╭❁━═━⊰✼❆🍃🌹🍃❆✼⊱━═━❁╮ ✨بسم الله الرحمن الرحیم ✨ 🌹شرح #حکمت46 (1) 🔹 ارزش پشیمانی و زشتی غرورزدگی 💠 امیرالمؤمنین (علیه السلام) در حکمت ۴۶ نهج البلاغه می فرمایند: «سَيِّئَةٌ تَسُوءُكَ خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ حَسَنَةٍ تُعْجِبُكَ» 🔰 محور اصلی پیام این حکمت، عُجب و خودپسندی است. 🔻 دو نکته درباره این حکمت ضروری است: 1⃣ نکته اول اینکه بار اصلی مقصود و منظور امیرالمؤمنین (علیه السلام) فهماندن نهایت زشتی و پلیدی صفت عُجب و خودپسندی است. لذا به هیچ وجه در صدد تأیید معصیت نیستند که بعضی جاهلان گفتند ببین گناه را تأیید کرد، فرمود گناهی که تو را شرمنده کند بهتر از عبادتی است که تو را به عُجب وادارد ؛ اصلاً اینگونه نیست. کسی که کمی با ادبیات آشنایی داشته باشد، می فهمد که این یک نوع استعاره است که ببین گناه چقدر بد است ، از آن بدتر عبادتی است که عُجب بیاورد. بنابراین سنگینی مقصود در حکمت ۴۶ بر عُجب است‌. 2⃣ اما نکته دوم، شرح این حکمت با نهج البلاغه است. اولاً باید دانست که عُجب، چه مهالک و ضررها و زیان هایی دارد. 🔰 مولا علی (علیه السلام) عُجب و خودپسندی را بدترین ترس و تنهایی می دانند. 🔻 در حکمت ۳۸ می فرمایند: « إنَّ أَوْحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ » ؛ "وحشتناک ترین وحشت عُجب و خودپسندی است." 🔻 در حکمت ۱۱۳ هم می فرمایند: « لَا وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ » ؛ " هیچ تنهایی وحشتناک تر از عُجب نیست. " 🔻در حکمت ۱۶۷ عُجب را مانع زیاد شدن و فزونی یافتن نعمت های خدا می دانند: « الْإِعْجَابُ يَمْنَعُ الِازْدِيَادَ » 🔻 و در نامه ۳۱ خطاب به فرزند عزیزشان می نویسند: «وَ اعْلَمْ أَنَّ الْإِعْجَابَ ضِدُّ الصَّوَابِ وَ آفَةُ الْأَلْبَابِ » "بدان همانا عُجب و خودپسندی برخلاف راه درست و آسیب رسان به قلب و عقل است." 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع

╭❁━═━⊰✼❆🍃🌹🍃❆✼⊱━═━❁╮ ✨بسم الله الرحمن الرحیم ✨ 🌹شرح #حکمت46 (2) 🔹 ارزش پشیمانی و زشتی غرورزدگی 🔻 برای فهم اینکه چرا عُجب، ضد الصّواب است، در خطبه ۹۱ می خوانیم: « وَ لَمْ يَتَوَلَّهُمُ الْإِعْجَابُ فَيَسْتَكْثِرُوا مَا سَلَفَ مِنْهُمْ» فرشتگان که الگوی پاکی هستند، حضرت علی (علیه السلام) می فرماید: « هرگز آنها دنباله رو اعجاب نبودند، تا آنچه از اعمال صالح را که در گذشته انجام دادند را زیاد بشمارند. » 🔻 و بر این اساس مولا علی (علیه السلام) ، در حکمت ۱۵۰ می فرماید: « لاتَکن مِمَّن يُعْجَبُ بِنَفْسِهِ إِذَا عُوفِيَ وَ يَقْنَطُ إِذَا ابْتُلِيَ » " از کسانی نباش وقتی که سلامتی خود را باز می یابد به برکت خدا، این را به خودش نسبت می دهد و دچار عجب می شود؛ وقتی که مبتلا به بیماری گرفتاری می شود، نا امید می شود." در واقع حضرت می خواهند به ما بفهمانند که نشانه مهم عُجب این است که فرد دارای عجب هر چه خوبی است از خودش می داند و هرچه بدی است از خدا. 🔻 مسأله بعدی شناخت ارزش ندامت و شرم و حیا در محضر خداست؛ مولا علی (علیه السلام) در حکمت ۴۱۷ ندامت و احساس پشیمانی را نقطه آغاز توبه واقعی می دانند و می فرمایند: «أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى» " آغاز توبه، ندامت از آنچه که در گذشته انجام شده است می باشد. " 🔻 لذا در خطبه اول نهج البلاغه هم در مورد حضرت آدم هم اینگونه بیان می کنند که: « وَ اسْتَبْدَلَ بِالْجَدلِ وَجَلًا وَ بِالِاغْتِرَارِ نَدَماً » " آدم (علیه السلام) وقتی متوجه این خطایش شد که نباید از شجره ممنوعه می خورد، به جای آن جدل که در آن باغ بهشتی می کرد، ترس از خدا جایش را در دل او گرفت و به جای فریبی که از شیطان خورد ندامت و پشیمانی در دلش شعله زد. " 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع

╭❁━═━⊰✼❆🍃🌹🍃❆✼⊱━═━❁╮ ✨بسم الله الرحمن الرحیم ✨ 🌹شرح #حکمت46 ( 3 ) 🔹 ارزش پشیمانی و زشتی غرورزدگی 🔻 همچنین مولا علی (علیه السلام) درباره ارزش و آثار شرم و حیا در مقابل خدا در حکمت ۲۲۳ می فرمایند: « مَنْ كَسَاهُ الْحَيَاءُ ثَوْبَهُ لَمْ يَرَ النَّاسُ عَيْبَهُ» " کسی که حیا لباس خودش را بر تن او پوشانده باشد، مردم عیب او را نمی بینند." 🔻در حکمت ۱۱۳ حیا را درجه اعلای ایمان می دانند و می فرمایند: « لَا إِيمَانَ كَالْحَيَاءِ وَ الصَّبْرِ » ؛ ایمانی مانند حیا و صبر نیست. 🔻 و نهایتاً در خطبه ۲۲۲ به عنوان الگوی انسان هایی که همواره از خدا احساس شرم و حیا و خجالت و از اعمال شان احساس ندامت دارند، اولیاء خدا و اهل الذّکر را معرفی می کنند و می فرمایند: « أهلُ الذِّکْر حَمَّلُوا ثِقَلَ أَوْزَاِرِهمْ ظُهُورَهُمْ فَضَعُفُوا عَنِ الِاسْتِقْلَالِ بِهَا، فَنَشَجُوا نَشِيجاً وَ تَجَاوَبُوا نَحِيباً، يَعِجُّونَ إِلَى رَبِّهِمْ مِنْ مَقَامِ نَدَمٍ وَ اعْتِرَافٍ » " اهل ذکر سنگینی بار گناهان خودشان را روی دوششان حس می کنند، خوب درک می کنند که نمیتوانند به تنهایی این بار را بکشند و با هم شروع می کنند به ناله کردن و گفتگو کردن، ناله دارند در درگاه خداوندشان از جایگاه انسانی که دچار پشیمانی و اعتراف به ناتوانی است. " 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع