekaye/1210 10 پس ابتدا مغفرت الهی باید شخص را دربرگیرد تا با پوشاندن همه نواقص، لیاقتی برای بهره‌گیری از آن اجر کریم در وی مهیا شود. 🍃د. ... @yekaye

. 🔟 «أَجْرٌ كَريمٌ» اجر زیاد و بزرگ و فراوان و … را همگان می‌فهمند؛ اما «اجر کریم» یعنی چه؟ 🔹علی‌القاعده باید گفت که کریم از کرامت و بزرگواری می‌آید. نه فقط خود خدا کریم است، پاداشش هم کریمانه است؛ و کریم بودنش را هم باید با مقیاس خودش بسنجیم، نه با وضعیت خودمان. 🔹 با این حال، در توضیح بیشتر می‌توان گفت که مقصود از «اجر کریم» عبارت است از: 🍃الف. ثواب خالص از هر گونه شائبه‌ای (مجمع‌البیان، ج8، ص654) 🍃ب. پاداشی که اندازه و مقدارش به حساب نیاید و قابل اندازه‌گیری نباشد. (المیزان، ج17، ص66) 🍃ج. پاداشی فوق فهم و عمل انسانها. 💠توضیح از آیات قرآن فهمیده می‌شود که برای مومنان علاوه بر تجلی اعمالشان و افق درخواست‌شان در روز قیامت، پاداش و کمال دیگری هم هست که فوق تصور و فوق انتظار آنان است 📚(المیزان، ج۱۰، ص۴۳ و ج۱۸، ص۳۵۵)؛ مثلا: 🔹آنان به ازای نیکوکاری‌شان نیکی دریافت می‌کنند، و اضافه‌ای: «لِلَّذينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنى وَ زِيادَةٌ» (یونس/۲۶) 🔹آنها هرچه بخواهند (که خواسته‌های انسان بر اساس فهم خویش است) برایشان مهیاست، اما نزد خدا اضافه‌ای هم هست: «لَهُمْ ما يَشاؤُنَ فيها وَ لَدَيْنا مَزيد» (ق/۳۵) شاید این اجر کریم اشاره به همان اضافه‌ای است که در تصور کسی نمی‌گنجد. 📚(ایستاده در باد، ص۳۸۶) 🍃د. پاداشهاى الهى، نه‌تنها بزرگ است بزرگوارانه هم هست. 📚(تفسیر نور، ج۹، ص۳۷۹) 💠توضیح در قرآن کریم ۱۸ بار تعبیر «أجر عظیم» (و البته دو بار دیگر هم با تعابیر: «يُعْظِمْ لَهُ أَجْراً» طلاق/۵؛ «هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً» مزمل/۲۰) سخن به میان آمده است؛ و 4 بار از تعبیر «أجر کریم» (و البته یک بار دیگر هم با تعبیر «نُؤْتِها أَجْرَها مَرَّتَيْنِ وَ أَعْتَدْنا لَها رِزْقاً كَريماً» احزاب/31) سخن به میان آمده است. این نشان می‌دهد که اجر خداوند نه‌تنها بزرگ است، بلکه بزرگوارانه و کریمانه هم هست. 🍃ه. ... @yekaye

759) 🌺 إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ في إِمامٍ مُبينٍ 🌺 💐ترجمه همانا ما آنیم که مردگان را زنده می‌کنیم و آنچه از پیش فرستادند و آثارشان [= نتایج و ثمرات کارهای‌شان] را می‌نگاریم و هر چیزی باشد آن را در امامی روشنگر احصاء کرده‌ایم. سوره یس (36) آیه12 1397/3/9 14 رمضان 1439 ✅توجه چون هم احادیث و هم تدبرهای این آیه زیاد است ان شاء الله بخشی از آن امروز و بقیه موارد فردا تقدیم خواهد شد. @yekaye

@yekaye

🔹ما قَدَّمُوا قبلا بیان شد که ▪️ماده «قدم» نقطه مقابل «أخر» است که دلالت بر سبقت گرفتن و جلو افتادن می‌کند. ▪️و تفاوتش با سبقت گرفتن این است که در سبقت گرفتن، اینکه کسی جلوتر بوده باشد و شخص به او برسد لحاظ شده، اما در تقدم، صرفا سابقه زمانی داشتن مد نظر است... ▪️«قَدَّمَ، یُقَدِّمُ» باب تفعیل از این ماده است که برای متعدی کردن به کار می‌رود و به معنای چیزی را مقدم کردن و از پیش فرستادن است (لَبِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ؛ مائده/۸۰) (أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقاتٍ؛ لمجادله/۱۳). 🔖جلسه 254 http://yekaye.ir/al-aaraf-7-34/ @yekaye

🔹آثارَهُمْ قبلا بیان شد که ▪️ماده «أثر» در اصل به معنای آن باقی مانده و ردپایی است که از چیزی باقی بماند و دیده شود و به تعبیر دیگر، اثر هر شی‌ای، آن چیزی است که دلالت کننده بر آن شیء است. ▪️در تفاوت «أثر» با «علامت» هم گفته‌اند که «أثر» بعد از شیء است اما علامت قبل از شیء‌ است (مثلا می‌گویند این ابرها علامت باران است؛ اما خیس شدن زمین اثر باران است) ▪️«آثار» جمعِ «أثر» است و به اموری که از چیزی باقی بماند آثار آن گویند (فَانْظُرْ إِلى آثارِ رَحْمَتِ اللَّهِ؛ روم/۵۰) و به همین مناسبت به پیروی از راه و مسیری که گذشتگان بر آن مسیر بوده‌اند، «بر آثار آنان بودن» گویند (فَهُمْ عَلى آثارِهِمْ يُهْرَعُونَ، صافات/۷۰؛ هُمْ أُولاءِ عَلى أَثَرِي، طه/۸۴). 🔖جلسه 587 http://yekaye.ir/al-kahf-18-6/ 📖 اختلاف قرائت ▫️مشهور عبارت «نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ» را به همین صورت (فعل معلوم همراه با مفعول) قرائت کرده‌اند ▫️اما از زر بن حبیش و مسروق و به صورت «يُكتَب ما قدموا و آثارُهم» (فعل مجهول با نایب فاعل) قرائت کرده‌اند 📚(البحر المحيط، ج9، ص52 ؛ المعجم القرائات، ج7، ص465) @yekaye

🔹كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ عبارت «کلَّ شیء» مفعول است برای فعل محذوفی که فعل «أحصیناه» بر آن دلالت می‌کند و اصطلاحا منصوب است از باب اشتغال؛ 📖البته این بر اساس قرائت مشهور است؛ وگرنه در برخی قرائات غیرمشهور (مانند قرائت ابوالسمال، ابن ابی‌السمیفع و ابن‌ابی‌عبلة) به صورت مرفوع (کلُّ شیء) هم قرائت شده که در این صورت مبتداست و «احصیناه» خبر آن می‌باشد. 📚(البحر المحيط، ج9، ص52 ؛ المعجم القرائات، ج7، ص465) 🔹أَحْصَيْناهُ قبلا بیان شد که در مورد ماده «حصی»، ▪️برخی معتقدند که در اصل در سه معنای متفاوت به کار رفته است: یکی ممانعت کردن و بازداشتن (که البته در این حالت غالبا با حرف عله «و» می‌آید، نه «ی»)، دیگری شمردن و حساب چیزی را داشتن، و سومی به معنای سنگریزه، و کلمه «حصاة» که به معنای «عقل» می باشد را از همین ماده سوم دانسته و وجه تسمیه آن را این معرفی کرده‌اند که در آن قوت و شدت است. ▪️برخی معنای اول را ظاهرا مربوط به ماده «حصو» (و متفاوت با ماده «حصی») دانسته‌اند و معنای اصلی ماده «حصی» را «شمارش به عدد» معرفی کرده و ارتباط کلمه «حصا» به معنای سنگریزه با این معنا را در این دانسته‌اند که آنان برای شمارش از سنگریزه استفاده می‌کردند (همان گونه که امروز افراد در ابتدای آموزش اعداد از انگشتان استفاده می‌کنند. ▪️برخی هم معنای اصلی این ماده «ضبط و احاطع علمی کامل به مطلبی» دانسته‌اند و معتقدند هر سه معنای فوق به این برمی‌گردد: منع، از لازمه‌های «ضبط» است که مانع دسترسی غیر، به شیء مورد نظر می‌شود؛ شمارش دقیق در جایی است که احاطه کامل به شیء باشد؛ تعبیر «حصاة: سنگریزه‌ها» هم در جایی به کار می‌رود که در یک محل جمع و ضبط شده باشد، و عقل هم از این جهت که ضبط کننده و حافظ صلاح و خیر برای انسان است، «حصا» یا «حصی» نامیده شده است. 🔖جلسه 593 http://yekaye.ir/al-kahf-18-12/ @yekaye

✳️شأن نزول✳️ برخی گفته‌اند معنای «نَكْتُبُ ... آثارَهُمْ» این است که «قدم‌های آنان به سوی مسجد را ثبت می‌کنیم» [کلمه «آثار»‌ را به معنای «جای پا» دانسته] و ادعا شده شأن نزول این آیه آن است که قوم بنی‌سلمه در حاشیه مدینه زندگی می‌کردند و به رسول الله ص از دوری مسیرشان به مسجد برای شرکت در نماز با ایشان گلایه کردند؛ و این آیه نازل شد؛ و نیز نقل شده که انصار منازلشان از مسجد دور بود و می‌خواستند بدین جهت منازلشان را عوض کنند و این آیه نازل شد و آنان منصرف شدند؛ و در کتب اهل سنت هم حدیثی در این راستا از پیامبر ص نقل شده که بیشترین اجر شرکت در نماز برای کسی است که از مسیر دورتری پیاده بیاید. 📚مجمع البيان، ج8، ص654 ؛ الدر المنثور، ج6، ص260 @yekaye