♦️ سالگرد جنگ غزه؛ پیامدهای اقتصادی برای اسرائیل و کشورهای عربی
◼️ الحزیر-قطر
📝 عبد الحافظ الصاوي
#تحولات_الدولية_في_الدراسات_العربية
#طوفان_الاقصی
🔸 عملیات طوفان الاقصی تنها یک اقدام گذرا نبود، بلکه پیامدهای گسترده‌ی آن در دو سطح منطقه‌ای و بین‌المللی قابل مشاهده است. نگرانی‌های جدی درباره آثار منفی ناشی از تداوم کشتار جمعی اسرائیل علیه مردم غزه وجود دارد که به طور عمده بر اقتصاد منطقه و اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارد. مهم‌ترین جلوه تأثیرات منفی اقتصادی تجاوز اسرائیل به غزه، بر اقتصاد کشورهای همسایه و همچنین اختلال در ترافیک بین‌المللی کشتی‌رانی در دریای سرخ؛ جایی که تقریباً 20 درصد از تجارت جهانی نفت و 12 درصد از تجارت بین‌المللی از طریق آن صورت می‌گیرد قابل مشاهده است.
💢 تأثیرات طوفان الاقصی بر اقتصاد اسرائیل
🔹 از آغاز عملیات طوفان الاقصی، تأثیرات منفی جدی و مستقیمی بر اقتصاد اسرائیل مشاهده شده است به گونه‌ای که ارزش پول آن کاهش یافته و بازار سهام نیز به دلیل خروج بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی دچار افت شده است. برآوردها نشان می‌دهد که ارزش پول اسرائیل علی‌رغم تزریق بیش از ۳۰ میلیارد دلار ارز توسط بانک مرکزی، به میزان ۵ درصد کاهش یافته است. و همچنین ذخایر ارزی آن نیز تحت تاثیر قرار گرفته است.
🔹 بازار سهام اسرائیل: برآوردها از زیان‌های وارده ناشی از عملیات طوفان الاقصی بر بازار سهام اسرائیل بین ۹ تا ۲۰ درصد متغیر بوده است و بخش بانکی بیشترین آسیب را از خروج سرمایه‌گذاران خارجی متحمل گردید. مطالعه‌ای که توسط موسسه مطالعات عربی انجام شده، ضرر و زیان بازار سهام اسرائیل در پی جنگ با غزه را حدود ۲۰ میلیارد دلار برآورد کرده است.
🔹 هزینه‌های جنگ: بر اساس گزارش بلومبرگ، مقامات اسرائیلی هزینه‌های جنگ در سال گذشته را معادل ۶۶ میلیارد دلار(معادل ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی) تخمین زده‌اند. هزینه‌های نظامی سال گذشته نیز ۲۵.۹ میلیارد دلار بوده و میزان کسری بودجه به ۸.۳ درصد رسیده است. این شرایط منجر به افزایش وابستگی به وام‌ها برای تأمین مالی کسری بودجه گردید و مجموع وام‌های اسرائیل در طول سال گذشته به حدود ۵۳ میلیارد دلار رسید.
💢 تأثیر عملیات طوفان الاقصی بر اقتصاد جهانی
🔹 منطقه خاورمیانه به عنوان یکی از کانون‌های حیاتی تأمین انرژی، ۲۵ درصد از نفت و ۱۴ درصد از گاز مورد نیاز جهان را تأمین می‌کند. با توجه به تهدیدات انصارالله علیه کشتی‌های اسرائیلی در تنگه باب المندب، گزارش‌ها حاکی از آن است که ۷۰ درصد از تجارت بین‌المللی که از این تنگه عبور می‌کند، مسیر خود را تغییر داده‌اند که منجر به افزایش هزینه‌های ترانزیت و قیمت کالاها و به تبع آن افزایش تورم در سطح جهانی شده است.
🔹 اهمیت استراتژیک این منطقه، در کنار احتمال بروز یک جنگ همه‌جانبه ناشی از اقدامات اسرائیل، تهدیدی جدی برای بخش نفت و گاز به شمار می‌آید. همچنین باید در نظر داشت احتمال ورود ایران و عراق به‌عنوان دو تولیدکننده بزرگ نفت به این جنگ نیز احتمال افزایش مجدد قیمت‌ها را تشدید می‌نماید.
💢 تأثیر جنگ بر اقتصاد کشورهای عربی
صندوق بین‌المللی پول به بررسی وضعیت اقتصادی همسایگان اسرائیل، شامل مصر، اردن و لبنان پرداخته است:
🔹 لبنان: جنگ علیه مردم غزه تأثیرات منفی قابل توجهی بر بخش گردشگری لبنان داشته است، به گونه‌ای که نسبت به زمان آغاز عملیات طوفان الاقصی، بیش از ۱۰۰ هزار گردشگر کمتر به این کشور سفر کرده‌اند و ده خط هوایی پروازهای خود به این کشور را متوقف نموده‌اند که درآمدهای فرودگاه بیروت را به‌شدت کاهش داده است. تجاوز اسرائیل به لبنان آسیب‌های جدی به زیرساخت‌ها، کشاورزی و تجارت در مناطق جنوبی وارد کرده و منجر به آوارگی بیش از ۱ میلیون نفر در این کشور شده است.
🔹 اردن: بخش گردشگری اردن با کاهش ۷.۹ درصدی معادل بیش از ۲۰۰ هزار گردشگر در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ نسبت به دوره مشابه سال گذشته مواجه شده است. علاوه بر این، افزایش هزینه‌های ترانزیت بین‌المللی موجب تشدید تورم در اردن گردیده است.
🔹 مصر: درآمدهای ناشی از حق ترانزیت از کانال سوئز با کاهش ۶ میلیارد دلاری مواجه شده که نشان‌دهنده تأثیرات منفعت جنگ بر اقتصاد این کشور است.
#سید_حسن_نصرالله
#ترور
#لبنان
#رژیم_صهیونیستی
#اسرائیل
#حزب_الله
#سپاه
#سپاه_پاسداران
#موشک
#حمله_ایران
🔴 گام دوم🔻
@GamDvom
♦️ تهران چگونه از جنگ با تل آویو پیروز بیرون می آید؟
◼️ مرکز الدراسات العربی الاوراسیه - مصر
📝غدی قندیل
#تحولات_الدولية_في_الدراسات_العربية
🔹ایران پس از حمله موشکی به سه پایگاه نظامی اسرائیل، به‌جای اتخاذ لحن آرام و ملایم به اسرائیل هشدار داد. رهبر عالی ایران جمعه گذشته برای نخستین بار طی پنج سال اخیر به‌عنوان خطیب نماز جمعه در حالی که سلاح در دست داشت، پیام مستقیمی درباره تداوم جنگ علیه اسرائیل ارسال کرد و با کلمات صریح عربی اعلام نمود: «این حمله حداقل مجازات برای دولت عبری است». برای پیش‌بینی روزهای حساس پیش رو، ضروری است ذهنیت و دیدگاه ایرانیان در مواجهه با اسرائیل تجزیه و تحلیل شود.
💢 نگاه ایران به اسرائیل
🔹مهم‌ترین محورهای تعیین کننده جهت‌گیری سیاست‌خارجی ایران در مقابل اسرائیل شامل موارد زیر است: ۱.تغییر نگاه به اسرائیل از هم‌پیمان در دوره پهلوی به دشمن همیشگی پس از انقلاب اسلامی. ۲.تبدیل گسل‌های شیعه-سنی و عرب-فارس در منطقه به اختلاف مسلمانان و دیگران (هیچ «دیگری» بهتر از اسرائیل در خاورمیانه وجود ندارد.) ۳.مخالفت با هرگونه طرح صلح با اسرائیل از موضع ایدئولوژی و عمل‌گرایی و حمایت قاطع از همه گروه‌های مقاومت. ۴.اصل مقاومت موثر به‌معنای پاسخی که منجر به جنگ همه‌جانبه نشود و در عین حال بازدارندگی را تضمین کند.
💢 روندهای ایران در تعامل با تحولات جنگ منطقه‌ای
🔹مجموعه پاسخ‌های متقابل ایران و اسرائیل، درکی از دست‌آوردها و خسارت‌ها برای تهران ایجاد نموده است که بر مبنای آن باید مقابل گام‌های آتی تل‌آویو در منطقه بایستد. از این رو، ایران دو رویکرد اصلی برای مقابله با حملات احتمالی اسرائیل دارد:
1️⃣ رویارویی مستقیم
🔹 ذهنیت عمل‌گرایانه ایران همواره در پی دستیابی به حداکثر منافع است. ایران در صورت انتخاب رویارویی مستقیم، به‌دنبال تقویت محور شرق شامل چین و روسیه در برابر آمریکا و متحدانش خواهد بود. این نوع مواجهه با اسرائیل می‌تواند منجر به تقویت تصویر ایران به‌عنوان مدافع کشورهای اسلامی در منطقه شود. علاوه بر این از مهم‌ترین دستاوردهای ایران در حمله مستقیم منحرف نمودن افکار عمومی خود از وضعیت نابسامان اقتصادی داخلی خواهد بود.
2️⃣ انتقام از طریق شبکه متحدان
🔹 استراتژی نظامی ایران بر مبنای مفهوم «دفاع آفندی» استوار است که مستلزم مقابله با دشمنان در خارج از مرزهای خود به‌منظور جلوگیری از نفوذ تهدیدات به داخل خاک کشور می‌باشد. در این راستا، تهران به جناح‌های محور مقاومت متکی است تا حملات مستقیم به ایران را مهار کرده و آتش جنگ را از جبهه‌های متعدد به سمت اسرائیل گشوده نگه دارد.
🔹ایران با بهره‌گیری از نیروهای نیابتی در جنگ علیه اسرائیل، به اهداف متعددی دست می‌یابد که از جمله آن‌ها می‌توان به بهبود روابط با کشورهای غربی برای لغو تحریم‌ها، به دلیل عدم ورود به جنگ مستقیم با اسرائیل و اثبات حسن نیت خود در تعامل با دولت جدید آمریکا اشاره نمود. علاوه بر این، گسترش دامنه جنگ اسرائیل علیه کشورهای عربی، خشم این ملت‌ها از اسرائیل را نیز در پی خواهد داشت که به‌نفع ایران تمام خواهد شد.
💢 سناریوهای آتی رفتار تهران
🔹اگر ایران تصمیم به رویارویی مستقیم بگیرد، باید از تأسیسات هسته‌ای و نفتی خود در برابر حملات اسرائیل محافظت کند. هرچند این به معنای امنیت پایگاه‌های نظامی-موشکی و دفاتر سپاه قدس و دانشمندان هسته‌ای نیست. ایران برای تأمین امنیت تأسیسات خود در برابر خرابکاری‌های موساد، نیازمند حمایت نظامی و اطلاعاتی هم‌پیمانان خود نظیر چین و روسیه است؛ موضوعی که می‌تواند به آغاز جنگ جهانی و رویارویی بلوک شرق و غرب منجر شود.
🔹اما در صورتی که ایران تصمیم بگیرد که در پاسخ به حملات احتمالی اسرائیل از متحدان خود در محور مقاومت کمک بگیرد، ضروری است حمایت‌های مادی و معنوی خود از تمامی گروه‌های مقاومت در منطقه را به‌صورت جدی‌تر انجام دهد.
✔️این موضوع آزمونی برای تاب‌آوری ایران و متحدانش در مقابل توانمندی‌های نظامی آمریکا، اسرائیل و کشورهای غربی است، که نتیجه قطعی آن فارغ از زمان مشخص است مگر این‌که توانمندی‌های چین و روسیه مستقیما وارد این معادله شوند.
#سید_حسن_نصرالله
#ترور
#لبنان
#رژیم_صهیونیستی
#اسرائیل
#حزب_الله
#سپاه
#سپاه_پاسداران
#موشک
#حمله_ایران
🔴 گام دوم🔻
@GamDvom
♦️یک سال پس از جنگ #غزه: امنیت اردن در چه وضعیتی است؟
◼️معهد السیاسة و المجتمع –اردن
محمد أبو رمان- حسن جابر
#تحولات_الدولية_في_الدراسات_العربية
#اردن
📝جنگ غزه به‌عنوان محور اصلی سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تأثیرات مستقیمی بر امنیت ملی اردن داشته است. با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک اردن و نقش تاریخی و سیاسی این کشور در مسئله #فلسطین، تحولات جاری از اهمیت ویژه‌ای برای امان برخوردار است. #جنگ کنونی، موضوعات حساسی را مطرح می‌کند؛ از جمله وخامت اوضاع امنیتی در کرانه باختری، شدت فزاینده سیاست‌های راست‌گرایان افراطی در #اسرائیل و خطرات منطقه‌ای ناشی از تشدید تنش‌ها در جنوب لبنان.
🔹اردن نگران است که احتمال انتقال جنگ از غزه به کرانه باختری، منجر به تشدید تنش‌های نظامی گردد و این وضعیت بر تحولات منطقه‌ای تأثیر بگذارد. کرانه باختری به دلیل نزدیکی به مرزهای اردن از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است و اولویت ثبات در این منطقه به‌واسطه پیوندهای عمیق اجتماعی میان مردم کرانه باختری و اردن، بسیار حیاتی است.
🔹ظهور دو گرایش در اردن
💢در این راستا، دو گرایش اصلی در محافل سیاسی اردن شکل گرفته است: یک بلوک محافظه‌کار که عمدتاً شامل نخبگان مسن است که خواستار تلطیف مواضع اردن می‌باشد و در مقابل آن، ایمن صفدی نماینده جریانی است که خواهان اتخاذ موضع قاطع‌تری از سوی اردن است. این جریان بر این باور است که امنیت اردن و ثبات کرانه باختری پیوندی ناگسستنی دارند. رویداد ۷اکتبر ۲۰۲۳ این حقیقت را نمایان ساخت که جداسازی امنیت ملی اردن از تحولات #فلسطین غیرممکن است.
🔹موضوع آوارگی اجباری فلسطینی‌ها در سال گذشته به‌شدت مورد توجه قرار گرفته و نگرانی‌ها درباره هجوم احتمالی آوارگان فلسطینی به اردن افزایش یافته است. در این زمینه، اردن به‌صراحت اعلام کرده که هرگونه جابجایی فلسطینی‌ها از کرانه باختری توسط اسرائیل، عبور از خطوط قرمز محسوب می‌شود و آن را «اعلان جنگ علیه خود» تلقی می‌کند. با این حال، رهبران اسرائیلی نظیر وزیر دارایی «اسموتریچ» به‌طور علنی از مواضع تحریک‌آمیزی نظیر ایده «اسرائیل بزرگ» سخن می‌گویند که شامل اردن نیز می‌شود؛ این امر تهدیدی جدی برای امان به شمار می‌آید.
🔹مواضع تحریک‌آمیز فزاینده دولت اسرائیل، اردن را به اتخاذ مواضع قاطعانه‌تری در دفاع از حقوق فلسطینیان، به‌ویژه در خصوص بیت‌المقدس و اماکن مقدس اسلامی و مسیحی، سوق می‌دهد چرا که تولیت اردن بر اماکن مقدس از جمله عناصر اساسی هویتی و مذهبی آن محسوب می‌شود.
🔹 چالش بحران‌های منطقه‌ای برای اردن
💢بحران‌های منطقه‌ای نظیر تنش‌های شدید میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان و تداوم بی‌ثباتی در سوریه، چالش‌های جدی برای اردن به‌وجود آورده است. اردن ناگزیر است برای حفظ ثبات، روابط خود را با بازیگران کلیدی بین‌المللی مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا که همچنان از دولت راست‌گرای افراطی اسرائیل حمایت می‌کنند، به‌دقت مدیریت کند. با این حال، روابط با قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران به دلیل نگرش تهران به اردن به‌عنوان متحد غرب، سرشار از تنش است و به لحاظ استراتژیک گزینه مناسبی برای امان به شمار نمی‌آید.
🔹جمع‌بندی
💢با گذشت یک سال از جنگ غزه و فقدان شرایط مناسب برای تفاهم و آتش‌بس، گزینه‌های اردن در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای تا حدی محدود شده است. وضعیت کنونی ایجاب می‌کند که اردن راهبردهای دقیقی را اتخاذ کند تا بتواند تعادل لازم را میان تقویت ثبات داخلی و ادامه حمایت از حقوق فلسطینیان برقرار سازد. همچنین، اردن به‌منظور مقابله با چالش های آینده و حفاظت از امنیت ملی خود، باید با ادامه تلاش برای بازگرداندن عمق استراتژیک در کشورهای عربی، به تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین المللی خود ادامه دهد.
🔹 گام دوم🔴
@GamDvom
🌐 تنگه هرمز؛ گرانیگاه تقابل ایران و اسرائیل
◼️میدل‌ایست
#تحولات_الدولية_في_الدراسات_العربية
🔸در شرایطی که تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه به‌واسطه نشانه‌های حمله نظامی قریب‌الوقوع #اسرائیل به ایران رو به افزایش است، ارزیابی‌ها در خصوص تأثیر این وضعیت بر تولید و صادرات نفت متفاوت است. در این میان، برخی تأثیر قابل توجه این تنش‌ها بر صادرات را رد می‌کنند، در حالی که گروهی دیگر بر این باورند که تشدید تنش‌ها در وهله نخست بر توان تولید و صادرات #نفت تأثیر خواهد گذاشت.
🔹چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت خلیج‌فارس است و بیش از نیمی از نیاز نفت خام چین از #خاورمیانه تأمین می‌شود؛ بنابراین هر گونه آسیب به ظرفیت صادرات #نفت خلیج‌فارس منافع چین را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در صورت بروز اختلالات جدی در عرضه نفت و جریان تجاری که اقتصاد منطقه را با تهدیدات جدی مواجه کند، مداخلات دیپلماتیک و نظامی از سوی شرق آسیا اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
🔹ژاپن نیز به شدت به نفت خام خاورمیانه وابسته است و در هشت ماه گذشته، به عنوان چهارمین واردکننده بزرگ نفت خام در آسیا، روزانه 2.19 میلیون بشکه نفت از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس وارد کرده است که 96% مجموع وارداتش را تشکیل می‌دهد.
🔹کارشناسان بر این باورند که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در وضعیت ژئواستراتژیک خطرناکی قرار دارند که ممکن است بر صادرات نفت به #آسیا و #اروپا اثر بگذارد. میزان این تأثیر بستگی به سناریوهای محتملی نظیر هدف قرار دادن تأسیسات نفتی ایران، مسدود شدن تنگه هرمز یا هدف قرار دادن تأسیسات نفتی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارد.
🔹بخش عمده‌ای از نفت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از تنگه هرمز صادر می‌شود، به‌گونه‌ای که روزانه 20 میلیون بشکه از آن عبور می‌کند و از این میزان 70 درصد آن به سمت بازارهای آسیایی روانه می‌گردد. هرگونه اختلال یا تهدید در صادرات نفت تأثیر عمیقی بر اقتصاد کشورهای حاشیه خلیج‌فارس خواهد داشت. علاوه بر این، نگرانی جهانی از افزایش قیمت نفت به بشکه‌ای بین 120 تا 150 دلار در صورت مسدود شدن تنگه هرمز وجود دارد.
🔹سازمان اوپک در حال حاضر ظرفیت مازاد تولیدی معادل 7 میلیون بشکه در روز دارد و در صورت هدف قرار دادن تأسیسات نفتی ایران، این سازمان قادر است کسری ناشی از کاهش عرضه نفت ایران به بازار را جبران کند. لازم به ذکر است در صورتی که صادرات نفت ایران متوقف گردد، چین که یکی از شرکای مهم ایران است بین 1.5 تا 1.8 میلیون بشکه نفت خام در روز را از دست خواهد داد که باید به فکر جایگزینی برای آن باشد.
💢 سناریوهای خطرناک درگیری
🔹تشدید تنش‌ها در منطقه تأثیر مستقیمی بر اقتصاد کشورهای حوزه خلیج‌فارس داشته است. با این حال، سناریوهای متعددی وجود دارد که برخی از آن‌ها ممکن است برای این کشورها سودمند و برخی دیگر خطرناک باشد.
🔹تا زمانی که تهدیدات خارج از تنگه هرمز و دور از تأسیسات نفتی کشورهای خلیج‌فارس باقی بمانند، این کشورها از خطرات ژئوپلیتیک فزاینده و افزایش قیمت‌ها بهره‌مند خواهند شد. حتی در صورت هدف قرار گرفتن تأسیسات نفتی ایران، این کشورها قادر خواهند بود کسری ناشی از کاهش عرضه را جبران کرده و در موقعیت ذینفع باقی بمانند.
🔹سناریوهای خطرناک شامل بسته شدن تنگه هرمز توسط ایران یا هدف قرار دادن تأسیسات نفتی کشورهای حاشیه #خلیج‌فارس است که می‌تواند به ویرانی اقتصادی برای بسیاری از آن‌ها، به ویژه بحرین و کویت که تمام صادرات نفت آن‌ها به #تنگه_هرمز وابسته است، منجر شود.
✔️پیامدهای بالقوه این تنش‌ها تأثیرات مهمی بر اقتصاد جهانی، قیمت نفت و همچنین انتخابات ایالات متحده خواهد داشت. در صورت تشدید بحران، ممکن است به تنش‌های اجتماعی و اعتراضات مردمی در بسیاری از کشورهای جهان منجر گردد.
🔴 گام دوم🔻
@GamDvom