#نیم_نگاهی_به_کتاب | #روانشناسی_اسلامی ❖ علم تجربی تا چه اندازه آئینه حقیقت است؟ • چنین نیست که اگر نوعی واکنش شیمیایی یا پدیده ای فیزیکی از راه مشاهده و اندازه گیری کشف شد، به سادگی بتوان صحت آن را انکار کرد، اما از آن سو توجه به این نکته ضروری است که الزاماً همه واقعیت منحصر در همان نیست که مشاهده شده، است و اینکه نتایج همواره و لزوما یقینی نیستند؛ زیرا ممکن است بخشی از واقعیت به فراچنگ مشاهده و اندازه گیری پژوهشگر نیامده باشد؛ ممکن است آنچه مشاهده شده به درستی تفسیر و تبیین نشده باشد؛ ممکن است در سنجش ها خطایی رخ داده باشد؛ یا پژوهشگر تحت تأثیر ارزش های خودآگاه و ناخودآگاه خود، نتیجه سوگیرانه ای از مشاهدات گرفته باشد. • • • • درسنامه روانشناسی اسلامی، ص ۱۸ • استاد دکتر سید علی مرعشی ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#نیم_نگاهی_به_کتاب | #روانشناسی_اسلامی ❖ جایگاه تجارب عینی در دانسته های بشری • در مورد علوم تجربی افراط ها و تفریط هایی مشاهده می شود. گروهی محدودیت های علوم تجربی را، دلیلی بر رد اساس این علوم می گیرند؛ لیکن در زندگی عادی به تولیدات همین علوم اتکا می کنند. آنها سوار بر خودرو و هواپیمایی می شوند که دستاورد همین علوم تجربی است و داروها و درمان هایی را استفاده می کنند که حاصل سال ها تلاش آزمایشگاهی است! شاید این گروه چنین تصور کنند که نفی علوم تجربی برای دفاع از دین و معارف عقلانی سودمند است. • از سوی دیگر عده ای هیچ یک از راه های شناخت را جز روش تجربی، معتبر ندانسته و بدون توجه به محدودیت های این ،روش پاسخ به همه نیازهای بشری را به علم تجربی احاله می کنند. • گروه سومی نیز تلاش دارند دین را از ساحت های مهم زندگی روزمره زدوده و به آسمان ها حواله کنند. از دید این گروه باید قرآن و سایر کتاب های دینی را فقط برای تبرک، بوسید! بر چشم نهاد و به کناری گذاشت؛ و نیاز به روان شناسی را نیز به ناچار باید با همان روان شناسی متعارف تأمین کرد. چنین اندیشه ای ماهیت سکولار داشته و به تصور حفظ قداست ،دین آن را از پاسخ به مهمترین مسائل زندگی بشری منع می کند... • • • • درسنامه روانشناسی اسلامی، ص ۱۶_۱۷ • استاد دکتر سید علی مرعشی ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#نیم_نگاهی_به_کتاب | #روانشناسی_اسلامی ❖ ندانم گرایی! • اینکه علوم انسانی مبنای ایدئولوژیک دارند مورد اعتراض ما نیست، زیرا دیدیم که این امر در علوم و به ویژه علوم انسانی اجتناب ناپذیر است، اما اینکه تصور شود مردم کشورهای غیر غربی و به خصوص، مسلمانان مجبورند پیش فرض ها و جهان بینی خود را از فرهنگ غرب بگیرند و تا ابدالدهر مستعمره فکری غرب باشند یک ضرورت علمی و منطقی نیست. • چرا چنین اجباری وجود داشته باشد؟ در حالی که غربیان نه مدعی هستند که جهان بینی های امروزین خود را از ناحیه خالق جهان دریافته اند؛ نه صحت این جهان بینی ها را از روی تجربه آزموده اند؛ و نه حتی معمولاً بنیان های منطقی و استدلالی محکمی برای آن ارائه می کنند، بلکه این جهان بینی ها صرفاً عقاید و پیش فرض هایی هستند که در غرب رایج شده و به سبب جریان های تاریخی و اجتماعی مقبولیتی یافته اند. آنها صراحتاً یا تلویحاً گرفتار *ندانم گرایی بوده و خود نیز به جهان بینی های امروزین خویش مطمئن نیستند بلکه بدان ها گمان دارند!! • • • • درسنامه روانشناسی اسلامی، ص ۳۵_۳۶ • استاد دکتر سید علی مرعشی ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#نیم_نگاهی_به_کتاب | #روانشناسی_اسلامی ❖ آیا علم دینی مفهومی دارد؟ • ساپینگتون (1989) در کتاب انطباق، نظریه، پژوهش و کاربرد فردی چنین می نویسد: « بسیاری از روانشناسان اظهار می دارند که آدمی قسمتی از طبیعت به شمار می آید و لذا حتما به وسیله همان قوانین طبیعی اداره می شود که بر صخره ها، ستارگان و باکتری ها حاکم است. اما این گفته فقط یک فرض است نه واقعیت. نظریه های علمی همیشه یک رشته فرض های متافیزیکی و زیربنایی ارائه می کنند که قرار نیست مورد آزمون قرار گیرند». • وقتی یک شیمیست در آزمایشگاه با تاثیر اسیدکربنیک بر کلسیم، به کربنات کلسیم می رسد و می گوید همگان می توانند در شرایط مشابه از تاثیر این دو ماده بر هم به کربنات کلسیم برسند، او این سخن را (همانگونه که ساپینگتون به درستی گفته است) بر اساس پیش فرض های متافیزیکی اثبات نشده و به عبارت دیگر بر اساس عقایدی بنیادین درباره جهان (جهانبینی) می گوید، این پیش فرض ها از قرار زیر هستند: ▫️ پدیده ها تابع جبر علّی اند (قانون علت و معلول) ▫️ قوانین حاکم بر طبیعت ثابت اند. ▫️ هرچه قابل مشاهده و اندازه گیری باشد واقعی است. ▫️ هرچه واقعی باشد حتما قابل اندازه گیری و مشاهده است. ▫️جهان واقعیتی مستقل از ذهن ما دارد. • اما می بینیم که اینها عقیده هستند نه علم، و این عقاید به عنوان پیش فرض ها و بنیان های علم این شیمیست در نظر گرفته شده اند. • در فلسفه علم روشن شده است که تمام علوم از جمله علوم تجربی و علوم انسانی مبنای ایدئولوژیک یا عقیدتی دارند، برای مثال مبنای علوم تجربی نوین ابتدا پوزیتیویسم و بعدها در مواردی پوزیتیویسم منطقی بوده است، پوزیتیویسم این عقیده است که تنها چیزی را باید واقعی دانست که قابل مشاهده و اندازه گیری باشد، این که چنین دیدگاهی یک عقیده یا ایدئولوژی است و نه علم، به وسیله یک سوال ساده روشن شد که توانست کاخ با شکوه پوزیتیویسم را فروبپاشد و آن سوال این بود: آیا گزاره ی «فقط امور قابل مشاهده و اندازه گیری واقعی هستند» خود از طریق مشاهده و اندازه گیری به دست آمده و یا یک پیش فرض اعتقادی است؟ • به همین ترتیب هیچ دانشمند علوم تجربی تا چه رسد به علوم انسانی در تفحص های علمی خود فاقد پیشفرض های عقیدتی نیست، برای نمونه در روانشناسی، رفتارگرایان بر اساس چند پیش فرض اعتقادی روش پژوهش خود را صورتبندی کردند و یافته ها در آن چهارچوب معتبر محسوب می شد، این پیش فرض ها عبارت بودند از رئالیسم، ماتریالیسم، پوزیتیویسم و جبرگرایی علٌی، اگر این پیش فرض ها نقض شوند یافته های رفتارگرایان بی اعتبار خواهد بود، کما اینکه با پذیرفته شدن <پوزیتیویسم منطقی> اخلاف رفتارگرایان اولیه مجبور شدند نقش ذهن را در رفتار بپذیرند در حالیکه ذهن قابل مشاهده و اندازه گیری نبود، نکته مهم آنست که اگر کسی خود را ملتزم به پذیرفتن نظریات رفتارگرایان بداند و غیر آن را نپذیرد عملا پیش فرض های عقیدتی رفتارگرایی را که دیگر علم نیستند نیز پذیرفته است، • بدیهی است که بنیان های عقیدتی علم، خود در حیطه علم مورد بحث و چالش قرار نمی گیرند، بلکه در حیطه فلسفه (به معنای نگاه کلی و زیربنایی) در مورد صحت و سقم آنها بررسی می شود . • به عنوان مثال دیگر، فروید بنیان نظرات روانکاوی خود را بر چند عقیده بنا نهاده بود: یکی عقیده به عدم وجود خدا، دوم عقیده به خرافی بودن همه انواع دین به صورت مطلق، عقیده به جبرگرایی علٌی، عقیده به عدم وجود آخرت، و عدم عقیده به پوزیتیویسم، به وضوح می توان مشاهده کرد که با این وجود که هیچیک از این عقاید موضوع علم روانشناسی نیستند اما نظریات فروید ابدا از این چهارچوب ها خارج نشده است، هرچند نظریات روانکاوی فروید الزاما در متن عقاید بنیادین فروید وجود نداشته است اما نکته مهم آنست که پذیرفتن کامل و بی چون و چرای نظریات فروید بدون پذیرفتن پیش فرضهای او غیرممکن است. • اختلاف انیشتین با فیزیکدانان مکانیک کوانتوم نیز بر سر یک عقیده بنیادین بود نه یک یافته علمی: عقیده انیشتین به جبر علٌی و عدم التزام کوانتومی ها به آن. به همین دلیل است که تاکنون هیچیک نتوانسته کاملا دیگری را کنار بزند، زیرا هر عقیده طرفدارانی دارد. «می بینیم که علم منهای عقیده وجود خارجی ندارد» • و این نکته ای است که مخالفان علم دینی دانسته و یا نادانسته از کنار آن عبور می کنند به عکس طرفداران علم دینی هرگز مدعی نیستند که همه گزاره های علمی باید از دین استخراج شوند و این واضح است، بلکه سخن ساده آنان این است که صورتبندی نظریات علمی و روش پژوهش نباید با بنیان های اعتقادی دین معارض باشد، همان نکته ای که تا کنون همه نظریه پردازان و پژوهشگران علوم گوناگون در مورد عقاید بنیادین خود رعایت کرده اند در حالیکه آن عقاید علمی نبودند بلکه نگاهی کلی نگرانه و مبنایی (فلسفه و جهان بینی) بودند.

• به همین قرینه دانشمند مسلمان نیز بایستی و حق دارد که به بنیان های عقیدتی خود در کار علمی ملتزم باشد و در این صورت علم او علمی دینی است. • همانگونه که دانشمندان دیگر اجزای علوم خود را از بنیان های عقیدتی خود استخراج نکرده اند بلکه روح آن عقاید را در کارهای علمی رعایت کرده اند، در علم دینی نیز ادعا و قرار آن نیست که تمامی جزئیات علمی از دین استخراج شوند (زیرا مدعیان می گویند دین درباره همه جزئیات نظر نداده است پس علم دینی بی معنی است!)، همچنین این سخن که علم دینی بی معنی است زیرا ساحت علم و دین و ماموریت آنها جداست نیز گزاف و بی اساس است چرا که علم دینی همان دین نیست بلکه علمی است که پیش فرض های بنیادین خود را از دین می گیرد نه آنکه موضوع علم دینی با دین یکی باشد. کافی است مبانی جهان بینی و انسان شناسی دینی در صورت بندی نظریات و خلاقیت های علمی و همچنین در روش شناسی پژوهش رعایت گردد، آنگاه ما علمی خواهیم داشت که علوم دیگر از نظر علمی بنیان های مرجحی بر آن ندارند و نامش علم دینی است. هرچند منعی هم نیست که ما برخی جزئیات دقیق را نیز از متون دینی الهام بگیریم و روی آنها پژوهش کنیم. • جای تاسف است که برخی بدون دقت نظر در اجتناب ناپذیر بودن بنیان های عقیدتی برای تمام علوم، در مورد بی معنی بودن علم دینی سخن گفته اند، بی توجهی سهوی یا عمدی به این نکته ساده و بدیهی منتهی به سوالاتی ناسازگارانه و سطحی می شود مانند اینکه آقای مصطفی ملکیان برای طعنه به علم دینی پرسیده آیا سیب زمینی اسلامی داریم یا نه، پاسخ آنست که سیب زمینی یک ابژه است در حالیکه علم یک سوبژه درباره انواعی از ابژه است، بله سیب زمینی یک فرد مسلمان از دیدگاه او اول مخلوق خداست نه امری زاییده تصادف دوم آنکه علم و قدرت خداوند به تمام ذرات آن احاطه دارد، سوم خواص آن را هر لحظه خداوند به آن میدهد و این معانی برای یک فرد غیرمسلمان ممکن است موضوعیت نداشته باشند، بله ماهیت مطلق سیب زمینی برای یک فرد مسلمان و غیر مسلمان تفاوتی ندارد اما ملاحظات آنها در خصوص سیب زمینی متفاوت است و این نکته بی اهمیتی نیست. • • • • درسنامه روانشناسی اسلامی • استاد دکتر سید علی مرعشی ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

❖ درس گفتار کتاب علم دینی از دیدگاه آیت الله جوادی‌ آملی ▫️ ارائه توسط استاد حسین حاج محمدی 🔹سر فصل ها • چیستی علم دینی • الگو تولید علم دینی • وجه تمایز علوم عقلی و نقلی • وجه تمایز علوم طبیعی دینی‌ با علوم انسانی دینی ▫️هر هفته پنج شنبه ها ، ساعت ۱۴ ▫️برای دوستانی که در قم هستند هم چند هفته یکبار کلاس حضوری به صورت مشاوره برگزار خواهد شد. ▫️ لینک ثبت نام https://nsayeh.com/?p=5661 • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

❖ مهدی سیاوشی استاد جامعه شناسی • احساس من این است یک خودآگاهی بین مستضعفان عالم نسبت به تحولات جهانی در حال شکل گیری است که قلب تپنده آن غرب آسیا و سرزمین موعود است. • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#المعمدانی | #فلسطین_مظلوم ❖ آیت الله جوادی آملی • اینها که داعیه تمدن دارند، بعضاً اینها انسان نیستند، اینها حیوان‌اند، حیوانی هستند که حرف می‌زنند. • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه برگزار می کند! 🔹#جلسه_یازدهم 💢 ظرفیت نظام فکری شهید بهشتی در تحول علوم انسانی ⭕️ با ارائه: استاد مهدی موسوی ▫️زمان : یک شنبه ۳۰ مهر ماه ساعت ۱۶/۳۰ ▫️جلسات به صورت آنلاین برگزار خواهد شد. • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه برگزار می کند! 🔹#جلسه_دوازدهم 💢 ظرفیت نظام فکری علامه جعفری در تحول علوم انسانی ⭕️ با ارائه: استاد مهدی موسوی ▫️زمان : دوشنبه ۱ آبان ماه ساعت ۱۶/۳۰ ▫️جلسات به صورت آنلاین برگزار خواهد شد. • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#نماواج | #روانشناسی_اسلامی ❖ مقدمه ای بر روانشناسی اسلامی ▫️ ارائه توسط استاد سید علی مرعشی 🔹سر فصل ها • چیستی روانشناسی اسلامی • الگو تولید روانشناسی اسلامی • وجه تمایز روانشناسی اسلامی و مدرن • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

❖ مقدمه ای بر روانشناسی اسلامی ▫️ ارائه توسط استاد سید علی مرعشی • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b