📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۱ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۰ 📚موضوع جلسه : 1️⃣علم اجمالی حتی نسبت به مخالفت احتمالی هم منجِّز است و معیار تشخیص منجزیت آن در این است باید دید عرف و عقلاء چنین عبدی را که مخالفت احتمالی کرده است اما علم اجمالی داشته است را مقصر می بینند یا نمی بینند؟ ادعا این است که این عبد مقصِّر است و تقصیر منجِّز بالذات است. 2️⃣در نظر مختار منجِّز بالذات عبارتست از تقصیر ؛ علم و احتمال هم چون منشأ تقصیر می شوند منجز نامیده شدند؛ بنابراین اگر احتمال تفصیلی هم در کار نبود و غفلتی در کار بود اما مکلف مقصر بود به خاطر احتمال اجمالی که قبل از غفلت دارا بود باز تکلیف برای او منجَّز است هر چند احتمال تفصیلی هم در کار نیست. 3️⃣در باب حقیقت متعلق علم اجمالی سه مبنا موجود است: جامع، فرد معیَّن، فرد مردَّد 4️⃣شهید صدر تابع مبنای نخست در حقیقت متعلق علم اجمالی یعنی جامع است و قائل است که بر اساس این مبنا دیگر علم اجمالی نسبت به مخالفت احتمالیه منجِّز نیست و برای منجزیت تکلیف باید سراغ منجِّز دیگری رفت و ایشان تکلیف را در مرحله مخالفت احتمالیه از باب منجزیت احتمال تفصیلی منجَّز می دانند. 5️⃣نظر صحیح این است که علم اجمالی منجِّز است حتی اگر مبنای حقیقت متعلق علم اجمالی مبنای جامع باشد نه مبنای فرد معیَّن.

📢#‌فقه #کتاب_الطهارة #فصل_فی_مراتب_الاولیاء 📅۱۲ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه۱۱۱ 📚موضوع جلسه : 1️⃣در مسئله ولایت بر بدن میت اساسا شارع مقدس تدخلی نکرده است که ولی بر بدن میت چه کسی است و لذا دنبال ولایت شرعیه رفتن درست نیست و اگر هم مبنای ولایت شرعیه درست باشد باید گفت که شارع مقدس همان ولایت عرفیه عقلائیه را امضاء فرموده است و باید دید که در عرف خاص این ولایت به ترتیب بر چه کسانی است. 2️⃣مرحوم خویی معتقدند که امور حسبه در تصرفات اعتباری وقتی اذن از طرف مالک یا ذوحق یا ولی او وجود ندارد مطرح می شود که اگر معلوم باشد شارع مقدس راضی به تصرف اعتباری است پس حاکم شرع به اندازه قدر متیقن عقد را نافذ می کند هر چند اذن از طرف مالک یا ولی او در کار نیست. 3️⃣ما نحن فیه بحث که بحث تعیین ولی زوجه میته است که بحث تصرف اعتباری در بدن میت بدون اذن از طرف مالک یا ولی او نیست که پای امور جسبیه و حاکم شرع به میان آمده است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۲ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۱ 📚موضوع جلسه : 1️⃣آقا ضیاء قائل بود که متعلق علم اجمالی فرد معیَّن است؛ در مراد ایشان سه احتمال داده شد: ایشان نظر به مقطوع بالذات داشته اند، نظر به مقطوع بالعرض داشته اند، نظر به محکی داشته اند؛ بنابر اقوا نظر ایشان بر مقطوع بالعرض است. 2️⃣اگر مراد آقا ضیاء مقطوع بالذات باشد پس مراد از گزاره «متعلق علم اجمالی فرد معیَّن است»، «مفهوم وجوب احدهما یک مفهوم جزئی» است و این گزاره بالوجدان ناصحیح است زیرا مفهوم «وجوب احدهما یک مفهوم کلّی است که البته محکی جزئی دارد. 3️⃣اگر مراد آقا ضیاء مقطوع بالعرض باشد پس مراد از گزاره « متعلق علم اجمالی، فرد معین است» این است که وجوب القصر مقطوع بالعرض است؛ این کلام، نا صحیح است بالوجدان زیرا وجوب قصر که فرد معیَّن است مقطوع بالعرض نیست و مقطوع بالعرض تنها «وجوب احدهما» است و وجوب قصر تنها فرد مقطوع بالعرض است. 4️⃣اگر مراد آقا ضیاء محکی باشد پس مراد از گزاره « متعلق علم اجمالی فرد معیَّن است» این است که مکلف می داند که مولا یک فرد معیَّن را بر او واجب کرده است که علی الفرض آن تکلیف واجب شده بر او وجوب القصر است پس محکی «وجوب احدهما» وجوب القصر است نه مقطوع بالعرض؛ این کلام درست است اما با قول به محکی بودن وجوب قصر منجزیت علم اجمالی اثبات نمی شود بلکه علم تنها می تواند نسبت به مقطوع بالعرض منجِّز باشد و محکی نسبت به منجزیت علم بی تاثیر است

📢#‌فقه #کتاب_الطهارة #فصل_فی_مراتب_الاولیاء 📅۱۶ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه۱۱۲ 📚موضوع جلسه : 1️⃣در بحث حسبه نظر مختار این است که هیچ گونه جعل ولایتی برای تصرف اعتباری به کسی داده نشده است مثلا در باب مالی متعلق خمس یا مال زکوی اگر اذن مجتهد در تصرف اعتباری وجود داشت عرف و عقلاء آن تصرف را امضاء می کنند و آثار شرعی بر آن تصرف اعتباری مترتب خواهد شد و هیچ گونه ولایتی نه برای حاکم شرع و نه تصرف کننده جعل شده است. 2️⃣وزان امور حسبه مانند وزان فضول در عقد فضولی است که بر تصرفی که کرده است نه مالک یا ولی مالک بوده است و ماذون از جانب آنها بوده است اما اگر مالک، تصرف اعتباری او را امضاء کرد آن گاه عرف تصرف او را امضاء خواهند کرد اما به هر حال فضول وقتی تصرف اعتباری می کرد هیچ گونه ولایتی بر تصرف اعتباری خودش نداشته است

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۶ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۲ 📚موضوع جلسه : 1️⃣خصوصیت فرد مردد این است که قابل انطباق بر جمیع افراد است اما در ما نحن فیه وقتی «وجوب احدهما» مقطوع بالعرض است نمی توان آن را بر وجوب تمام تطبیق کرد زیرا با امتثال تمام و ترک قصر مخالفت حاصل شده نه امتثال؛ بنابراین مبنای آخوند در متعلق علم اجمالی که فرد مردد بود درست نیست. 2️⃣مقطع بالذات در علم اجمالی عبارتست از مفهوم وجوب احدهما که یک مفهوم کلی است و لذا کلام آقا ضیاء که مقطوع بالذات را یک مفهوم جزئی می پنداشت درست نیست و مقطوع بالعرض عبارتست از خود «وجوب احدهما» که یک امر واقعی یا موهوم است و فرد مردد نیست و لذا مختار آخوند نا صواب است. 3️⃣مشهور قائلند که منجزیت علم اجمالی نسبت به مخالفت قطعیه علّی است یعنی مولا نمی تواند ترخیص در مخالفت قطعیه بدهد اما منجزیت علم اجمالی نسبت به مخالفت احتمالیه اقتضائی است یعنی مولا می تواند در یکی از اطراف به طور نا معین یا یکی طرف معیَّن ترخیص در مخالفت دهد. 4️⃣شهید صدر قائل است که ترخیص در جمیع اطراف در علم اجمالی از ناحیه مولا محذوری ندارد چنان که ترخیص در یکی از طرفین «لا علی التعیین» یا طرف معین بلا اشکال است. 5️⃣مرحوم آقا ضیاء قائل است که منجزیت علم اجمالی مطلقا تعلیقی و اقتضائی است یعنی مولا نمی توان نسبت به مخالفت قطعیه یا احتمالیه ترخیص در مخالفت دهد.

📢#‌فقه #کتاب_الطهارة #فصل_فی_مراتب_الاولیاء 📅۱۷ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه۱۱۳ 📚موضوع جلسه : 1️⃣خبر یزید الکناسی موارد اولویت اقوام نسبت به یک نفر را بیان کرده است که فقهاء بر مسئله میراث و غیر آن تطبیق کرده اند؛ مثلا فرموده است که رجال در یک طبقه بر اناث مقدم هستند یا عموی ابوینی بر عموی ابی یا امی مقدم است یا پدر بر فرزند مقدم است؛ اکثر موارد مذکوره در خبر، عرفی است و مقبول است اما به نحو موجبه کلیه نیست بلکه مواردی بر خلاف این تقدیم ها نیز ممکن است وجود داشته باشد. 2️⃣خبر یزید الکناسی سندا ضعیف است زیرا یزید توثیق خاص ندارد و به لحاظ دلالی هم نمی توان پذیرفت که این چنین متنی از امام صادر شده باشد.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۷ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۳ 📚موضوع جلسه : 1️⃣قول مختار این است که منجزیت علم اجمالی هم نسبت به مخالفت قطعیه و هم نسبت به مخالفت احتمالیه اقتضائی و تعلیقی است یعنی مولا می تواند ترخیص در مخالفت در هر دو مرحله بدهد و هیچ گونه محذور ثبوتی و اثباتی در جعل ترخیص وجود ندارد بلکه مولا می تواند ترخیص در مخالفت با تکلیف مقطوع بالتفصیل بدهد اما این که آیا اثباتا مولا چنین کاری کرده است بحث دیگری است. 2️⃣ادعای مرحوم آقا ضیاء در تنجیزیت علم اجمالی مطلقا مطابق با مبانی ایشان است که معلوم بالعرض را فرد معیَّن می پنداشتند که مبنای نادرستی است به علاوه قول ایشان به جریان اصل مؤمِّن در یکی از اطراف علم اجمالی وقتی در طرف دیگر اصل منجِّز وجود دارد بر خلاف ادعای تنجیزیت علم اجمالی است. 3️⃣مشهور قائل به تنجیزیت علم اجمالی نسبت به مخالفت قطعیه شده اند زیرا ترخیص مولا نسبت به مخالفت قطعیه را قبیح می دانستند که کلام درستی نیست بلکه ترخیص مولا نسبت به مخالفت قطعیه هیچ قبحی ندارد چنان ترخیص مولا نسبت به مخالفت با تکلیف مقطوع نیز قبحی ندارد. 4️⃣شهید صدر قائل است که ترخیص در مخالفت با تکلیف مقطوع بالتفصیل استحاله اثباتی دارد زیرا قاطع نمی تواند خود را مشمول خطاب ترخیص ببیند اما این ادعا درست نیست و قاطع با وجود این که خود را قاطع مصیب می داند اما خود را مشمول ادله ترخیص می بیند و محذوری وجود ندارد.

📢#‌فقه #کتاب_الطهارة #فصل_فی_مراتب_الاولیاء 📅۱۸ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه۱۱۴ 📚موضوع جلسه : 1️⃣سید ماتن در تعیین ولی میت اولا از ولی عرفی سخن می گوید که در روایات «اولی الناس بالمیت» به عنوان ولی میت معرفی شده است و فقهاء معتقدند که مراد از اولویت در این روایات، اولویت عرفیه است و ثانیا به روایت یزید الکناسی به عنوان مواردی که حضرت به صورت مصداقی بر اساس طبقات ارث اولویتی را تعیین فرموده است، نظر دارند. 2️⃣سید معتقد است که اگر تمام افراد یک طبقه از قصَّرین بودند نوبت به طبقه متاخره می رسد اما احتیاط مستحب این است که فرد طبقه متاخره از حاکم شرع به عنوان ولی قصَّرین استیذان کند.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۸ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۴ 📚موضوع جلسه : 1️⃣مدرسه میرزا که قائل به برائت عقلیه هستند این قاعده را نسبت به مخالفت قطعیه جاری نمی دانند اما علم اجمالی نسبت به مخالفت احتمالیه را بیان نمی دانند و لذا قائل به برائت نسبت به عدم وجود منجِّز از ناحیه علم اجمالی هستند اما مخالفت احتمالیه را نیز را جائز نمی دانند چون مؤمِّنی در کار نیست. 2️⃣مدرسه میرزا قائل است که علم اجمالی نسبت به مخالفت احتمالیه منجِّز نیست اما این علم کاری می کند که اصول مؤمنه شرعیه در اطراف علم اجمالی جاری نشود و عدم وجود مؤمن شرعی سبب احتیاط است و لذا مخالفت احتمالیه جایز نیست و باید موافقت قطعیه نمود 3️⃣مرحوم اصفهانی و آقا ضیاء برائت عقلیه را چه در مرحله مخالفت قطعیه و چه در مرحله مخالفت احتمالیه جاری نمی دانند 4️⃣شهید صدر قائل است که بنا بر پذیرش برائت عقلیه این قاعده در شبهات موضوعیه جاری نیست چه در مرحله مخالفت قطعیه و چه در مرحله مخالفت احتمالیه اما تفصیل مدرسه میرزا در شبهات حکمیه نسبت به جریان این قاعده درست است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۹ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۵ 📚موضوع جلسه : 1️⃣ ادعای مرحوم آقا ضیاء این است که برائت عقلیه در موارد علم اجمالی نه نسبت به مخالفت قطعیه و نه نسبت به مخالفت احتمالیه جریان ندارد؛ این فرمایش دو اشکال مبنایی و بنایی دارد؛ اولا مقطوع بالعرض، وجوب هذا در علم اجمالی نیست بلکه وجوب احدهما است و ثانیا بر فرض که وجوب هذا مقطوع بالعرض باشد به علت کدورت و عدم وضوح، آن قدر توان ندارد که تکلیف به وجوب هذا را منجَّز کند پس جریان برائت عقلیه از این نظر مانعی ندارد. 2️⃣ مبنای مرحوم اصفهانی در حقیقت متعلق علم اجمالی «وجوب احدهما» است و این مبنا با ادعای ایشان در عدم جریان برائت عقلیه نسبت به مخالفت احتمالیه نمی سازد. 3️⃣شهید صدر موردی را در شبهه موضوعیه مثال زدند و بعد آن را شک در امتثال دانستند که مجرای قاعده اشتغال است که ربطی به علم اجمالی نداشت؛ مثال علم اجمالی در شبهه موضوعیه عبارتست از وقتی که مولا مکلف را امر به اکرام «العالم» به نحو انحلالی کرده است و مکلف نمی داند زید عالم است یا عمرو عالم است؟ در اینجا شک در وجوب احدهما دارد اما مثال «اکرم عالما» که تکلیف در آن انحلالی نیست وقتی مکلف نمی داند زید عالم است یا عمرو، مثال علم اجمالی نیست؛ بله در مثال «اکرم عالما» شک در امتثال دارد که مجرای اشتغال است.

📢#‌فقه #کتاب_الطهارة #فصل_فی_مراتب_الاولیاء؛ م ۶ و ۷ 📅۱۹ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه۱۱۵ 📚موضوع جلسه : 1️⃣اگر در یک طبقه افراد متعدد بودند فقهاء معتقدند که ولایت بین همه مشترک است و احتیاط مستحب این است که از اکبر سنّا اذن بگیرند اما قول مختار این است که باید دید در عرف ولایت با چه کسی است و عرف تا عرف و مورد به مورد متفاوت است. 2️⃣اگر میت وصیت کرد که شخصی غیر از ولی شرعی عهده دار تجهیز او شود یا آن شخص را به عنوان ولی تعیین کرد پس ادله نفوذ وصیت با ادله ولایت شرعیه تعارض ابتدایی دارند؛ مشهور قائل به عدم نفوذ وصیت هستند اما سید ماتن قائل به نفوذ و صحت وصیت است منتهی احتیاط مستحب این است که موصی له از ولی شرعی نیز استیذان نماید

📢#‌فقه #کتاب_الطهارة #فصل_فی_مراتب_الاولیاء؛ م ۷ 📅۲۲ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه۱۱۶ 📚موضوع جلسه : 1️⃣وقتی میت وصیت کرد که فلانی امر تجهیز او را بر عهده بگیرد عرف می گوید که وصیت او نافذ است و فردی که در موارد دیگر به عنوان ولی معرفی می گردد دیگر ولایتی ندارد و بر این اساس، کسانی ولایت شرعیه را قبول ندارند و ولایت عرفیه قائلند وصیت میت را نافذ می دانند و همچنین بر اساس قائلین به ولایت شرعیه که موضوع آن را ولی عرفی می دانند نیز وصیت نافذ خواهد بود. 2️⃣کسانی که قائل به ولایت شرعیه هستند و موضوع آن را طبقات ارث می دانند دیگر موضوعی برای وصیت میت نمی بینند و نفوذی برای وصیت او نسبت به امر تجهیز خودش قائل نیستند و باید بر طبق طبقات ارث، ولی بر امر تجهیز میت تعیین گردد. 3️⃣مرحوم حکیم قائلند که اگر میت وصیت کرد که زید امر تجهیز من را بر عهده بگیرد، وصیتش نافذ نیست اما اگر وصیت کرد که زید، ولی بر امر تجهیز باشد پس بر زید واجبست که به وصیت عمل کند و نکته این تفصیل، موثقه منصور بن حازم است؛ اشکال فرمایش ایشان بنا بر پذیرش ولایت شرعیه این است که این موثقه اطلاق دارد و تفصیل ایشان بلا وجه است.