قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّهِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوا يَا حَسْرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطْنَا فِيهَا وَهُمْ يَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَىٰ ظُهُورِهِمْ ۚ أَلَا سَاءَ مَا يَزِرُونَ ﴿٣١﴾
آنها که لقای پروردگار را تکذیب کردند، مسلماً زیان دیدند؛ (و این تکذیب، ادامه می یابد) تا هنگامی که ناگهان قیامت به سراغشان بیاید؛ میگویند: «ای افسوس بر ما که درباره آن، کوتاهی کردیم!» و آنها (بار سنگین) گناهانشان را بر دوش میکشند؛ چه بد باری بر دوش خواهند داشت!
معانی کلمات آیه
۱. لقاء اللَّه: لقاء: روبرو شدن با شىء. لقاء اللَّه: ملاقات رحمت يا عذاب خدا در آخرت.
۲. الساعة: ساعت: جزئى از زمان. در قرآن مجيد به معنى وقت به كار رفته. از قيامت و مرگ نيز با ساعة تعبير آمده است.
۳. بغتة: بغت و بغته: ناگهانى. پيش بينى نشده.
۴. يا حسرتنا: حسر: كنار زدن و زايل نمودن. حسرت: غم و اندوه با شدت ندامت. «يا حسرتنا»: اى ندامت بر ما.
۵. فرطنا: فرط: تقدم و پيش افتادن. افراط: تجاوز بيشتر. تفريط: كوتاهى و تقصير بيشتر. «فرطنا»: كوتاهى و تقصير كرديم.
۶. اوزار: وزر (بر وزن جسر) سنگينى و سنگين. آن اغلب در گناه به كار رفته كه بار سنگينى بر گناهكار است. جمع آن، اوزار است. «يزرون»: حمل مى كنند.
نکته ها
۱. مراد از «لقاء الله»، ملاقات معنوى و شهود باطنى در قيامت است، چون در قيامت همهى وابستگىهاى انسان به مال و مقام و بستگان قطع مىشود و با روبرو شدن با پاداش و كيفر الهى، حاكميّت مطلقهى الهى را درك مىكند.
حسرت، براى از دست دادن منافع است و ندامت براى پيش آمدن ضررها.
۲. به قيامت، «ساعت» مىگويند، چون در ساعتى و لحظهاى برقآسا ايجاد مىشود. (در آيهى 77 سورهى نحل آمده است: «وَ ما أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ»، برپايى قيامت، مانند چشم به هم زدن يا نزديكتر از آن است).
۳. در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله آمده است: اهل آتش، جايگاه خود (آن جايگاهى كه خداوند براى هر شخصى در بهشت قرار داده است،) را در بهشت مىبينند و مىفهمند زيان كردهاند مىگويند: «يا حَسْرَتَنا».
پیام ها
1- كسى كه قيامت را نپذيرد، هستى خود را با دنياى فانى معامله كرده و اين بزرگترين خسارت است. «قَدْ خَسِرَ»
2- قيامت، ناگهانى فرا مىرسد و كسى از زمان آن آگاه نيست، پس بايد هميشه آماده بود. «جاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً»
3- روز قيامت، روز حسرت است. «يا حَسْرَتَنا»
4- اعتراف و حسرت، نشانهى آزادى انسان در عمل است زيرا مىتوانست خوب عمل كند و نكرد. «يا حَسْرَتَنا»
5- قيامت روز حسرت و افسوس خوردن است، امّا حسرتها در آن روز بىنتيجه است. قالُوا يا حَسْرَتَنا ... وَ هُمْ يَحْمِلُونَ ...
6- گناهان، در قيامت تجسّم يافته و بر انسان بار مىشوند. «يَحْمِلُونَ أَوْزارَهُمْ»
7- تكذيب يا فراموشى قيامت، سبب ارتكاب گناهانى است كه در قيامت، وزر و وبال انسان مىگردد. «كَذَّبُوا أَوْزارَهُمْ»