⚪️ قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد ؛ اقوال و نظرات 📜برگرفته از کتاب نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص۲۱۹ _۲۲۴ 🔸محل بحث فیلسوفان بر اساس قاعده ضرورت علی و معلولی معتقد شده اند وجود هر ممکنی همراه با دو ضرورت است یک: ضرورت سابق که نتیجه قاعده الشی ما لم یجب لم یوجد است یعنی ضرورتی که بر وجود ممکن تقدم رتبی دارد؛زیرا از دیدگاه آنها تا شیئ ممکن در مرحله قبل از ناحیه علت به مرحله ضرورت نرسد ، موجود نمی شود . دو: ضرورت لاحق یعنی ضرورتی که بعد از وجود ممکن به شیئ ممکن ملحق می شود و به معنای آن است شیئ ممکن هنگام موجود بودن برایش ضرورت دارد. همه اندیشمندان از جمله استاد فیاضی ضرورت لاحق را پذیرفته اند وآن را امر بدیهی می دانند اما درباره ضرورت سابق یا همان قاعده الشیئ ما لم یجب لم یوجد اختلاف نظر دارند به طور کلی به چهار دیدگاه در این رابطه اشاره می شود. بیان اقوال 1⃣دیدگاه مشهور فیلسوفان این قاعده امر مسلمی است و در همه موارد و به نحو مطلق ، اعم از آنکه فاعل مختار باشد یا غیر مختار جاری است. 2⃣ دیدگاه متکلمان : (اولویت سابق)شیئ ممکن برای موجود شدن و معدوم شدن صرفا باید اولویت و رجحان پیدا کند و به حد ضرورت نمی رسد زیرا ضرورت در این قاعده با اختیار منافات دارد. 3⃣ دیدگاه برخی از اصولیین (تفصیل در مسئله) :این قاعده در مورد فاعل های غیر مختار صحیح است ولی در مورد فاعل عای مختار صحیح نمی باشد (آیات عظام نائینی ، خوئی شهید صدر). 4⃣دیدگاه استاد فیاضی (نفی ضرورت و اولویت سابق ): از دیدگاه استاد فیاضی ، قاعده الشیئ ما لم یجب لم یوجد نه تنها صحیح نیست بلکه اساسا محال است و شیئ ممکن پیش از موجود شدن هیچ گونه ضرورتی ندارد . همچنین اولویت و رجحان سابقی نیز در کار نیست. ⚪️ استدلال استاد فیاضی بر نا تمام بودن قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد و نفی اولویت سابق استاد فیاضی در مقام استدلال بر مدعای خود چنین آورده است : مقدمه ۱. الشیء قبل وجوده معدوم لاستحالة ارتفاع النقیضین. قبل از اینکه چیزی موجود شود، معدوم است؛ زیرا نمی توان گفت فلان چیز هنوز موجود نشد، ولی معدوم هم نیست. مقدمه ۲ . کل معدوم یکون العدم ضروریا له من باب الضرورة بشرط المحمول. عدم برای هر معدومی ضروری است ( ضرورت لاحق_ ضرورت بشرط محمول) ؛ مثلاً در مثال حسن معدوم است ، حسن به شرط عدم ، قطعا عدم برایش ضرورت دارد و حسن معدوم ، بالضرورة معدوم است. مقدمه ۳. کل ما یکون العدم ضروریا له ، یکون الوجود ممتنعا له لاستحالة اجتماع النقیضین. هر چیزی در ظرف معدوم بودنش قطعا ممتنع الوجود است ؛ وگرنه اجتماع نقیضین پیش می آید؛ زیرا اگر عدم برایش ضرورت داشته باشد و از طرف دیگر ، وجود هم برای آن ضروری باشد [ آن طور که معتقدان به ضرورت سابق معتقدند] ، اجتماع نقیضین خواهد بود. مقدمه ۴. کل ما یکون الوجود ممتنعا له لا یکون الوجود واجبا و لا اولی له هر چیزی وجود برایش ممتنع است ،وجودش نه واجب است و نه اولویت دارد . نتیجه : قبل از وجود یافتن معلول نه وجوبی برای آن ثابت است نه اولویتی و لو آنکه علت تامه باشد. اشکال : الوجوب السابق مقارن لوجود المعلول زمانا فلا یتقدم علیه . پاسخ : الکلام فی الوجوب المتقدم و الدلیل المذکور لا یختص بالتقدم الزمانی. سخن در تقدم زمانی نبود بلکه در تقدم وجوب به صورت مطلق بود، لذا دلیلی که مطرح کردیم مختص تقدم زمانی نبود ، بلکه هر نوع تقدمی را برای وجوب نفی می کرد ؛ یعنی هر نوع تقدمی را برای وجوب در نظر بگیریم تناقض لازم می آید چون معنای تقدم وجوب آن است که قبل العدم واجب است. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی #نوآوری ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️تبیین اصطلاحات کلیدی 📜برگرفته از کتاب نگاهی نو بر فلسفه اسلامی ص ۴۰ الی۵۱ ۱. لفظ : امری اعتباری است که با قرارداد فرد یا افرادی از اهل زبان ( به نحو وضع تعیینی ) یا به واسطه کاربرد عموم مردم و عرف جامعه (به نحو وضع تعینی)وضع می‌شود. ۲.مفهوم : بر اساس دیدگاه مورد قبول (دیدگاه صدرا) مفهوم، حالت حکایت گریی نفس از معنا است. ۳. معنا : حقیقتی است محقق در مصداق که مفهوم از آن حکایت می کند. ۴.مصداق : امری است که معنا بر آن صدق کرده و بر آن حمل می شوند و می تواند کلی یا جزیی باشد. ۵. فرد : مصداق متشخص و جزئی. فرد نیز مانند مصداق ، امری است که معنا بر آن صدق می کند ، ولی مخصوص آن معنای خاص نیست ، بلکه معانی متعددی به همین یک فرد موجودند. ۶.واقع : همان وجود به معنای اعم و نفس الامرِ معانی و مصادیق است. مثال : امری که روبه روی ماست و ما آن را می خوانیم لفظ (ک ت ا ب) نیز مفهومی دارد (حالت حکایت گری نفس ) و معنا یا محکی (ویژگی کتاب بودن) و همچنین مصداق و فردی (واقعیت رو به روی ما در خارج ) #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔@FayaziPhilosophicalSchool

⚪️حکایت مفهوم از محکی خود بالذات و بالفعل است. 📜برگرفته از کتاب نگاهی نو بر فلسفه اسلامی ص ۴۱ ،۵۱ مقصود از حکایت ، نوعی دلالت است که فاعل شناسا بدون اعتبار و وضع واضع به طور ذاتی و بالفعل از دال ( مفهوم )به مدلول (محکی) منتقل می شود قید ذاتی در تعریف حکایت برای بیان این نکته است حکایت مفهوم از محکی به نحو وضعی و قراردادی مانند دلالت الفاظ بر معانی نیست. قید فعلی نیز بر این مطلب اشاره دارد که حاکی بودن مفهوم از معنا بدون هیچ شرط و مقدمه ای از محکی خود حکایت می کند و این حکایت شأنی نیست. توجه: نباید بالفعل بودن حکایت مفهوم از معنا را با واقع نمایی آن خلط کرد .واقع نمایی و صدق و کذب در رابطه بین معنا و واقع مطرح می شود و به مفهوم و حکایت آن از معنا ارتباطی ندارد #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔@FayaziPhilosophicalSchool

⚪️تفاوت های مفهوم و معنا 📜برگرفته از کتاب نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۴۸ الی۵۱ 1⃣ مفهوم حالت حاکویت دارد و به نحو بالذات و بالفعل در حال حکایت از معنا است ولی معنا ، حقیقتی است محکیِ مفهوم. 2⃣ظرف مفهوم و موطن آن بر اساس دیدگاه مشائیان ذهن و براساس دیدگاه صدر المتالهین و استاد فیاضی صقع نفس است؛ اما موطن معنا ، موطن مصداقش است و موطن مصداق نیز یا همان نفس الامر است. 3⃣موطن مفهوم ثابت است و هیچ گونه تغییری نمی کند اما معنا موطن ثابتی ندارد ، بلکه در هر مصداقی متفاوت است. 4⃣مفهوم حکم پذیر نیست ولی معنا حکم پذیر است. 5⃣معنا از نظر مورد اعم از مفهوم است وبرخی معانی مفهوم ندارد مثل برخی صفات و معانی از خداوند متعال (صفات مستاثره و مکنونه خداوند)که در مصداق خداوند موجودند ولی هیچ مفهومی از آن ها وجود ندارد . 6⃣صدق و کذب در معنا است نه مفهوم صدق و کذب در مورد رابطه معنا با واقع مطرح می شود و ارتباطی با مفهوم و حکایت آن از معنا ندارد. #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool