احساسات وسیله خودنمایی نیست بلکه ابزار پیچیده ای است در مبارزه برای زنده ماندن
فیلم #پروین روایت تازه محمدرضا ورزی از جریان زندگی پروین اعتصامی در دوران پهلوی است
ریتم فیلم نسبتا تند و در ضرب آهنگ مناسب مخاطب را با خود همراه می کند فارغ از بحث فنی این اثر دارای یک فرامتن مهم درقالب تاریخ است اما در ناخودآگاه مخاطب عبرت های امروزی را ثبت می کند
در فرارویت ورزی پروین نماد ایران و سرزمین فرهنگ و هنر است
شوهر پروین که یک نظامی مستبد و دیکتاتور است نماد حکومت پهلوی است
پدر پروین نماد سیاست مشروطه مشروعه و مردمی است
در سکانس های مختلف این مفهوم نمادها تکه های مختلف ذهن مخاطب را می سازد بطور مثال در یکی از سکانس ها برادر پروین با شوهر پروین درحال شطرنج بازی کردن است که در این قاب تقابل روشنفکران و مشروطه خواهان با حکومت پهلوی تداعی میشود شطرنج صفحه سیاست ایران و دیالوگ ها آغازگر این درگیری است
شوهر پروین : نباید به شاه این بازی کیش میدادی
در مقابل برادر پروین کیش و مات می کند و شوهر پروین مهره ها را بهم میریزد
پروین در روز های نخست زندگی مشترکش در کرمانشاه درخانه ای که دور آن حصار کشیده شده است را میبینم از تسلط و کنترل بیش از حد پروین توسط جریان نظامی به سطوح آمده در یک پلان پروین در خانه و پشت حصارهای فلزی پنجره ای به دنبال هوای آزاد است که اوج خفقان و خستگی پروین را به نمایش می گذارد
پروین بعد از ظلم و استبداد شوهرش که منجر به کتک خوردن او می شود به خانه پدری باز می گردد
بطور کلی در سراسر فیلم تقابل فرهنگ و دیکتاتوری را میبینیم از طیف مشروطه خواه که ترکیب پدر پروین- ملک شعرا بهار-دهخدا و پروین است در مقابل استبداد پهلوی از ترکیب شوهر پروین و هم قطاران نظامی شکل گرفته است
ورزی در یک پلان با زیرکی خاصی مشروطه خواهی پدر پروین را از جنس مشروطه خواهی شیخ فضل الله معرفی می کند این پلان با عبای روی دوش پدر پروین و درحال خطاطی شعر قرآنی از حافظ است
دیالوگ های پروین در فیلم از جنس طعنه به جریان سلطنت طلب فعلی و حامیان زن زندگی آزادی است در واقع معرفی و فعالیت زن در جامعه در قالب پروین اعتصامی یک الگو با بن مایه حیا و فرهنگ و ادبیات هنر است نه بر پایه بی تمدنی و اباحه گری
در دیالوگ های پروین زن ایرانی با این ویژگی ها معرفی می شود:
زن وسیله خوش گذرانی و مدل شدن پشت ویترین نیست
کنایه های سیاسی فیلم نیز به حال و هوای انتخابات و درگیری نسل جدید نیز دامن خواهد زد بطور مثال در دیالوگی همکار پروین در کتابخانه می گوید:
اگر این نسل کتاب بخونه آگاه میشه و میتونه وکیل و وزیر ادم حسابی انتخاب کنه … جلوی این وکلای مجلس گلستان و بوستان بزار اگر تونستن بخونن البته نه همه شون ها عموم شون!
سکانس آخر که در سوم فروردین با مرگ پروین روایت می شود همان ابهام همیشگی تاریخ در خصوص مرگ پروین را مطرح می کند همچنان که در سراسر فیلم ضدیت پهلوی با پروین و اقدامات او را به تصویر کشده است
البته پس از اکران در خصوص مرگ پروین از آقای ورزی سوال کردم که معتقد به قتل توسط پهلوی است یا همان حصبه ؟ ایشان نظرشان بر فوت پروین اعتصامی بر اثر حصبه بود
#جشنواره_فیلم_فجر
#فیلم_پروین
✍️ علیرضا پورمسعود
✅ @A_purm