حکومت و جلب رضایت عمومی 🔸 راهبرد یا همان استراتژی (Strategy) در سیاست به معنای بسیج تمام امکانات و تغییر مناسب شرایط برای رسیدن به یک هدف اساسی است. برای مثال بسیج همه نیروهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای رسیدن به هدفی درازمدت نظیر «صنعتی کردن کشور» یک راهبرد است. 🔹 «جلب رضایت عمومی» در حکومت امام علی علیه‌السلام یک راهبرد بوده است. آن حضرت برای تحقق این هدف بلند مدت، برنامه‌های عملیاتی و راهکارهای متعددی داشته است و آن‌ها را در نامه‌هایی که در نهج البلاغه به کارگزاران خود مرقوم کرده، منعکس ساخته است. 🔸 در مقاله «راهبرد حکومتی جلب رضایت عمومی از منظر نامه‌های نهج‌البلاغه» ـ که در شماره اخیر فصلنامه «پژوهشنامه نهج‌البلاغه» منتشر شده است ـ اهمیت این راهبرد و راهکارهای تحقق آن در حکومت علوی را تبیین کرده‌ام. 🔹 نظام اسلامی باید این راهبرد اساسی را در زمره اساسی‌ترین اولویت‌های خود ترسیم کند؛ زیرا بدون رضایت عمومی، پایه‌های استحکام هر حکومتی سست و لرزان می‌گردد. امروزه یکی از مهمترین راه‌حل‌ها برای تقویت پایه‌های نظام، به کارگیری همین راهکارهای عملیاتی در سطوح مختلف حکمرانی است و بی‌توجهی به آن‌ها موجب ضعف روزافزون حکومت است. 🔸 در این مقاله ادعای من این است که به کارگیری راهکارهای موجود در نامه های نهج البلاغه، امروز نیز می‌تواند سطح قابل توجهی از رضایت عمومی را برای حکمرانان حاصل کند. ان شاء الله در روزهای آتی بخش‌های از مقاله را در کانال منتشر خواهم کرد. ✅ لینک دریافت مقاله: https://nab.basu.ac.ir/article_3651.html مهدی شجریان @M_Shajarian

اهمیت جلب رضایت عمومی در حکومت علوی 🔸 امیرالمومنین علیه‌السلام مردم را به دودسته «عوام» و «خواص» تقسیم و برای خواص ـ که نزدیکان مقامات حکومتی هستند ـ هفت صفت ذکر می‌کند: «بیشترین هزینه برای مسئول حکومتی»، «کمترین یاری‌رسانی به او»، «بیزاری شدید از عدالت»، «درخواست‌های فراوان»، «کمترین تشکر در بخشش‌ها»، «عذرناپذیری در منع‌ها» و «کمترین میزان صبر در مشکلات» (ن.ک: نامه/53). با این اوصاف، خواص انسان‌های زیاده‌خواهی هستند، که از تحقق عدالت برای همه بیزار و تنها در فکر منافع خود هستند؛ بنابراین به‌مقتضای مقابله، «عموم مردم» کسانی هستند که از این اوصاف هفتگانه بهره ندارند و در حقیقت دل درگرو تحقق عدالت برای کل جامعه دارند. با این وصف عوام همان «اکثریت مردم بی‌بهره از قدرت نفوذ» هستند و جلب رضایت آن‌ها، به معنای رفتاری عملی است که به دلیل نزدیکی به عدالت، خشنودی اکثریت آنان را فراهم می‌آورد. 🔹 اهتمام ویژه امام علی علیه‌السلام به اصل «جلب رضایت عمومی» در نامه‌های نهج‌البلاغه، اهمیت راهبردی این اصل را نزد ایشان نمایان می‌سازد. هرچند این مسئله مهم، در بسیاری از نامه‌های نهج‌البلاغه قابل ره‌گیری است؛ اما در عهدنامه مالک اشتر به اوج می‌رسد و جای‌جای آن با توصیه به «مراعات با مردم» زینت می‌یابد. اگر حکومتی نتواند رضایت اکثریت شهروندان خویش را جلب کند، پایه‌های اقتدار خود را هرروز سست‌تر کرده، عملاً امکان حکمرانی بر مردم را از دست خواهد داد. آن حضرت در همین عهدنامه می‌فرماید: «به تحقیق ستون دین، اجتماع مسلمین و نیروی مقابله با دشمن، فقط «عموم مردم» هستند؛ بنابراین باید رغبت و میل تو به آن‌ها باشد» (نامه/53). از این عبارت به دست می‌آید که بدون همراهی و همگامی عموم مردم، نه‌تنها حکومت بقایی نخواهد داشت بلکه خیمه دین و قدرت اجتماعی مسلمین نیز فرومی‌ریزد. 🔸 جلب رضایت عمومی تا آنجا پیش می‌رود که مهرورزی با «مخالفان حکومت»، دستور صریح امام به مالک است و اموری نظیر «نامسلمان بودن» و «خطای سهوی» و حتی «خطای عمدی» مردم در حق حکومت، نباید موجب نامهربانی به آن‌ها گردد (ن.ک: بحرانی، 1362: 5/143). در این زمینه می‌فرماید: «قلب خويش را نسبت به ملت خود مملو از رحمت و محبت و لطف كن و همچون حيوان درنده‏اى نسبت به آنان مباش، كه خوردن آنان را غنيمت شمارى؛ زيرا آن‌ها دو گروه بيش نيستند: يا برادران دينى تواند و يا انسان‌هایی همچون تو. گاه از آن‌ها لغزش و خطا سر مى‏زند. ناراحتی‌هایی به آنان عارض مى‏گردد و به دست آنان عمداً يا به‌طور اشتباه کارهایی انجام مى‏شود (در اين موارد)، از عفو و گذشت خود آن مقدار به آن‌ها عطا كن، كه دوست دارى خداوند از عفوش به تو عنايت كند» (نامه/53). 🔹 آن حضرت، حتی در مواردی که جلب رضایت توده مردم با جلب رضایت خواصِ بانفوذ حکمرانان، در تزاحم واقع می‌شود، هرگز رضایت خواص را مقدم نمی‌شمارد، بلکه خطاب به حاکم منصوب خود می‌فرماید: «بايد محبوب‌ترین كارها نزد تو، امورى باشند که ... با رضايت عموم مردم هماهنگ‏تر است. چراکه خشم مردم، خشنودى خواص را بى‏اثر مى‏سازد، اما ناخشنودى خاصان با رضايت عموم، جبران‌پذیر است» (همان و ن.ک: حسینی‌شیرازی، بی‌تا: 4/ 149). 🔸 از منظر امام علی علیه‌السلام حکومت در راستای جلب رضایت عمومی، باید به قلب مردم نفوذ کند، آنجا که می‌فرماید: «برترین نورچشم حاکمان، برقراری عدالت در سرزمین و آشکار شدن محبت مردم به آنان است و این محبت آشکار نمی‌شود، مگر اینکه دل‌های مردم با آنان همراه شود و خیرخواهی آنان در حق حاکمان تمام نمی‌شود، مگر اینکه از حاکمان حمایت کنند و حکومت ایشان بر آن‌ها سنگین نبوده و در انتظار سر آمدن آن نباشند» (نامه/53). ✅ بخشی از مقاله «راهبرد حکومتی جلب رضایت عمومی در نامه‌های نهج‌البلاغه» https://nab.basu.ac.ir/article_3651.html مهدی شجریان @M_Shajarian

تاثیر جنسیت در معرفت 🔹 فمینیست‌‌ها جنس و جنسیت را موثر در شناخت می‌دانند. از نظر آنها مرد بودن یا زن بودن و نیز جایگاه‌های اجتماعی مردانه یا زنانه، در نوع نگرش انسان و فهم او از جهان موثر است. 🔸 آنها بر همین اساس علوم بشری را پی‌ریزی‌شده برای منافع مردان می‌شمارند و معتقدند این علوم ظلم و ستم علیه زنان را تولید و بازتولید می‌کنند. 🔹 منتقدان فمینیست‌ها در نقطه مقابل، نتیجه این دیدگاه را فروغلطیدن در باتلاق نسبیت می‌دانند و به شدت بر این دیدگاه می‌تازند. 🔸 در مقاله "تأثیر جنسیت در معرفت، تحلیل دیدگاه فمینیستی با تاکید بر نظریه اعتباریات علامه طباطبایی" - که به تازگی در نشریه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی زنان منتشر شده است - تلاش کرده‌ام تا: ۱‌. دیدگاه فمینیست‌ها در این خصوص را تبیین کنم؛ ۲. نقدهای رایج بر ایشان را نقد و بررسی نمایم و ۳. در آخر با تکیه بر نظریه اعتباریات علامه طباطبایی، نگاهی نو به دیدگاه فمینیست‌ها را به تصویر کشم و برخی وجوه صحیح این نگاه را نمایان سازم و نقدهای دیگری بر آن بیفزایم‌. ✅ لینک دریافت مقاله: http://www.jwss.ir/article_113730.html مهدی شجریان @M_Shajarian

گستره عمل به دین 🔹 دامنه دین‌داری ما تا کجا گسترده است؟ آیا وقتی به دو فتوای فقهی متناقض عمل می‌کنیم می‌توان هر دو عمل را مصداقی از دین‌داری محسوب کرد؟ مثلاً وقتی دو روز متفاوت عید فطر اعلام می‌شود و درنتیجه در یک روز مقلدین یک مرجع نماز عید می‌خوانند و افطار می‌کنند و مقلدین مرجع دیگر روزه می‌گیرند و امساک می‌کنند آیا می‌توان رفتار هر دو گروه را رفتاری دینی محسوب کرد؟ 🔸 وقتی به فتوایی عمل می‌کنیم که به خطا رفته است یا روایتی را دستمایه عمل دینی قرار می‌دهیم که ازقضا اشتباه بوده است آیا می‌توان این عمل ما را عملی دین‌دارانه محسوب کرد؟ 🔹 در مقاله «بررسی گستره شریعت از منظر دیدگاه‏های رایج در مصالح و مفاسد واقعیه»، پاسخ این سؤالات را بررسی کرده‌ام. به گمانم این مقاله در حاشیه بحث «امکان تعبد به ظن» در مباحث اصول فقه و پاسخ به اشکال معروف ابن قبه و نیز درک روشنی از «مصلحت سلوکیه» شیخ انصاری مفید است. ✅ لینک دریافت مقاله http://pwq.bou.ac.ir/article_66063.html مهدی شجریان @M_Shajarian

در اسلام است که: 🔸 زن تنها ضامن بقای نسل پیامبر خاتم می‌شود؛ 🔸 زن مادر ۱۲ امام معصوم می‌شود؛ 🔸 زن حجت خدا بر امامان معصوم و حجتی بر حجج الهی می‌گردد؛ 🔸 زن الگوی عملی تنها امام حی و زنده زمان می‌شود؛ 🔸 زن به بالاترین مقام‌های شفاعت در روز قیامت می‌رسد؛ 🔸 زن گوی سبقت را در مقامات معنوی از مردان دون‌مایه می‌رباید؛ 🔸 زن هوشمندانه با ظلم حاکمان به ستیزه می‌آید؛ 🔸 زن بر سر ظالمان زمان خود نهیب می‌کشد و آنها را به راه هدایت و انسانیت دعوت می‌کند؛ 🔸 زن مدار حق می‌شود و گرد او چرخیدن راه را از چاه می‌نمایاند؛ 🔸 زن در زمان جفای کرور کرور از مردان نامرد، مدافع حق و حقیقت می‌شود؛ 🔸 زن زهرا و زهره و ستاره درخشان زمین در مقابل چشم آسمانیان می‌شود؛ 🔸 زن محل نزول فرشتگان و شنیدن صدای کروبیان می‌گردد؛ ✅ و در یک کلام زن به مقام فاطمه می‌رسد و جهانی از شناخت جایگاه عظیم وجودی او بریده می‌گردد. اسلام سکوی صعود زن تا این مقامات بلند است؛ آن هم در جامعه‌ای که زن مایه حقارت و محکوم به زنده در گور شدن و خجالت بود. جفا در حق این دین است که آن را زن ستیز شماریم. شهادت حضرت زهرا مرضیه، بانوی بزرگ اسلام سلام الله علیها تسلیت باد. مهدی شجریان @M_Shajarian

بخشی از مقاله تعارض علم و دین در مصاف کرونا 🔹در یک نگاه افراطی دین جانشین بر حق همه دانش‌های بشری است و دانش‌های موجود غاصب حق دین محسوب می‌شوند. دین از این منظر باید تمام شئون بشری را تدبیر کند؛ از طب و فیزیک و شیمی تا روانشناسی و اقتصاد و جامعه‌شناسی و ...، همه باید توسط دین تبیین شود و در چهارچوب فهم اجتهادی از منابع دینی استنباط گردد. 🔶 چنین نگاه فراخی به قلمرو دین قابل قبول نیست و خدمتی به دین و دین‌داری نمی‌کند. متون دینی به‌صراحت بر اعتبار ابزارهای شناختی انسان تأکید می‌کنند. قرآن کریم مکرر انسان‌ها را دعوت به سیر در زمین و جستجو و نگاه ـ که نوعی تجربه است ـ در عالم طبیعت نموده است و مکرر نهیب «افلا تعقلون» را بر کسانی که نمی‌خواهند از عقل مستقل خود به‌عنوان ابزار شناخت بهره برند کشیده است. 🔹 در میراث روایی نیز علم، مستقل از کتاب و سنت ارزش و اعتبار دارد. دانش گوهری است که مسلمانان مأمور به دست آوری آن حتی در نقاط دوردست و در سرزمین‌های الحادی شده‌اند. حکمت گمشده مؤمن تلقی شده است که آن را از دست هر کسی باشد می‌گیرد حتی از دست منافق، اهل شر یا حتی مشرک. 🔶 اعتباربخشی نصوص دینی به ابزارهای شناختی مستقل از منابع دینی، به‌وضوح نمایان می‌سازد که قلمرو دین محدودتر از نگاه فراخ پیشین است. ✅ لینک دریافت مقاله: https://eitaa.com/M_Shajarian/101 مهدی شجریان @M_Shajarian

تعریفی از عدالت 🔹 عمل به قانون، نظم و تناسب، نفی تبعیض، قرار دادن هرچیزی در جای خودش، برابری، بخشیدن حق به صاحب حق و ... برخی از تعاریف عدالت هستند. 🔸 در مقاله «راه‌حلی برای چالش مفهوم‌شناسی عدالت»، در ضمن بررسی تعاریف متعدد عدالت، کوشیده‌ام تا یکی از این تعاریف را با برخی اضافات و قیود بر سایر تعاریف ترجیح دهم. 🔹 نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و ارائه یک تعریف روشن از حق در مقابل تکلیف نیز مسائلی هستند که در این مقاله به آن‌ها پرداخته‌ام. 🔸 این مقاله به تازگی در شماره 26 فصلنامه پژوهشی «حکمت اسلامی» چاپ شده است. ✅ لینک دریافت مقاله: http://fhi.hekmateislami.com/article_122312.html مهدی شجریان @M_Shajarian

🔹 آیا فعالیت‌های سیاسی و حضور در عرصه‌های اجتماعی موجب سعادت انسان می‌شود؟ 🔸 برخی فمینیست‌ها به این پرسش پاسخ مثبت می‌دهند. به باور آن‌ها مردان با تصاحب نقش‌های سیاسی سعادتمند‌تر از زنان هستند و زنان برای این منظور باید نقش مادری را محدود کرده، نقش‌های سیاسی و اجتماعی را به تصاحب خود درآورند. 🔹 بر اساس حکمت صدرایی چنین نگاه مطلقی قابل‌قبول نیست. ملاک سعادت، «سعه وجودی» انسان است و افراد انسان به فراخور علم و عملی که دارند مراتب تشکیکی سعادت را کسب می‌کنند. 🔸 در مقاله «فعالیت سیاسی و سعادت انسانی، بررسی دیدگاه فمینیسم بر پایه حکمت صدرایی» پاسخ به این پرسش را از منظر فمینیسم و حکمت متعالیه تشریح کرده‌ام. ✅ لینک دریافت مقاله: http://iwf.journals.hozehkh.com/article_227.html مهدی شجریان @M_Shajarian

روش تفسیری آیت الله جوادی آملی 🔹 امروز در یکی از کلاس‌های تدریس این مقاله را پیشنهاد کردم. 🔸 در روش آیت‌الله جوادی آملی چهار اصل «مؤلف‌محوری»، «روش‌مندی»، «مانع نبودن فاصلۀ تاریخی» و «لزوم پرهیز از تأثیر پیش‌فرض‌ها» به وضوح دیده می‌شود. 🔹 از این منظر روش مواجهه او با متن قرآن نزدیک به هرمنوتیک کلاسیک است. 🔸 در این مقاله روش‌های خاص سه‌گانۀ «تفسیر قرآن به قرآن»، «تفسیر قرآن به سنت» و «تفسیر قرآن به عقل» را نیز تبیین کرده‌ام. ✅ لینک دریافت مقاله: http://maarij.isramags.ir/article_75165.html مهدی شجریان @M_Shajarian

@M_Shajarian