هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا أمیر المؤمنين صلوات الله عليه
روز بیستم ماه مبارک رمضان سال چهلم هجری، آثار مرگ بر چهره امام أمير المؤمنين علی (علیه السلام) ظاهر شده بود. امام به فرزند بزرگش امام حسن (علیه السلام) فرمود: به شیعیانی که جلوی درب منزل اجتماع کرده اند اجازه دهید تا بیایند و مرا ببینند.
درب باز شد و شیعیان، دور آن حضرت جمع شده و به گریه و زاری پرداختند. أمير المؤمنين علی (علیه السلام) خطاب به آنان فرمود: قبل از آن که فرصت از دست رود و دیگر نتوانید مرا ببینید، هر سوالی دارید از من بپرسید، لیکن سؤالاتتان کوتاه و مختصر باشد.
یکی از سوال کنندگان، صعصعه بن صوحان بود
شما فضیلت بیشتری دارید یا حضرت آدم؟
حضرت فرمود: خوب نیست که کسی ازخودش تعریف نماید
تزکیه المرء لنفسه قبیح
لکن از این جهت که خدا فرموده است: نعمت های خدادادی به خود را نقل کنید:
وَأَمّا بِنِعمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّث
باید بگویم: من از حضرت آدم افضلم، صعصعه دلیل این برتری را جویا شد
فرمودند:
قال الله تعالی لآدم: یا آدم اسکن أنت وزوجک الجنة وکلا منها رغداً حیث شئتما ولا تقربا هذه الشجرة فتکونا من الظالمین
برای آدم همه جور وسایل راحتی و آسایش و نعمات در بهشت فراهم بود و فقط خداوند او را از خوردن یک چیز منع نمود. با وجود این ممنوعیت، آدم از آن خورد و از بهشت رانده شد
وأنا أکثر الأشیاء أباحها لی وترکتها وما قاربتها
در حالی که خدای منان اکثر چیزها را برای من مباح قرار داده بود چون دنیا را قابل توجه نمیدیدم به میل و اراده خود ترکشان کردم و نزدیکش نرفتم
الانوار النعمانیة ج۱، ص۲۷
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا أمیر المؤمنين صلوات الله عليه
صعصعه پرسید شما افضلید یا نوح شیخ الانبیاء؟
حضرت پاسخ داد: من از نوح افضلم و علت این برتری بر نوح را چنین فرمود:
إن نوحاً دعا علی قومه، وأنا ما دعوت علی ظالمی حقی
نوح(علیه السلام) قوم خود را به سوی خدا دعوت کرد، ولی آن ها او را اطاعت نکردند و به آن بزرگوار آزار و اذیت بسیاری رساندند. سپس نوح پیغمبر، آنان را نفرین کرد و گفت: پروردگارا! احدی از کافرین را بر روی زمین باقی نگذار. ولی من با وجود این که بعد از وفات خاتم الانبیا، صدمات و آزار فراوانی از این امت را دیدم. نفرین نکرده و کاملا صبر پیشه کردم.
وابن نوح کان کافراً، وابنای سید شباب أهل الجنة
و همچنین پسر نوح از کافران بود در حالی که هر دو پسر من آقای جوانان اهل بهشت اند.
الانوار النعمانیة ج۱، ص۲۷
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه
صعصعه پرسید: شما افضل هستید یا ابراهیم(علیه السلام)؟
ایشان پاسخ داد: من از ابراهیم افضل می باشم و دلیلش را در قرآن از زبان ابراهیم چنین فرمودند:
ابراهیم گفت:
رَبِّ أّرِنِی کَیفَ تُحیِ المَوتی قالَ أَوَلَم تُؤمِن قالَ بَلی وَلِکِن لِیَطمَئِنَّ قَلبِی
پروردگارا چگونگی زنده کردن پرندگان را به من نشان ده خداوند فرمود: آیا باور نداری؟ پاسخ داد: چرا باور دارم، اما می خواهم با مشاهد آن دلم آرام گیرد
اما من گفتم:
لو کشف الغطاء ما ازددت یقیناً
اگر کشف حجاب گردد پرده ها بالا رود، یقین من زیادتر نخواهد شد
الأنوار النعمانية ج١؛ ص٢٧
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امیرالمؤمنین صلوات الله عليه
صعصعه، باز پرسید: یا علی! شما افضلید یا موسی(ع)؟
امام خود را از موسی نیز افضل و برتر خواند و دلیل آن را چنین فرمود:
وقتی که خداوند او را مأموریت داد تا به دعوت فرعون به مصر رود، مطابق قرآن مجید، ایشان عرض کرد:
رَبِّ إنِّی قَتَلتُ مِنهُ نَفساً فاَخافُ اَن یَقتُلُونِ وَ أخِی هارُونُ هُوَ أفصَحُ مِنِّی لِساناً فَاَرسِلهُ مَعِی رِداً یُصَدِّقُنِی اِنِّی أخافُ أن یُکَذِّبُون
خداوندا من از آنها یک نفر را کشته ام و میترسم که آنان مرا به قتل برسانند. برادرم هارون را که زبان فصیح تر و گویاتری از من دارد، با من همراه گردان تا یاور و شریک من در امر رسالت باشد، و مرا تصدیق نماید، زیرا میترسم آنها رسالتم را تکذیب نمایند.
وأنا ما خفت حین أرسلنی رسول الله بتبلیغ سورة البراءة أن أقرأها علی قریش فی الموسم مع إنی کنت قتلت کثیراً من صنادیدهم، فذهبت بها وقرأتها علیهم وما خفتهم.
اما موقعی که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) به من مأموریت داد تا به مکه معظمه روم، و آیات اول سوره برائت را در بالای بام کعبه بر کفار قریش قرائت نمایم_ با آنکه در آنجا کمتر کسی را میتوان یافت که یکی از خویشان و بستگانش به دست من کشته نشده باشد هرگز و ابداً نهراسیدم.
امر پیامبر خدا را اطاعت نمودم و به تنهایی مأموریت خود را انجام داده، آیات سوره برائت را بر آنان قرائت نموده و مراجعت کردم.
الأنوار النعمانية ج١؛ ص ٢٧
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امیرالمؤمنین صلوات الله عليه
صعصعة عرض کرد: یا علی: شما افضل هستید یا عیسی بن مریم (ع)؟
همچنین امیرالمومنین علی (علیه السلام) خود را برتر و افضل از عیسی مسیح دانست و دلیل آن را نیز چنین بیان کرد:
عیسی کانت أمه فی بیت المقدس فلما جاء وقت ولادتها سمعت قائلاً یقول: أخرجی، هذا بیت العبادة لا بیت الولادة
زمانی که موقع وضع حمل مریم رسید به وی وحی شد که: از خانه بیت المقدس بیرون آی، این خانه محل عبادت است نه محل ولادت و زایشگاه به همین دلیل از بیت المقدس بیرون رفت و عیسی در بیابان خشکیده ای متولد شد.
وأنا أمی فاطمة بنت أسد لما قرب وضع حملها کانت فی الحرم فانشق حائط الکعبة وسمعت قائلاً یقول: أدخلی فدخلت فی وسط البیت، وأنا ولدت فیه، ولیس لأحد هذه الفضیلة، لا قبلی ولا بعدی
اما وقتی مادر من فاطمه بنت اسد در مسجد به مستجار کعبه متوسل شد وگفت: بارالها بحق این خانه و بحق کسی که این خانه را بنا نهاده است، درد زایمان را برمن سهل و آسان گردان. در همان وقت دیوار کعبه شکافته شد و مادرم فاطمه با ندای غیبی به داخل خانه راه یافت و مرا در خانه خدا به دنیا آورد و برای احدی این فضیلت نیست نه قبل از من و نه بعد از من.
الأنوار النعمانية ج١؛ ص ٢٧
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه
عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ... يَا مُفَضَّلُ
وَاللَّهِ مَا اسْتَوْجَبَ آدَمُ أَنْ يَخْلُقَهُ اللَّهُ بِيَدِهِ وَ يَنْفُخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ إِلَّا بِوَلَايَةِ عَلِيٍّ ع وَ مَا كَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيماً إِلَّا بِوَلَايَةِ عَلِيٍّ ع وَ لَا أَقَامَ اللَّهُ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ آيَةً لِلْعَالَمِينَ إِلَّا بِالْخُضُوعِ لِعَلِيٍّ ع ثُمَّ قَالَ اجْمَلِ الْأَمْرَ مَا اسْتَأْهَلَ خَلْقٌ مِنَ اللَّهِ النَّظَرَ إِلَيْهِ إِلَّا بِالْعُبُودِيَّةِ لَنَا
امام صادق علیه السلام به مفضل فرمودند: بخدا قسم آدم شايسته آفريده شدن بدست خدا و دميدن روح خويش در او نشد مگر بواسطه ولايت على علیه السلام و خدا با موسى سخن نگفت مگر بولايت على علیه السلام وعيسى بن مريم را آيت براى جهانيان قرار نداد مگر بواسطه خضوع نسبت بعلى عليه السّلام سپس فرمود بالاتر بگويم احدی اهليت نظر کردن خدا به او را ندارد مگر بواسطه بندگى و عبوديت براى ما
بحار الأنوار ج۲۶ ص۲۴۹ به نقل از اختصاص شیخ مفید
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه
روزى مأمون به حضرت رضا عليهالسلام گفت: بزرگ ترين فضيلت امیرالمؤمنین علیه السلام كه قرآن بر آن دلالت دارد، چيست؟
حضرت رضا عليه السلام به او فرمود: «فضیلتی که در مباهله است.زیرا خداوند عزّوجلّ می فرماید:
«فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ»
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله، حسن و حسين عليهماالسلام را فرا خواند. پس اين دو، پسران او حساب شدند،
و فاطمه عليهاالسلام را نيز فرا خواند. که آن حضرت مصداق زنان مذکورِ او در آیه حساب شد.
سپس امیرالمؤمنین عليه السلام را فرا خواند. پس به حكم خدا، امیرالمؤمنین عليه السلام، نفسِ پيامبر صلى الله عليه وآله است.
وَ قَدْ ثَبَتَ أَنَّهُ لَيْسَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اَللَّهِ سُبْحَانَهُ أَجَلَّ مِنْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ أَفْضَلَ فَوَجَبَ أَنْ لاَ يَكُونَ أَحَدٌ أَفْضَلَ مِنْ نَفْسِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بِحُكْمِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
از طرفى مىدانيم كه هيچ يك از مخلوقات خداوند سبحان، بزرگوارتر و برتر از پيامبر خدا صلى الله عليه وآله نيست.
پس لازم است كه به حكم خدا هيچ كس برتر از نفس پيامبر خدا صلى الله عليه وآله نباشد
بحارالأنوار ج١٠ ص ٣٥٠ به نقل از فصول المختارة
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امیر المؤمنین صلوات الله علیه
امیر المؤمنین علیه السلام در ضمن حدیثی طولانی در باب معرفی خویش به حارث همدانی چنین فرمودند:
أَلَا إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِهِ وَ صِدِّيقُهُ الْأَوَّلُ
آگاه باش كه من بنده خدا، و برادر رسول خدا، و نخستين كسى هستم كه او را تصديق نمودم،
صَدَّقْتُهُ وَ آدَمُ بَيْنَ الرُّوحِ وَ الْجَسَدِ
من هنگامى او را تصديق نمودم كه آدم هنوز در بين روان و تن بود،
..... وَأُبَشِّرُكَ يَا حَارِثُ لَتَعْرِفُنِي عِنْدَ الْمَمَاتِ وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْحَوْضِ وَ عِنْدَ الْمُقَاسَمَةِ
بشارت مىدهم ای حارث که تو در هنگام مرگ و عبور از صراط و كنار حوض كوثر و در وقت مقاسمه مرا بازخواهى شناخت
حوض كوثر و در وقت مقاسمه مرا بازخواهى شناخت.
حارث گفت: مولايم مقاسمه چیست؟
قَالَ مُقَاسَمَةُ النَّارِ أُقَاسِمُهَا قِسْمَةً صَحِيحَةً أَقُولُ هَذَا وَلِيِّي فَاتْرُكِيهِ وَ هَذَا عَدُوِّي فَخُذِيهِ
حضرت فرمودند: قسمت نمودن آتش دوزخ است كه آن را بطور صحيح تقسيم مىكنم، مىگويم: آتش! اين مرد دوست و پيرو من است او را رها کن، و اين مرد دشمن من است او را بگير
بحار الأنوار ج6 ص 178 به نقل از امالى شيخ مفيد
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امير المؤمنين صلوات الله عليه
وَ قِیلَ لَهُ علیه السلام أَ لَا تَرْکَبُ الْخَیْلَ وَ طُلَّابُکَ کَثِیرٌ فَقَالَ الْخَیْلُ لِلطَّلَبِ وَ الْهَرَبِ وَ لَسْتُ أَطْلُبُ مُدْبِراً وَ لَا أَنْصَرِفُ عَنْ مُقْبِلٍ
وَفِی رِوَایَة أمالي الصدوق:
لَا أَکِرُّ عَلَى مَنْ فَرَّ وَ لَا أَفِرُّ مِمَّنْ کَرَّ
حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام بیشتر پیاده می جنگید و اگر هم سوار اسبی می شد، چندان برایش مهم نبود.
به حضرتش گفته شد که چرا سوار اسب نمی شود؟
پاسخ داد: اسب یا برای تعقیب حریفی است که از میدان بگریزد و یا برای این است که کسی بخواهد خود بگریزد و من نه کسی هستم که پشت به دشمن کنم و بگریزم و نه کسی هستم که اگر کسی گریخت تعقیبش کنم. پس اسب را برای چه می خواهم.
مناقب ابن شهر آشوب ، ج ٧ ، ص ٤٤٧ تحقيق السيد جمال الأشرف
برای رضایت امام زمانم از من، چه دعایی بخوانم؟......
✨ داوود رقی میگوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم: چگونه به درگاه خداوند دعا کنم و از خدا بخواهم كه امامم را از من راضى كند؟
✨ حضرت فرمودند: میگویی:
اللَّهُمَّ رَبَّ إمامِي وَ رَبّي، و خالِقَ إمامِي وَ خالِقي، وَ رازِقَ إمامِي وَ رازِقِي، إِرضَ عَنَّي وَ أَرضِ عَنَّي إمامِي
✨ خداوندا ! ای پروردگار امام من و پرودگار من ! و ای آفريده امام من و آفريننده ی من ! و ای روز دهنده ی امام من و روزی رسان من ! از من راضی شو و امام مرا از من خشنود گردان.
📚 إعلام الوری بأعلام الهدي، ج ۱ ص ۵۴۵
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امير المؤمنين صلوات الله عليه
مقدمه اول
قرآن کریم می فرماید:
سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
طبق این آیه یکی از علت های معراج پیامبر این است: تا بخشی از آیات و نشانه های خدا را به نبی اکرم نشان دهند
مقدمه دوم
پیامبر وقتی در معراج به سدرة المنتهى رسيدند جبرئيل عرضه داشت يا رسول الله
فَقَالَ جَبْرَئِیلُ علیه السلام هَذِهِ سِدْرَةُ الْمُنْتَهَی كَانَ یَنْتَهِی الْأَنْبِیَاءُ مِنْ قَبْلِكَ إِلَیْهَا ثُمَّ لَا یُجَاوِزُونَهَا وَ أَنْتَ تَجُوزُهَا إِنْ شَاءَ اللَّهُ لِیُرِیَكَ مِنْ آیَاتِهِ الْكُبْرَی
اینجا سدرة المنتهى است انبیاء قبل از تو به اینجا رسیدهاند ولکن از اینجا عبور نکردهاند و شما انشاالله از اینجا عبور خواهی کرد تا آیات بزرگ خدا را ببینید
مقدمه سوم
عنه عليه السلام أنَّه كانَ يقولُ:
ما للّه ِ عزّ و جلّ آيةٌ هِي أكبرُ مِنّي ، و لا للّه ِ مِن نبأٍ أعْظَمُ مِنّي
امیرالمومنین عليه السلام همواره مى فرمودند:
خداوند عزّ و جلّ را آيتى بزرگتر از من و «نبأ»ى «عظيم»تر از من نيست
هر شب یک فضیلت از فضائل مولانا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه
امیرالمؤمنین (علیه السلام) جرعه ای آب نوشیدند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بلافاصله سجده شکر به جا آوردند؛ از آن حضرت پرسیده شد: این سجده برای چه بود؟ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هنگامی که علی (علیه السلام) آب نوشید، خداوند تعالی فرمود:
هنيئا مريئا يا وليّي و حجّتي على خلقي و أميني على عبادي
گوارایت باد ای ولیّ من و ای حجّت من بر آفریده هایم و امین من بر بندگانم
📚جواهر السنیه، شیخ حرّ عاملی، ص533