⭕️ مروری بر روند پیشروی جلیلی در مذاکرات؛
چگونه سعید جلیلی، غرب را وادار به عقبنشینی در مذاکرات میکرد؟
🔹در مذاکرات بغداد در ۳ خرداد ۱۳۹۱، پیشنهادات غرب به ایران، تعطیلی فردو، توقف غنیسازی ۲۰٪ و خروج مواد ۲۰٪ از ایران بود. در مقابل نیز گروه ۱+۵ متعهد میشد تا تحریم جدیدی علیه ایران اعمال نکند که جلیلی به علت متوازن نبودن نپذیرفت. در مذاکرات مسکو در اواخر خرداد ۱۳۹۱ نیز غرب مجددا همین پیشنهادها را مطرح کرد و سعید جلیلی نپذیرفت.
🔸در این روزها، ایران اقدام به نصب ۳۰۰۰ سانتریفیوژ جدید کرد. وقتی غرب این پیشرفتها را دید در اسفند ۱۳۹۱ با عجله به مذاکرات آلماتی ١، آمد تا جلوی توسعه فناوری کشورمان را بگیرد. در این مذاکرات پیشنهادها عوض شد و غرب به وضوح عقب نشست.
افسار مذاکرات در دست ایران
🔹این بار آنها دیگر مانند مذاکرات بغداد از تعطیلی فردو سخن نگفتند بلکه فقط خواستار تزریق نشدن گاز به سانتریفیوژها بودند. همچنین از متوقف شدن غنی سازی ۲۰% ایران نیز سخن نگفتند بلکه تنها از تعلیق ۶ ماهه آن (البته با قابلیت تمدید) سخن گفتند. در نهایت درباره مواد ۲۰% ایران نیز عقبنشینی کرده و به جای اینکه مانند مذاکرات بغداد خواستار خروج آن از ایران شوند، به اکسید شدن آن در داخل کشور راضی شدند.
🔸در مقابل نیز علاوه بر اینکه تعهد دادند تحریم جدیدی وضع نکنند، اعلام کردند حاضرند تحریمهای طلا، فلزات و پتروشیمی را لغو کنند. سعید جلیلی باز هم زیر بار نرفت. چرا که معتقد بود در ازای تعلیق غنیسازی ۲۰٪ و دیگر تعهدات ایران، باید تحریمهای اصلی نفت و بانک مرکزی لغو شوند. همچنان این پیشنهادهای #غرب اگرچه نسبت به بغداد بهتر شده و آنها نسبت به موضعشان عقبنشینی کردهاند، اما با توجه به آنچه از ایران می خواهند «توازن» ندارد. لذا تیم ایرانی نپذیرفت و به ایران بازگشت.
🔹در این میان واکنش رهبر انقلاب به این عقبنشینی غربیها در ۱۷ اسفند ۱۳۹۱ جالب است: «در این دیدار غربیها کار مهمی انجام ندادند که از آن تعبیر به دادن امتیاز شود بلکه آنها فقط به بخشی از حقوق ملت ایران، اعتراف کوچکی کردند.»
🔸در مذاکرات آلماتی ۲، غرب خواستار توقف برنامه هستهای ما در همین مرحله شده و از توسعه بیشتر آن نگران بود. در این مذاکرات پیشنهاد ایران این بود: تعلیق ۲۰% فقط برای ۶ ماه «غیرقابل تمدید»، فردو ۲۰% غنیسازی نمیکند ولی گاز برای غنی کردن ۵٪ تزریق خواهد شد، مواد موجود ۲۰ درصد به هر میزان که لازم داشته باشیم اکسید خواهد شد، در مقابل نیز ۵+۱ باید تحریمهای بانکی و نفتی را «لغو» کند.
روی کار آمدن روحانی، همه چیز را به هم ریخت
🔹بعد از پیشنهاد ایران، ۱+۵ جواب منفی نداد و اعلام کرد اختیار برای تصمیمگیری در این سطح ندارد و باید از پایتختهایشان اجازه بگیرند که جلیلی اعلام کرد تا ۱۰ ساعت دیگر هم مینشینیم، بروید و پاسخ بیاورید. در این میان برخلاف کاترین اشتون که معتقد بود تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران باید هر چه زودتر توافق کرد تا در صورت انتخاب جلیلی همین میزان دستاورد نیز از کف غرب نرود، انگلیس اعلام میکند که باید صبر کرد تا انتخابات ایران برگزار شود تا ادامه مذاکرات با توجه به رئیس جمهور بعدی ایران پیش برده شود. در نهایت با انتخاب حسن روحانی، توافق ژنو منعقد میشود و عملا به قبل از مذاکرات بغداد در خرداد ۱۳۹۱ باز میگردیم.
🔸نکتهی اصلی در این میان آنجاست که این عقبنشینیهای غرب و رسیدن به این مرحله، با بیانیه خواندن و صحبت جلیلی درباره تاریخ اسلام و ایران محقق نشده بود بلکه با مذاکره انجام شده بود. در آلماتی ۲، نه حرفی از غنیسازی ۵٪ ایران است و نه حرفی از تعلیق بالای ۵٪، نه حرف از تعطیلی اراک است و نه حرف از پروتکل الحاقی و بازرسیهای آنچنانی و نه حرف از اکسید کردن هر آنچه مواد ۵ درصدی که از این به بعد تولید میکنیم. فقط بحث روی ۲۰٪ میچرخد. مقابلش هم همهی تحریمها است که تعدیل شدهاش می شد برخی از آنها!
🔹سعید جلیلی هیچ گاه علاقهای به اجرای «شو» بر سر منافع ملی نداشت. او نمیخواست به هر قیمت از خودش «قهرمان» بسازد. لذا بر سر حقوق ملت با هیچ کس معامله نکرد و یک توافق خوب را قربانی انتخابات ریاست جمهوری و آینده سیاسی خودش نکرد. تاریخ در این باره بهتر قضاوت خواهد کرد.
✍ مبین صیادی