بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحيمْ
حسن بن صيقل مى گويد:
(از امام صادق (ع ) پرسيدم : مردم از پيامبر روايت مى كنند (انديشيدن يك ساعت ، بهتر از عبادت يك شب است )، چگونه انديشه اى است ؟).
امام صادق (ع ) فرمود: هنگامى كه انسان از كنار خرابه يا خانه (رها شده اى ) مى گذرد، بگويد:
(اين ساكنوك ، اين بانوك ، ما بالك لاتتكلمين )
آنها كه در ميان تو سكونت داشتند، كجايند؟ آنها كه تو را ساختند كجايند؟
چرا سخن نمى گوئى ؟
(به اين ترتيب ، هم امام ، آن روايت را تصديق فرمود، و هم چگونگى تفكر ارزشمند را بيان داشت ، و براستى كه چنين است، فكرى كه مايه عبرت فكرى گر چه اندك باشد، بهتر از عبادات طولانى ، ولى سطحى و بى عمق خواهد بود).
اصول كافى ، ج 1، كتاب العقل و الجهل
- آیا در قرآن به طور صریح آیهای در خصوص حرمت غنا و موسیقی آمده است؟
- تحریم غنا در قرآن به عنوان «لهوالحدیث» و «قول الزور» آمده است. در تفسیر آیهٔ {وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ} (1) «بعضی از مردم گفتارهای بیهوده را میخرند تا مردم را گمراه کنند» و آیهٔ {وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ} (2) «از گفتارهای بیهوده دوری کنید» یکی از مصادیق «گفتار لهو» و «گفتار نابجا» غنا است.
واژهٔ «لهو الحدیث» مفهوم گستردهای دارد که هر گونه سخنان یا آهنگهای سرگرم کننده و غفلتزا که انسان را به بیهودگی یا گمراهی میکشاند، در بر میگیرد، خواه از قبیل غنا و الحان و آهنگهای شهوتانگیز باشد و خواه سخنانی که از طریق محتوا، انسان را به بیهودگی و فساد سوق دهد، مانند کتابهای افسانهای و داستانهای خرافی و تصنیفها و اشعار عاشقانه یا سخنان مسخرهآمیز که انسان را از مسیر اصلی زندگی و صراط مستقیم انسانیت منحرف میکند. (3)
در روایات نیز به گستردگی لهو الحدیث اشاره شده است. در حدیثی از امام صادق (ع) میخوانیم: (الغنا مجلسٌ لا ینظر الله إلی أهله و هو ممّا قال الله عزّ و جلّ)، (و مِن الناس مَن یشتری لهوالحدیث لیضلّ عن سبیل الله) «مجلس غنا و خوانندگی لهو و باطل، مجلسی است که خدا به اهل آن نمینگرد و آنها را مشمول لطف خود قرار نمیدهد، که مصداق این آیه است: «بعضی از مردم سخنان بیهوده خریداری میکنند تا مردم را از راه خدا گمراه سازند». (4)
در حدیث دیگر از امام صادق (ع) میخوانیم که در تفسیر آیهٔ {وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ} فرمود: «سخن باطل غنا است». (5)
البته غنا از مقولهٔ خواندن و خوانندگی و سخن با آواز است، که مناسب با مجالس لهو و لعب و خوشگذرانی و عیاشی و باطل باشد، ولی موسیقی از مقولهٔ صوت موزون است. دربارهٔ صداهای موزون (موسیقی) در قرآن آیهای نیامده است، ولی بزرگان اسلام و ائمهٔ اهل بیت (ع) موسیقی و آلات موسیقی را در ضمن «قول زور» و لغو و «لهو الحدیث» آوردهاند.
پاورقی:
(1) لقمان، آیهٔ 6.
(2) حج، آیهٔ 30.
(3) تفسیر نمونه، ج 17، ص 15.
(4) همان، ص 15.
(5) همان، به نقل از بحارالانوار، ج 76، ص 239 به بعد.
امام مهدی (عج) : شهادت مي دهم كه معبودي جز خداي يكتا نيست و ملائكه آسمان و صاحبان علم نيز شهادت مي دهند ، آن خدايي كه به عدل و داد قيام مي كند ، نيست خدايي جز او كه مقتدر و حكيم مي باشد ، و همانا دين نزد خدا اسلام است .
أشهد أن لا اله الا هو و الملائكة و أولوا العلم قائما بالقسط ، لا اله الا هو العزيز الحكيم ، إن الدين عند الله الإسلام .
بحارالأنوار ، ج 51 ، ص 16