حوزه دانشجویی شریف
شماره(۲۳) 💠 سلفیت در عصر نوین
🔹 امروزه شناخت اقسام و انواع گروه های سلفی به همراه ویژگی ها و خواستگاه هایشان، امری ضروری است، چرا که این تقسیمات بخش خوبی از هویت یک سنی امروزی را تشکیل می دهد و بدون آنها امکان شناخت میلیون ها نفر از جمعیت جهان وجود ندارد.
🔸همانطور که گفته شد، دو دغدغه اصلاح اعتقادات افراد و اصلاح سیاسی حکومتها، دغدغه های اساسی سلفیت هستند و بر همین اساس سلفیت به دو دسته تقسیم می شود. سلفیون سنتی و نو سلفی ها. نکته قابل توجه این است که این تقسیم بندی صرفا بر اساس اولویت ها بوده و هر دو دغدغه با درصد های مختلفی در هردو گروه موجود می باشد. لکن اولویت ها فرق می کند.
🔹 سلفیه سنتی
وقتی گفته می شود سلفی، یعنی کسی که تصمیم گرفته است از تبعیت علمای گذشته دست بکشد و به خود اجازه بدهد تا به اجتهاد های جدید فکر کند. تبعیت از آن احکام، تبعیت از آن شیوه های فقه چهارگانه، تبعیت از آن صوفی گری ها و حتی تبعیت از برخی اعتقادات گذشته. آری، یکی از مسئله های اصلی در سلفیت، اصلاح شیوه های قرن چهارم به بعد جهان اهل سنت مخصوصا در حوزه اعتقادات می باشد. این یکی از دو دغدغه اصلی سلفیت است. در میان سلفی ها، آن گروهی که اولویت اولشان اصلاح اعتقادات و احکام می باشد و در این راستا حاضرند زیارت قبر پیامبر اکرم ص را هم حرام اعلام کنند و مخالفین را تکفیر کنند، سلفیون سنتی هستند.
🔸 سلفیون سنتی بر چند گروه اند: وهابیون، سلفیون البانی، دیوبندیه، سلفیه حزبی.
برخی از سلفیون سنتی نه تنها اصلاح سیاسی- اجتماعی جزو اولویت های اولشون نیست، بلکه اساسا برخی ابعاد حرکت های سیاسی همچون خروج بر خلیفه را قبول ندارند و آن را کاری حرام می شمارند؛ حتی اگر خلیفه وقت فاسد و فاجر باشد و بر مسلمین ستم بسیار کند. اما برخی از آنان که از اعتدلال بیشتری بخوردار اند، برخی حرکت های سیاسی را جایز می شمارند.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره (۲۴) 💠 نوسلفی ها
🔹 با شکست حکومت عثمانی در ۱۹۲۴، آن دسته از جماعت اهل تسنن که دغدغه حکومت اسلامی داشتند و پرچم حکومت عثمانی را پرچم اسلام و زمامدار آن را خلیفه مسلمین می دانستند، دچار چالش و وارد مرحله جدیدی از زندگی شدند. در آن ها دغدغه تشکیل دوباره حکومت اسلامی ایجاد شده بود. آنان مقصر این فاجعه را صوفی ها و علمای سنتی که انزوا را به اجتماع و عبادات فردی را به فعالیت های سیاسی- اجتماعی ترجیح می دادند، می دانستند.
🔸 آن ها که از این انزوا و دوری جستن از صحنه عمل اجتماعی تنفر پیدا کرده بودند و دغدغه اصلاح سیاست در وجودشان موج می زد، با سلفیت گره خوردند.
چرا سلفیت؟ چون سلفیت از همان لحظه ای که با ابن تیمیه شروع شد، بر پایه ی اصلاح بر آمده و یکی از دغدغه های اصلی اش را اصلاح سیاسی گذاشته است.
ابن تیمیه نیز همچون این دسته از اهل تسنن با آن انزوا و صوفی گری ها مشکل داشته و در صدد اصلاح بر آمده بود. آنان که این نوع تفکرات سلفیت را دیده بودند، به آنان پیوستند تا در این هدف مشترک حرکت کنند. در واقع سلفیت بهترین فرصتی بود که می توانستند پیدا کنند.
🔹 نکته ای که در نوسلفی ها باید به آن توجه کرد، این است در این جریان خیلی دغدغه اصلاح اعتقادات و رجوع به اعتقادات سلف و ابن تیمیه پر رنگ نبوده و آنان بیشتر در پی مسائل سیاسی- اجتماعی می گشتند.
آرمان های یک نو سلفی در دو چیز خلاصه می شود:
1️⃣ اصلاح اجتماعی- سیاسی
2️⃣ احیای خلافت اسلامی
🔸فراموش نشود که نوسلفی ها نیز دغدغه اصلاح اعتقادات را دارند، لکن نه مثل سلفی های سنتی که اولویت آنها بر اصلاح اعتقادی می باشد.
نو سلفی ها راه رسیدن به این دو آرمان را دعوت و کار های فرهنگی- تربیتی نمی دیدند. آنها فکر می کردند که اگر یک مرکز فرهنگی- تربیتی تأسیس کنند، ممکن است حکومت بیاید و به راحتی آن را از بین ببرد و نطفه را در همان ابتدا خفه کند، مگر اینکه هوای آنها را داشته باشند و دست از اصلاح حقیقی بکشند. از همین رو آنان راه اصلی را در استفاده از ابزاری به نام جهاد دیدند.
🔹 استدلال آنها چه بود؟
استدلال آنها رجوع به ما سلف بود. بهترین سلف، یعنی پیامبر اکرم (ص).
آنها میگفتند مگر پیامبر اکرم (ص) اهل مذاکره و از این دست کار ها بود؟ خیر، می رفت می جنگید. اصحاب بعد از ایشان نیز در دوره دو خلیفه اول همین کار را کردند. مگر خلیفه اول و دوم به کشور های دیگر حمله نکردند؟
🔸وقتی ابزار احیای خلافت اسلامی، جهاد شناخته شد، در میان نو سلفیون یک انشعابی پدید آمد. نو سلفیونی که وجهه جهاد و قیام در میان آنها بسیار پر رنگ بود. نام این دسته سلفیه جهادی نام گرفت تا بارز ترین محصول آن، گروهک هایی به نام های القاعده و داعش باشد. البته نا گفته نماند که گروهی همچون داعش تنها رشد یافته در تفکر سلفیه جهادی نبوده و پیوند هایی را با سلفیه سنتی نیز داشته است. از همین رو است که می تواند شیعه بکشد و به راحتی عده ای را تکفیر کند.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
🏴 کاروان زیارتی #اربعین
🔰 ویژهی خواهران
💠 تاریخ برگزاری: ۱۴ تا ۲۳ شهریور ۱۴۰۱
📆 مهلت ثبتنام: ۱۷ تا ۲۲ مرداد
📌 ثبتنام در سایت:
🌐 account.azzahraa.ir
#اربعین۱۴۰۱
#و_نصرتی_لکم_معده
#برای_یاریتان_آمادهایم
https://t.me/AzzahraaArbaeen
حوزه دانشجویی شریف
شماره (۲۵) 💠 تلاطم گروههای مختلف در میان امواج سنتیها و نوسلفیها
🔹 وهابیت، دیوبندیه، سلفیه البانی، سلفیه حزبی، نوسلفیون جهادی و سایر نوسلفیون، گروههایی هستند که از منشأ پیدایش، با تفکرات ابنتیمیه رشد کردند و قد کشیدند.
در کشاکش اصلاح اعتقادات و اصلاح سیاسی حکومتها، تکان تکان خوردند و هر کدام کم یا زیاد به یک سمت گرایش پیدا کردند. گروههایی که برخی از جهاتی به یکدیگر نزدیک و از جهاتی از هم دورند.
🔸 در آزمایشگاه سلفیت، سه عنصر اصلی به میزانهای مختلف در گروهها وجود دادهاند. این سه معیار از این قرارند:
1⃣ سلفیت: میزان اصلاحگرا بودن در حوزه اعتقادات، احکام، اخلاق.
گروههایی که در هر سه حوزه تبعیت از علمای قرن چهارم به بعد را جایز ندانند و در هر سه زمینه قائل به امکان اجتهاد شخصی شوند، در اوج این سلفیت قرار دارند و بالاترین میزان از این عنصر را دارا می باشند.
2⃣ صوفیه: میزان وجود معنویت. ابنتیمیه از همان ابتدا با صوفیگری مخالف بود و با آنها دشمنی میکرد. اما میزان این دشمنی در میان گروههای سلفی به یک میزان نبوده و برخی معنویتگراتر و برخی آن را تا حدودی حرام دانستند.
3⃣ بنیادگرایی: میزان مصلحت اندیشی در تصمیمات امروزی.
با ظهور عصر مدرنیته، بسیاری از قوانین و مسئلههای حیاتی انسانها دچار تغییر و تحول شد. سلفیون نیز که در این عصر زندگی میکردند و با این تغییرات روبرو شده بودند، لازم داشتند که با جهان اطرافشان ارتباط بگیرند و تعامل کنند. حال باید تصمیمی سخت میگرفتند؛ یا باید به خاطر بسیاری از تفکرات سنتی سلفی خود با خیلی از این تغیرات مبارزه می کردند و دایره خود را جدا می کردند، یا میبایست مصلحتسنجی کرده و تن به انجام برخی کارها در خلاف جریان سلفیت میداندند.
این سه ملاک همچون عناصر تشکیل دهنده یک ماده به میزانهای مختلفی در این گروه ها وجود دارند و کم و زیاد میشوند.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره (۲۶) 💠 گروههای عصر حاضر جهان سلفیت و ویژگیهای آنها
🔹 پس از شناخت عناصر تشکیلدهنده گروههای سلفی، لازم است که هر گروه یک به یک مورد بررسی قرار بگیرد.
◀️ وهابیت (سلفیه نجدی)
ساخته و پرداخته دست محمد بن عبدالوهاب. آنها که بخش دینی و شرعی عربستان را تأمین میکنند، همیشه بر این تلاش بودند که عربستان را کاملا یک کشور دینی کنند. آنان به راحتی تکفیر میکردند و به راحتی دست به کشتار میزدند. برخی از آنان نه تنها علمای شیعه را، بلکه عوام شیعیان را نیز تکفیر میکردند. وهابیون از حیث سلفیت و بنیادگرا بودن به میانه نزدیکترند و معنویت گراییشان چندان به چشم نمیآید.
◀️ دیوبندیه
آنان که در روستایی به نام دیوبند شروع بکار کردند، حال دارای سیستم آموزشی قدرتمندی می باشند. آنها کمترین میزان از معیار سلفیت را برخوردارند و در معنویتگرایی مقداری به میانه نزدیک میشوند.
◀️ سلفیه البانی
وهابیون با وجود سلفی بودنشان، اما همچنان در حوزه اعتقادات از حنبلیها تبعیت میکنند و این در حالی است که سلفیه البانی که مؤسس آن شخصی با نام البانی بوده است، در تمامی حوزهها اعم از اعتقادات و فقه و اخلاق، قائل به سلفیت میباشند. آنان وهابیون را علمای درباری و خودشان را گروهی مستقل و تنها که مشغول کارهای علمی میباشد، میدانند.
سلفیه البانی در میان تمامی گروههای سلفی، بیشترین میزان از معیار سلفیت و بنیادگرایی را دارا میباشد و در مقابل خیلی معنویتگرا نمیباشد. آنها اجتهاد شخصی را در تمامی حوزهها قبول دارند و اساسا هیچگونه مصلحتسنجی را نمیپذیرند.
◀️ سلفیه حزبی
اساسا حزب در نگاه شیعه و سنی چندان أمر ممدوح و ستایش شدهای نیست. از آنجایی که سلفیه حزبی جزو دسته سنتی از سلفیون بودند، نباید طبق قاعده چندان تمایلی به ایجاد حزب و ورود به سیاست نشان میدادند. اما آنها خلاف جریان آب حرکت کرده و برای خود حزبی تشکیل دادند. در این گروه نیز سلفیت و بنیادگرا بودن پر رنگ میباشد و اساسا معنویتگرایی چندان به چشم نمی خورد.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره(۲۷) 💠 ضعیف شدن حکومت های اسلامی در عصر پیدایش انقلاب صنعتی
🔹 در عصری که همه سرگرم و شگفتزده ابداعات و اختراعات دانشمندان بودند، حکومتهای بزرگ ایرانی و عثمانی حرکتی رو به زوال را آغاز کردند.
نه دیگر شکوه عظمتی از حکومت عثمانی در میان بود و نه نام و نشانی از قدرت صفوی. در آخر حکومت عثمانی در ۱۹۲۴ میلادی سقوط میکند و اهل تسنن را وارد عصری جدیدی میکند.
🔸 با فروپاشی حکومت عثمانی و از بین رفتن قدرت حکومتهای ایرانی، سرزمینهای اسلامی به تاراج غربیها میروند و طعم تلخ استعمار را میچشند.
با این تحول، دغدغهها نیز متفاوت میشود. اهل تسننی که تا به دیروز حکومت قدرتمند اسلامی داشتند و در اوج شکوه و اقتدار به سر میبردند، امروز نه تنها آن حکومت را ندارند، بلکه برخی از آنها حتی دیگر سقف بالای سر و دیواری که آنان را از سوز سرما محافظت کند نیز ندارند.
شیعیان نیز بعد از سالیان دراز در اوج قدرت و عزت بودن، حال ضعیف شده و رد پای کفار اجنبی را در زندگیشان احساس می کنند. البته ناگفته نماند که این درد مشترکی بود که شیعه و سنی با هم تجربه اش میکردند و از همین رو سؤالات مهم جدیدی ذهنشان را پر میکند.
چه شد که کار به اینجا کشید❓
چه شد که ما حکومت اسلامی را از دست دادیم❓
وجه ضعف ما در کجا بود❓
اما سؤال مهم تری که ذهن ها را به خود مشغول می کند، این است که حال در این شرایط باید چه کرد❓
چطور می توان دوباره به آن عظمت قبل باز گشت❓
سؤالاتی که صد سال است ذهن مسلمانان را به خود مشغول کرده است.
🔹 غرور و عزت آنها از هم پاشیده بود و هر کسی که میتوانست ذرهای از این ضخم را التیام ببخشد و به سؤالات آنها پاسخ دهد، مورد توجه قرار میگرفت. از طرفی جایگاه آنان در میان این نظم جهانی مشخص نبود و ارزششان نامشخص مانده بود.
🔸در این میان، افراد زیادی به این سؤالات پاسخ دادند. از ماجرای ۱۱ سپتامبر اسامه بن لادن گرفته تا انقلاب اسلامی ایران و بهار عربی. پاسخ دهندگان به این سؤالات به ۳ دسته تقسیم شدند:
غرب گرایان:
غرب گرایان استدلال ساده ای داشتند. باید از تجربه دیگران استفاده کرد و راه رفته را دوباره نرفت. غربی ها مسیری را رفتند، جواب گرفتند و پیشرفت کردند. حال چرا ما نرویم؟
نژاد پرستان:
آنها که عامل قدرت و به هم پیوستگیشان را نژاد می دانستند، حکم کردند که راه چاره در اتحاد نژادی است و این نژاد است که می تواند عزت و قدرت را برگرداند. بر همین مبنی ابتدا پانترکیسم در فضای ترکیه و سپس عربگراها در فضای کشور های عربی ایجاد شدند.
اسلام گرایان:
سومین دسته از پاسخ از سوی اسلامگرایان بود. کسانی که نجات را در اسلام اصیل میدیدند و علت شکست و عقب افتادگی امروز را در دور شدن از آن.
❇️ نکته قابل توجه این است که این تقسیم بندی ها هیچ ربطی به نوع مذهب ندارد و اساسا هر کدام از مذاهب میتوانند به این سه قسم، تقسیم شوند. یعنی هم میتوان شیعه لیبرال و غرب گرا، نژادپرست، و شیعه اسلامگرا داشت.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
👥 فهرست اولیه اساتید چهارمین دوره جهت گیری تخصصی
🔗 ثبت نام در رویداد از طریق:
💻 www.jahatgiri.ir
🇮🇷 چهارمین رویداد جهت گیری تخصصی برادران
▫️روش تصمیم گیری و انتخاب آینده تخصصی
📍ویژه دانشجویان ورودی ۹۸ و ۹۷ کارشناسی
▫️برادران▫️
🕰 زمان برگزاری: ۱ تا ۶ شهریور ۱۴۰۱
📅 بازه ثبت نام: از ۱۵ الی ۲۷ مردادماه
➕دوره بصورت حضوری برگزار میگردد.
➕با حضور اساتید برجسته حوزه، دانشگاه و صنعت و ...
💰هزینه دوره ۴۰۰ هزارتومان است.
🔸 برای فعالین فرهنگی و تشکیلاتی با ۳۰درصد تخفیف
(۱۲۰هزارتومان تخفیف) است.
🔸 برای شرکت گروهی ۳ نفر به بالا
۲۰درصد تخفیف (۸۰هزارتومان تخفیف) است.
🔸 همچنین شما میتوانید با استوری پوستر ما و ارسال شات استوری پس از ۲۰ ساعت ۱۰درصد تخفیف (۴۰ هزارتومان تخفیف) نیز دریافت کنید.
🔴 شما میتوانید از مجموع این تخفیف ها نیز استفاده کنید.
💡برای کسب اطلاعات بیشتر به دایرکت مراجعه نمایید.
اطلاعات تکمیلی تر به مرور اعلام خواهد شد.
___
🆔 https://ble.ir/jahat_baradaran
#جهت_گیری #جهت #جهت_گیری_تخصصی #انقلاب #انقلابی #انقلاب_اسلامی #اسلام #رویداد #تهران #دانشگاه #دانشجویی #دانشجو
حوزه دانشجویی شریف
شماره(۲۸) 💠 تصویر و شناخت غربی ها از امروز جهان اسلام چیست؟
🔹 «تدبیر این است که عناصری از جهان اسلام که با صلح و جامعه جهانی هم راستا و از دموکراسی و مدرنیته استقبال می کنند، تقویت شوند.»
با بهوجود آمدن ماجرایی همچون ۱۱ سپتامبر، انقلاب اسلامی ایران و حملات آمریکا به عراق و افغانستان، ابر قدرتهایی همچون اروپاییها و آمریکاییها متوجه شدند که دیگر دوران انزوای گروههای اسلامگرا به سرآمده است و قرار است بیش از پیش آنان را آن هم از فاصله نزدیک و چشم تو چشم ببینند. در راستای نیازی که بعد از سقوط حکومتهای ایرانی و عثمانی بهوجود آمد و پاسخهایی که به آن دادند، گروههای متعددی بهوجود آمدند. غرب نیز ناچار از شناخت و تصمیمگیری راجع به آنها شد.
🔸 کتاب «اسلام دموکراتیک متمدن؛ همکاران، منابع و راهبردها» گزارش سیاستی است که در سال ۲۰۰۵ توسط چیریل بینارد از پژوهشگران اندیشکدۀ رند منتشر شد. بینارد اتریشی از پژوهشگران برجسته این اندیشکدۀ معتبر آمریکایی است که حوزه مطالعاتی وی خاورمیانه، افغانستان و توانمندسازی زنان میباشد. بینارد که همسر زلمای خلیل زاد سفیر اسبق آمریکا در عراق و افغانستان است، این مطالب را پس از وقایع ۱۱ سپتامبر مینویسد. علاوه بر جایگاه اندیشکده، پژوهشگر و رابطه سببی که با خلیل زاد دارد، این نوشته از نقشه راههای مهمی است که در آن به ایالات متحده راهبردهایی کلان برای برخورد با جهان اسلام پیشنهاد میدهد.
🔹 چیریل در ابتدا سعی میکند تمامی مسلمانان عصر امروز را در دستهبندیهایی قرار دهد. او این شناخت را مقدمهای ضروری برای تعامل با جهان اسلام میداند. تعاملی که برای او با گسترش تحرکات مسلمانان در جهان، مثل نان شب واجب و با اهمیت میشود.
در کتاب خود میگوید در حال حاضر در دستهبندیهای جهان اسلام ۴ گروه وجود دارد:
1⃣ تقلیدیون (سنتیها/محافظه کارها): این افراد جامعهای محافظهکار میخواهند و به مدرنیته، نوآوری و پیشرفت به دیده تردید نظر میکنند.
2⃣ بنیادگراها (اصولیون): این افراد ارزشهای دموکراتیک و فرهنگ امروز غرب را نفی میکنند. اینان حکومتی اقتدارگرا میخواهند که بتواند دیدگاه افراطیشان از شریعت و اخلاق اسلامی را پیادهسازی کند. البته آنان برای رسیدن به هدف خود آمادهاند که از فناوریهای نوین نیز استفاده کنند.
3⃣ مدرنیستها: آنها میخواهند که جهان اسلام جزئی از مدرنیته جهانی شود. اسلام را مدرن کرده و آن را برای همراهی با دنیای معاصر مورد بازخوانی قرار دهند. یعنی اساسا میخواهند در خوانشی که تا به حال از دین داشتند دست بزنند و آن را تغییر دهند.
4⃣ سکولارها: این گروه میخواهد که دنیای اسلام جداشدن دین از حکومت را مانند دیگر دموکراسیهای ساخته و پرداخته غرب بپذیرد و البته دین در حوزههای خصوصی افراد منحصر بماند.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره(۲۹) 💠 راهبرد غرب در مواجهه با گروههای مختلف جهان اسلام؟
🔹 "چیریل بینارد" پس از روشن کردن گروهها، شیوه تعامل با هر یک را بیان میکند.
از آنجایی که بنیادگرایان با غرب و به طور خاص ایالات متحده دشمنی میکنند و با درجات مختلف بر تضعیف و نابودی مدرنیته و تمدن نوین غرب اصرار دارند، هیچ طرح پیشنهادی برای حمایت از آنان جز برخی تعاملات تاکتیکی گذرا که آن هم در راستای اهداف غرب صورت میگیرد، نمیتوان داد.
🔸 اما با سنتیها که بطور عام نظرات معتدلانهتری نسبت به بنیادگرایان دارند لکن کسی که مخلصانه دموکراسی جدید و فرهنگ مدرن و ارزشهای آن را پذیرفته باشد، در میان آنان نمیتوان پیدا کرد، باید فعلا یک تسامح متزلزل و موقت داشت. قطعا خطر سنتیها به میزان بنیادگرایان جدی نمیباشد.
🔹 طبعا مدرنیستها و سکولارها نزدیکترین گروه به غرب از جهت سیاستها و ارزشها هستند. اما بطور کلی جایگاه ضعیفتری نسبت به دیگر گروهها در میان توده مردم دارند. در نتیجه به کمک منابع مالی و تریبونی که در فضای عمومی نظراتشان را بیان کند، نیاز دارند.
🔸 اسلام سنی سنتی دارای برخی از عناصر دموکراتیک است که میتوان با به کارگیری آنها، به مبارزه با اسلام سرکوبگر و مستبدی رفت که بنیادگرایان به آن دعوت میکنند، ولی با همه این وجود نمیتواند گروه پیشران اسلام دموکراتیک و غربی قرار بگیرد. بلکه این مهم را باید بر دوش مدرنیستهای مسلمان قرار داد. گروهی که اقدامات آنها به سبب موانعی، تضعیف شده است.
🔹 آنچه بیان شد بخشی از طرحی است که در ذهن غربیها میگذرد.
برنامهای که قصد به انزوا کشاندن، و یا تغییر ماهیت اسلام را دارد و لازم است که مسلمین نیز در مقابل راهبردی را اتخاذ کنند. مناسبترین راهکار در این وضعیت، طرحی است تحت عنوان وحدت.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
💠 شماره(۳۰) وحدت، راهکاری آشنا در تاریخ ایرانیان
🔹شیعه و سنی، دو فرقهای هستند که از همان ابتدا، دچار درگیریها و رفت و برگشتهایی سبک و سنگینی میشدند.
خیلی کم پیش میآمد که آنان دچار نزاعها و کشت و کشتارهای سنگین شوند. اما گاه اتفاقاتی پیش میآمد که این درگیریها را سنگین و رابطه میان شیعه و سنی را با اهمیت میکرد. یکی از این اتفاقات، ظهور حکومت صفوی در قرن ۱۶ میلادی بود.
🔸 با ظهور حکومت صفوی، مذهب رسمی ایرانیان از اهل سنت به تشیع جابجا میشود. بعد از سالها سنی بودن، حال همه باید شیعه میشدند و از این پس خواندن نماز جمعه به شیوه اهل سنت را ترک و به جای آن طریقه شیعه را جایگزین میکردند.
خطبا باید وصف فضیلتهای ائمه اثنی عشری را میگفتند و لعن سه خلیفه برایشان آزاد شده بود. خیلیها نگران بودند و اختلاف و درگیری بیش از پیش، این دو فرقه را تهدید میکرد.
🔹نگرانی آنها تا حدی به جا، و تا حدی نابجا بود. آنان حق داشتند، چون این تغییر از آن جهت که ناگهانی بود و از قبل نیز سوءسابقه داشت، بسیار با اهمیت و خطرناک بود. عدهای یک عمر بر شیوهای زندگی کرده و از آن روز قرار بود درست بر خلاف آن شیوه زندگی کنند.
اما نگرانیشان نابجا بود چرا که ایرانیان با پیش زمینه قبلی و بستر مناسبی برای پذیرش تشیع رشد کرده و جلو آمده بودند.
🔸 جهان اهل تسنن در قرون ابتدایی خود در حوزه اخلاق بسیار به تصوف گرایش داشت. گرایشی که بسیار به جهان و تفکرات تشیع نزدیک و امکان تاثر از آن را دارا بود. امروزه در تصوف مفاهیمی همچون قطب، انسان کامل، ولی خدا وجود دارد که اساسا از جنس فضای آکادمیک اهل تسنن نمی باشد. پس از کجا آمده است؟
از جهان تشیع.
نزدیکی میان این دو فرقه، موجب تاثیرگذاریهای بسیاری از جانب تشیع بر روی تصوف شده است.
🔹 همین مسئله موجب می شود تا وقتی شاه اسماعیل صفوی، تصمیم بر تغییر مذهب رسمی ایرانیان به تشیع می گیرد، مردم با رویی باز آن را می پذیرند. آری در این میان درگیریها و کشمکش هایی نیز بوجود میآید، لکن اینطور نبوده که شاه اسماعیل با زور و قدرت سعی بر شیعه کردن ایرانیان کرده باشد که اساسا این کار محال است.
🔸 اما این تغییر، درگیریهای اساسی و خونینی را با حکومت عثمانی در پی داشت که البته چندان دور از انتظار هم نبود. همین درگیری ها موجب می شود تا وقتی چرخ گیتی می چرخد و نوبت حکومت به نادرشاه افشار می رسد، او به فکر بیفتد و برای بدن پاره پاره جهان اسلام، کاری کند. او راه چاره را در وحدت میان شیعه و سنی میبیند و طرحی را مطرح می کند که در تاریخ با "وحدت نادری" نام می گیرد.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره(۳۱) 💠 وحدت نادری
🔹 حکومت نادرشاه افشار، مقارن میشود با انقلاب صنعتی و عصر پیشرفت کفار. او از این مسئله که کفار در حال پیشرفت باشند و مسلمانان مشغول نزاع، احساس خطر می کند و در دو نشستی که در دشت مغان و نجف برگذار می شود، تماما طرح خود را بیان و حکومت داریش را مشروط به پذیرش این طرح می کند.
او در این طرح دو گروه را همراه و همیار خود میبیند و برای این دو گروه توصیه هایی دارد.
◀️ گروه اول ایرانیان شیعی هستند و
◀️ گروه دوم اهل تسنن عثمانی بویژه حاکم آنها.
🔸 نادر شاه معتقد است شیعه و سنی مشترکاتی دارند که بوسیله آن ها می توان پیوندی محکم از جنس وحدت ایجاد کرد. او سه خلیفه قبل از حضرت علی (ع) را مورد تایید شیعه و سنی می داند و معتقد است که تماما میان اصحاب رسول خدا (ص) دوستی و رضایتمندی وجود داشته است.
🔹 او در این رابطه این چنین می گوید:
« بعد از رحلت سید المرسلین، خلافت به اجماع امت بر خلیفه اول ابوبکر بوده و بعد از او به نص و اتفاق بر فاروغ اعظم، عمر بن خطاب و بعد از او به شوری اتفاق اصحاب بر ذو النورین و بعد اسدالله الغالب قرار گرفته. اصحاب حضرت رسول با هم خوب بودند و همگی آدم های خوبی بودند، بطوری که وقتی بعد از فوت خلیفه اول و دوم پیش حضرت علی ع می روند و از آن دو خلفه می پرسند، حضرت می گوید: این دو نفر امام عادل بودند که بر حق بودند و بر حق مردند. و خلیفه اول نیز در شأن حضرت علی گفته است که من بهترین شما نیستم تا زمانی که علی ع است. یا خلیفه دوم در حق حضرت علی ع گفته است که اگر علی نبود، عمر هلاک می شد. و نظایر این، دلیل بر رضایتمندی این اصحاب از یکدیگر است.»
🔸 او از همین مسئله استفاده می کند و اموری همچون لعن و توهین به مقدسات اهل سنت را ممنوع و خوانده شدن نماز به شیوه اهل سنت را جایز می شمارد.
همچنین تقلید مردم از ائمه اثنی عشری را رسمی می داند، لکن عدم تقلید از آنان را ممنوع نمی شمارد.
🔹او همچنین حاکم عثمانی را نیز مورد خطاب قرار می دهد و پنج شرط در این وحدت برای او قرار می دهد که یکی از مهم ترین آنها، به رسمیت شناختن مذهب تشیع در کنار چهار مذهب فقهی اهل سنت و مختار دانستن سنی ها برای پیروی از تشیع می باشد.
🔸 طرح وحدت نادری چندان نتیجه مطلوبی حاصل نمی کند و سرانجام با اتمام حکومت وی از میان می رود. نه مردم از تشیع و تفکراتشان دست می کشند که این خود نشانه ای بر اختیاری بودن انتخاب آنان است و نه حاکم عثمانی زیر بار قبول شروط نادرشاه می رود.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
💠 شماره(۳۲)
وحدت نیاز عصر امروز جهان اسلام
🔹 نادرشاه با وجود احساس خطری که از جانب انقلاب صنعتی کرده بود، اما همچنان وحدت را به ابتداییترین حد خود معنی میکرد. آنچه برای او جدی شده بود کشتارها و درگیریهای میان شیعه و سنی بود و برای همین تنها به دنبال طرحی بود که از این کشت و کشتارها جلوگیری کند. این حد از وحدت خوب بود، لکن بعد از مدتی، دیگر کفاف جهان اسلام را نمی داد.
🔸 با رفتن حکومتهایی همچون صفویه و افشار از ایران و عثمانی از جهان اهل تسنن، کمکم بوی ضعف در میان جهان اسلام میپیچد. مخصوصا که جهان غرب و کفار بیش از پیش قدرتمند شده بودند و اینبار خطری جدی به شمار میآمدند؛ خطری که نادرشاه به خوبی آن را احساسش کرده بود. نفوذ غربیها روز به روز بیشتر میشد و متناسب با آن اهمیت مسئله وحدت نیز بیشتر میشد. اما نه آن وحدت حداقلی که تنها از کشت و کشتارهای داخلی جلوگیری میکرد، بلکه وحدتی که اینبار لازم است دست دشمن خارجی کافر را از بلاد مسلمین کوتاه کند.
لازم است طرح جدیدی از وحدت به میان بیاید.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
💠 شماره(۳۳) وحدت در عصر نفوذ غرب
🔹 مسلمانانی که تا دیروز در پی آتش افروزی، و یا حل و فصل درگیریهای داخلی و میان مذهبی بودند، حال میبایست در مقابل دشمنی خارجی که هویت اسلام را تهدید میکرد، مقابله کنند.
آری، فرقی میان شیعه و سنی، این قومیت و آن قمیت نبود، همه در خطر بودند. مسئله خود اسلام بود. از طرفی همزمان با این نفوذ، حرکت رو به افول حکومتهای قاجار و عثمانی نیز شروع شد و کمکم بوی ضعف بر مشام رسید.
🔸 در همین زمان است که طرح جدیدی از وحدت تحت عنوان جنبش اتحاد مسلمانان پدید میآید.
بنیانگذاران این طرح، افرادی چون سید جمال اسد آبادی و شیخ الرئیس قاجار بودند.
می توان گفت که جنبش وحدت اسلامی که مولود و متاثر از شرایط بیسابقه خود بود، بیش از آنکه ماهیتی صرفا مذهبی و کلامی و فقهی داشته باشد، پر از جوهره سیاسی و فرهنگی بود.
🔹 چالش غرب، چالشی فرهنگی_اقتصادی و سیاسی بود، نه دینی، و این موضوع موجب شد که جنبش وحدت اسلامی اساسا جنبشی سیاسی باشد.
هر چند سید جمال و دیگر طرفداران وحدت اسلام، خود رهبرانی مذهبی بودند، اما هدف اولیشان سیاسی بود. آنها میخواستند به نفوذ و سلطه و برتری غرب بر آسیا پایان دهند.
🔸 آنها با هدف بیداری مسلمانان این اتحاد را ایجاد کرده و پایه و اساس آن را حکومت عثمانی قرار دادند.
آنان برای این اتحاد، باید میان حکومت قجری ایران و حکومت عثمانی یکب را انتخاب میکردند. زیرا که یک پرچم واحد نیاز بود تا همه تحت لوای آن جمع شوند.
🔹 اندیشه وحدتطلبی باعث انعطاف و تسامح شیعیان نسبت به اهل تسنن شد.
کاهش خصومت نسبت به اهل تسنن بازگشت تازهای به مسئله وحدت جامعه اسلامی بود. از آن طرف عقلگرایی و مبارزه با استعمار غرب به عنوان دشمن مشترک، از دلائل کاهش تنشهای مذهبی میان شیعیان و اهلسنت بود.
🔸 شاید بعضی گمان کنند که این جنبش به دنبال تغییر ماهیت و تبدیل شیعه به سنی، و سنی به شیعه می باشد؛ اما حقیقت این است که جنبش وحدت اسلامی تنها به دنبال اتحادی سیاسی میباشد.
نکته قابل توجهی که باید به آن توجه داشت این است که در این جریان علمای شیعه نیز همراهی کردند و حتی فتاواهایی را نیز در این زمینه دادند. من جمله آیت الله سید محمد کاظم یزدی و مرحوم آخوند خراسانی.
🔹 در نهایت با تمام تلاشهایی که از جانب علما و وحدتطلبان صورت گرفت، حکومت عثمانی که محور و پرچم دار این جنبش بود، سقوط و این جنبش را نیز با خود دفن کرد. اما تفکر آن باقی ماند تا قوتی برای ادامهدهنگان این راه باشد.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره (۳۴) 💠 آیتالله بروجردی و وحدت اسلامی
🔹 سقوط حکومت عثمانی نه تنها انگیزهها را کم نکرد، بلکه ضرورت مقابله با نفوذ غرب را بیش از پیش پر رنگ کرد. در همین حین طرح جدیدی از سوی آیتالله بروجردی مطرح شد. طرحی که تحت عنوان تقریب مذاهب اسلامی قرار گرفت.
🔸 طرحی که آیتالله بروجردی بیان می کنند، بیش از آنکه متاثر از فضای وحدت طلبانهای باشد که از سالها قبل آغاز شده بود، متاثر و برانگیخته شده از دیدگاه مبنایی خاصی بود که حضرتشان در مسائل فقهی اتخاذ کرده بودند. یک نوآوری فقهی که جدا از تمام فضاهای عامی شکل گرفته بود و یکی از نتایجش طرح تقریب مذاهب اسلامی شد.
🔹 ایشان معتقد بودند وقتی یک روایت از کلام معصوم صادر میشود، حتما در پاسخ به یک نیاز عینی جامعه است. نیازی که شیعیان را وادار میکند تا برای رفع حاجت از آن به دستورات معصومان پناه ببرند. خب کدام نیاز ها؟
همان نیازهای عینی که در متن جامعه اتفاق میافتد و افراد را در میان درگیریها و اتفاقات مجاب به تصمیمگیری می کند.
🔸 بیشتر روایاتی که از معصومین (ع) رسیده است، متعلق به امام صادق (ع) و امام باقر ع می باشد. دو امامی که بیشترین شاگرد و روایات را داشتهاند. بر همین اساس میبایست نیاز ها و نوع دغدغه.های جامعه این دو بزرگوار را که اغلبشان را اهل تسنن تشکیل میدهند، مورد بررسی قرار داد. از همین رو شناخت زندگانی جامعه اهل تسنن در تاریخ، مقدمه فهم صحیح روایات معصومین (ع) می باشد.
🔹 حال که این مطلب روشن شد، آیتالله بروجردی میگویند در مسیر فقاهت لازم است که یک فقیه آشنایی کامل با تاریخچه و شیوه زندگانی و ویژگی های هویتی جوامع اهل تسنن داشته باشد، و الا هرگز نمیتواند یک روایت را به درستی فهم و احکام لازمه را استخراج نماید.
اگر این اتفاق در مسیر اجتهاد صورت بگیرد، نا خود آگاه افراد دو مذهب را بسوی هم نزدیک می کند. چون هر دو طرف به تاریخچه و منشأ پیدایش تحولات فقهی و مذهبی دیگر مذهب آگاه می شوند و این خود سبب تقریب میان مذاهب می شود. دیگر کسی نطفه گروه دیگر را دارای اشکال نمیداند؛ چون از تاریخچه اتفاقاتی که بر او گذشته است آگاه است.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره (۳۵) 💠 منشأ اختلافات شیعه و سنی از منظر آیت الله بروجردی
🔹 در بسط و شرح بیشتر نگاه وحدت طلبانه آیت الله بروجردی باید گفت که ایشان اختلافات شیعه و سنی را در دو چیز می داند:
۱) بحث خلافت و جانشینی بعد از پیامبر اکرم (ص).
۲) حجت و معیار بودن اهل بیت (ع).
🔸 ایشان اختلاف اول را تنها یک اختلاف تاریخی می دانند؛ به این معنی که این اختلاف اگرچه در ابتدا بر پایه استدلال هایی شروع شده است، لکن در ادامه آنقدر پیچ خورده است و کتاب ها و استدلالات گوناگونی پشت سرش آمده است که اکنون در وجود هر دو طرف راسخ شده و امکان جدا شدن آن وجود ندارد. نه به خاطر نوع استدلال هایش، بلکه به خاطر پیشینه تاریخی که برایش بوجود آمده است. دیگر مسئله حق و باطل نیست تا بتوان با استدلال هایی عینی این اعتقادات را از آن ها جدا کرد. آنچه این اعتقاد را محکم کرده است، پیشینه تاریخی آن است و تا حدودی تبدیل به کینه هایی راسخ و عمیق شده است.
🔹 و اما اختلاف دوم، همان جایی است که آیت الله بروجردی آن را نقطه اشتراک و اتحاد میان شیعه و سنی می داند. ایشان نقطه اساسی و محوری این اتحاد را تمسک به قرآن و عترت پیامبر اکرم (ص) بر پایه حدیث ثقلین می دانند.
در همین راستا یکی از علمای برجسته دانشگاه الأزهر مصر نیز فتوی به شرعی بودن مذهب تشیع در کنار چهار مذهب فقهی اهل تسنن می دهد.
البته نا گفته نماند که رابطه بسیار خوب سیاسی حکومت پهلوی و حکومت مصر نیز بی تاثیر نبوده و و این مسیر را بسیار هموار کرده است؛ مخصوصا آنکه دانشگاه الأزهر بسیار وابسته به حکومت مصر می باشد و این مطلب را حتی در بعد از انقلاب اسلامی ایران که رابطه میان ایران و مصر خراب می شود نیز می توان مشاده کرد.
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
حوزه دانشجویی شریف
شماره (۳۶) 💠 انقلاب اسلامی ایران و مسئله وحدت
🔹 با شکست پان عرب ها در مقابل اسرائیل، بسیاری از طرفداران این جریان به گروه ها و جریان های اسلام گرایی همچون اخوان المسلمین پیوستند. همین مسئله موجب قدرت گرفتن گروه های اسلام گرا و پر رنگ شدن دوباره مسئله وحدت میان مسلمین شد. دهه ۸۰ میلادی را دهه بیداری اسلامی می نامند، چون جان دوباره ای در این روح دمیده شده است.
🔸 انقلاب اسلامی ایران نیز که در همین دهه متولد می شود، از ترکش های این بیداری در امان نمانده و کاملا در بستری وحدت طلبانه رشد می کند. این انقلاب از همان ابتدای کار را با اندیشمندانی همچون آیت الله خامنه ای، شهید بهشتی و شهید مفتح آغاز کرد که بسیار بر وحدت تاکید کرده و آن را از ضروریات این انقلاب می دانستند و حتی این مسئله را تا جایی ادامه دادند که از سوی برخی از شیعیان به وهابی گری و سنی گری متهم شده اند.
🔹 آنچه انقلاب از وحدت بعنوان حرف و طرح نو ارائه کرد، طرح ایجاد تمدن نوین اسلامی بود. تمدنی که کشور های مختلف اسلامی خود جزئی از آن به حساب می آمدند. پرچمداران انقلاب از ابتدا مفاهیم و آرمان هایی همچون عدالتخواهی، استقلال و آزادی را بعنوان اهداف اصلی این تمدن قرار دادند تا فطری باشند و تمامی مسلمانان را به حرکت در آورند و اتحاد اسلامی را ایجاد کنند. حرکت در میسر تمدن، حرکت در مسیر وحدت بود.
🔸 مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب در این رابطه می فرمایند:
« برای همه چیز میتوان طول عمر مفید و تاریخ مصرف فرض کرد، امّا شعارهای جهانی این انقلاب دینی از این قاعده مستثنا است؛ آنها هرگز بیمصرف و بیفایده نخواهند شد، زیرا فطرت بشر در همهی عصرها با آن سرشته است. آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزّت، عقلانیّت، برادری، هیچ یک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دورهای بدرخشد و در دورهای دیگر افول کند.»
#تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی
#استاد_قطرانی
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir
🏴 إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
⚫️ «اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمة لایسدها شیء»
⚫️ وقتی عالمی فقیه فوت کند، در اسلام رخنه و حفرهای ایجاد میشود که هیچ چیزی نمیتواند جای آن را پر کند.
▫️خانواده حوزه دانشجویی شریف درگذشت عالم ربانی، آیت الله محمدعلی ناصری دولت آبادی، مجتهد و استاد اخلاق را تسلیت عرض میکند.
🔻
@hdsharif
hd.sharif.ir