درآمدی بر آسیب‌شناسی پیاده‌روی اربعین (بخش اول) توفیق شد سفر کوتاهی به نجف و کربلا داشتم و در مراسم معنوی پیاده‌روی اربعین شرکت کردم. به‌عنوان کمترین در این مقام در عظمت این حرکت تردید ندارم و با تردیدکنندگان همدل نیستم. اربعین مرکز جوش‌وخروش فرصت‌های بیشمار معنوی مانند زیارت، مواسات، مهربانی، پذیرش رنج برای امر قدسی، پشت‌کردن به تعلقات مادی و ده‌ها فرصت دیگر است؛ فرصت‌هایی که بسیاری از آن‌ها به فعلیت رسیده است و این درخت مبارک هرسال پربارتر می‌شود. بااین‌همه آفت‌ها و تهدیدها هم کم نیستند و هجوم آفت به درختان پرثمر امری طبیعی است. گمان می‌کنم تحلیل‌گران اربعین در میان دوگانه فرصت و تهدید، بیشتر به اولی نظر داشته‌اند و سهم دومی، که در پیرایش اربعین سهمی مهم است کمتر موردتوجه قرارگرفته است. در این نوشته کوتاه برخی از این تهدیدها که به نظرم رسید را شماره می‌کنم. ۱. اسراف مصرف بیش‌ازاندازه معقول (اسراف) و ریخت‌وپاش (تبذیر) در این حرکت بزرگ قابل‌انکار نیست. اسراف گناه کبیره‌ای است که وعده آتش به آن‌ داده شده است (أَنَّ الْمُسْرِفینَ هُمْ أَصْحابُ النَّارِ؛ غافر: 43). خداوند اسراف‌کنندگان را دوست ندارد (إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفين‏؛ اعراف: 31) و شایسته نیست بلکه نباید زائران حسینی به واسطه اسراف مشمول بی‌مهری خداوند شوند. زباله‌های فراوان و نیم‌خورده‌های بسیار در طول مسیر شاهد این مدعا است‌. البته نسبت به سال‌های قبل وضعیت رو به بهبودی است، اما تا نقطه مطلوب بسیار فاصله دارد. ۲. تجمل برخی موکب‌های تجملاتی در مسیر پیاده‌روی خودنمایی می‌کنند. توگویی نوعی رقابت در اینجا حاکم شده است. از طرف دیگر تنوع غذاهای لذیذی که در این مسیر توزیع می‌شود نیز بالا است. پیداست که کسی به خاطر این مواکب یا خوردنی‌های لذیذ به این سفر نیامده است و عاقلانه نیست که این هزینه مادی و جسمی مشقت‌بار برای رسیدن به این امور تحمل شود. این‌ها هیچ‌کدام مقوم شور و معنویت اربعینی نیستند و هر کس که در این سفر مشارکت کرده باشد می‌داند که زائران مشقت‌های زیادی را متحمل می‌شوند که در کنار آن‌ها این تجملات ظاهری رنگ می‌بازند. حذف این تجملات هرگز از شور اربعینی نخواهد کاست بلکه معنویت آن را تقویت خواهد کرد. اما وجود این صحنه‌ها از معنویت اربعین می‌کاهد. در برخی روایات باب زیارت سیدالشهدا(ع) نیز صراحتاً از این امور نهی شده است. کامل الزیارات در این خصوص 4 روایت نقل کرده، که در آن‌ها از به همراه بردن حلوا و شیرینی و سفره‌های رنگارنگ غذا در مسیر زیارت نهی شده است. در یکی از این روایات به خوردن نان و شیر توصیه شده است (قُلْتُ أَيَّ شَيْ‏ءٍ نَأْكُلُ قَالَ الْخُبْزَ وَ اللَّبَن‏). با الغای خصوصیت از این غذاهای خاص، درمی‌یابیم که مقصود دعوت به خوردن غذاهای رایجی است که با روح عزاداری و ماتم‌زدگی منافات ندارند. در روایت چهارم امام صادق(ع) به مفضل فرمود: «اگر زیارت نکنید بهتر از زیارت کردن است!» مفضل گفت: «کمر مرا شکستید!» و حضرت در توضیح فرمود: « تَاللَّهِ إِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَذْهَبُ إِلَى قَبْرِ أَبِيهِ كَئِيباً حَزِيناً وَ تَأْتُونَهُ أَنْتُمْ بِالسُّفَرِ كَلَّا حَتَّى تأتونه شُعْثاً غُبْراً؛ به خدا قسم شما به زیارت قبر پدر خود با اندوه و غمناک می‌روید درحالی‌که قبر حسین(ع) را همراه با سفره‌های غذا زیارت می‌کنید و حال‌آنکه باید غبارآلود و ژولیده او را زیارت کنید». شیخ عباس قمی با استناد به همین روایات می‌نویسد: زائر در سفر زیارت آن حضرت توشه خود را از غذاهای لذیذ مانند بریانی و حلواجات قرار ندهد، بلکه خوراکش را نان با شیر یا ماست تهیه ببیند. ... براى اغنیا و تجار چه اندازه شایسته است، که این مطلب را در این سفر ملاحظه کنند و هرگاه در شهرهایى که تا کربلا بین راه ایشان است، عده‌اى از دوستانشان ایشان را دعوت و میهمانى می‌کنند و در زمان حرکت سفره‌هاى آنان را از پخته‌هاى لذیذ، و مرغ بریان و سایر غذاها پر مى‌کنند، نپذیرند و بگویند: ما مسافر کربلا هستیم، و براى ما تغذیه به این غذاها شایسته نیست (ادامه دارد...). مهدی شجریان 🌐https://eitaa.com/M_shajarian

درآمدی بر آسیب‌شناسی پیاده‌روی اربعین (بخش دوم) ۳. کم‌لطفی در ادب میهمانی عراقی‌های عزیز در ادب میزبانی از هیچ تلاشی دریغ ندارند. رفتار بسیاری از آنان مصداق «کمال الجود بذل الموجود» است و هر چه دارند در طبق اخلاص نثار می‌کنند. ایرانی‌ها و سایر زوار نیز شکرگزارند و روابط همدلانه و مهربانی‌های بی‌نظیر در این میان به چشم می‌خورد. اما در برخی موارد دیده می‌شود که ادب میهمانی ما تناسب با ادب میزبانی آنان ندارد. برخی زوار به زبان مادری خود بدون اینکه عراقی عرب‌زبان متوجه شود فرهنگ آن‌ها را تمسخر می‌کنند. جلوی چشم آن‌ها غذاهای نیم‌خورده و حاصل زحمت آنان را به زمین می‌ریزند. در آلوده کردن شهر و محل زندگی این میزبان گرامی هیچ کوتاهی ندارند و همه‌جا زباله‌های خود را رها می‌کنند. این صحنه‌ها نشان می‌دهد ادب میزبانی و ادب میهمانی در این سفر معنوی هنوز به یک توازن و همسانی شایسته نرسیده است و در این خصوص باید چاره‌اندیشی، فرهنگ‌سازی و برنامه‌ریزی عملی کرد. 4. مدیریت در توزیع خدمات خدمات به زائران تقریباً در تمام‌مسیر نجف تا کربلا، در شهرهای مرزی، در شهرهای میانی و مانند آن وجود دارد، اما بعضاً توزیع متناسب موردتوجه قرار نمی‌گیرد. در برخی نقاط آن‌قدر خدمات زیاد است که ناچار اسراف و تبذیر شکل می‌گیرد و در برخی نقاط خدمات اندک است و بعضاً زائران با مشکل مواجه می‌شوند. این مشکل در داخل مرزهای ایران نمود بیشتری دارد. امسال برخی زائران خارجی و به‌صورت خاص برادران پاکستانی که از مرزهای ایران تردد داشتند، با کمبود امکانات مواجه بودند. این در حالی است که حضور برخی مواکب ایرانی در داخل عراق ضرورت ندارد و با حذف آن‌ها عراقی‌ها در تأمین نیازهای زائران با مشکل مواجه نخواهند شد و همین مواکب ایرانی می‌توانند در مرزهای داخلی تاثیر بیشتری داشته باشند. پیشنهاد راهبردی برای رونق اربعین و شکوفاتر شدن ثمرات معنوی آن، باید آسیب‌شناسی اربعین در کانون توجه قرار گیرد. برگزاری نشست‌های علمی و گردهمائی نخبگان دانشی و اجرائی و تجمیع این آسیب‌ها در کنار ارائه راهکارها و راهبردهای مناسب جهت مواجهه با آن‌ها یک ضرورت غیرقابل‌انکار است که کمتر در فضای حوزوی و دانشگاهی تاکنون موردتوجه بوده است. لازم است محافل علمی در باب آسیب‌های پیاده‌روی اربعین مسئله‌شناسی دقیق کنند و برای این مسئله‌ها راهبرد و راهکارهای مناسب ارائه دهند. مهدی شجریان 🌐https://eitaa.com/M_shajarian

بحثی که در این دوره ارائه خواهم کرد: گونه‌شناسی رویکردهای فقهی در مسائل زنان جهت اطلاع از جزئیات و نحوه ثبت‌نام به لینک زیر مراجعه شود: https://eitaa.com/fekrat_sch/321 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

مطالعات فقهی در حوزه مسائل زنان، به دو گفتمان کلان ختم می‌شوند. گفتمان «تغییر» می‌کوشد تا احکام و تکالیف نابرابر زن و مرد را به سمت برابری سوق دهد. قبلاً در مقاله‌ «عدالت جنسیتی و گفتمان تغییر در احکام فقهی زنان» به نقد و بررسی این گفتمان پرداخته‌ام. گفتمان «ثبات» یا عدم تغییر اما بر بقای این احکام و تکالیف نابرابر و ناهمسان تاکید دارد. در مقاله «عدالت‎ جنسیتی و گفتمان عدم تغییر در احکام فقهی زنان»، که به تازگی منتشر شده است، این گفتمان را نیز مورد نقد و بررسی قرار داده‌ام. هیچ یک از این دو گفتمان به تنهایی قدرت حل مسائل زنان را ندارند. راه مطلوب در این میان، بازاندیشی و بازپژوهی در روش‌های استنباط احکام فقهی و تطبیق آنها در مسائل مربوط به زنان است و خروجی آن گاهی برابری و گاهی نابرابری خواهد بود. 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

بسمه تعالی امسال درس اصول فقه (رسائل ج ۲ و ۳) ساعت ۷ صبح در مرکز تخصصی علی بن موسی الرضا علیه‌السلام (صدوقی فاز ۵) برگزار می‌شود. ✅ کانال بارگذاری صوت درس: https://eitaa.com/rasael_shajarian مهدی شجریان 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

🔺سلسله نشست‌های "حجاب از نگاه علم؛ نگرشی چند رشته‌ای"( آکادمی اخلاق‌پژوهی روشمند و انجمن علمی معارف دانشگاه شهید بهشتی) ✅عنوان: امکان‌سنجی توجیه اخلاقی حجاب ✔️دکتر مهدی شجریان؛ استادیار مطالعات عدالت اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشگر حجاب و جنسیت ⏰زمان: پنج‌شنبه ۱۳ مهر؛ ساعت ۱۰ 👈آی‌دی ثبت‌نام: @Ethics_academy 🔶 https://eitaa.com/ethicssbu 🔶 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

امکان‌سنجی توجیه اخلاقی حجاب رویداد تخصصی حجاب از منظر علم / دانشگاه شهید بهشتی / 13 مهر 1402 مهدی شجریان 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

📣اولین فصل از «درسگفتار عدالت اجتماعی» 🔹 با ارائه؛ حجت الاسلام و المسلمین استاد احمد واعظی 🗓 مهلت ثبت نام: ۱۵ آبان ۱۴۰۲ 🌐 لینک ثبت نام: B2n.ir/k77456 https://eitaa.com/M_shajarian

✅ عدالت حکیمانه 👤 دکتر مهدی شجریان 📌 اگرچه عدالت در معنای معروف خود، اعطای حق به ذی‌حقی است، اما باید دانست که حق امری اعتباری است. مقصود از امر اعتباری یعنی امری که مجازی است؛ البته مجاز به معنای تهی‌بودن از حقیقت به نحو کلی نیست. 📌 حق به‌معنای امتیاز و اختصاص است که شامل دو قسم تکوینی و اعتباری می‌شود؛ پیشینه امتیاز اعتباری،‌ شناخت دقیق افرادی است که می‌خواهیم برای آنها امتیازی جعل کنیم؛ پسینه‌ آن نیز تحقق و تأمین یک سری منافع و ثمرات و نتایج عینی برای آنهاست. 📌حقی که مستلزم عدالت است، «حق اعتباری حکیمانه» است که پیشینه و پسینه درستی دارد؛ از این رو باید گفت تعریف درست عدالت عبارت است از: اعطای حق اعتباری حکیمانه به ذی‌حق؛ یعنی به واژه‌ حق دو قید اضافه شده است. نه هر حقی و نه هر حق اعتباری؛ بلکه حق اعتباری حکیمانه. 📖نشریه دیده‌بان شماره 40 🆔 @didebane_andisheh https://eitaa.com/M_shajarian

📣اولین فصل از «درسگفتار عدالت اجتماعی» 🔹 با ارائه؛ حجت الاسلام و المسلمین استاد احمد واعظی 🗓 مهلت ثبت نام: ۱۵ آبان ۱۴۰۲ 🌐 لینک ثبت نام: B2n.ir/k77456 @edalateejtemaei

📣کسب رتبه دوم کشوری حجت الاسلام دکتر شجریان در جشنواره علامه حلی 🔹حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی شجریان عضو هیأت علمی گروه مطالعات عدالت اجتماعی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی رتبه دوم ملی بخش اساتید جشنواره علامه حلی را کسب کرد. 🔸چهاردهمین دوره جشنواره علامه حلی با حضور ۲۱ هزار اثر از سراسر کشور به پایان رسید. این جشنواره برای اولین بار در بخش اساتید شاهد ارسال دوهزار و پانصد اثر بود که در این بخش، مقاله «عدالت جنسیتی و گفتمان تغییر در احکام فقهی زنان» اثر مهدی شجریان عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی رتبه دوم کشوری را به خود اختصاص داد. @edalateejtemaei

🔸 یکی از موانع بازاندیشی و بازپژوهی در بسیاری از مسائل فقهی، ادعای اجماع یا شهرت در آن مسئله است. 🔹 این مانع در حوزه مسائل زنان نیز به وضوح و وفور دیده می‌شود؛ به گونه‌ای که اکثر تمایزات حقوقی و تکلیفی میان زن و مرد، اموری هستند که در مورد آنها ادعای اجماع یا شهرت وجود دارد و فقیهی که بخواهد در مورد آنها سخنی تازه ابراز کند، به مخالفت با اجماع و شهرت و ارائه دیدگاه شاذ و نادر متهم خواهد شد. 🔸 برای بسیاری ادعای اجماع و شهرت مانند خطی قرمز است که عبور از آن ممکن نیست. عده‌ای گمان می‌کنند حتی در جائی که دلیل معتبر شرعی در دست ماست اما این دلیل با اجماع و شهرتی منقول سازگار نیست، باید در سمت اجماع و شهرت ایستاد و فتوای خلاف اجماع و شهرت صادر نکرد. 🔹 در مقاله علمی ـ پژوهشی «نقد و بررسی جایگاه اجماع و شهرت در فتاوای فقهی» بازتاب این اندیشه در مسائل فقهی زنان را تشریح کرده و آن را مورد نقد و بررسی قرار داده‌ام. مهدی شجریان ✅لینک دریافت مقاله: https://religion.mofidu.ac.ir/article_707336.html 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

🌐 https://virasty.com/M_shajarian 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

🌐 https://virasty.com/M_shajarian 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

#کرسی_علمی_ترویجی 🗓 زمان: چهارشنبه 29 آذرماه ۱۴۰۲، ساعت 14 📶 جلسه به صورت مجازی برگزار خواهد شد. 🌐 لینک ورود به جلسه: https://vcpro.ir/mabna 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian

#کرسی_علمی_ترویجی 📌 موضوع جلسه: «واکاوی تفسیر عفاف در آیه 60 سوره نور» وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاَّتي‏ لا يَرْجُونَ نِكاحاً فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُناحٌ أَنْ يَضَعْنَ ثِيابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجاتٍ بِزينَةٍ وَ أَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ وَ اللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (نور 60) سؤال اصلی بحث: معنای تعبیر «أَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ» کدام گزینه است؟ 1️⃣ نظر مشهور: رعایت حجاب زنان سالخورده، بهتر از کنارگذاشتن آن است؛ 2️⃣ دیدگاه مختار: حجاب نداشتن آنان، بی‌عفتی نیست. دریافت فایل صوتی قسمت اول: ارائه اینجانب مهدی شجریان دریافت فایل صوتی قسمت دوم: نقد استاد سجاد دین‌پرستی قابل توصیه برای فعالان فرهنگی و پژوهشگران تفسیری، فقهی، فرهنگی و اجتماعی 🗓 چهارشنبه 29 آذر ۱۴۰۲ 🌐 https://eitaa.com/M_shajarian