مهدی شجریان
🔹 اسفند 97 در همایش بین المللی «امام علی الگوی عدالت و معنویت برای جهان امروز (isc)» مقاله ای با عنوان «عدالت در ساختار حکومت از منظر نامه های #نهج_البلاغه» ارائه کردم. بعدا ترجمه انگلیسی این مقاله در نشریه “Islam's Political Studies isi” هم پذیرفته و منتشر شد.
🔹 بابت این مقاله توفیق اجباری داشتم که چند ماهی نامه های نهج البلاغه را با دقت و وسواس و به صورت مکرر بخوانم و از این دریای ژرف به اندازه ظرف ناچیز فهم خودم مروارید صید کنم.
🔹 امروز ما و جامعه ما و به صورت خاص حاکمان ما خیلی نیازمند رهنمودهای نهج البلاغه هستیم. در ادامه بخشی از این مقاله را ارسال می کنم:
🔹 «شفافیت و بیان حقایق و اسرار به توده مردم از منظر امام علی علیه‌السلام «#حق_مردم» است و مسئول حکومتی موظف است این حق را پایمال نکند.
🔹 آن حضرت خطاب به مردمی که بر آنان حکومت می‌کرد می‌فرماید: «بدانيد حق شما بر من است كه سرّی را از شما جز اسرار جنگ پنهان ندارم» (نامه 50).
🔹 اطلاع‌رسانی در مورد اسرار جنگی و مسائل امنیتی از گستره این حق استثناء شده است زیرا این امر ـ چنانچه در سیره #پیامبر_اسلام صلی‌الله علیه و آله نیز بوده است ـ ممکن است به‌واسطه اطلاع دشمن به ضرر خود مردم تمام شود.
🔹 صرف‌نظر از این مورد استثناء، شفافیت امری است که فعالیت‌های یک حکومت را مستحکم می‌کند و آن را به مرزهای #عدالت نزدیک‌تر می‌سازد.
🔹 نکته قابل‌توجه در عبارت نقل‌شده این است که آن حضرت حق مردم را اطلاع از «سرّ» می‌داند یعنی اموری که از طرف حکمرانان مخفی و پوشیده نگاه داشته می‌شوند نه اطلاع از امور روشن و واضح که به‌صورت عادی از اسرار تلقی نمی‌شوند؛ بنابراین مسئول حکومتی نباید در غیر از مسائل امنیتی به بهانه «سرّی بودن»، حقایق را از مردم مخفی نگاه دارد زیرا ثمرات فراوانی بر بیان حقایق در مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... به مردم مترتب است ازجمله اینکه اشتیاق آنان به حکومت بیشتر می‌شود، علاقه آن‌ها به دانستن این امور موردتوجه قرار می‌گیرد، تلاش عمومی برای اقدام به حل مشکلات ظاهر می‌گردد و توطئه بسیاری از دشمنان در ایجاد شکاف میان مردم و حکومت و دروغ‌پردازی و شایعه‌پراکنی علیه آن خنثی می‌شود».
🔹 اگر امروز مردم در مسئله #کرونا به رسانه‌های داخلی کم اعتماد شده‌اند و بیشتر به اخبار اغراق آمیز رسانه های زرد اقبال دارند و همین باعث بیشتر شدن اضطراب و ترس از این ویروس ناشناخته گردیده است، به این دلیل است که دیروز در اطلاع رسانی ما «#شفافیت» را کمتر دیده‌اند.
🔹 وقتی دیروز همه حقیقت را نگفتیم و با آن گزینشی برخورد کردیم و گاهی خلاف حقیقت را چاشنی آن قرار دادیم باید فکر امروز می‌بودیم. کاش تا دیر نشده است به خاطر فردا از الان روش مسئولین ما تغییر کند.
@M_Shajarian
خطر تعمیم‌گرایی در فضای مجازی
🔹 در این ایام کرونایی بازار اظهارنظر گروه‌های مرجع هم داغ شده است. حوزوی‌ها هم مثل بسیاری دیگر از حوادث اجتماعی در این میان نظراتی بعضاً پرحرارت ابراز می‌کنند و البته برخی نگاه‌های نادر آن‌ها در جهان مجازی بیشتر کلیک می‌شود. بین طوفان کلماتی که ردوبدل می‌کنند بعضی سخنان در تقابل آشکار با توصیه‌های بهداشتی جامعه پزشکان است. یکی می‌گوید حرم‌ها شفاخانه‌اند و نباید خالی شوند. دیگری می‌گوید اجتماعات مذهبی هویت ماست و شفا از بیماری در همین نقاط است. آن‌یکی گفته است واکسن این ویروس همان دست دادن و روبوسی است و مردم نباید صله‌رحم را ترک کنند و ...
🔹 اصلاً در مقام قضاوت این اظهارات نیستم و تأمل در این نحوه برداشت‌های بسیار کلی از اطلاقات و عمومات برخی نصوص را به مجال دیگری واگذار می‌کنم. دیدم برخی دیگر از حوزوی‌ها ـ که البته کمتر در فضای مجازی دیده و شنیده می‌شوند ـ این اظهارات را نقد تند و گزنده می‌کنند و بعضاً مسئولین حوزوی را به مقابله قانونی با این افراد و حذف آن‌ها از بدنه حوزوی‌ها ترغیب می‌کنند و دست‌آخر به‌زعم خودشان درجه بلاهت و سفاهت این افراد را اندازه‌گیری می‌کنند و بر خطرناک بودن چنین اظهاراتی اصرار فراوان می‌کنند.
🔹 حاشیه بنده دقیقاً به همین نقطه خطرناک بودن این اظهارات است. دگراندیشی همیشه در حوزه بوده و هست و حذف آن دردی را دوا نمی‌کند. به گمانم خطرناک‌تر از این کلمات، #تعمیم‌گرایی بی‌جایی است که در ذهن توده جامعه ما و کاربران فضای مجازی وجود دارد. مردم ما به‌مجرد اینکه بینش، گرایش یا کنشی را در یک صنف می‌بینند آن را به همه تسری می‌دهند. خدا نکند که پلیسی رشوه بگیرد آن‌وقت همه پلیس‌ها را به باد انتقاد و توهین می‌گیرند؛ یا پزشکی مسئولانه طبابت نکند آنگاه همه را شایسته بدترین درشت‌گویی‌ها می‌شمارند. ستاره اقبال این اندیشه تعمیم‌گرا برای صنف روحانیون بلندتر است. خاطره بد مردم از یکی از آن‌ها به همه سرایت داده می‌شود. همه را دزد می‌دانند چون دزدی در این صنف دیده‌اند و همه را دروغ‌گو و دغل‌کار می‌شمارند چون موارد تلخی را دیده یا شنیده‌اند. تعمیم در این صنف گاهی به دین هم سرایت داده می‌شود و ضعف‌های کردار و گفتار و رفتار ما به دین هم نسبت داده می‌شود. همان کاری که امروز برخی دین‌ستیزان و مذهب گریزان با دیدن این اظهارات شاذ می‌کنند و بر پایه آن‌ها دین و مذهب را مخالف علوم تجربی و بهداشت عمومی و مقوله‌ای بی‌اساس و خرافی قلمداد می‌کنند.
🔹 به گمانم وقت آن رسیده که هرکدام از ما خصوصاً در مواجه با جهان مجازی به این بلوغ برسیم که «هرکسی مسئول گفتار و رفتار خودش است» و تنها نماینده بینش و گرایش و کنش خویشتن است. اگر من نوعی سخنی می‌گویم این فهم من است نه شعار صنف من یا بالاتر از آن سخن دین من.
🔹 #تنوع_باورها و رفتارها در هر صنف، امری کاملاً طبیعی است و حوزویان استثنا نیستند بلکه شاید تنوع بیشتری در این امور از دیگر اصناف دارند. وقت آن رسیده که مرزهای برداشت‌های شخصی خود را از هویت صنفی خود و حقیقت دین جدا کنیم. رواست که #دگراندیشان_حوزوی مانند هر دگراندیش دیگری از هر صنفی سخن بگویند و نارواست اگر با برخورد پلیسی به‌جای «پاسخ‌های مستدل» آن‌ها را از شاخه‌های یک صنف برید و عملاً مسیر «آزادی اندیشه» و «آزادی بیان» را مسدود ساخت. آنچه لازم است بستن دست‌های فاعل (گوینده) نیست بلکه باز کردن چشم و گوش قابل (شنونده) است تا این‌چنین بی‌محابا یک اندیشه را به‌کل یک صنف یا بالاتر حقیقت یک دین سرایت ندهد.
🔹 اگر #تعمیم_گرایان قبل از تعمیم چند ثانیه در جهان مجازی جستجو کنند و سراغ دیدگاه‌های مخالف یک صنف را نیز بگیرند اینجاست که مثلاً در همین بحث #کرونا خواهند دید بسیاری از حوزویان اصیل‌تر و باسابقه‌تر نظراتی کاملاً موافق با توصیه‌های پزشکی دارند و عمل به دستورات آن‌ها را تا مرز وجوب شرعی برای حفظ جان و دفع خطر و ... بالا می‌برند.
@M_Shajarian