eitaa logo
بینش راهبردی
10هزار دنبال‌کننده
2.1هزار عکس
1.1هزار ویدیو
41 فایل
**بصیرت؛ بدون بینش راهبردی ممکن نخواهد بود.** ''کانال نشر سخنان و مطالب حجت الاسلام دکتر محمد علی رنجبر" عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام ارتباط با ادمین @AlEbadali ادمین‌ دوم @Guilemard
مشاهده در ایتا
دانلود
🔺 فروپاشی روایت عقلانیت آمریکایی؛ وقتی سازمان ملل تماشاگر جنایت می‌شود 🖊 محمدعلی رنجبر باید از خودمان بپرسیم: 📌 آیا اسرائیل بدون حمایت آمریکا می‌توانست این‌همه جنایت بی‌پاسخ مرتکب شود؟ 📌 آیا سازمان ملل، با آن‌همه منشور و فصل و شورا، واقعاً ناتوان است یا عملاً ابزار تأیید تجاوزات قدرت‌های بزرگ شده است؟ 📌 و مهم‌تر از همه: آیا ساختارهای بین‌المللی، همچنان واجد مشروعیت‌اند یا باید آن‌ها را نیز در فهرست بازنگری‌های بنیادین قرار داد؟ 🔻 فصل هفتم منشور سازمان ملل کجاست؟ بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد، شورای امنیت موظف است در برابر: ▪️ تهدید علیه صلح ▪️ تجاوز نظامی ▪️ نقض فاحش حقوق انسانی اقدام فوری و الزام‌آور انجام دهد؛ از صدور قطعنامه، تا تحریم و حتی اقدام نظامی. اما اسرائیل ده‌ها بار به نوار غزه، لبنان، سوریه، و حتی عمق خاک ایران تجاوز کرده، هزاران غیرنظامی را کشته، بیمارستان‌ها، مدارس و کاروان‌های امدادی را هدف گرفته — و هیچ‌گاه ذیل فصل هفتم قرار نگرفته است. چرا؟ زیرا آمریکا همیشه با حق وتو، عدالت را خفه کرده و قانون را معلق نگه داشته است. 📌 پس عقلانیت آمریکایی یعنی چه؟ آمریکا سال‌ها با شعار نظم، قانون، آزادی و امنیت بین‌المللی، خود را مرجع سیاست جهانی معرفی کرده است. اما امروز: ▪️ حامی اصلی یک رژیم جنایتکار است ▪️ نهادهای بین‌المللی را گروگان گرفته ▪️ و هر قاعده‌ای را که به نفعش نباشد، بی‌هزینه نقض می‌کند 📣 این یعنی پایان عقلانیتِ ادعایی آمریکایی. ✅ دنیا به کدام سمت می‌رود؟ جهان امروز، آرام‌آرام به یک نتیجه تاریخی نزدیک می‌شود: نظم آمریکایی دیگر قابل دفاع نیست. از فلسطین تا یمن، از ونزوئلا تا افغانستان، از عراق تا اوکراین، افکار عمومی جهان می‌بیند که: ▪️ معیارهای دوگانه آمریکا، مشروعیت را از بین برده ▪️ عدالت جهانی به گروگان سیاست‌های یک‌جانبه درآمده ▪️ و عقلانیت ادعایی غرب، در عمل تبدیل به مجوز جنایت شده است 🧭 جمع‌بندی راهبردی: وقتی اسرائیل جنایت می‌کند و سازمان ملل تماشا، وقتی فصل هفتم فقط برای دشمنان آمریکا فعال می‌شود، و وقتی وجدان جهانی، روزبه‌روز منزجرتر از این نظم نمایشی می‌شود... 🔻 یعنی دنیا وارد دوران پایان عقلانیت آمریکایی شده است. روایتی که روزی خود را منجی نظم جهانی می‌دانست، امروز به پشتیبان بی‌پرده‌ی بی‌نظمی، خشونت و تبعیض بدل شده است. @Binesh_Rahbordi
🔺 سه میدان، یک راهبرد: از دیپلماسی تا جهاد نظامی و روایت‌سازی 🖊 محمدعلی رنجبر اهل‌بیت علیهم‌السلام، نه‌فقط اسوه‌ی تقوا و عبودیت، بلکه معماران یک راهبرد تمدنی جامع برای مواجهه با دشمن‌اند. در دل این راهبرد، سه میدان راهبردی به‌وضوح قابل تشخیص است: 1️⃣ میدان درایت؛ عقلانیت در دیپلماسی امام حسن مجتبی (ع)، وقتی شرایط سیاسی و اجتماعی را برای تقابل نظامی مهیا ندید، وارد میدان دیپلماسی عقلانی شد. او صلح را نه از سر ضعف، بلکه برای حفظ اصل تشیع و ذخیره انرژی اجتماعی برای آینده پذیرفت. 📌 دیپلماسی در نگاه علوی، ابزار معامله نیست؛ ابزار زمان‌سازی راهبردی است. در زمانی که دشمن از جنگ رسانه‌ای و تطمیع استفاده می‌کرد، امام حسن (ع) با تدبیر، حقانیت را در تاریخ حفظ کرد. 2️⃣ میدان شهادت؛ جهاد در برابر نظام فاسد امام حسین (ع) زمانی قیام کرد که دیگر صلح، معنایی نداشت. نظام اموی، با ظاهری دینی، باطن دین را استحاله کرده بود. در این شرایط، تنها راه، حضور در میدان نظامی و شهادت‌طلبانه بود. 📌 جهاد عاشورا، نقطه انفجار مقاومت فیزیکی است؛ وقتی که زبان سیاست نمی‌شنوند، زبان خون آغاز می‌شود. 3️⃣ میدان روایت؛ تثبیت حقیقت در رسانه‌ی تاریخ امام سجاد (ع)، وارث کربلا بود. او در حالی‌که شمشیرش خاموش شده بود، زبانش را به سلاح بدل کرد. او در میدان رسانه‌ای و ادراکی وارد شد: با خطبه، دعا، تبیین، تربیت نسل و جهاد روایت. 📌 جنگ روایت‌ها از کربلا آغاز شد و امام سجاد آن را از چنگ رسانه‌های اموی نجات داد. ✅ جمع‌بندی راهبردی: سه امام، سه میدان، یک هدف: ▪️ امام حسن: عقلانیت سیاسی در میدان دیپلماسی ▪️ امام حسین: فداکاری در میدان جهاد نظامی ▪️ امام سجاد: روایت‌گری در میدان رسانه 📣 و این سه‌گانه، همچنان نسخه مقاومت امروز ماست: ▪️ دیپلماسی با درایت ▪️ جهاد با شجاعت ▪️ روایت با حکمت @Binesh_Rahbordi
🔺 تنها کافی نیست؛ باید دنیا را علیه اسرائیل کرد 🖊 محمدعلی رنجبر این روزها برخی با دلسوزی و غیرت‌مندی می‌پرسند: چرا ایران یک کشتی با پرچم خودش به سمت غزه نمی‌فرستد؟ چرا پیش‌قدم نمی‌شویم؟ آیا وقت آن نرسیده که به‌جای حرف، اقدام کنیم؟ اما برای درک درست میدان نبرد، باید به روایت دشمن توجه کنیم، نه فقط به هیجان طبیعی ما. 🔻 اسرائیل چه تصویری می‌خواهد بسازد؟ رژیم صهیونیستی سال‌هاست که تلاش می‌کند این روایت را جا بیندازد: ▪️ «من وضعیت تثبیت‌شده‌ام» ▪️ «جهان عرب مرا پذیرفته» ▪️ «فلسطینی‌ها دیگر درگیر من نیستند» ▪️ «جهان اسلام عبور کرده» ▪️ و فقط ایران باقی مانده که با من دشمن است 📌 حال اگر ایران در این فضا، بدون آماده‌سازی افکار عمومی جهان، پیش‌قدم شود، دقیقاً در همان پازلی که اسرائیل طراحی کرده قرار می‌گیرد: «مشکل فقط ایران است.» ✅ پس مسئله، فقط غیرت نیست؛ مسئله، روایت است. امروز اسرائیل در حال جنگ رسانه‌ای و روانی است؛ و میدان اصلی، نه نظامی، که جنگ بر سر تصویرها و تفسیرهاست. 🔹 باید کاری کرد که دنیا علیه اسرائیل شود، نه اینکه ایران تنها جلو بیفتد و دیگران تماشا کنند. 🔹 باید افکار عمومی جهان عرب، امت اسلامی، ملت‌های مستقل و حتی مردم غرب علیه صهیونیسم فعال شوند. 🔹 باید انزوای جهانی اسرائیل را به‌عنوان هدف راهبردی پیگیری کنیم، نه صرفاً اقداماتی تک‌روانه و نمادین. 🎯 ما باید جبهه بسازیم، نه فقط صحنه‌ای برای نمایش غیرت شخصی. 🔻 اسرائیل از اینکه تنها ایران با او دشمن باشد، نمی‌ترسد؛ او از زمانی می‌ترسد که دنیا، حتی در روایت، علیه او بشورد. 📣 و این، یعنی روایت صادق ما باید فراگیر شود، نه فقط پرچم ما. 📌 نتیجه راهبردی: ما پیش‌قدم بودن را بلدیم. اما این‌بار، پیش‌قدم شدن ما کافی نیست؛ باید دنیا را علیه اسرائیل فعال کنیم. @Binesh_Rahbordi
🔺 زنگزور؛ یک کریدور، شش بازیگر، شش محاسبه 🖊 محمدعلی رنجبر کریدور زنگزور، از یک مسیر محلی در قفقاز جنوبی، تبدیل به صحنه‌ای ژئوپلیتیکی شده که شش بازیگر اصلی را رو‌به‌روی هم و در عین‌حال در تعامل پیچیده قرار داده است. 🇺🇸 آمریکا؛ صلح‌ساز یا زمین‌گیرکننده؟ با شعار «میانجی صلح» وارد مناقشه آذربایجان و ارمنستان شد، اما کلید مسیر زنگزور را گرفت تا حضور اقتصادی و امنیتی‌اش را در قلب قفقاز تثبیت کند. برد: کاهش نفوذ روسیه، کنترل مسیر مهم حمل‌ونقل. ریسک: واکنش ایران و روسیه. 🇮🇷 ایران؛ خط قرمز و مسیر موازی از ابتدا اعلام کرد هر تغییری در مرزها یا تهدید امنیتی، خط قرمز است. با ایجاد «کریدور ارس» در خاک خود، اتصال آذربایجان–نخجوان را ممکن کرد تا نیازی به مسیر تحت کنترل آمریکا نباشد. برد: حفظ اهرم ترانزیتی، هماهنگی با روسیه. ریسک: در صورت پیشروی پروژه آمریکا، کاهش نقش ترانزیتی و حضور مستقیم واشنگتن در مرز شمالی. 🇦🇿 آذربایجان؛ اتصال به رؤیای دیرینه دنبال مسیر مستقیم به نخجوان و ترکیه بود و حالا روی کاغذ نزدیک به تحقق است. برد: تقویت موقعیت ژئوپلیتیکی، همگرایی با ترکیه. ریسک: از دست دادن بخشی از کنترل مسیر به آمریکا، تنش با ایران و روسیه. 🇦🇲 ارمنستان؛ صلح پرهزینه برای خروج از محاصره و فشار، به سمت توافق رفته است. برد: کاهش انزوا، امکان جذب سرمایه. ریسک: حساسیت داخلی نسبت به واگذاری حاکمیت، سردی روابط با روسیه. 🇹🇷 ترکیه؛ تکمیل حلقه جهان ترک زنگزور حلقه‌ای مهم در پروژه «اتصال جهان ترک» است. برد: مسیر جدید تجاری و نفوذ فرهنگی–سیاسی. ریسک: حفظ توازن میان ایران و آمریکا. 🇷🇺 روسیه؛ عقب‌نشینی اجباری زمانی بازیگر بلامنازع قفقاز بود، حالا نقش ضامن و میانجی‌اش کم‌رنگ شده است. برد: صرفاً هماهنگی با ایران برای کندکردن پروژه آمریکا. ریسک: کاهش پایگاه نفوذ در منطقه‌ای استراتژیک. 📌 جمع‌بندی راهبردی: زنگزور دیگر یک گذرگاه محلی نیست؛ خط تماس قدرت‌های بزرگ است. آمریکا به‌دنبال تثبیت جای پا، ایران در حال حفظ اهرم، آذربایجان نزدیک به رؤیای اتصال، ارمنستان امیدوار به صلح اما نگران استقلال، ترکیه در مسیر تقویت جهان ترک، و روسیه در وضعیت دفاع از باقیمانده نفوذ خود. 🔻 برای ایران، بازی در زنگزور فقط یک پرونده مرزی نیست؛ آزمون حفظ عمق ژئوپلیتیکی در شمال و جلوگیری از احاطه ژئوپلیتیکی آمریکا است. @Binesh_Rahbordi
♦️ امام حسین(ع)؛ معقل مؤمنین و مدرسه تعقّل 🖊 محمدعلی رنجبر در زیارت اربعین، امام حسین(ع) به عنوان «مَعقِلُ المؤمنین» معرفی می‌شود. «معقل» در لغت، یعنی دژ و پناهگاه. اما در اینجا فراتر از معنای نظامی است: دژی معرفتی و عقلانی که مؤمنان در آن، هم ایمان‌شان را از گزند شبهات حفظ می‌کنند و هم عقلانیت‌شان را می‌پرورند. 🔻 رسالت اهل‌بیت(ع) رسالت اهل‌بیت(ع) دقیقاً همین بود: نجات مردم از جهالت و سرگردانی. قرآن بارها با تعبیر «أفلا یعقلون؟» و «أفلا یتفکرون؟» به انسان هشدار می‌دهد که دین، بدون تعقّل پایدار نمی‌ماند. امام حسین(ع) هم پناه ایمان است و هم معلم عقل. 🔻 تعقّل؛ ستون دین و سیاست «تعقّل» فقط دانستن یک حکم یا یک روایت نیست. تعقّل یعنی دیدن لوازم یک اندیشه، فهمیدن ارتباط مقدمه و نتیجه، و درک پیامدهای یک تصمیم. جامعه‌ای که قدرت تعقّل ندارد، در بزنگاه‌های تاریخی سرگردان می‌شود. متأسفانه در تاریخ شیعه، بارها عاطفه‌گرایی یا تعبد سطحی جای تعقّل را گرفته است. محبت بی‌ریشه، شور بی‌فکر، یا تسلیم در برابر فرهنگ غالب باعث شده که شیعه در لحظات حساس، نتواند جبهه حق و باطل را به درستی تشخیص دهد. هزینه‌های سنگینی از همین غفلت پرداخته‌ایم. 🔻 عاطفه بی‌تعقّل؛ خطر دیرینه شکی نیست که عاطفه و محبت به اهل‌بیت(ع) سرمایه بزرگ شیعه است. اما وقتی عاطفه، عقلانیت را کنار بزند، خودش به ابزار تحریف تبدیل می‌شود. گاهی شعائر دینی به جای آنکه عقلانیت تولید کند، به سطحی‌گرایی و تکرار بی‌فکر فروکاسته است. گاهی شور و احساس، جای تحلیل سیاسی و تشخیص صحنه را گرفته است. و گاهی هم تعبد کورکورانه، عقل نقاد و بیدار را خاموش کرده است. زیارت اربعین دقیقاً در برابر این خطر ایستاده است. آنجا که می‌خوانیم: «لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَكَ مِنَ الْجَهالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلالَة» یعنی امام مأمور است مردم را از همین سرگردانی فکری و عاطفه‌زدگی بی‌منطق نجات دهد. 🔻 مدرسه «اولواالألباب» اهل‌بیت(ع) در حقیقت، معماران مدرسه عقل‌اند. مدرسه‌ای که قرآن آن را با تعبیر «اولواالألباب» معرفی می‌کند؛ همان‌ها که قدرت شنیدن، تحلیل و انتخاب احسن دارند: «فَبَشِّر عِبادِی الَّذینَ یَستَمِعونَ القَولَ فَیَتَّبِعونَ أحسَنَه» (زمر، ۱۸). در این مدرسه، فکر با ذکر گره می‌خورد، عقل با وحی پیوند می‌خورد، و ایمان با استدلال تقویت می‌شود. ✅ جمع‌بندی امام حسین(ع) «معقل مؤمنین» است؛ یعنی دژی برای حفظ ایمان و مدرسه‌ای برای پرورش عقلانیت و اندیشه ها. اگر تعقّل در سیره اهل‌بیت(ع) جدی گرفته شود، دینداری ما از سطحی‌گرایی نجات می‌یابد، و انقلابی‌گری ما از شور بی‌ثمر به پایداری حکیمانه ارتقا می‌یابد. 🔻 در غیر این صورت، جامعه‌ای که باید پیشرو در عقلانیت باشد، گرفتار همان سرگردانی تاریخی می‌شود که زیارت اربعین از آن هشدار می‌دهد. @Binesh_Rahbordi
در کتاب اصول کافی بخش عقل و جهل روایتی است به این مضمون: خداوند به آدم(ع) سه سرمایه بنیادین پیشنهاد کرد: عقل، حیا، دین. آدم عقل را برگزید. وقتی جبرئیل مأمور شد که «حیا و دین» را بازگرداند، آنان گفتند: ما مأموریم هر جا عقل باشد همراه او باشیم. یعنی عقل، محور و مادر فضایل است؛ دین و حیا بی‌عقل پایدار نمی‌مانند. پیام‌های کلیدی عقل بنیان دین است: دین نه صرفاً مجموعه‌ای از مناسک، بلکه نظامی عقلانی است. اگر عقل حذف شود، دین به خرافه یا تعصب کور تبدیل می‌شود. عقل مبدأ اخلاق است: حیا و دیگر فضائل اخلاقی زمانی معنا دارند که عقل آنها را در جای درست بنشاند. بدون عقل، حیا می‌تواند به انفعال یا ترس بدل شود. نظام همراهی: عقل، حیا و دین سه‌گانه‌ای هستند که یکدیگر را کامل می‌کنند، اما تقدم و اصالت از آنِ عقل است. @Binesh_Rahbordi
♦️ سیاست خارجی؛ استراتژی پایدار، سیاست اقتضائی در سیاست خارجی باید میان دو ساحت متمایز تفکیک کرد: 🔻 ساحت استراتژیک: بلندمدت و کلان؛ جایی که اهداف بنیادین یک ملت طراحی می‌شود. جمهوری اسلامی ایران در این سطح، راهبردهایی ثابت و تغییرناپذیر دارد: اخراج آمریکا از منطقه، نابودی رژیم صهیونیستی و حفظ استقلال ملی. 🔻 ساحت سیاسی: کوتاه‌مدت و اقتضائی؛ جایی که با توجه به شرایط محیطی و واکنش دشمن، تاکتیک‌ها تغییر می‌کند. در این سطح، ممکن است مذاکره‌ای انجام شود یا حتی درگیری نظامی رخ دهد، اما هیچ‌کدام به معنای تغییر در استراتژی کلان نیست. 📌 اینجا باید به یک نکته مهم اشاره کرد: برخی می‌گویند رهبر انقلاب فرموده بودند «نه مذاکره می‌شود و نه جنگ»، اما بعدها هم مذاکره شد و هم جنگ. این برداشت ناشی از خلط میان سطح راهبردی و سطح اقتضائی سیاست خارجی است. وقتی ترامپ از برجام خارج شد و دوازده پیش‌شرط تحقیرآمیز برای بازگشت گذاشت، رهبر انقلاب فرمودند «نه مذاکره می‌کنیم و نه جنگ خواهد شد.» و همین‌گونه هم شد: مذاکره‌ای با آن پیش‌شرط‌های مضحک انجام نشد. جنگی هم در همان مقطع شکل نگرفت. اما طبیعی است که در مقاطع بعد، بسته به شرایط، ممکن است مذاکره‌ای تاکتیکی یا درگیری‌ای محدود رخ دهد. این‌ها تغییر در سطح اقتضائی سیاست است، نه عدول از استراتژی کلان. ✅ جمع‌بندی: کسانی که می‌پندارند رهبر انقلاب در گفته‌های خود تناقض داشته‌اند، در حقیقت تفاوت این دو سطح را نمی‌شناسند. سیاست خارجی ایران در سطح استراتژیک پایدار و تغییرناپذیر است، اما در سطح سیاسی می‌تواند سیال و اقتضائی باشد. ✒محمد علی رنجبر ؛مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام 🔗 کانال بینش راهبردی: @Binesh_Rahbordi
هدایت شده از بینش راهبردی
🔻«تأثیر دهن‌لقی و بی‌صبری بر جریان تاریخ» 🖊 محمدعلی رنجبر 🔹امروز به‌مناسبت بیان رهبر انقلاب درباره‌ی نقش «دهن‌لقی» و «صبر نکردن» در تغییر سرنوشت تاریخی، نکات زیر قابل تأمل است: ▶️ دهن‌لقی و شتاب‌زدگی دهن‌لقی: افشای نابجا یا سخن‌پراکنی بی‌موقع بی‌صبری: شتاب در اقدام یا بیان مطالب قبل از آمادگی کامل هر یک از این خطاهای کوچک، می‌تواند روند حرکت یک جریان یا قیام را متوقف یا به عقب براند. ▶️ مثال تاریخی از امام صادق (ع) برخی شیعیان زودتر از موعد امامت امام صادق (ع) را برملا کردند. نتیجه: مخالفان فرصت یافتند تا مسیر قیام و مشروعیت‌بخشی را مختل سازند. این همان «تأثیر تاریخی» است که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند. ▶️ پیام راهبردی برای امروز 1. کنترل اطلاعات: پیش از افشای اخبار یا جزئیات پشت‌پرده، از انسجام درونی و آمادگی کامل اطمینان حاصل کنید. 2. تدبیر زمانی: صبر راهبردی، زمینه‌ساز موفقیت گام‌های بعدی است. 3. مسئولیت کلام: یک سخن نابجا یا غیردقیق می‌تواند واکنش‌های گسترده و غیرقابل‌پیش‌بینی به دنبال داشته باشد. ✅ جمع‌بندی: در هر حرکت سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی، خردجمعی، انضباط کلامی و تدبیر زمانی به‌اندازه‌ی ابزارهای مادی و قدرت نظامی سرنوشت‌سازند. مراقب زبان و شتاب خود باشیم تا کوچک‌ترین لغزش، موجب تغییر مسیر تاریخی نشود. @Binesh_Rahbordi
♦️ امنیت ملی؛ حاصل ضرب سه قدرت بنیادین 🖊 محمدعلی رنجبر امنیت ملی یک پدیده ایستا و صرفاً محصول تجهیزات یا مرزهای جغرافیایی نیست، بلکه برآیند یک منظومه چندبُعدی از قدرت است. اگر بخواهیم به زبان ساده فرمولی برای آن ارائه دهیم، می‌توان گفت: امنیت ملی = حاصل‌ضرب قدرت نظامی × قدرت اقتصادی × قدرت گفتمانی–اجتماعی 🔻 ۱. تولید قدرت نظامی هیچ ملتی بدون توان بازدارندگی سخت نمی‌تواند از حاکمیت خود حفاظت کند. قدرت نظامی در عصر جدید تنها به معنای تعداد تانک و موشک نیست، بلکه به‌معنای دسترسی به فناوری‌های پیشرفته، سازماندهی هوشمند نیروها، و توان بازدارندگی در برابر دشمنان بالقوه است. کاهش این توان، به‌سرعت ضریب امنیت ملی را پایین می‌آورد، هرچند سایر حوزه‌ها قوی باشند. 🔻 ۲. تولید ثروت اقتصادی قدرت اقتصادی پشتوانه مادی امنیت است. جامعه‌ای که توان تولید ثروت و توزیع عادلانه آن را نداشته باشد، نه می‌تواند هزینه‌های دفاعی را تأمین کند و نه انسجام اجتماعی را پایدار نگه دارد. اقتصادِ مولد و مقاومتی، امنیت را از حالت شکننده خارج می‌سازد و به آن عمق و استمرار می‌بخشد. 🔻 ۳. تولید گفتمان ایدئولوژیک و انسجام اجتماعی در نهایت، آنچه ملت‌ها را گرد هم می‌آورد و پای هزینه‌های امنیت می‌ایستاند، قدرت اجتماعی و گفتمان جذاب است. جامعه‌ای که ایدئولوژی و روایت مسلط خود را نتواند بازتولید کند، ولو ثروتمند و مجهز باشد، دچار شکاف‌های درونی و فرسایش امنیت خواهد شد. این همان «قدرت نرم» است که از دل انسجام اجتماعی و توان روایت‌گری برمی‌خیزد. ✅ جمع‌بندی اگر یکی از این سه پایه دچار ضعف شود، امنیت ملی نیز به همان نسبت آسیب‌پذیر می‌شود. فرمول امنیت، فرمول جمع نیست که کمبود یک عامل با دیگری جبران شود؛ بلکه فرمول ضرب است: هر عاملِ ضعیف، حاصل کل را پایین می‌کشد. 🔹 قدرت نظامی بدون پشتوانه اقتصادی و انسجام اجتماعی، پایدار نیست. 🔹 قدرت اقتصادی بدون بازدارندگی نظامی، امنیت نمی‌آورد. 🔹 و هیچ‌یک بدون گفتمان اجتماعی–ایدئولوژیکِ جذاب، به وحدت و پایداری منجر نمی‌شوند. 📌 امنیت ملی زمانی ارتقا می‌یابد که این سه توان در کنار هم و در تعامل با یکدیگر تقویت شوند. 🔗 کانال بینش راهبردی: @Binesh_Rahbordi
♦️ ولایت متقابل؛ بستر فراموش‌شده امر به معروف و نهی از منکر 🖊 محمدعلی رنجبر قرآن کریم در آیه‌ای کلیدی می‌فرماید: «وَالمُؤمِنونَ وَالمُؤمِناتُ بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ يَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَيَنهَونَ عَنِ المُنكَر…» (توبه/۷۱) در این آیه، خداوند متعال رابطه‌ای ظریف و عمیق میان «ولایت متقابل» و «امر به معروف و نهی از منکر» را ترسیم می‌کند. 🔻 ۱. ولایت، زیربنای امر و نهی پیش از آنکه سخن از امر به معروف و نهی از منکر به میان آید، قرآن حقیقتی بنیادین را مطرح می‌کند: «بَعضُهُم أولياءُ بَعض». یعنی مؤمنان و مؤمنات، همگی اولیای یکدیگرند. این ولایت صرفاً یک پیوند حقوقی یا تشکیلاتی نیست، بلکه پیوندی قلبی و درهم‌تنیده است. 🔻 ۲. تفاوت نگاه قرآنی با نگاه سطحی اگر امر به معروف و نهی از منکر را صرفاً به‌معنای توبیخ و سرزنش ناگهانی بفهمیم، دچار خطا شده‌ایم. نگاه قرآنی برعکس است: امر و نهی باید بر بستری از اعتماد، محبت و خیرخواهی متقابل صورت گیرد. پیش از هر تذکر، باید مخاطب باور کند که ما از سر دلسوزی سخن می‌گوییم. امر و نهیِ بدون محبت، بیشتر به نزاع و لجاجت می‌انجامد تا هدایت. 🔻 ۳. ترتیب قرآنی تأمل در ترتیب آیه نکته‌ای مهم را آشکار می‌سازد: ولایت متقابل → «بعضهم اولیاء بعض» امر و نهی → «یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر» یعنی بدون تحقق ولایت و پیوند قلبی، امر به معروف و نهی از منکر نه تنها مؤثر نیست، بلکه چه‌بسا نتیجه معکوس دهد. 🔻 ۴. پیام تربیتی امروز برای جامعه امروز، این آیه پیامی روشن دارد: اگر می‌خواهیم امر به معروف و نهی از منکر اثرگذار باشد، باید قبل از هر چیز، سرمایه عاطفی و ولایی میان آمر و مأمور به معروف شکل بگیرد. باید مخاطب احساس کند ما خیرخواه او هستیم. باید بداند که ما حاضر به فداکاری برای اوییم. باید دل او برای ما بتپد و دل ما برای او. تنها در این صورت است که امر و نهی به‌جای تقابل، به گفت‌وگو درون خانواده ایمانی تبدیل می‌شود؛ گفت‌وگویی که ریشه در محبت دارد و به رشد و اصلاح ختم می‌شود. ✍️ به بیان دیگر: امر و نهی، فرزند ولایت است. اگر ولایتی نباشد، امر و نهی قرآنی هم شکل نمی‌گیرد. 🔗 کانال بینش راهبردی: @Binesh_Rahbordi
♦️ وضعیت تعلیق؛ نه جنگ، نه صلح، نه رشد امروز اقتصاد ایران در یک وضعیت تعلیقی گرفتار شده است. بورس در رکود است، سرمایه‌گذار نمی‌داند فردا چه خواهد شد، تولیدکننده دست به توسعه نمی‌زند، و حتی تجّار از ترس نوسانات ارزی و تحریم‌های جدید دست نگه داشته‌اند. این حالت بلاتکلیفی همان وضعیت «نه جنگ ـ نه صلح» است؛ وضعیتی که نه امنیت برای کار و تولید می‌آورد، نه اجازه تصمیم‌گیری بلندمدت به فعالان اقتصادی می‌دهد. این دقیقاً همان چیزی است که دشمن دنبال می‌کند: ایجاد یک فضای ابهام و بی‌ثباتی تا قدرت اقتصادی ما فرسوده شود، انسجام اجتماعی تخریب گردد و در نهایت شورش علیه حاکمیت شکل گیرد. 🔻 راه‌های برون‌رفت: بازطراحی بازدارندگی در سه محور (با آرمان‌گرایی واقع‌بین) ✅ اقتصادی – شکستن فضای تعلیق حمایت از بورس و سرمایه‌گذاری نه با وعده، بلکه با «تضمین‌های قانونی» و جلوگیری از تصمیمات لحظه‌ای. معافیت مالیاتی و تسهیلات ویژه برای بنگاه‌هایی که سرمایه جدید جذب کنند یا صادرات غیرنفتی را افزایش دهند. استفاده واقع‌بینانه از ظرفیت همسایگان: تهاتر انرژی با عراق، پیمان پولی با ترکیه، و گسترش تجارت مرزی با آسیای میانه. سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشترک زیرساختی (کریدور شمال–جنوب، بنادر جنوبی) برای ایجاد ثبات در چشم فعالان اقتصادی. ✅ امنیتی – بازدارندگی فعال نمایش هوشمند بخشی از توان پهپادی و موشکی برای افزایش هزینه تهدید. عملیات سایبری محدود علیه دشمنان منطقه‌ای برای انتقال پیام قدرت، بدون افتادن در دام جنگ مستقیم. ابتکار عمل در بحران‌های منطقه‌ای (مانند عراق، سوریه و یمن) تا دشمن احساس کند هر تهدیدی می‌تواند بازتاب فوری داشته باشد. ✅ اجتماعی – بازسازی اعتماد عمومی شفاف‌سازی با مردم: بیان اینکه ما در «جنگ نرم اقتصادی» هستیم و هزینه‌ها طبیعی است. تقویت عدالت اقتصادی در سیاست‌های حمایتی؛ نه صرفاً توزیع پول، بلکه حمایت هدفمند از دهک‌های پایین و مشاغل مولد. تولید یک گفتمان مقاومتِ واقع‌بین: تأکید بر سختی‌ها اما همراه با ارائه راه‌حل‌های عملی و امیدآفرین. 🔑 جمع‌بندی برون‌رفت از وضعیت تعلیق با «آرمان‌گرایی واقع‌بین» ممکن است. نه آرمان‌گرایی غیرواقع‌بین و شعارزدگی، نه تکنوکراسی کوتاه‌نگر و منفعل؛ بلکه با ترکیب راهبرد کلان آرمانی و راه‌حل‌های عملی و واقع‌بینانه می‌توان دشمن را به انتخاب‌های پرهزینه کشاند. دکتر محمد علی رنجبر؛ مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام 🔗 کانال بینش راهبردی: @Binesh_Rahbordi
♦️ بازگشت قطعنامه‌ها؛ آزمون واقع‌بینی در سیاست خارجی 🖋دکتر محمد علی رنجبر یکی از مهم‌ترین دستاوردهای برجام برای ایران، «لغو شش قطعنامه فصل هفتمی شورای امنیت» بود. این قطعنامه‌ها ایران را به‌عنوان «تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی» معرفی کرده بودند و زمینه فشارهای گسترده سیاسی، امنیتی و اقتصادی را فراهم می‌کردند. اکنون با فعال‌شدن مکانیسم موسوم به اسنپ‌بک (Snapback)، همه آن قطعنامه‌ها می‌توانند دوباره بازگردند. این یعنی ایران بار دیگر در معرض همان فضای سخت و تهدیدزا قرار می‌گیرد؛ فضایی که هم دست قدرت‌های غربی را برای فشار باز می‌کند و هم مسیر تعاملات اقتصادی و سیاسی کشور را پیچیده‌تر می‌سازد. 🔻 دو اشتباه در تحلیل برجام 1. مخالفانی که غلو کردند برخی از ابتدا برجام را «هیچ»، «کاغذپاره»، و حتی «بدتر از ترکمانچای» یا «جام زهر» دانستند. این در حالی بود که دستاورد حقوقی آن ـ لغو شش قطعنامه شورای امنیت ـ واقعی و قابل اعتنا بود و نمی‌شد آن را نادیده گرفت. 2. موافقانی که مبالغه کردند از سوی دیگر، عده‌ای برجام را «فتح‌الفتوح» و پایان همه تحریم‌ها معرفی کردند. این مبالغه نیز خطا بود؛ زیرا تحریم‌های یک‌جانبه و ساختاری آمریکا و اروپا همچنان باقی مانده بود. ✅ واقعیت این است: برجام توانست تحریم‌های شورای امنیت را بردارد، اما نتوانست سازوکار تحریم‌های یک‌جانبه و چندلایه غرب را از بین ببرد. امروز با خطر بازگشت همان قطعنامه‌ها، ضعف نگاه‌های اغراق‌آمیز هر دو طرف آشکار می‌شود. 🔻 پیامدهای بازگشت قطعنامه‌ها بازگشت ایران به موقعیت «متهم امنیتی» در نظام بین‌الملل. سخت‌تر شدن فضای سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی. افزایش مشروعیت بین‌المللی برای تحریم‌ها و فشارهای جدید. بهره‌برداری تبلیغاتی دشمن برای القای انزوا و بی‌ثباتی ایران. 🔑 راه برون‌رفت 1. دیپلماسی فعال و پیش‌دستانه: افشای استفاده سیاسی و غیرقانونی از سازوکار اسنپ‌بک. 2. بازدارندگی چندلایه: اقتصادی، حقوقی، رسانه‌ای و نه صرفاً نظامی. 3. تنوع‌بخشی به شرکای اقتصادی و سیاسی: تقویت پیوند با شرق و جنوب جهانی. 4. انسجام داخلی: مدیریت دقیق اقتصاد و تقویت سرمایه اجتماعی تا فشار خارجی به شکاف داخلی تبدیل نشود. 📌 جمع‌بندی برجام نه «ترکمانچای جدید» و «جام زهر» بود، چنان‌که مخالفان غلو کردند؛ و نه «فتح‌الفتوح»، چنان‌که موافقان مبالغه کردند. امروز با تهدید بازگشت قطعنامه‌ها، بیش از هر زمان به واقع‌بینی در سیاست خارجی نیاز داریم: نه شعارزدگی، نه ساده‌انگاری؛ بلکه دیپلماسی فعال، انسجام داخلی و بازدارندگی هوشمند. *مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام 🔗 کانال بینش راهبردی: @Binesh_Rahbordi