بسم الله https://eitaa.com/banahjolbalaghe 🔵نهی از منکر و مؤمنان حلیم فَلَعَنَ اللَّهُ السُّفَهَاءَ لِرُكُوبِ الْمَعَاصِي وَ الْحُلَمَاءَ لِتَرْكِ التَّنَاهِي‏. خطبه 192 خداوند لعنت کرد سفیهان را به سبب ارتکاب گناهان و حلیمان را به سبب ترک نهی از منکرِ همگانی. ✍️در خطبه قاصعه انتشار معصیت در جامعه به دو عامل نسبت داده شده: گنه‌کاری سفیهان و نهی از منکر نکردن حلیمان. نکته نغز آن است که گویا نهی از منکر فقط وظیفه حلیمان بوده وگرنه دیگران هم باید به سبب ترک شدن نهی از منکر لعنت می‌شدند. 👈حلیم به چه معنایی است و چه رابطه‌ای با نهی از منکر دارد؟ معنای حلم در زبان عربی خودداری عاقلانه از عجله و خویشتنداری عاقلانه از خشم است. البته چون خودداری از عجله و غضب از نشانه‌های عقل و خردمندی است، کلمه «حلم» را برخی لغویان به معنای «عقل» نیز برگردانده‌اند. گفته شده است که در روایتِ «حلومهم کحلوم الاطفال» کلمه «حلوم» به معنای «عقول» به کار رفته است.(ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج ج2، ص: 93، راغب، مفردات الفاظ القرآن، ص: 253.، حمیری، شمس العلوم، ج 3، ص 1543. طریحی، مجمع البحرین، ج 6 ، ص: 48.) 🔗توجه به رابطه دو کلمه «حلیم» و «تناهی» نشان می‌دهد که نهی از منکر از منظر امیرالمؤمنین علیه السلام یک کنش اجتماعی است که مبتنی بر چند عنصر است: ➖آرامش و خودداری از هرگونه شتاب‌زدگی، ➖خویشتنداری از خشم ➖به کارگیری تعقل. با توجه به این‌که کلمه حلیم متضاد سفیه است، این تعقل به تعقل نظری فیلسوفانه نظارت ندارد بلکه مراد تعقل در عرصه عمل است که "عمل عاقلانه و حزم‌اندیشانه توأم با نگاهی به عاقبت کار" را میرساند یعنی عملی عاقلانه که موجب اثربخشی و کارآمدی و نتیجه‌بخش بودن عمل نهی از منکر است. 🔺شاید برای همین جهت بود که روزی امام صادق علیه السلام به یکی از شاگردانشان فرمودند: «وقتی متوجه می‌شوید که یکی از شما کار ناپسندی را انجام می‌دهد که موجب وهن ما می‌شود، چرا به سرغش نمی‌روید و او را موعظه نمی‌کنید و سخن بلیغ و مؤثری با او نمی‌گویید؟ «...مَا يَمْنَعُكُمْ إِذَا بَلَغَكُمْ عَنِ الرَّجُلِ مِنْكُمْ مَا تَكْرَهُونَ مَا يَدْخُلُ عَلَيْنَا مِنْهُ الْعَيْبُ عِنْدَ النَّاسِ وَ الْأَذَى أَنْ تَأْتُوهُ وَ تَعِظُوهُ وَ تَقُولُوا لَهُ قَوْلًا بَلِيغاً ...»‏ (اختصاص ص: 227) #معارف‌نهج‌البلاغه 261 @rahighemakhtoom