👥 آزادی و مردم سالاری
در دوران #پهلوی
🔻اول | احزاب🗣
خفقان سیاسی در این دوران به حدی بود که در نهایت به دو حزب "مردم" به رهبری اسدالله اعلم و " ایران نوین" به جای حزب "ملیون" توسط حسن علی منصور با حمایت شاه تشکیل شد و در انتها به دستور شاه دو حزب منحل و تنها حزب "رستاخیز" به عنوان تنها حزب کشور معرفی شد. حزبی که علی رغم ادعای مردمی بودن نقش شاه در آن نقش اصلی بود. در جواب انتقاد به عملکرد شاه و تحمیلی بودن احزاب ، شاه مردم ایران را دارای سواد لازم برای شناخت درست و تشکیل حزب از درون مردم ندانست.¹
📚منبع۱: ماموریت برای وطنم ، پهلوی محمد رضا،۱۳۵۳ ، صص ۳۳۶ و ۳۳۷
📰محمدرضا شاه هنگام معرفی حزب رستاخیز به عنوان تنها حزب در کشور به منتقدین گفت:
«کسی که وارد این تشکیلات سیاسی نشود و مؤمن به این سه اصلی که من گفتم نباشد، دو راه برایش وجود دارد: یا یک فردی است متعلق به یک تشکیلات غیرقانونی، یعنی به اصطلاح خودمان تودهای، یعنی باز به اصطلاح خودمان و با قدرت اثبات: بی وطن، او جایش یا در زندان ایران است، یا اگر بخواهد، فردا با کمال میل، بدون اخذ عوارض، گذرنامه در دستش میگذاریم و به هر جایی که دلش میخواهد، برود، چون ایرانی که نیست»²
📚منبع۲: ۱۳۵۳/۲/۱۲ روزنامه اطلاعات
📰و در جایی دیگر گفت:
« آنهایی که به رستاخیز نمیپیوندند باید از هواداران حزب توده باشند. این خائنان یا باید به زندان بروند یا اینکه همین فردا کشور را ترک کنند …»³
📚منبع۳: کیهان انترناسیونال، ۸ مارس، ۱۹۷۵، همچنین نقل قول شده توسط فیتزجرالد"Giving the Shah what he wants" ص۸۲
این در حالی بود که شاه هنگام دو حزبی شدن در جواب منتقدین گفته بود:
«اگر من یک دیکتاتور بودم، رهبری یک حزب واحد را به دست می گرفتم»⁴
📚منبع۴:ماموریت برای وطنم ، پهلوی محمد رضا،۱۳۵۳ ، ص۳۳۶
این رویه خفقان و سرکوب شدید فعالیت های سیاسی پس از #انقلاب در جمهوری اسلامی به کلی تغییر کرده و با رویکردی آزاد اندیشانه زمینه فعالیت و بیان آزادانه گروه های مختلف را فراهم شده است. به گونه ای که تا تیرماه ۱۳۹۷، ۲۴۸ تشکل سیاسی در جمهوری اسلامی وجود داشته كه آزادانه و با مجوز قانونی در حال فعالیت هستند.
| #آزادی_و_مردم_سالاری_پهلوی
| #آزادی_و_مردم_سالاری
🌐ایران در آمارهای بین المللی IIS📊
👥 آزادی و مردم سالاری
در دوران #پهلوی
🔻دوم | مردم سالاری👥
فارغ از عرصه انتخابات و در عمل، حکام پهلوی حتی در گفتار خود نیز نشان می دادند که کم ارزش ترین چیز در نزد آنها نظر و رأی مردم است. شاه چنان خود را از مردم بی نیاز می دید که گاه به صراحت به آنان توهین میکرد
📘بهطوریکه در مورد مردم ایران میگفت:
« این مردم قادر به انجام هیچ چیز نیستند، مثل گوسفندان میمانند»¹
📚منبع۱: دیبا، فریده؛ دخترم فرح، ترجمه الهه رئیس فیروز، به آفرین، تهران، ص ۳۳۸
روحیه نخوت و تحقیر مردم ایران نه تنها در رضاشاه و محمدرضاشاه ریشه زده بود، بلکه کلیه درباریان به این بیماری مبتلا شده بودند. ملکه مادر مردم ایران را مردمی «حسود»² و «مذبذب» میدانست که حتی حکومت کردن بر آنان افتخار نداشت.³
📚منبع۲: پهلوی، تاج الملوک؛ خاطرات ملکه پهلوی، انتشارات به آفرین، تهران ۱۳۸۰، ص ۳۹۲
📚منبع۳: پهلوی، تاج الملوک؛ خاطرات ملکه پهلوی، انتشارات به آفرین، تهران ۱۳۸۰، ص ۳۳۲
فرح هم که سعی میکرد خود را تافته جدابافته دربار نشان بدهد از این امر مستثنی نبود. به روایت علی شهبازی سرتیپ محافظ شاه، فرح مردم جنوب تهران را «کمتر از حیوان میدانست».⁴
📚منبع۴: شهبازی، علی؛ محافظ شاه (خاطرات علی شهبازی)، اهل قلم، تهران ۱۳۷، ص۲۳۴
| #آزادی_و_مردم_سالاری_پهلوی
| #آزادی_و_مردم_سالاری
🌐ایران در آمارهای بین المللی IIS📊
👥 آزادی و مردم سالاری
در دوران #پهلوی
🔻دوم | مردم سالاری👥
▪️قسمت ۲
1⃣ تعداد انتخابات:
در دوران پهلوی مردم فقط در انتخابات مجلس شورای اسلامی نقش داشتند اگر چه انتخاباتِ محدودِ انجمن شهر و نمایندگان سنا نیز برگزار می شد، كه تماماً با دخالت دربار و ساواك صورت می گرفت. اما پس از انقلاب اسلامی تنوع انتخابات بسیار بیشتر از دوران پهلوی است و مردم به هشت صورت مختلف مشارکت سیاسی دارند:
▫️ همه پرسی تاسیس جمهوری اسلامی
▫️ همه پرسی قانون اساسی
▫️ همه پرسی تقنینی «اصل 59 قانون اساسی»
▫️ مجلس خبرگان قانون اساسی
▫️ مجلس خبرگان رهبری
▫️ ریاست جمهوری
▫️ مجلس شورای اسلامی
▫️ شورای اسلامی شهر و روستا
2⃣ میزان حضور مردم در انتخابات:
میزان حضور مردم در آخرین انتخابات مجلس شورای ملی در سال ۱۳۵۴؛ دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده است؛ در حالی که در اولین انتخابات انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۸ بیش از بیست میلیون نفر و در طول ۴۰ سال انقلاب اسلامی میزان متوسط حضور مردم در انتخابات بیش از ۶۰ درصد بوده است.
| #آزادی_و_مردم_سالاری_پهلوی
| #آزادی_و_مردم_سالاری
🌐ایران در آمارهای بین المللی IIS📊
👥 آزادی و مردم سالاری
در دوران #پهلوی
🔻دوم | مردم سالاری👥
▪️قسمت ۳
3⃣ مطبوعات و کتاب:
یکی دیگر از شاخص های آزادی وضعیت مطبوعات و نشر کتاب می باشد. در دوان پهلوی تعداد نشریات کاهش شدیدی داشت به طوری که از ۵۴۰ نشریه در اواخر سلطنت احمدشاه در پایان رژیم پهلوی به ۸۶ نشریه کاهش یافت.¹
📚منبع۱: نصری ، محسن، ایران دیروز امروز فردا، ۱۳۹۱
به طور متوسط ۲هزار عنوان کتاب در سال چاپ میشد که بیشتر آنها از محتوای مناسبی برخوردار نبود و بسیاری در موضوعات مبتذل به چاپ میرسید. رضاخان که بعد از کودتا کلیه مطبوعات را تعطیل کرده بود، در ۱۷اسفند ۱۳۰۰ در اعلامیه شدید اللحنی اعلام کرد: «... قلم مخالفین را می شکنم و زبان می برم»²
📚منبع۲: ذاکر حسین، مطبوعات سیاسی در عصر مشروطیت ص۸۷
📰 همچنین ساواک طی دستوری در تاریخ ۱۳۵۵/۴/۱۱ به مطبوعات می نویسد: «هیچ گونه شکواییه ، انتقاد، گلایه – چه صراحتا و چه تلویحا – در هیچ زمینه ای نباید در مطبوعات چاپ شود».
📰روزنامه اطلاعات در ۲۰شهریور ۱۳۲۰ به دنبال اشغال ایران توسط متفقین در سرمقاله خود می نویسد:
«انتظار مردم ایران از دولتین شوروی و انگلیس در عالم همسایگی و دوستی بیش از اینها بود»
این نوشته مورد اعتراض انگلیس قرار گرفت و فروغی نیز در مقام نخست وزیر، دستور توقیف روزنامه را صادر كرد.³
📚منبع۳: زرگر، تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در دوره رضا شاه، ص ۴۵۲
كار سانسور كلمات به آنجا كشیده شد كه وقتی یكی از مأمورین سانسور در عصر رضا شاه در یكی از روزنامه ها، این مصرع معروف حافظ را می بیند كه «رضا به داده بده وز جبین گره بگشا»، فورا به مدیر روزنامه تعرض نموده، روی كلمه «رضا» خط می كشد [تا نكند منظور، رضا شاه و توهین به او باشد] و بالای آن می نویسد: «حسن» !⁴
📚منبع۴: ذاكر حسین، مطبوعات سیاسی در عصر مشروطیت، ص۱۱۹
از جمله محدودیتهای دیگر برخورد جدی با کسانی بود که منتقد امورات جاری کشور بودند به عنوان مثال آیت الله سعیدی به جرم نوشتن اطلاعیه های در اعتراض به سفر سرمایه داران صهیونیست به ریاست راکفلر به ایران در سال ۱۳۴۹ توسط ساواک دستگیر و شکنجه می شود و به شهادت می رسد.⁵
📚منبع۵:كتاب « یاران امام به روایت اسناد ساواک ( شهید آیت الله محمد رضا سعیدی) » مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
از دیگر محدودیتها می توان به ممنوعیت در همراه داشتن بعضی از کتابها مثل تحریرالوسیله امام خمینی اشاره کرد. سانسور در عصر پهلوی در كتاب و ادبیات به جایی رسید كه استفاده از كلماتی همانند: شب، سیاهی، سرما، زمستان، گل سرخ، جنگل، پنجره بسته، شقایق ممنوع گردید؛ چرا كه مدعی بودند این واژگان در ادبیات انقلابی به كار می رود.⁶
📚منبع۶: روزنامه اعتماد ملی، 5/7/86 ، ص۱۰، گفتگو با یدالله رویایی عضو كانون نویسندگان دوره پهلوی؛ اللهیاری،روایت سانسور، ص۱۲۱
از حساسیتهای سیاسی - اجتماعی ممیزان، در دو دهه آخر رژیم پهلوی میتوان به نکات زیر اشاره كرد:
▪️به کارگیری نامها و لقبهایی ممنوع بود که ویژه خاندان سلطنتی بود یا به آنها اشاره داشت.(مانند حذف کلمه «سلطنت» از کتاب «صلح امام حسن علیه السلام»
▪️هر نوع کتاب مذهبی و تحلیلی سانسور میشد و اغلب نیز برچسب خلاف «مصلحت نظام» و «مارکسیست اسلامی» میخورد. مثل کتابهای ولایت فقیه، بعثت و ایدئولوژی و بت شکن که گرفتار این برچسب شدند.
▪️هرگونه نقد و انتقاد به حکومت پهلوی و پیشنهاد برای اصلاح وضع موجود در کتابها باعث میشد کتاب هیچ گاه منتشر نشود.
▪️نام بعضی افراد و بعضی اسمهای خاص سانسور میشدند (مانند عبدالحسین نوشین، حسینیه ارشاد، گل سرخ)
▪️هرگونه انتقاد به عملکرد بعضی کشورها مانند اسرائیل و ایالات متحده سانسور میشد
▪️نشر هر نوع مطلب پیرامون انقلاب و انقلاب دیگر کشورها و در کل هر نوشتهای ممنوع بود که به نوعی با حرکتهای اجتماعی ارتباط داشت.
▪️نشر کتاب به زبان غیرفارسی مانند عربی، ترکی، کردی و بلوچ ممنوع بود.
| #آزادی_و_مردم_سالاری_پهلوی
| #آزادی_و_مردم_سالاری
🌐ایران در آمارهای بین المللی IIS📊
👥 آزادی و مردم سالاری
در دوران #پهلوی
🔻دوم | مردم سالاری👥
▪️قسمت ۴
4⃣ فضای عمومی جامعه:
📕در دوران پهلوی خفقان به حدی زیاد بود كه حتی مهمترین هم پیمانان شاه هم مجبور به اعتراف در این باره می شدند، برای مثال جیمى کارتر، رئیس جمهور اسبق آمریکا در خاطراتش می نویسد:
«در دوران شاه حداقل ۲۵۰۰۰ زندانى سیاسى در ایران وجود داشت».¹
📚منبع۱: ویلیام سولیوان و آنتونى پارسونز، خاطرات دو سفیر، ص ۴۴۷
📘فرد هالیدی در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۵م) زندانیان سیاسى در ایران را بین ۲۵هزار تا ۱۰۰هزار نفر اعلام می کند و در گزارشى می نویسد:
«کارنامه هیچ کشورى در جهان سیاه تر از کارنامه ایران در زمینه حقوق بشر نیست ... جلّادان ساواك افزون بر شوك الکتریکى و ضرب و شتم مخالفان، از انواع وحشی گرىها استفاده مى کردند؛ از جمله فروبردن بطرى هاى شکسته در نشیمنگاه، آویختن وزنه بر بیضهها، پوشاندن کلاه خودهاى ویژه، مورد تجاوز جنسى قرار دادن زندانیان، تجاوز به زنان و دختران فرد دستگیرشده در مقابل چشم وى براى گرفتن اعتراف».
📚منبع۲: فرد هالیدى، دیكتاتورى و توسعه سرمایه دارى در ایران، ص۹۲
| #آزادی_و_مردم_سالاری_پهلوی
| #آزادی_و_مردم_سالاری
🌐ایران در آمارهای بین المللی IIS📊