درباره شاهنامه فردوسی
🔸 شاهنامه فردوسی پرمایهترین دفتر شعر فارسی و مهمترین سند عظمت و فصاحت این زبان است و داستانهای ملی و مآثر تاریخی قوم ایرانی در آن به بهترین وجه نمود شده است. شیوه بیان آن ساده و روشن است؛ از استعمال لغات عربی ابایی ندارد، اما در این کار مصر و افراطکار نیست و در غالب موارد سخن را کوتاه میگوید و از پیرایهسازی و عبارتپردازی اجتناب میکند.
🔸فردوسی نظم شاهنامه را به خاطر یک هدف مقدس یعنی زنده کردن زبان و داستانهای ملی ایران و حفظ و استقلال کشور آغاز کرده و به پایان رسانیده است.
بسی رنج بردم در این سال سی
عجم زنده کردم بدین پارسی
پی افکندم از نظم، کاخی بلند
که از باد و باران نیاید گزند
🔸 موضوع این شاهکار جاودان، تاریخ ایران قدیم از آغاز تمدن نژاد ایرانی تا انقراض حکومت ساسانیان به دست اعراب است و کلاً به سه دوره اساطیری، پهلوی و تاریخی تقسیم میشود.
1⃣ دوره اساطیری:
این دوره از عهد کیومرث تا ظهور فریدون ادامه دارد. در این عهد از پادشاهانی مانند کیومرث، هوشنگ، تهمورث و جمشید سخن به میان میآید. تمدن ایرانی در این زمان تکوین مییابد. کشف آتش، جدا کردن آهن از سنگ و رشتن و بافتن و کشاورزی کردن و امثال آن در این دوره صورت میگیرد.
در این عهد جنگها غالباً جنگهای داخلی است و جنگ با دیوان و سرکوب کردن آنها بزرگترین مشکل این عصر بوده است. در پایان این عهد، ضحاک دشمن پاکی و سمبل بدی به حکومت مینشیند، اما سرانجام پس از هزار سال فریدون به یاری کاوه آهنگر و حمایت مردم او را از میان میبرد و دوره جدید آغاز میشود.
2⃣ دوره پهلوانی یا حماسی:
این دوره از پادشاهی فریدون شروع میشود. ایرج، منوچهر، نوذر، گرشاسب به ترتیب به پادشاهی مینشیند. جنگهای میان ایران و توران آغاز میشود. پادشاهی کیانی مانند کیقباد، کیکاووس، کیخسرو و سپس لهراست و گشتاسب روی کار میآیند. در این عهد دلاورانی مانند زال، رستم، گودرز، طوس، بیژن، سهراب و امثال آنان ظهور میکنند. سیاوش پسر کیکاووس به دست افراسیاب کشته میشود و رستم به خونخواهی او به توران زمین میرود و انتقام خون سیاوش را از افراسیاب میگیرد. در زمان پادشاهی گشتاسب، زرتشت پیغمبر ایرانیان ظهور میکند و اسفندیار به دست رستم کشته میشود. مدتی پس از کشته شدن اسفندیار، رستم نیز به دست برادر خود، شغاد از بین میرود و سیستان به دست بهمن پسر اسفندیار با خاک یکسان میگردد و با مرگ رستم دوره پهلوانی به پایان میرسد.
3⃣ دوره تاریخی:
این دوره با ظهور بهمن آغاز میشود و پس از بهمن، همای و سپس داراب و دارا پسر داراب به پادشاهی میرسند. در این زمان اسکندر مقدونی به ایران حمله میکند و دارا را که همان داریوش سوم است میکشد و به جای او بر تخت مینشیند. پس از اسکندر دوره پادشاهی اشکانیان در ابیاتی چند بیان میگردد و سپس ساسانیان روی کار میآیند و آنگاه حمله عرب پیش میآید و با شکست ایرانیان شاهنامه به پایان میرسد.
📚 مدخل شاهنامه در سایت ویکی فقه (با تصرف و تلخیص)
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
رهیابی بن مایههای حکمت عملی در شاهنامه
🔰 خطوط کلی حکمت عملی با توجه به متن شاهنامه بدین شرحند:
🔸 مهمترین بحرانهای زمانه عبارتند از:
عقل ستیزی، ظلم و ستم به خصوص از ناحیه حاکمیت، استبداد، حکمرانی زنان، عدم تقیید به دین در جامعه.
ریشه اصلی این بحران ها از نظر فردوسی در غفلت از یاد مرگ و شهوت هاست.
🔸 شاخصهای وضعیت مطلوب و آرمانی عبارتند از:
عقلانیت، عدالت محوری، مشاوره حاکمیت با خبرگان، تدین حاکمیت و مردم، صفات شخص حاکم، داشتن شهروندان خوب، داشتن روابط بین الملل دوستانه، عمل به تعهدات داخلی و خارجی، شکل ساختاری حکومت = پادشاهی.
🔸 شیوه انتقال از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب و آرمانی:
فردوسی دو شیوه کلان مطرح میکند، ابتدا سعی دارد با ارائه برخی الگوهای وضعیت مطلوب از حاکمیت بخواهد اصلاحات لازمه را انجام دهد و بدین منظور جامعه آرمانی خود را و باید و نبایدهایی را که باید مراعات شود، را متذکر میشود و در مرحله بعد خونریزی و خشونت را در مقابل حکام تغییر ناپذیر مطرح میکند و قیام و شورش را در مقابل چنین حکومت هایی جایز و لازم برمی شمارد.
🔸 بنابراین، اندیشه سیاسی فردوسی همانند غالب اندیشه های ایران باستان اصلاحی است، و نه انقلابی یعنی فردوسی اصل و اساس سلطنت را قبول میکند و در ذهنش چیزی به جز حکومت مقتدر پادشاهی متصور نیست و در عین حال لازم میداند که خود شاه در یك چارچوب مشخص عمل کند و بر خلاف عقل و دین و عدل رفتار نکند.
📚 مقالۀ اندیشۀ سیاسی فردوسی- به قلم محمد ناجی
#شاهنامه
#حکمت_عملی
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
حلقه اندیشه ورزی حکمرانی و عدالت اندیشکده دین و حکمرانی برگزار میکند:
🔶 بررسی کارکرد نظریات عدالت در حکمرانی
👤 با حضور:
➖ حجت الاسلام و المسلمین زهیر انصاریان
رییس شورای علمی اندیشکده دین و حکمرانی - مدیر کانال انسانیات
👤 کارشناس مهمان:
دکتر علیرضا شاه میرزایی
عضو سابق شورای عالی فضای مجازی
معاون وزیر صمت در دولت سیزدهم
📆 دوشنبه 8 بهمن ۱۴۰۳
⏰ ساعت 16
#انسانیات
#حکمرانی
#عدالت
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
ستارهای بدرخشید و ماه مجلس شد
دل رمیده ما را انیس و مونس شد
نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت
بغمزه مسئله آموز صد مدرس شد
طرب سرای محبت کنون شود معمور
که طاق ابروی یار منش مهندس شد
ببوی او دل بیمار عاشقان چو صبا
فدای عارض نسرین و چشم نرگس شد
بصدر مصطبهام ، مینشاند اکنون یار
گدای شهر نگه کن که میر مجلس شد
لب از ترشح می پاک کن ز بهر خدا
که خاطرم به هزاران گنه موسوس شد
کرشمه تو شرابی به عاشقان پیمود
که علم بی خبر افتاد و عقل بی حس شد
خیال آب خضر بست و جام کیخسرو
به جرعه نوشی سلطان ابوالفوارس شد
چو زر خرید وجود است شعر من آری
قبول دولتیان کیمیای این مس شد
ز راه میکده یاران عنان بگردانید
چرا که حافظ از این راه رفت و مفلس شد
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
گروه حکمت عملی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار میکند:
🟧 کارگاه چیستی و خطوط اصلی حکمت عملی ابن مقفع در کتاب کلیله و دمنه
▪️مدرس: حجت الاسلام دکتر مهدی خیاط زاده (عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران - مدیر کانال #انسانیات)
📝 همراه با ارائه گواهی معتبر
📲 حضوری و مجازی
📜 سرفصل جلسات:
جلسه اول: چیستی حکمت عملی از نظر ابن مقفع
جلسه دوم: خطوط اصلی تفکر حکمی ابن مقفع
جلسه سوم: رهیابی حکمت عملی ابن مقفع در کلیله و دمنه
✍ جهت ثبت نام و جزییات بیشتر به آی دی زیر پیام دهید:
@ho_rezaei
📆 ۱۷-۱۶-۱۵ بهمن ماه
⏰ ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۰
#کارگاه
#حکمت_عملی
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
May 11
جایگاه ولی فقیه در ریاست مدینه فاضله فارابی
🖌 محمد حسین حسینی
#انسانیات
#دهه_فجر
#ریاست_سنت
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
جایگاه ولی فقیه در ریاست مدینه فاضله فارابی
🖌 محمد حسین حسینی
🔶 مدینه فاضله فارابى اشاره به همان مدینه فاضله اى دارد که در ظلّ کفایت و مدیریت پیامبر اکرم(ص) پدید آمد. بنابراین، هدف اصلى فلسفه سیاسى فارابى کسب سعادت از مجراى شریعت پیامبر است که نردبان عروج انسان تا سعادت حقیقى مى باشد. پس از پیامبر(ص)، رؤساى مماثل (ائمه(علیهم السلام)) و سپس، رئیس سنّت (ولایت فقیه) جانشین مى گردد و رئیس مدینه فاضله خواهد بود.
🔶 فارابى معتقد است که ریاست سنت، باید اوصاف ذاتى و دوازده گانه رئیس اول را داشته باشد و در این اوصاف با رئیس اول و مماثل، اشتراک دارد ولى در شرایط، با آنها تفاوت دارد. در ذیل، به شرایط شش گانه اشاره مى شود:
1⃣ حکمت: مراد فارابى از حکمت، ارتباط با عقل فعال از طریق قوّه متخیله نیست؛ چراکه فارابى آن را مخصوص رئیس اول مى داند. اما حکمت به معناى فلسفه و کمال قوّه ناطقه، مى تواند شرط ریاست سنت باشد؛ البته از مجموع کلمات وی چنین برداشت می شود که او این شرط را شرط الزامی رئیس سنت نمی داند.
2⃣ فقاهت: رئیس سنت فقط از طریق اصول و قواعد کلى شریعت، به استنباط احکام و قوانین موردنیاز جامعه مى پردازد. پس کار او صناعت فقه و خودش فقیه، نامیده مى شود.
خلاصه کلام اینکه از نظر فارابى کسى شایستگى و اهلیت استنباط را دارد که هشت شرط اساسى را دارا باشد:
🔸اول. شناخت شریعت: فقیه باید به طور کامل بر منابع اجتهاد فقهى آگاه باشد.
🔸دوم. شناخت مقتضیات زمان: فقیه باید هم مصالح و مقتضیات زمان خویش را براى استنباط احکام بشناسد و هم موقعیت و شرایط شارع را در حین وضع شریعت.
🔸سوم. شناخت ناسخ و منسوخ: بر فقیه لازم است ناسخ و منسوخ را در زمان شارع بشناسد تا بر اساس ناسخ، حکم و اجتهاد نموده و در دام منسوخ گرفتار نشود.
🔸چهارم. آشنایى با لغت و زبان: بر فقیه لازم است با لغت و زبان تخاطب رئیس اول و عادات اهل زمانه او در استعمال لغات آشنا باشد تا معانى حقیقى و مجازى و استعارات به کار رفته را تشخیص دهد و در فهم متون فقهى دچار اشتباه نشود.
🔸پنجم. آشنایى با ارزش ها و هنجارهاى زمان نزول: فقیه باید براى استنباط احکام از ارزش ها، هنجارها، عادات و رسومى که در زمان نزول شریعت بوده و احکام، ناظر بر آنهاست، آگاه باشد تا در فهم و درک متون شریعت دچار اشتباه نشود.
🔸ششم. شناخت استعمالات: بر فقیه لازم است از استعمالات مختلف زبان، مانند مطلق و مقید، حقیقت و مجاز، عموم و خصوص، محکمات و متشابهات، آگاه باشد.
🔸هفتم. شناخت مشهورات: شناخت مشهورات و مقبولات زمان رئیس اول در فهم متون، مؤثر است. ممکن است در زمان فقیه، آنها تغییر کرده باشد. از این رو، بر فقیه لازم است از آن مشهورات آگاه باشد.
🔸هشتم. آشنایى با روایت و درایت: فقیه باید لوازم موضوعات را تشخیص دهد؛ یعنى شناخت انواع روایت از قبیل مشهور، موثق، مکتوب و غیرمکتوب، براى فقیه لازم است. این در صورتى است که فقیه، هم عصر شارع نباشد-، وگرنه اگر، هم عصر شارع باشد آنچه خودش از شارع مى شنود برایش حجت است.
3⃣ قدرت استنباط: شرط سوم از شروط ریاست سنت «قدرت استنباط» است. فقیه باید در تمام موضوعات و مسائلى که در مورد آنها از رؤساى اول، حکمى نمانده است قوّه استنباط داشته باشد تا بتواند بر وفق سیره و شریعت رئیس اول استنباط کرده و احکام مسائل مستحدثه را دریابد.
4⃣ زمان شناسى: بر فقیه جامع الشرایط لازم است آنچه را که استنباط مى کند مطابق با مصلحت زمان خویش باشد؛ یعنى مصالح مردم را به خوبى تشخیص داده و حکمى را که استنباط مى کند موافق با روح شریعت گذشته و مصلحت امت معاصر باشد.
5⃣ قدرت بر ارشاد و هدایت: چون سطح فکرى و استعداد مردم متفاوت است، بر رئیس جامعه لازم است که طبق ادراک و استعداد مردم سخن بگوید. بنابراین، باید برخى را با برهان و برخى را با اقناع از راه تمثیل، ارشاد و هدایت نماید.
6⃣ قدرت بر جهاد: رئیس سنت باید شخصآ توانایى در مباشرت اعمال جنگى را داشته باشد و در این راه از همت استوار و ثبات قدم برخوردار باشد.
📚 برگرفته از مقاله جلوه نبوت، امامت، و ولایت فقیه در رؤسای مدینه فاضله فارابی، نشریه معرفت، سال ۱۸، ش ۱۴۵
#انسانیات
#دهه_فجر
#ریاست_سنت
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2