✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت22
🔴 بخش اول
🔹اختصاص حق ولایت به امیرالمؤمنین و اهل بیت (علیهم السلام) 1⃣
💠 لَنَا حَقٌّ فَإِنْ أُعْطِينَاهُ وَ إِلَّا رَكِبْنَا أَعْجَازَ الْإِبِلِ وَ إِنْ طَالَ السُّرَى؛
🔹 درود خدا بر امیرالمؤمنین فرمود : « ما را حقی است اگر به ما داده شود وگرنه بر ترک شتر می نشینیم هر چند سِیر ما در شب به طول انجامد».
🔻موضوع حکمت ۲۲ اختصاص حقّ ولایت، خلافت پیغمبر، امامت و رهبری جامعه، به امیرالمؤمنین(علیه السلام) و اهل بیت (سلام الله علیهم اجمعین) است.
🔰 می دانیم که کلمه "حق" دو نوع معنا دارد:
🔸۱. معنای اسمی : در معنای اسمی یعنی چیزی که در اختیار کسی باید قرار بگیرد، مالکش باید کسی باشد.
🔸۲. معنای فعلی : در معنای فعلی یعنی ثبوت.
🔰 اما بحث اصلی عبارت است از اختصاص حقّ ولایت به اهل بیت (علیهم السلام).
🔻 در خطبه ۲ نهج البلاغه بند۶ اینگونه میخوانیم:
"از این امّت احدی را نمیشود با آل محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) مقایسه کرد و نمیشود کسانی را که نعمت اهل بیت(علیهم السلام) بر آنها جاری شده است، ابداً با اهل بیت مساوی دانست. زیرا اهل بیت (علیهم السلام) اساس و ریشه دین و ستونهای یقین اند. کسی که افراط کرده و جلو افتاده باید به سمت آنها برگردد. کسی که جامانده و کوتاهی کرده باید به اهل بیت ملحق بشود.
🔻 بعد این عبارت را میخوانیم: « وَ لَهُمْ خَصَائِصُ حَقِّ الْوِلایَةِ وَ فِیهِمُ الْوَصِیَّةُ وَ الْوِرَاثَةُ »؛ و اختصاص دارد حق ولایت به اهل بیت و در آنها وصیت پیامبر و وصایت و وراثت پیامبر هست . پس حق ولایت، اختصاص به اهل بیت دارد.
🔻 اما مسأله اینجاست که چرا حق ولایت و خلافت پیامبر به اهل بیت (علیهم السلام) اختصاص دارد؟
🔻 امیرالمؤمنین (علیه السلام) در نهج البلاغه حداقل چهار شرط برای کسی که بخواهد با شایستگی جانشین پیامبر شود و حاکم و رهبر جامعه بشود بیان کرده اند:
1⃣ شرط اوّل : در خطبه ۱۷۳ بند ۳ : «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهذَا الاَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَیْهِ» ؛ ای مردم همانا شایسته ترین مردم به امر ولایتِ امّت، کسی است که در این امر از همه قوی تر است.
2⃣ شرط دوم : در خطبه ۱۷۲ بند ۱ ؛ شرط دوّم را اعلم بودن به دستورات الهی می دانند: «أَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اللَّهِ فِيهِ» کسی شایسته حقّ ولایت است که از همه به آنچه که امر خداست در مسأله حکومت داری عالمتر باشد.
3⃣ شرط سوم : در خطبه ۳ نهج البلاغه اعتدال و میانه روی را شرط رهبری می دانند و در مذمّت سیره خلیفه دوم می فرمایند: کسی که بر مرکب ولایت و رهبری سوار می شود مثل سوارِ بر یک حیوان چموش وحشی است؛ که اگر طنابی که به بینی آن شتر وصل شده و در دست سوار هست را محکم بکشد، بینی شتر پاره میشود؛ اگر رها کند شتر او را به زمین می زند. کنایه از اینکه نه باید تند باشد و نه باید کند باشد، بلکه اعتدال باید داشته باشد.
4⃣ شرط چهارم : در حکمت ۱۱۰ می فرمایند :« فرمان خدا را برپا ندارد جز آنکس که در اجرای حق مدارا نمی کند، سازشکار نمی باشد و پیرو طمعها و آرزوهای شخصی نمی رود». که در واقع خود این سه شرط در دل این حکمت است. اینکه انسانی باشد، مدارای نابجا نکند، سازشکار نباشد و دنبال طمع شخصی خود نباشد.
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع
✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت22
🔴 بخش دوم
🔹اختصاص حق ولایت به امیرالمؤمنین و اهل بیت (علیهم السلام) 2⃣
🔻اکنون باید ببینیم این چهار ویژگی یا به تعبیر دقیق تر شش ویژگی، چگونه بر اهل بیت (علیهم السلام) صدق می کنند و آنها تنها گروهی هستند که در حدّ اعلاء این ویژگیها و خصلت ها را دارند.
🔻مولا علی (علیه السلام) در خطبه ۱۲۰ نهج البلاغه می فرمایند: "به خدا سوگند تبلیغ رسالتها، وفای به پیمانها و تفسیر اوامر و هشدارهای الهی به من آموزش داده شده است. درهای دانش و روشنی امور انسانها، نزد ما اهل بیتِ پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) است.
🔻در خطبه ۱۰۰ نهج البلاغه هم مولا علی (علیه السلام) مَثَل جالبی از اهل بیت (علیهم السلام) می زنند و می فرمایند: آگاه باشید! مثل آل محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) چونان ستارگان آسمان است، اگر ستاره ای غروب كند، ستاره دیگری طلوع خواهد كرد (تا ظهور صاحب الزمان). گویا می بینم در پرتو خاندان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نعمت های خدا بر شما تمام شده و شما به آنچه آرزو دارید رسیده اید.
🔻در خطبه ۱۴۷ نهج البلاغه هم مولا علی (علیه السلام) با توجه به همین اختصاصات و ویژگیهای استثنایی اهل بیت (سلام الله علیهم اجمعین) دستور می دهند یا توصیه می کنند که حق و ولایت را فقط در خانه اهل بیت (علیهم السلام) پیگیری کنید و سراغ دیگران نروید.
🔻در خطبه ۱۴۷ بند ۴ نهج البلاغه، امیرالمؤمنین می فرمایند: "پس رستگاری را از اهل آن جستجو کنید که اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) رمز حیات دانش و راز مرگ جهل و نادانی هستند. آنان که حکمتشان شما را از دانش آنان و سکوتشان از منطق آنان و ظاهرشان از باطنشان اطلاع میدهد. نه با دین خدا مخالفتی دارند و نه در آن اختلاف می کنند؛ دین در میان آنان گواهی صادق و ساکتی سخنگوست".
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع
✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت22
🔴 بخش سوم
🔹توصیف فضائل اهل بیت(علیهم السلام ) 3⃣
🔻همچنین مولا امیرالمؤمنین(علیه السلام) در خطبه ۲۳۹ نهج البلاغه در توصیف فضائل اهل بیت (علیهم السلام) می فرمایند: آنان ستونهای استوار دین و پناهگاه مردم می باشند. حق به وسیله آنها به جایگاه خویش بازگشت و باطل از جای خویش رانده و نابود و زبان باطل از ریشه کنده شد. اهل بیت پیامبر( صلی الله علیه و آله وسلّم) دین را آنچنان که سزاوار بود دانستند و آموختند و بدان عمل کردند نه آنکه صرفاً شنیدند و نقل کردند. زیرا راویان دانش بسیار ولی حفظ کنندگان و عمل کنندگان به آن اندکند».
🔻 در خطبه ۱۰۹ نهج البلاغه در بند ۸ اهل بیت را اینگونه معرفی میکنند: «نَحنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ ومَحَطُّ الرِّسالَةِ ومُختَلَفُ المَلائِكَةِ ومَعادِنُ العِلمِ ويَنابيعُ الحُكمِ» ؛ " ما درخت نبوتیم، ما محل نزول رسالتیم، ما محل آمد و شد فرشتگانیم، ما معادن علم الهی و سرچشمه های حکمتیم ؛ کسی که ما را یاری کند و ما را دوست بدارد به حق انتظار رحمت الهی داشته باشد و کسی که با ما دشمنی کند و بغض ما را در دل داشته باشد باید منتظر کیفر و لعنت الهی باشد".
🔻امیرالمؤمنین (علیه السلام) در حکمت ۱۰۹ نهج البلاغه پیرامون شرط اعتدال و اختصاص این شرط در حد اعلی به اهل بیت (علیهم السلام) اینگونه می فرمایند:« ما تکیه گاه های میانه ایم، هرکس که عقب مانده باشد باید به ما برسد و کسی که جلو زده باشد باید به ما بازگردد.
🔻 مولای متقیان حضرت علی(علیه السلام) همچنین در نهج البلاغه شریف در خطبه ۱۴۴ بند ۲ در تعریض و کنایه به کسانی که خودشان را به دروغ شایسته حاکمیت اسلام و خلافت رسول الله ( صلّی الله علیه و آله و سلّم ) می دانستند اینگونه میفرمایند: « کجایند کسانی که می پنداشتند دانایان علم قرآن آنها می باشند نه ما که این ادعا را بر اساس دروغ و ستمکاری بر ضدّ ما روا داشتند. خدا ما اهل بیت پیامبر( صلی الله علیه و آله وسلّم) را بالا آورد و آنها را پست و خوار کرد، به ما عطا فرمود و آنها را محروم ساخت، ما را در حریم نعمت های خویش داخل کرد و آنها را خارج نمود که راه هدایت را با راهنمایی ما میپویند و روشنی دلهای کور را از ما می جویند. همانا امامان دوازده گانه همه از قریش بوده که درخت آن را در خاندان بنی هاشم کاشته اند. مقام ولایت و امامت درخور دیگران نیست و دیگر مدّعیان زمامداری شایستگی آن را ندارند.
🔻مولا امیرالمومنین(علیه السلام) به همین دلیل در خطبه ۱۵۴ بند ۱ در توصیف اهل بیت و جایگاه استثنایی آنها می فرمایند: "ما اهل بیت پیامبر( صلی الله علیه وآله وسلم) مانند پیراهن تن پیغمبر و یاران راستین او و خزانه داران علوم و معارف وحی و درهای ورود به آن معارف می باشیم." عبارت عربی این متن بسیار زیباست؛ « نَحْنُ الشِّعَارُ وَ الْأَصْحَابُ وَ الْخَزَنَةُ وَ الْأَبْوَابُ وَ لَا تُؤْتَى الْبُيُوتُ إِلَّا مِنْ أَبْوَابِهَا» ؛ "و نمی شود وارد خانه ها شد مگر از ابواب و درهایش." که ما اهل بیت در علم هستیم. فَمَنْ أَتَاهَا مِنْ غَيْرِ أَبْوَابِهَا سُمِّيَ سَارِقاً ؛ هرکس بخواهد وارد شهر معارف بشود اما از غیر راه درهایش، سارق و دزد نامیده میشود. مردم! درباره اهل بیت پیامبر آیات کریمه قرآن نازل شد. آنها گنجینه های علوم خداوند رحمانند. اگر سخن گویند راست می گویند و اگر سکوت کنند بر آنان پیشی نگیرید.
🔻علی(علیه السلام) در خطبه ۴ بند ۱ درباره اختصاص هدایت به اهل بیت (علیهم السلام) اینگونه می فرمایند:« بِنَا اهْتَدَيْتُمْ فِي الظَّلْمَاءِ وَ تَسَنَّمْتُمْ ذُرْوَةَ الْعَلْيَاءِ » شما مردم به وسیله ما از تاریکیهای جهالت نجات یافته و هدایت شدید و به کمک ما به اوج ترقی رسیدید. صبح سعادت شما با نور ما درخشید. کر است کسی که بانگ بلند پندها را نشنود و آنکس را که فریاد بلند کر کند، آوای نرم حقیقت چگونه در او اثر خواهد کرد؟
🌹 این جایگاه اهل بیت (علیهم السلام) بود.
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع