⚜ تقرّب و قربانی(۳)
ابتلای ابراهیم _که خدای بزرگ در سوره صافّات، «بلای مبین»ش میخواند_ را ابعاد و لایههای گوناگونی از توحید و معرفت تا شؤون ديگر است.
❇️ یکی از ابعاد آن برانداختن همین رسم قربانی فرزند، که در آن روزگاران وجود داشته است.
✅ و تو اگر خواستی به داستان «فِدا»ی عیسی نیز از این زاویه نیز نظری بیفکن. نگاهی جفازده و تحریفآلود این بود که پدر قادر و قهّار، پسر را فدای گناه بشر میکرد.
❇️ اما قربانی کردن فرزندان از سوی پدر برای خدا در حماسه کربلا، تجسّم و تجسّد و ماحصلی عینی با دروسی عقلانی و عمیق برای دین و دنیای مردم پس از هزاران سال راه و بیراهه در «این بیابان وین راه بینهایت» و آکنده از «سرهای بریده بیجرم و بیجنایت» است:
💠 وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ (صافات، ۱۰۷)
❇️ ما در حال نزدیک شدن به مناسبتهای تاسوعا و عاشورا و اربعین _با این ظرفیت جهانی که روز به روز جهانگستری و جهانگیری آن را میبینیم_ هستیم و بر ماست که هریک در گستراندن این درس بزرگ که اصول آن در تار و پود پندار و عقیده و آیین میلیاردها انسان در هزاران سال ریشه دوانده است، برای گشودن اصر و اغلال از دست و پای اندیشه و بینش ایشان بکوشیم.
بهتر آن باشد که سر دلبران
گفته آید در حدیث دیگران
بشنوید ای دوستان این داستان
خود حقیقت نقد حال ماست آن
🔅 این سخن را پژوهشی گسترده و در خور باید.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
🗒 درسگفتارها (تفسیر ترتیبی)
📆 بهار ۱۴۰۰
🆔 http://eitaa.com/zekra114
🔆سوره های انشراح و ضُحی🔆
🔶سوره ۹۴: انشراح🔶
✨بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ✨
أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ ﴿۱﴾ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ ﴿۲﴾ الَّذِي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ ﴿۳﴾ وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ ﴿۴﴾ فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا ﴿۵﴾ إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا ﴿۶﴾ فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ ﴿۷﴾ وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ ﴿۸﴾
⚪️ سورهای با هشت آیه که به دو قسمت قابل تقسیم است:
🟠 بخش نخست، پرسش و یادآوری نعمتهاست و بخش دوم اخبار و تکالیفی که بر این نعمتها بار میشود.
⚪️ یکی از دو سورهای که با استفهام و ترکیب «اَ لَم» آغاز میگردد.
🟠 «اَ لَم» در قرآن کریم، برای پرسشهای استفهامی در خصوص قضایای مهم و آشکاری میآید که التفات انسانها به آن در حد کافی نیست.
♦️سوره ۹۳: ضُحی♦️
✨بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ✨
وَالضُّحَى ﴿۱﴾ وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَى ﴿۲﴾ مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَى ﴿۳﴾ وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَى ﴿۴﴾ وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى ﴿۵﴾ أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى ﴿۶﴾ وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَى ﴿۷﴾ وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَى ﴿۸﴾ فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿۹﴾ وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿۱۰﴾ وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿۱۱﴾
⚪️ همانطور که پیداست، سوره ضُحی سورهای با یازده آیه، حاوی دو بخش اصلیِ پنج و شش آیهای
است:
🔴 پنج آیه نخست حاوی قسم و خبرهایی که در جواب آن آمده است و شش آیه بعد حاوی سه پرسش که در تناسب با قَسمهای آغازین است و سه تکلیف که برآمده از دل همان پرسشهاست.
⚪️ ضُحی یکی از چند سورهای است که با قسم آغاز میشوند؛ و سوره ضحی، سخن خود را با قسم به مقطعی روشن از زمان آغاز میکند، آن زمان که آفتاب گسترده و فراگیر شده است و در مقابل، قسم به زمانی که شب به قول حافظ، گرد خرگاه افق پرده شام می اندازد؛ تقابلی آشکار بین روز و شب، بین آفتاب روز روشن و سیاهی شب قیرگون! نظیر همان تقابلی که بین این دنیای پر رنج تو
و آخرتی سرشار از نعمت برای تو وجود دارد؛ تقابل بین بیپناهی و پناه گرفتن؛ بین ضلالت و هدایت یافتن، بین تنگدستی و گشادهدستی.
🔴 همانگونه که دیجور قیرگون جای خود را به شعشعه آفتاب عالم تاب میدهد، این تنگناها نیز جای خود را به آن گشایشها وا خواهند نهاد و این جایگزینیها برای تو _ اعم از آن که محمد خاتم پیامبران باشی یا فردی از آحاد امت او _ آن تکالیف را رقم میزند که در پایان سوره آمده است.
⚪️ مناسبت:
ارتباط دو سوره انشراح و ضحی و قرائت توأمان آنها در نماز در روایات مختلف از طرق شیعه و سنی مورد اشاره قرار گرفته است.
🔴 ارتباط این دو سوره نیز آشکار است:
آن پرسشهای سه گانه تقریری در سوره ضحی آغاز میشود و در سوره انشراح استمرار مییابد و تکمیل میشود.
⚪️ همانگونه که شب تیره جای خود را به روز روشن و آفتاب عالمتاب آن میدهد، سینه تو نیز گشاده و روشن شد و آن بار کمرشکن ابلاغ رسالت و دعوتِ دنیای جاهلیت و ظلمت از روی گردن تو برداشته و نام تو همانند آفتاب فلک، بلند شد، جلی و آشکار گشت و همراه گردش خورشید بر منارهها و مأذنهها قرین نام خداوند متعال برده شد.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📔 تناسب سورهها، تنظیر و تدبر در سورههای حزب مفصل
📖 ص ۹۹ و ۱۰۰
🏢 مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🆔http://eitaa.com/zekra114
⚜ امامت امام رضا (ع)، امتدادی بارز برای امامت حضرت ابراهیم (ع)
📋 چکیده
شخصیت ابراهیم(ع) در قرآن با ابعادی همچون «پدر و تبار عالی»، «پدر ذریه و امت بسیار» و «صاحب دعا و دعوتهای سرنوشتساز» معرفی شده است.
❇️ او پیامبر احتجاجهای برهانی و پیشوای خردمند و محترم نزد ملل و نحل مختلف است و از جمله دعاهای حضرت ابراهیم(ع)، داشتن ذریهای مومن و مسلم و باقی ماندن زبانی گویا و صادق پس از اوست.
❇️ از نگاه قرآن و روایت، نسل حضرت ابراهیم(ع) تا پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت ایشان امتداد یافته و در نهایت به امام رضا(ع) و البته چهار امام بعد رسیده است.
✅ اما موقعیت امام رضا(ع) در این بین، بارز و میان او و حضرت ابراهیم شباهتهای متعددی مشهود است:
🔅 امام رضا(ع) دارای مقامی شاخص در زمینه احتجاجها و براهین فطری است و مناظرهها و جدال احسن او با دانشمندان ادیان، فصلی شاخص در تاریخ امامت است.
🔅 دو امام مذکور همچنین در دو نقطه و موقعیت تمدنی زاده شدهاند و دعوتشان، جنبههای سیاسی و تمدنی یافته است.
❇️ این مقاله در پی بررسی تطبیقی سیره این دو پیشوای بزرگ و بیان ابعادی از حساب و حکمتی است که در کار آن دو در تاریخ نبوت و امامت تعبیه شده است.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📔 فصلنامه فرهنگ رضوی، سال دوم شماره ۵ (بهار ۱۳۹۳).
🌐 لینک مشاهده و دریافت مقاله
http://www.farhangerazavi.ir/article_61244.html
🆔 http://eitaa.com/zekra114
8.62M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📽 ویدئوی نادر
🎙الشیخ طه الفشنی و بطانته
❇️ ابتهال "ما شممت الورد"
در سال ۱۹۶۲ میلادی با صدای شیخ طه الفشنی و همراهانش، حسین عبدالحلیم، علی راغب، محمود فهمی و احمد عبدالله اجرا گردید و در شبکه تلویزیونی ماسیبرو زمان مصر پخش گردید.
🔹 مَا شَمَمْتُ الوَردَ إِلَّازَادَنِي شَوْقاً إِلَيكَ
وَ إِذَا مَا مَال غُصْنٌ خِلتُهُ يَحنُو عَلَيكَ
🔹كُلُّ حُسْنٍ فِي البَرَايَا فَهوَ مَنسُوبٌ إِلَيكَ
إِنْ يَكُنْ جِسمِي تَنَاءَى فَالحَشَا بَاقٍ لَديْكَ
🔹لَستَ تَدرِي مَا الَّذِي قَدْحَلَّ بِي مِن مُقْلَتيْكَ
رُشِقَ القَلبُ بِسَهمٍ قَوسهُ مِن حَاجِبيْكَ
🆔 http://eitaa.com/zekra114
⚜ فرزانه فرهمند توس خود را «خاک پی حیدر» خوانده و در آغاز سخن خود میگوید:
✓ چه گفت آن خداوند تنزیل و وحی
خداوند امر و خداوند نهی
✓ که من شارسانام علیم در است
درست این سخن گفت پیغمبر است
✓ گواهی دهم کاین سخن راز اوست
تو گویی دو گوشم پر آواز اوست
✓ حکیم این جهان را چو دریا نهاد
بر انگیخته موج از او تندباد
✓ دو هفتاد کشتی بر او ساخته
همه بادبانها بر افراخته
✓ یکی پهن کشتی به سان عروس
بیاراسته همچو چشم خروس
✓ محّمد بدو اندرون با علی
همان اهل بیت نبی و ولی
✓ اگر چشم داری به دیگر سرای
به نزد نبی و علی گیر جای
✓ گرت زین بد آید گناه من است
چنین است و این دین و راه من است
✓ بر این زادم و هم بر این بگذرم
چنان دان که خاک پی حیدرم
📚 شاهنامه، آغاز کتاب، بخش ۷ - گفتار اندر ستایش پیغمبر
🆔 http://eitaa.com/zekra114
✴️ بیان برخی ویژگیهای حزب مفصّل
🔅دریافت آسانتر آهنگ سورهها
🟡 موسیقی و آهنگ آیات و سور قرآنی، موضوع مباحث گسترده و مستقلی است.
در اینجا به این اشاره میتوان اکتفا کرد که «موسیقی زبان»، اولین جزء هر زبان، بلکه «پیشانی» آن است.
🟠 هر مستمعی، از جنینی که در رحم مادر است و زبانآموزی را از همان جا آغاز میکند تا انسان بزرگسالی که برای اولین بار با یک زبان بیگانه مواجه شود، قبل از هر چیز خود را با آهنگ و موسیقی زبان مورد نظر مواجه میبیند و مشاعر و ادراکات او با این پدیده صوتی می آمیزد و درمیآمیزد.
🟡 «موسیقی زبان» به «فیزیک اصوات» و «فطریات» و «جهانی های زبانی» مرتبط میشود و این پدیده به محض پیدایی، یعنی خروج آواهای آن از دستگاه تکلم گوینده، اثرگذاری خود را بر قوّه سامعه ی مخاطب آغاز و نقش خود را در معنادهی ایفا میکند.
🟠 حال اگر زبانی که ما از آن سخن می گوییم، زبانِ خدای زبان آفرین باشد، نقش و قیمت این موسیقی، بیبدیل خواهد بود.
🟡 همه ما تأثیرات آغازین موسیقی آوای قرآن را بر روی خودمان، چه آوای تلاوت قاری ها، چه آوای تلاوت ساده پدر و پدربزرگ خودمان به یاد میآوریم. این تأثیر، مشهود و انکارناپذیر است.
🟠 حال، حزب مفصل در میان خصوصیات مختلفی که دارد، از حیث آهنگ و آوا نیز شاخص است.
🟡 به آسانی میتوان تصریفات آهنگین سوره ای پایانی را به صورت برون سوره ای و درون سوره ای (یعنی چه از طریق مقایسه آهنگ سوره های مختلف با یکدیگر، چه از طریق مقایسه آهنگ بخشهای مختلف بسیاری از سورهها و تغییر آنها به تناسب معنا) دریافت و احیاناً پیوند میان لفظ و معنا را در این جلوه های آهنگین رصد کرد.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📔 تناسب سورهها
📖 ص ۴۲
🏢 مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🆔 http://eitaa.com/zekra114
قسمت سوم.mp3
8.37M
⚜ گزیدهی نشست علمی《ضرورت بازنگری در شیوههای تعلیم و ترویج قرآن کریم》
🎙 جناب استاد لسانی فشارکی
رحمة الله و رضوانه علیه
🔹قسمت سوم
🏫 دانشگاه امام صادق علیهالسّلام
📆 خردادماه ۱۳۷۴
◀️ ادامه دارد ...
🆔 http://eitaa.com/zekra114
⚜ ازدواج به مثابه پیمان بزرگ
معناشناسی تطبیقی «میثاق غلیظ» در قرآن
📋 چکیده
خانواده، هستة طبیعی و سنگبنای اجتماع بشری است.
❇️ قرآن و کتب آسمانی به این واحد پراهمیّت، عنایت خاص داشته و شیوههای تحکیم آن را به طرق مختلف متذکّر شدهاند.
✅ یکی از تعابیر قرآن در این باب، تعبیر «میثاق غلیظ» است که ترکیبی مقدّس و متعالی با بار معناییِ ویژه است.
❇️ این مقاله از مفهوم «میثاق غلیظ»، و برای تبیین اهمیّت آن، از نحوه و سیاقهای استعمال آن در قرآن و نیز از واژههای مرادف و مرتبط با آن میگوید.
✅ همچنین، مفهوم آن را در کتاب مقدّس به صورتی گذرا، دنبال میکند، و از آنجا که «میثاق غلیظ» در مثلّثی میان خدا، زن و مرد (از پیامبران الهی تا انسانهای عادی) واقع میشود، نقش زن در تاریخ شرایع و ادیان و کانون خانواده و حیات انسان را در این بین نیز مورد توجّه قرار میدهد.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📔 فصلنامه علمی پژوهشی کتاب قیّم، شماره ۶، تابستان ۱۳۹۱
🌐 لینک مشاهده و دریافت مقاله
https://kq.meybod.ac.ir/article_140.html
🆔 http://eitaa.com/zekra114
💎 منشور عاشورا
اگر متخصصانی بیطرف حتی غیر مسلمان در روزگار حاضر بیایند و از جزئیات واقعه عاشورا آگاه شوند نظامنامه و تحلیلی جامع از منظر تخصص خود از این رویداد استخراج خواهند کرد.
🔆 عاشورا منشوری است که از هر زاویه، انسانی نوری به آن بتابد پرتوهای خاصی از سوی دیگر بیرون خواهند آمد.
💎 از هر زاویهای که مینگری میبینی که اگر عاشورا نمیبود گویی جایی از حکایتِ تاریخ معرفت و اخلاق و عشق و عرفان و فرهنگ بشر نقص و کاستی مییافت.
✅ عاشورا یک نقاشی هنرمندانه الهی است که در آن خیلی از نظامها و نسبتها را میتوان یافت:
❇️ خداشناسی، انسانشناسی، جامعهشناسی، سیاست، حقوق، جنگ و حماسه، عرفان و تغزل، فرهنگ انسانی و اخلاق.
❇️ عاشورا داستان انسان است. داستان یک دین یا مذهب یا فرقه و قوم و قبیله خاصی نیست. در بستر هیچ زمان و مکانی نیز نمیآرامد.
⚠️ به همین جهت هم سیدالشهداء (ع) بعد از اتمام گفتمان بیفایده دینی و ایمانی که با ايشان داشت از جمله به ايشان گفت: گیرم که دین ندارید و آخرت را هم نمیپذیرید، اما بالاخره تمایل دارید در این دو روزه دنیا، آزاده و باشرف باشید یا نه؟
اما چه میتوان کرد که شوربختانه و سوگمندانه پاسخ این پرسش هم عملاً منفی بود.
💠 داستان عاشورا انسان را در این اندیشه فرو میبرد که راستی را، آن خالق چگونه وجودی است؟ وجود و هستی را چگونه میبیند که از نطفه، آدمی بیافریند چون حسین و بعد اجازه دهد که او را بکشند و سر او را هم ببرند و بر نیزه کنند و همراه زن و فرزندانش بگردانند و بر بدن بیسر او هم اسب بدوانند.
✅ عاشورا نشان میدهد که عشقورزی با خدا و تقرب به او چنین قربانیای میگیرد.
در عین حال این نکته را از یاد نباید برد که از دوازده امام یکی امام حسین و شاهد مشهد طفّ شد.
⛔️ رفتار بسیاری از مسلمانان اهل نماز و روزه و حج امروز چنین است که گویی اصلاً حسینی در این عالم وجود نداشته و نیامده و نرفته است.
‼️ رفتار گروهی دیگر نیز به این صورت است که گویی ما دوازده حسین داشتیم و گویی اصل بر حسین بودن است و اگر یازده امام دیگر حسین نشدند به جهت نیافتن فرصت بوده است.
♨️ شاید شیوع شور حماسی و جهادی قرون اولیه اسلام و دمیدن دستگاه خلافت در تنور تبلیغات فتوحات بر این نکته بیتاثیر نبود که آیه ۱۱۱ سوره توبه به جای «فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ» که قرائت اصحّ و منطقی است از سوی هفت قاری از قاریان دهگانه به صورت «فَيُقْتَلُونَ وَيَقْتُلُونَ» خوانده شود.
🖋 دکتر ابوالفضل خوشمنش
📑 یادداشتها
📆 مردادماه ۱۴۰۱
🆔 http://eitaa.com/zekra114