همراه با ماه خدا (شماره ٢) ادامه سخنراني پیامبر  در باره ماه رمضان. اعمال ماه رمضان و درس آموزی از روزه 1. فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ بِنِيَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ يُوَفِّقَكُمْ لِصِيَامِهِ 2. وَ تِلَاوَةِ كِتَابِهِ 3. فَإِنَّ الشَّقِی مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِيمِ؛ 4. وَ اذْكُرُوا بِجُوعِكُمْ وَ عَطَشِكُمْ فِيهِ جُوعَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ عَطَشَهُ 5. وَ تَصَدَّقُوا عَلَى فُقَرَائِكُمْ وَ مَسَاكِينِكُمْ. 6. وَ وَقِّرُوا كِبَارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغَارَكُمْ 7. وَ صِلُوا أَرْحَامَكُمْ 8. وَ احْفَظُوا أَلْسِنَتَكُمْ 9.وَ غُضُّوا عَمَّا لَا يَحِلُّ النَّظَرُ إِلَيْهِ أَبْصَارَكُمْ 10. وَ عَمَّا لَا يَحِلُّ الِاسْتِمَاعُ إِلَيْهِ أَسْمَاعَكُمْ 11. وَ تَحَنَّنُوا عَلَى أَيْتَامِ النَّاسِ يُتَحَنَّنْ عَلَى أَيْتَامِكُمْ . 1. از خدا بخواهيد با نيت های درست و دل‌هاى پاك كه شما را براى روزه در آن موفق بدارد. 2. و برای خواندن قرآن موفق دارد.  3. بدبخت آن كه از آمرزش خدا در اين ماه‏ محروم گردد. 4. باگرسنگى و تشنگى خود در آن گرسنگى و تشنگى روز قيامت را ياد كنيد.  5. و بر فقراء و مساكين خود صدقه دهيد. 6. و بزرگان خود را احترام كنيد و خردان را ترحم نمایيد.  7. و صله رحم كنيد.  8. و زبان‌ها نگهداريد. 9. و از آنچه خدا ديدنش را حلال نكرده، چشم بپوشيد. 10. و آنچه را از شنيدنش حلال نكرده گوش ببنديد. 11.و بر يتيمان مردم مهر ورزيد تا بر يتيمان شما مهر ورزند. توبه وزمان دعا 1. وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِكُمْ 2. وَ ارْفَعُوا إِلَيْهِ أَيْدِيَكُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَاتِكُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ 3. يَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَى عِبَادِهِ. 4. يُجِيبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ يُلَبِّيهِمْ إِذَا نَادَوْهُ 5. وَ يُعْطِيهِمْ إِذَا سَأَلُوهُ وَ يَسْتَجِيبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ...؛  1. و به خدا از گناهان خود توبه كنيد. 2. و در وقت نماز دست به دعا برداريد كه بهترين ساعت‌ها است. 3. خدا در آن نظر لطف به بندگان خود دارد. 4. به مناجات آنها پاسخ دهد و فرياد آنها را لبيك گويد.  5. و درخواست و دعاهای آنها را پاسخ دهد. و دعاى آنها را مستجاب كند.... بهترین اعمال در این ماه  در ادامه خطبه بعد از بیان مطالبی امير المؤمنين(ع) فرمود من برخاستم و عرض كردم: يَا رَسُولَ اللَّهِ(ص) مَا أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ؟ فَقَالَ: يَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ‏ عَنْ‏ مَحَارِمِ‏ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛  يا رسول اللَّه (ص)كدام عمل در اين ماه بهتر است فرمود: اى أبو الحسن بهترين عمل در اين ماه ورع از محارم خداى عز و جل است. شهادت امیر المؤمنین (ع) 1. ثُمَّ بَكَى فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا يُبْكِيكَ؟ فَقَالَ: يَا عَلِی أَبْكِی لِمَا يُسْتَحَلُّ مِنْكَ فِی هَذَا الشَّهْرِ كَأَنِّی بِكَ وَ أَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّكَ وَ قَدِ انْبَعَثَ أَشْقَى الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ شَقِيقُ عَاقِرِ نَاقَةِ ثَمُودَ فَضَرَبَكَ ضَرْبَةً عَلَى قَرْنِكَ فَخَضَبَ مِنْهَا لِحْيَتَكَ.  2. قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع) قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ: وَ ذَلِكَ فِی سَلَامَةٍ مِنْ دِينِي؟ فَقَالَ: فِی سَلَامَةٍ مِنْ دِينِكَ؛  1. سپس گريست. عرض كردم: يا رسول اللَّه چرا گريه كنى؟ فرمود: براى آنچه در اين ماه از تو حلال شمارند گويا تو را می‌نگرم كه نماز براى پروردگارت می‌خوانى و شقى‏تر اولين و آخرين كه جفت پى‏كننده شتر ثمود است برانگيخته شود و ضربتى بر فرقت زند و ريشت را خضاب كند. ۲. امير المؤمنين فرمود گفتم: يا رسول اللَّه اين در صورتيست كه دين من سالم است؟ فرمود: با سلامتى دين تو است.(صدوق، امالی، ص 93، عیون، ج1، ص 295، فضائل الاشهر الثلاثه، ص78 ). علی اکبر ذاکری التماس دعا

همراه با ماه خدا (3) با سلام و قبولی عبادات و طاعات افطاری و پذیرائی امیر المؤمنین (ع) از مردم افطاری دادن در ماه رمضان دارای اجر و پاداش است. و روایات متعددی در این باره داریم. امام صادق (ع) فرمود: مَنْ فَطَّرَ صَائِماً فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ؛ هر کس روزه داری را افطاری دهد برای او مانند پاداش روزه دار است. (الکافی، ج‏4، ص68) افزون بر آن اخباری از سیره امیر المؤمنین(ع) نقل شده است که در نوع خود جالب است. که نمونه ای نقل می کنم: كارگزار آذربايجان در زمان حکومت امیر المؤمنین علی(ع) با مال‏هاى آن جا در ماه رمضان نزد حضرت به كوفه آمد .چون حضرت نماز مغرب را با مردم مى‏خواند تقسيم گوشت و تريد براى نيازمندان و ديگر حاضران در مسجد را به دست خويش به عهده گرفت -او هر روزى دستور مى‏داد كه براى اين كار شترى را بكشند - و خود او به خانه نمى‏رفت جز پس از فراغ از دو نماز (مغرب و شام) و قسمت كردن همه آنها به دست خويش . راوى گويد به كارگزار فرمود: بهره خويش از اين گوشت و تريد بردار و با آن افطار كن! كارگزار آذربايجان گفت: من نزد اميرمؤمنان(ع) روزه مى‏گشايم و پيش خود مى‏پنداشت كه خوردنى بهترى نصيب او خواهد شد. چون على(ع) از كار خود بياسود و با كارگزار به خانه بازگشت قرص نانى خشك و اندكى سويق براى آنها آوردند و به آن دو دادند.على عليه‏السلام به كارگزار فرمود: بخور! و خود بخوردن پرداخت . كارگزار گفت: من گوشت شتر و تريد به طمع چيزى بهتر ترك كردم !على(ع) فرمود: أَما تَعْلَمْ أَنَّ الْمُتَوَلّيَ لِأُمُورِ النّاسِ لا يَنْبَغي أنْ يَكُونَ طَعامُهُ خَيْراً مِنْ طَعامِهِمْ؛ آيا تو نمى‏دانى كه مسئول كارهاى مردم را نسزد كه چيزى بهتر از خوردنى آنها بخورد! آن گاه رو به قنبر كرد و فرمود: برو پيش حسن و ببين نزد او طعامى براى اين مهمان ما هست! راوى گفت كه قنبر رفت و دو گرده نان و اندكى تريد براى وى آورد. حسن فرمود: نزد ما جز اين نمانده . پس آن را نزد كارگزار گذارد و او از آن بخورد . (ذاکری، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیر المؤمنین (ع)، ج1، ص 579، به نقل از خواجه نصير الدین طوسی، اخلاق محتشمى، ص 445 ). اين سيره حضرت چه بسيار زيبا است كه خليفه از مردم پذيرايى مى‏كند که نشان از اهمیت شرکت در خدمت به روزه داران دارد. خود حضرت به عنوان رهبر مسلمین غذاى ساده مى‏خورد و اين را يك روش لازم براى متوليان امور مى‏داند كه مانندديگران غذا بخورند. يعنى اصل توقع این کارگزار را در خوردن غذاى بهتر، بى‏جا و نادرست مى‏داند. در این خبر بیان شده که افطاری برای نیازمندان بوده ولی کسانی که در مسجد بودند از آنها هم پذیرائی می شده است. کارگزار حضرت از سیره امام مطلع نبوده و تصور می کرده ایشان مانند خلفای قبل از امکانات بهتری استفاده می کند ولی بر خلاف تصورش اتفاق افتاد.

همراه با ماه خدا (شماره 4) با سلام و احترام و به امید بهره مندی از فیوضات این ماه کمک و افطار امام سجاد(ع) به مستمندان امام سجاد (ع) در روزگار سختی زندگی می کرد. مردم دچار فقر و محرومیت زیاد بودند و شهر مدینه مورد حمله ویرانگر یزید واقع شده و مشکلات متعددی داشت.   یکی از کارهای حضرت کمک به فقراء و مستمندان بود. كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ يَنْحَلُ، فَلَمَّا ‌مَاتَ ‌وَجَدُوهُ ‌يَقُوتُ ‌مِائَةَ أَهْلِ بَيْتٍ (ابو داود، الزهد، ص 361) ؛ علی بن الحسین (ع) بخشنده بود وقتی از دنیا رفت دیدند که صد خانواده را کمک می کرده است. این کمک پنهانی بوده است (ابن سعد، الطبقات الكبير، ج7، ص219) که بعد از درگذشت حضرت متوجه حامی خود را شناختند.   آن حضرت در ماه مبارک رمضان هم به فکر مستمندان و افطاری آنان بود.  برابر روایتی که نقل‌شده است سیره امام سجاد این بود که در روز اول ماه رمضان دستور می‌دادند گوسفندی ذبح کنند و اعضای آن را تکه‌تکه کرده بپزند.  در هنگام غروب حضرت خود را به دیگ‌های آبگوشت می‌رساند تا در حال روزه بو و گرمی آن را احساس کند؛ و می‌فرمود: کاسه‌ها را بیاورید و دستور می‌داد: این را برای فلان خاندان و این را برای فلان خاندان پر کنید.  آن‌گاه نان و خرمایی برای حضرت می‌آوردند و خود با آن شام می‌خورد. درود خدا بر او و بر پدرانش باد.(الکافی، ج‏4، ص68. برقی، المحاسن؛ ص396. صدوق، من‎لایحضره ‎الفقیه، ج‏2، ص134. ذاکری، سیره عبادی معصومان (ع) در کتاب های چهارگانه شیعه، ص 205). این سیره بزرگان ما است که همیشه به فکر دیگران بودند و به خانواده های مستمندان کمک می کرده و خود با غذای ساده افطار می نمودند و از فرصت ماه رمضان برای حمایت از دیگران و کمک به روزه داری آنان بهره می بردند. اما جمعی هستند که از این زمان برای بهره مالی بیشتر با گرانی خواربارها استفاده می کنند. در حالی که شعیب ارزان فروشی بازاریان را (إِنِّي أَراكُمْ بِخَيْرٍ، هود: 87.) خیر آنان دانسته است. (من لا يحضره الفقيه، ج‏3 ، ص268). امیدواریم جامعه ما نیز از این خیر برخوردار شود.

همراه با ماه خدا (شماره 5) سلام و درود بر قاریان قرآن  ماه رمضان بهار قرآن  قرآن در ماه رمضان نازل شده است و ماهی است که افراد با قرآن آشنا می شوند و با برگزاری دوره‌های قرآن به آموزش این کتاب الهی می‌پردازند که در هنگام فتنه‌ها پناهگاه افراد است. (الكافی،ج‏2 ، ص599: فَعَلَيْكُمْ‏ بِالْقُرْآن‏). امام باقر (ع) در خبری بیان می‌کند: برای هر چیزی بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است.( الكافي، ج‏2 ، ص630: لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَانَ). رسول خدا (ص) اهمیت قرائت و درجه قرائت کنندگان را به تعداد آیات قرائت ‌شده تعیین کرده است. «هر کس ده آیه در شب بخواند جزو غافلان نوشته نمی‌شود. و هر کس پنجاه آیه قرائت کند جزو ذاکرین است و هر کس صد آیه قرائت کند از قانتین و کسی که دویست آیه قرائت کند جزو خاشعین نوشته می شود و کسی که سیصد آیه قرائت کند جزو فائزین و کسی که پانصد آیه قرائت کند از مجتهدان در عبادت است.... »(الكافی، ج‏2 ، ص612. صدوق، امالی، ص 59. معانی الاخبار، ص 147: مَنْ قَرَأَ عَشْرَ آيَاتٍ فِي لَيْلَةٍ لَمْ يُكْتَبْ مِنَ الْغَافِلِينَ وَ مَنْ قَرَأَ خَمْسِينَ‏ آيَةً كُتِبَ مِنَ الذَّاكِرِينَ‏ ...؛). یکی از دعاهایی که به آن توصیه شده است این است که مرا از ذاکرین قرار ده نه از غافلین.  با قرائت قرآن امکان ارتقاء معنوی افراد ارتقاء درجه در بهشت فراهم می‌شود. (الكافی،ج‏2 ، ص606 :يُقَالُ لَهُ: اقْرَأْ وَ ارْقَ‏ فَيَقْرَأُ ثُمَّ يَرْقَى). نکاتی در باره قرائت 1. قرائت با ترتیل و تدبر باشد.( الكافي، 2/ 614) 2. قرائت با حزن و توجه باشد(همان، ص 614: إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ‏ بِالْحُزْنِ‏ فَاقْرَءُوهُ بِالْحُزْنِ). 3. با صدای نیکو. وقتی امام سجاد(ع) قرآن می‌خواند با صدای نیکو بود که سقاها وقتی صدای حضرت را می شنیدند توقف و به آن گوش می کردند.(همان، ص616). 4. با لحن عربی خوانده شود نه لحن فاسقان و غنا. (همان،ص614: اقْرَءُوا الْقُرْآنَ بِأَلْحَانِ‏ الْعَرَبِ‏ وَ أَصْوَاتِهَا وَ إِيَّاكُمْ وَ لُحُونَ أَهْلِ الْفِسْقِ‏ ...). 5. به معنای آن توجه شود اگر بهشت است از خدا بخواهند و اگر عذاب است به خدا از آن پناه ببرند.(همان، 617). 6. طبق توصیه امام صادق(ع) به ابوبصیر قرآن را در یک ماه و کمتر ختم کند مانند اصحاب پیامبر.(همان)

همراه با ماه خدا ( شماره ۶) سلام بر آنان که حدود الهی را حرمت می نهند حرمت ماه رمضان در خدمت امیر المؤمنین علی (ع) شاعرانی بودند که موقع لزوم از جمله در پاسخ به نامه های معاویه و یاران وی که همراه با شعر بود، شعری مناسب می سرودند. عبید الله بن ابی رافع و فضل از خاندان أبو لهب گاهی چنین وظیفه ای داشته و شعر می گفتند. شعر و رجز در هنگام جنگ بسیار مهم و تاثیر گزار بوده و هست. در جمع یاران حضرت شاعری به نام نجاشی قیس بن عمرو حارثی بود که به عنوان شاعر رسمی حضرت مطرح بود. او در جنگ صفین اشعار و رجزهای فراوانی سرود به گونه که معاویه در صدد مقابله بر وی از طریق شعر و نبرد دیگران پرداخت اما موفق نشد. این شاعر در کوفه در روز اول ماه رمضان با فریب شخصی به نام ابوسمال رو به رو شد و در منزل وی مشروب خورد و عربده وی به گوش همسایه ها رسید و او را با همان وضعیت نابهنجار با شلواری کوتاه نزد علی ع بردند . ابوسمال خود فرار کرد (ثقفی، الغارات، ص ۳۶۶). بعید نیست این کار با نقشه قبلی بوده و وی از سوی معاویه در این کار نقش بازی کرده است کاری که امروز برخی با افراد مشهور، فوتبالی و سلبریت ها انجام می دهند با وعده ویزا و کسب موقعیت-. جرم شرابخواری نجاشی اثبات شد. . امير المؤمنين عليه السلام که در اجرای حدود الهی قاطع بود و با تلاش حضرت حد شرابخواری در زمان عمر بر قدامة بن مظعون حاكم بحرين و برادر خانم عمر جاري شد(مفید، الارشاد، ج۱،ص ۲۰۲. سیمای کارگزاران، ج٥، ص٣٦٠-٣٦٤) و در زمان عثمان بر وليد حاكم كوفه حد زد.(وسائل الشیعه، ج۲۸، ص ۲۲۶. سيماي كارگزاران،ج۵، ص ۳۶۵). بر نجاشي هشتاد ضربه شلاق زد و بعد بیست ضربه بر آن افزود. وی پرسید این هشتاد ضربه برای شرابخواری است اضافی آن برای چیست؟ حضرت فرمود: هذا لتجریک علی شرب الخمر فی شهر رمضان؛ به جهت این که حرمت ماه رمضان را پاس نداشتی .(وسائل الشیعه، ج۲۸، ص ۲۳۲). چند روز بعد نجاشی با يكي از افراد به نام طارق بن عبد الله نهدي به دیدن حضرت آمدند و گفتند حرمت دوستان خود را نگه نمی داری و حضرت پاسخ قاطعی داد که در اجرای حدود الهی فرقی بین افراد نیست. نجاشی با طارق همان شب به شام فرار كرده و در آنجا اشعاری عليه علی علیه السلام سرود.( ثقفی، الغارات، ص ٣٦٨). دنیای عجیبی است آن زمان شام که غرب جهان اسلام بود مرکز و پناهگاه خطاکاران و فراريان كوفه بود و امروز نیز دنیای غرب چنین وظیفه ای را در برابر افراد بازی می کند . فاعتبروا یا اولی الابصار .

👈همراه با ماه رمضان (شماره 7) با سلام و درود بر عدالت خواهان پیرو امام علی (ع) 👈عدالت امام علی(ع) و فرار غلام حضرت به شام   عدالت خواهى و اجراى مساوات در تقسيم بيت‏المال از سوى امیر المؤمنین(ع)، باعث شد كه يكى از غلامان ایشان رنجيده شود و در شام به معاويه ملحق شود.  شايد وى جزو غلامانى بوده كه حضرت آزاد كرده كه داراى توقّع زيادی بوده است.  این غلام از حضرت درخواستِ مال كرد؟  امام فرمود: هنگامى كه عطا و سهم خود را از بيت‏المال دريافت كنم با تو تقسيم مى‏كنم.  غلام گفت: به آن بسنده نمى‏كنم و به معاويه پيوست. معاويه به او كمكِ مالى كرد. او در نامه‏اى حضرت را از مالى كه به دست آورده بود آگاه ساخت و در از دریافت مال بسیار خوشحال شد.  اميرمؤمنان(ع)  در پاسخ وى چنين نوشت:   أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ مافي يَدِكَ مِنَ الْمالِ قَدْ كانَ لَهُ أَهْلٌ قَبْلَكَ، وَ هُوَ صائِرٌ إِلى أَهْلِهِ بَعْدَكَ وَ إِنَّما لَكَ مِنْهُ ما مَهَّدْتَ لِنَفْسِكَ فَآثِرْ نَفْسَكَ عَلى صَلاحِ وُلْدِكَ فَإِنَّما أَنْتَ جامِعٌ لِأَحَدِ رَجُلَيْنِ:  إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فيهِ بِطاعَةِ اللّه فَسَعَدَ بِما شَقِيْتَ، وَ إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فيهِ بِمَعْصِيَةِ اللّه فَشَقِيَ بِما جَمَعْتَ لَهُ، وَ لَيْسَ مِنْ هذَيْنِ أَحَدٌ بِأَهْلٍ أنْ تُؤْثِرَهُ عَلى نَفْسِكَ وَ لاتُبَرِّدُ لَهُ عَلى ظَهْرِكَ، فَارْجُ لِمَنْ مَضى رَحْمَةَ اللّه وَ ثِقْ لِمَنْ بَقِيَ بِرِزْقِ اللّه؛  اما بعد، به درستى كه آنچه در دست تو از مال مى‏باشد، پيش از تو صاحبانى داشت و پس از تو به اهل آن مى‏رسد و تنها براى تو آن چيزى است كه براى خويش آماده ساخته‏اى.  پس برگزين و مقدم بدار[صلاح] خويش را بر صلاح فرزندانت؛ زيرا تو مال را براى يكى از دو مرد گرد مى‏آورى:   يا مردى است كه با آن مال، طاعت الهى را انجام مى‏دهد، پس رستگار شده به واسطه آنچه تو بدبخت شده‏اى [و مال را از راه حرام به دست آورده‏اى].   يا [مردى كه] آن را در نافرمانى خدا مصرف مى‏كند، پس بدبخت شود به آنچه تو براى وى [از مال حرام] گردآورده‏اى و شايسته نيست كه هيچ يك از اين دو را بر خود بر گزينى و نه بار مسئوليت آن را بر پشت  خود ثابت (و حمل) نمايى؛  بنابراين براى آن كه رفته، آمرزش خدا را اميد داشته باش و اطمينان نما به روزىِ پروردگار براى كسى كه باقى مانده است.( كافى، ج8،ص 72،ح28؛ بحارالأنوار،ج 33،ص 285، ج41، ص117؛ سیمای کارگزاران، ج3، ص 708).  مشابه اين سخن را حضرت به امام حسن‏(ع) توصيه فرموده است.( نهج‏البلاغه، حكمت416؛ بحارالأنوار، ج 70،ص144؛ كنزالعمّال، ج3، ص721،ش 8572) و او را از ذخيره مال باز مى‏دارد و بهترين توصيه براى دورى از حرام خوارى و ذخيره اموال از منابع نامشروع و راه حرام است.  حضرت به روشنى بيان مى‏كند آنچه تو از معاويه دريافت كرده‏اى وبالش بر عهده تو و استفاده آن براى ديگران است.  حضرت حاضر نمى‏شود براى هيچ كس سيره خود را كنار گذاشته و مال بيشترى به وى بدهد که به نمونه های دیگر اشاره خواهد شد.

همراه با ماه خدا (8) با سلام و درود بر کسانی که عدالت را نسبت به همه رعایت می کنند برخورد امیر المؤمنین (ع) با درخواست مالی نزدیکان بیت المال از آن تمام مسلمانان است و از دیدگاه امام علی (ع) همه در استفاده از آن یکسان هستند. آنچه به عنوان سهم به افراد داده می شد در برابر تعهد آنان در دفاع از اسلام است و باید یکسان پرداخت می گردید و تفاوتی بین عرب و عجم و تازه مسلمان و افراد با سابقه در بهره مندی از بیت المال نبود.  البته اين غیر از حقوقی بود که به افراد کارمند و اداری داده می شد. مثلا برای شریح قاضی حضرت حقوق خاص به مبلغ پانصد درهم تعیین کرد (اخبار القضاة، ج٢،ص ٢٢٧) . البته خود حضرت مانند ديگران از بیت المال سهم می برد.  بنا بر این اگر یکی از نزدیکان حضرت درخواست متفاوتی داشت پاسخ حضرت به آن منفی بود و اگر متوجه می شد برداشتی از بیت المال داشته و خود را از دیگران متفاوت می دانسته دستور جبران آن را می داد. داستان گردبندی که مسئول بیت المال علی بن ابی رافع به عنوان عاریه مضمونه به دختر علی (ع) داده بود مشهور است (طوسی، تهیب الاحکام، ج10، ص 151. سیمای کارگزاران، ج3، ص 802-808). هم چنین درخواست برادرش عقیل سهم و کمک بیشتری از بیت المال داشت و مخالفت حضرت با آن و مساوی دانستن برداشت بیشتر با سرقت مشهور است. عقیل هم به قولی به پیش معاویه رفت . البته برخی به شام رفتن عقیل را برای دریافت مال برای پرداخت قرض هایش بعد از خلافت حضرت دانسته اند و این از گزارشی که بلاذری دارد استفاده می شود(انساب الاشراف، ج2، ص 71. سیمای کارگزاران، ج3، ص 711). یکی از کسانی که درخواست کمک مالی از حضرت کرد. عبد الله بن جعفر پسر برادر حضرت و دامادش شوهر حضرت زینب بود. او مشاور حضرت بود ولی سمت رسمی در دوران خلافت حضرت نداشت همان گونه که حسن و حسین (علیهما السلام) هم سمتی نداشتند. با این که علی (ع) به برادرش جعفر بسیار علاقه مند بود . اما این درخواست فرزند برادرش را رد کرد. فشار زندگى باعث شد كه روزى عبد الله بن جعفر به حضرت گفت: اى اميرمؤمنان! دستور دهيد به من كمكى كنند يا نفقه‏اى بدهند. به خدا سوگند نزد من چيزى نيست جز اين كه برخى از حيوانات پروارى خود را بفروشم!  حضرت به وى پاسخ داد:  لا وَ اللّه ما أَجِدُ لَكَ شَيْئاً إِلّا أَنْ تَأْمُرَ عَمَّكَ أَنْ يَسْرِقَ فَيُعْطيكَ؛ نه به خدا سوگند! براى تو چيزى نمى‏يابم جز اين كه به عمويت دستور دهى كه بدزدد آن گاه به تو بدهد. (ثقفی، الغارات، ص 43. سیمای کارگزاران، ج3، ص 707).  يعنى در صورتى مى‏توانم به تو كمك كنم كه از بيت‏المال مسلمانان چيزى بدزدم و به تو ببخشم. و اين گونه اعلام كرد كه حقّ برداشت اضافى از بيت‏المال مسلمانان را ندارم. گر چه برای برای اقوام و نزدیکانم باشد. این در حالی است که خلیفه قبلی کمک به اقوام و نزدیکان خود را از باب صله رحم توجیه و روا می‌دانست(عسکری، الاوائل، ص 189).

همراه با ماه خدا (شماره 9) با سلام و درود بر کسانی که پیرو ولی خدا بودند.  👈محرومان از سهم بیت المال امیر المؤمنین بیت المال را بین تمام مسلمانان به طور مساوی تقسیم می کرد و تفاوتی بین عرب و عجم قائل نبود. این تعهدی برای افراد ایجاد می کرد که از رهبر و نظام اسلامی دفاع کنند. و برای افرادی که سمتی داشتند حقوق جدا گانه بود و در باره قضات در عهد نامه مالک بیان می کند آن قدر باید به قاضی داد تا نیازش بر طرف شود.  اما امیر المؤمنین(ع) با رعایت عدالتی که داشتند دستور دادند که سهمی از بیت المال به جمعی داده نشود. نام سه تن را ذکر  می کنیم:  1. عبدالله بن عمر 2. سعد وقاص 3. اسامة بن زید. این سه بیعت نکرده و در  جنگ جمل از حضرت حمایت نکردند.  سر گذشت عبد الله بن عمر که با حضرت بیعت نکرد جالب است. در جریان قیام مردم مدینه که بنی امیه را بیرون کردند و عبد الله بن مطیع حاکم مدینه شد. شخصا برای بیعت با وی رفت و به حدیث نبوی استناد کرد (صحیح مسلم، ج6، ص 22) و  زمانی که حجاج ثقفی حاکم مکه و مدینه شد و آل زبیر را بر انداخت از ترس که قبلا با ابن مطیع طرفدار آل زبیر بیعت کرده بود برای بیعت با حجاج شبانه نزد وی رفت و حجاج گفت با پایم بیعت کن، او مدعی بود پیامبر فرموده: هر کس بمیرد و برای او امامی نباشد در زمان جاهلیت مرده است (ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج13، ص242 ). وقتی اسامه به حضرت پیام داد و درخواست سهم از بیت المال کرد امام در پاسخ وی نوشت:  شَكَكْتَ في حَرْبِنا فَشَكَكْنا في عَطائِكَ؛  تو در جنگ همراه با ما شك كردى، ما هم در عطاى تو شك كرديم( دعائم‏الاسلام، ج1، ص392).  از این کلام حضرت استفاده می شود که دادن سهم از بیت المال در برابر آمادگی افراد برای اطاعت از حاکم اسلامی و دفاع از اسلام است. طبق گزارشی عبد الله بن عمر، سعد وقاص و مغیره برای دریافت سهم از بیت المال با حضرت دیدار کردند و امام حاضر نشد به آنها سهمی اختصاص دهد. بعد از گفت و گو با آنها، آنان را باز گرداند و چيزى [از بيت‏المال] به آنان نداد (وقعة صفّين، ص 551 : فَرَدَّهُمْ وَ لَمْ يُعْطِهِمْ شَيْئاً). با این که حضرت در باره سعد و ابن عمر می فرماید: آن دو حق را یاری نکردند و از باطل دفاع نکردند(نهج البلاغه، صبحى صالح، حكمت 263، ص521 ). آنان جزو حزب قاعدین بودند.  اما اسامه نماینده فرستاده و نامه نوشته است. حضرت در پاسخ وی نوشت: إنَّ هذَا الْمالَ لِمَنْ جاهَدَ عَلَيْهِ و لكِنْ لي مالاً بِالْمَدينَةِ فَأَصِبْ مِنْهُ ما شِئْتَ؛  به تحقيق اين مال از آنِ كسى است كه جهاد كند؛ ولى براى من مالى در شهر مدينه است هرچه مى‏خواهى از آن بردار(الغارات، ص395). حضرت طی نامه ای به حاکم مدینه چنین نوشت: لا تُعْطِيَنَّ سَعْداً وَ لاَ ابْنَ عُمَرَ مِنَ الْفَيْ‏ءِ شَيْئاً فَأَمَّا أُسامَةُ بن زَيْدٍ فَإنّي قَدْ عَذَرْتُهُ فِى الْيمينِ الَّتي كانَتْ عَلَيْهِ؛  البته سعد و فرزند عمر را چيزى از فى‏ء و بيت‏المال مده؛ اما اسامة بن زيد، او را در سوگندى كه خورده معذور مى‏دارم(رجال كشّى، ص39. سیمای کارگزاران ، ج ۳). سعد و ابن عمر از حق دفاع نکرده و به آن پشت کردند از این روی از بیت المال محروم شدند.

 همراه با ماه خدا (شماره ۱۰) با سلام و درود بر آزاد زنی که با داشتن امکانات مالی فراوان دنبال حقیقت و معنویت بود و درود بر آنان که پیرو او و   اسلام هستند   👈رحلت خدیجه کبری(سلام الله علیها) و روز جمهوری اسلامی  دهم ماه رمضان یادآور دو حادثه مهم است.  ۱. درگذشت خدیجه همسر گرامی رسول خدا پیامبر خاتم (ص) است. این مصیبت را تسلیت عرض می کنم. ۲. روز جمهوری اسلامی در ایران و تبریک آن. روز دهم ماه رمضان يادآور درگذشت همسر وفادار رسول خدا خدیجه کبری است که آنچه داشت در اختیار پیامبر قرار داد و از او به عنوان وزیر صدق پیامبر یاد شده است(سيرة النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۴۱۶ : و کانت له(ص) وزیر صدق علی الاسلام) درگذشت همسر پیامبر در سال دهم بعثت بعد از بیرون آمدن مسلمانان از محاصره شعب ابی طالب رخ داد وي مادر فاطمه (س) بود.  👈حادثه مهم دیگر روز دوازدهم فروردین روز جمهوری اسلامی بود که بعد از برگزاری رفراندوم و تایید جمهوری اسلامی تعیین شده است. برای انتخابات فروردین ۱۳۵۸ اگر اشتباه نکنم به نور آباد ممسنی در استان فارس رفته بودم . معمولا طلاب و روحانیون حوزه برای معرفی جمهوری اسلامی به مناطق مختلف اعزام می شدند. در نورآباد منزلی بود که مدتی شهید محراب آیت الله اسدالله مدنی در آن در زمان تبعيد زندگی می کرد و روحانی آن منطقه آقای رحمتی این مطلب را بیان کرد. در همان مقطع تبلیغات سوئی از سوی گروهک ها عليه جمهوری اسلامی و اسلام می شد که نمونه ای در همان زمان مطرح کرده بودند و چندین نفر از من سؤال کردند. 👈در آن مقطع نخست وزیر وقت مهندس بازرگان از جمله جمهوری دموکراتیک اسلامی سخن می گفت ولی رهبر انقلاب امام خمینی رحمت الله عليه تاکید کرد جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد و رفراندوم با عنوان آری یا نه به جمهوری اسلامی برگزار شد. و در دو روز برگزار شد و بیش از نود و هشت در صد به جمهوری اسلامی آری گفتند و این شاید برای اولین بار در جهان رخ داد که بعد از انقلابی مردم نظام سیاسی خود را با رفراندوم انتخاب می کردند. هنوز نسلی که این نظام را انتخاب کردند هستند و بسیاری از جمعیت نسل های بعدی هم به این نظام وفادارند. 👈 گروه هایی که از اول انقلاب مخالف با اسلام و ولایت فقیه بودند گروهی که به منافقین مشهور شد جنگ مسلحانه آغازکرده و گروه های ترور را تشکیل داد این گروهک و برخی گروهک های دیگر بیش از ۱۷ هزار نفر از ایرانیان را ترور کردند -که اسامی افراد ترور شده توسط آنان در سایت هابیلیان با مشخصات و زمان ترور آمده است.- این گروهک از رئیس جمهوری گرفته تا نخست وزیر و رئیس قوه قضائیه و فرمانده ارتش و شهربانی کل کشور و نمایندگان مجلس و مردم عادی را ترور کردند و در موقع جنگ تحمیلی به حمایت از صدام جمعی از مردم عراق را هم به شهادت رسانده اند. 👈 اکنون این گروهک با حمایت تبلیغاتی غرب مدعی دموکراسی هستند و آمریکایی ها برای مردم ایران رئیس جمهوری از این گروهک برای ایران انتخاب كرده اند يعني دموکراسی به شکل غربی آن. یعنی دیگران برای مردم ایران تصمیم بگیرند. 👈یکی از ارکان اصلی جمهوری اسلامی ایران انتخابات است و بیشترین انتخابات در منطقه و جهان در مدت ۴۳ سال گذشته در ایران برگزار شده است. از انتخابات خبرگان قانون اساسی گرفته تا خبرگان رهبری ، انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس شوراي إسلامي و انتخابات شوراهاي شهر و روستا و انتخابات صنفي مختلف. بعد از اين همه انتخابات شرم آور است كه دنياي غرب براي مردم ايران تصمیم بگیرد و رئیس جمهور تعیین کند و آن را آزادی بنامد.   

همراه با ماه رمضان(شماره ۱۱) با سلام و درود بر کسانی که کار و تلاش را وظیفه خود می دانند کار و تلاش امیر المؤمنین (ع) (1) امیر المؤمنین علی (ع) انسانی وارسته و در صحنه‌های مختلف پیشگام بود. او اولین مرد مسلمان بود و اولین شخصیتی که بعداز پیامبر نماز خواند (مفید، الارشاد، ج‏1 ، ص79 ) انسانی مجاهد و در عین حال خود ساخته بود و کارش برای خدا. در تمام جنگ‌های پیامبر جز تبوک حاضر بود و جانانه به نبرد با دشمن پرداخت. او در بیشتر جنگ‌ها پرچمدار سپاه اسلام بود. هر مأموریتی که پیامبر به او محول می‌کرد به خوبی آن را انجام می‌داد. سال‌های آغازین دوران مدینه مسلمانان مهاجر از جهت والی دچار مشکل بودند. علی نیز از این قاعده مستثنی نبود. به همین جهت گاهی برای بر طرف کردن نیاز خود تلاش می‌کرد. به دو نمونه‌ از تلاش‌های اقتصادی حضرت اشاره می‌کنیم. تا نمونه و الگویی در کار و تلاش در سال مهار تورم و رشد تولید برای ما باشد. 1. آن حضرت گوید: روزی در مدینه گرفتار گرسنگی زیادی شدم به بیرون مدینه به منطقه عوالی برای کار رفتم. زنی را دیدم که کلوخ‌هایی را جمع کرده است و می‌خواهد آنها را خیس کند. نزد او رفتم با وی قرار گذاشتم که در برابر هر دلو آبی یک خرما بپردازد. پس 16 دلو آب کشیدم به گونه‌ای که دو دستم آسیب دید. سپس از آن آب استفاده کردم و نزد زن رفته و او 16 عدد خرما به من داد. نزد پیامبر آمده و ایشان را از جریان مطلع کردم و حضرت از آنها با من خورد. (كشف الغمة، ج‏1 ، ص175. جمعی از نویسنگان، المسند الجامع ج13، ص277). 2. روزی سرد از خانه پیامبر خارج شدم در حالی که پوستی که وسطش را شکافته بودم و آن را در گردن خود قرار داده بودم .و به شدت گرسنه بودم بیرون رفتم. دنبال غذائی بودم. به مرد یهودی برخورد کردم که با شتری آب می‌کشید از رخنه دیوار متوجه او شدم. مرد یهودی گفت: ای اعرابی حاضری در برابر هر دلو آب یک خرما دریافت کنی؟ گفتم: آری! در باغ را گشود و دلو آبی به من داد و در برابر هر دلو آب یک خرما به من داد تا این که کف دستم پر شد (سنن الترمذي، ج4، ص 645 ، تحقیق شاكر). یکی از نویسندگان در باره جریان اول و تلاش امام علی(ع) می‌نویسد:  1. این یک تلاش مشروع از علی(ع) است که برای کسب و کار مشروع با دستش بیرون رفت و منتظر نماید که دست‌های مردم به او کمک نماید.  2. این حکایت جلوه دیگری از توان تحمل است زیرا به این کار مشکل پرداخت در حالی که به جهت گرسنگی دچار ضعف شده بود به کار پرداخت. 3. جلوه دیگری آن ایثار نسبت به دوستان و وفاء نسبت به آنها است زیرا با شدت گرسنگی که داشت، به این کار سخت پرداخت و اجرتش را از خرما حفظ کرد تا پیامبر(ص) را دیدار کرد و نبی گرامی از آن تناول فرمود. (یاسر عبد الرحمن، موسوعة الأخلاق والزهد والرقائق، ج2، ص 293).  جامعه ما در کار و تلاش باید امام علی (ع) را الگوی خود قرار دهند. (ادامه دارد).

همراه با ماه خدا (شماره 12) با سلام و درود بر کسانی که مانند علی (ع) اهل تلاشند. 👈کارهای اقتصادی امیر المؤمنین(ع) در مدینه (2) وضعیت اقتصادی مسلمانان مهاجر در مدینه چندان مناسب نبود به ویژه اصحاب صفه. علی (ع) نیز از این قاعده مستثنی نبود مخالفت قریش و جنگ های آنان با مسلمین و جلوگیری از بردن اموال توسط مهاجران از مکه به مدینه این وضعیت را تشدید می کرد. در مدینه هم بخشی از نبض اقتصادی شهر در اختیار یهود بود آنان نیز طبق پیمان مدینه عمل نمی کردند و بر مشکلات مسلمانان می افزودند. در توطئه بنی قریظه سرانی از یهود خیبر نقش داشتند. با فتح خیبر وضعیت مسلمانان بهتر شد و زمینه مخالفت یهود با مسلمانان از بین رفت و با فتح مکه در سال هشتم هجری مخالفان مسلمانان از بین رفته و زمینه رشد اقتصادی در کنار گسترش فراهم شد. بعد از رحلت رسول خدا (ص) فدک تصرف شد و امیر المؤمنین(ع) بعدها از سهم ذوی القربی محروم شدند.  👈امیر المؤمنین کارهای اقتصادی متعددی داشته آن حضرت می فرمود: مَنْ‏ وَجَدَ مَاءً وَ تُرَاباً ثُمَّ افْتَقَرَ فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ؛ هر کس آب و خاکی داشته باشد سپس فقیر شود خدا او را از (رحمت) خود دور کند.(قرب الاسناد، ص 115. وسائل الشيعة، ج‏17، ص 41). اکنون گزارشی از تلاش‌های حضرت در مدینه ارائه می‌دهیم. در نامه‌ای که قبلا نقل کردیم حضرت در باره اسامة بن زید نوشت به وی از مال من در مدینه کمک کنند.  وقتی که زائر حج از مدینه به طرف مسجد شجره برای احرام می رود در تابلوهایی که نصب شده تابلو «الی آبیار علی» است. یعنی آنچه حضرت آباد کرده بود و چشمه هایی که جاری کرده بود اکنون نیز وجود دارد. و در سال 1372 من با یکی از دوستان به دیدن آن رفتیم و سال های بعد به بهانه این که ماری دیده شده درب آبیار را بستند و ورود به آن را ممنوع کردند. نام چهار چشمه را به عنوان صدقات امام علی(ع) در مدینه نامبرده اند.    صدقات مدينه 1و 2. چاه قيس و شجره: از امام صادق‏(ع) در منابع گونا گون نقل شده است كه رسول خدا (ص) چهار قطعه زمين به على‏(ع)داد: فقيرَين و چاه قيس و شجره. (معجم‏البلدان، ج5، ص450. فتوح البلدان، ص 23). فقير را به چاه‏هايى كه به هم ارتباط دارند و چاه كم آب و دهانه قنات معنا كرده‏اند. (لسان‏العرب، ج10، ص302 - 301) ابن شبه در هنگام بر شمردن صدقات على‏(ع)در مدينه از فقيرين كه در عاليه است سخن گفته (تاريخ المدينةالمنوّره، ج1، ص223). این زمین ها را علی (ع) آباد کرده است و بعد وقف کرده است(كافى، ج7، ص49).  3. چاه ملك: در منطقه قنات مدينه(تاريخ المدينةالمنوّره، ج1، ص223).  4. اديبه: در إضَمْ. إضَمْ؛ مهم‏ترين وادى  مدينه و درياست. اضم خشكرود، وادى‏اى است كه مدينه در آن واقع است. اين وادى را نزديك مدينه، قنات گويند.(همان. كافى، ج7، ص49). اینها بخشی از فعالیت های اقتصادی و مالی حضرت در مدینه بود.

همراه با ماه خدا (شماره 13) با سلام و درود بر کسانی که مانند امام علی(ع) در کشاوری نمونه هستند. کارهای اقتصادی امیرالمؤمنین(ع) در ینبع در دوران خلفا(3) 25 سال دوران بعد از رحلت رسول خدا(ص)، امیر المؤمنین (ع) که از امور سیاسی بدور بود و فقط در هنگام نیاز به مشورت در امور فقهی ، سیاسی و قضائی داشت با بخشی از فعالیت های حضرت آشنا می شویم. ولی بیشترین فعالیت حضرت کار و کشاورزی بود و طبق نقلی از امام صادق(ع) این کار جنبه سیاسی هم داشته است. اینک به بخشی از کار و تلاش‌های امام آشنا می‌شویم. این فعالیت ها عمدتا در منطقه ینبع بوده است. که نزدیک دریا سرخ است.  ينبع بر ساحل درياست بر سمت راست (شمال) كوه رَضْوى. براى كسى كه از مدينه به سوى دريا مى‏رود، يك روز از راه رضوى و هفت منزل از مدينه فاصله دارد. در آن‏جا نخل، آب و زراعت هست و نيز موقوفات على‏عليه السلام كه فرزندان وى توليت  آن را بر عهده دارند. در آن‏جا 170 چشمه هست و ساكنان آن از انصار، جُهَيْنه و ليث بوده‏اند (معجم‏البلدان، ج5، ص450).  پيامبرصلى الله عليه وآله، قطعه زمينى(كافى، ج7، ص54؛ دعائم‏الاسلام، ج2، ص341) در ذى العشيره ينبع به على‏عليه السلام داد. عمر نيز پس از خلافتش قطعه زمينى به على‏عليه السلام واگذار كرد. خود حضرت نيز قطعه زمينى خريد و چشمه‏اى در آن جارى كرد(تاريخ المدينة المنوره، ج1، ص 221). درباره قطعه زمينى كه حضرت خريد، نوشته‏اند: رسول خدا(ص) هنگامى كه ينبع را گرفت، بخشى از آن را به كُشْد بن مالك داد.وی درخواست کرد آن را به فرزند برادرم بده! حضرت به وى داد. عبدالرحمان بن سعد انصارى آن زمين را به 30 هزار درهم از وى خريد. چون کار در آنجا مشکل بود على‏عليه السلام به همین مبلغ آن را از وی خرید. اوّلين جايى كه حضرت در ینبع روى آن كار كرد «بُغَيْبَغَه» بود.( همان، ج1، ص219). هنگامى كه على بن ابى طالب‏(ع) وارد منطقه ينبع شد و به كوه‏هاى آن نگاه كرد، فرمود:  لقَدْ وُضِعْتِ عَلى نَقِيٍّ مِنَ الْماءِ عَظيمٌ؛ به تحقيق بر آب گواراى زيادى قرار گرفته‏اى.  (همان، ص 221). على‏(ع) همراه كارگرانش در منطقه بغيبغه كار مى‏كردند كه ناگاه انفجارى در آب رخ نمود و آب؛ مانند گردن شتر بيرون زد؛ (لذا به آن ينبع گفتند). به على‏(ع)خبر دادند.امام فرمود:  يَسَّرَ الْوارِثَ، ثُمَّ تَصَدّقَ بها عَلىَ الْفُقَراءِ وَ الْمَساكينَ و وو... لِيَصْرِفَ اللّه بِها وَجْهي عَنِ النَّارِ، وَ يَصْرِفَ النَّارَ عَنْ وَجْهي؛(همان، ص 220)  وارث را رو براه ساخت. سپس آن را براى فقرا، مساكين ،در راه خدا و در راه ماندگان نزديك و دور در صلح و جنگ صدقه قرار داد. براى روزى كه صورت‏هايى سفيد و صورت‏هايى سياه مى‏شود تا خداوند به واسطه آن صورتم را از آتش حفظ كند و آتش را از صورتم باز دارد.  على‏عليه السلام خود روى زمين‏ها كار مى‏كرد. امام صادق‏عليه السلام مى‏فرمايد: اميرالمؤمنين بيل مى‏زد و زمين‏ها را آباد مى‏كرد.(بحارالأنوار، ج41، ص37و رک: سیمای کارگزاران، ج 3، ص 432). امیرالمؤمنین(ع) زمین‌های زیادی را در ینبع آباد و چشمه‌هایی را جاری کرد.